Xorijiy tillarni o’rganishning ijobiy jihatlari hamda o’rganishda axborot texnologiyalari, masofaviy ta’lim va elektron ta’limning ahamiyati

Поделиться
Юлдашева, М. (2022). Xorijiy tillarni o’rganishning ijobiy jihatlari hamda o’rganishda axborot texnologiyalari, masofaviy ta’lim va elektron ta’limning ahamiyati. Анализ актуальных проблем, инноваций, традиций, решений и художественной литературы в преподавании иностранных языков, 1(01), 159–161. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/analysis-problem/article/view/12885
Мадина Юлдашева, школа 35

учитель английского языка

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ushbu maqolada xorijiy tillarni hozirgi zamondagi o’rni, uni o’rganishning ijobiy jihatlari hamda o’rganishda axborot texnologiyalaridan foydalanish va masofaviy ta’lim, elektron ta’limning ahamiyati


background image

159

XORIJIY TILLARNI O’RGANISHNING IJOBIY JIHATLARI HAMDA O’RGANISHDA

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI, MASOFAVIY TA’LIM VA ELEKTRON TA’LIMNING

AHAMIYATI.

Yuldasheva Madina Rayimovna

Samarqand viloyati Jomboy tumani

35-maktab ingliz tili o’qituvchisi

Annotatsiya:

Ushbu maqolada xorijiy tillarni hozirgi zamondagi o’rni, uni o’rganishning ijobiy

jihatlari hamda o’rganishda axborot texnologiyalaridan foydalanish va masofaviy ta’lim, elektron ta’limning
ahamiyati.

Kalit so’zlar:

masofaviy ta’lim, electron ta’lim, TV-texnologiya, metodlar, baholash mezoni, ta’lim

strategiyasi, keys texnologiya.

Masofaviy o`qitish – o`zaro ma’lum bir masofada Internet texnologiya yoki boshqa interaktiv usullar

va barcha o`quv jarayonlari komponentlari – maqsad, mazmun, metod, tashkiliy shakllar va o`qitish
usullariga asoslangan talaba va o`qituvchi o`rtasidagi munosabat. Masofaviy o`qitish tizimi – masofaviy
o`qitish shartlari asosida tashkil etiladigan o`qitish tizimi. Barcha ta’lim tizimlari singari masofaviy o`qitish
tizimi o`zining tarkibiy maqsadi, mazmuni, usullari, vositalari va tashkiliy shakllariga ega. [2]

Masofaviy o`qitishning pedagogic texnologiyalari – tanlangan o`qitish konsepsiyasiga asoslangan

masofaviy ta’limning o`quv-tarbiyaviy jarayonini ta’minlovchi o`qitish metodi va uslublar majmuasi. Keys-
texnologiya – masofaviy o`qitishni tashkil qilishning shunday uslubiki, masofaviy ta’limda matnli, audio
visual va multimediali (keys) o`quv uslubiy materiallar majmuasi qo`llanishga asoslanadi. Ta’lim tizimida
Masofadan o‘qitish uslubi shakllari qo‘llanilmoqda. Masofadan o‘qitish uslubi – bu sirtqi o‘qishning
yangishaklidir. Masofadan o‘qitish bu mustaqil o‘qishdir. Mustaqil o‘qish insonning mustaqil fikrlash,
holatni baholash, xulosa va bashorat qilish qobiliyatlarini rivojlantiradi. Masofadan o‘qitishning yana bir
afzalligi shundaki, unda o‘quvchi o‘ziga qulay vaqtda va hattoki ishdan ajralmagan holda o‘qishi mumkin.
Aynan shu afzalliklari tufayli bu uslub dunyoda hozirgi kunda keng tarqalgan. Ko‘pgina yirik korxonalar
mutaxassislari malakasini oshirish yoki o‘zgartirish uchun shu uslubdan foydalanib, yiliga millionlab
dollarlarni tejamoqdalar [1].

Masofadan o‘qitishning yana bir afzallik tomoni unda o‘qish muddatini o‘quvchi o‘zi belgilaydi,

ya’ni talaba ixtiyoriy paytda o‘qishni boshlaydi, materiallarni o‘qituvchi nazoratida o‘zlashtiradi. O‘quvchi
berilgan programmani qanchalik tez o‘zlashtirsa, shunchalik tez o‘qishni tugatadi va guvohnoma oladi.
Dasturni o‘zlashtira olmasa, unga mustaqil ishlab, o‘qishni davom ettirishga imkoniyat beriladi [2].

Masofadan o‘qitishda odatda ishlayotganlar onalar, o‘qiyotganlar biror mutaxxassislikni egallash

yoki malakasini oshirish maqsadida o‘qiydi. Bu uslub nogironlar uchun juda qulaydir. Masofadan o‘qitishda
hattoki maxbuslar ham o‘qish imkoniga ega. Masofadan o‘qitish uchun talabalar uchun auditoriyalar,
yotoqxonalar zarur emas. Masofadan o‘qitishda moliyaviy harajatlar asosan o‘quv uslubiy materiallar
tayyorlash uchun, maxsus auditoriyalar uchun sarflanadi. Bu xarajatlarning asosiy qismi bu jarayonni tashkil
etish bosqichida sarflanadi. Keyinchalik moliyaviy harajatlar kamayadi. Shuning uchun talabalar sonini
oshishi bilan o‘qish narxi ham pasayadi. Masofadan o‘qitishda asosiy e’tiborni o‘quv-uslubiy materiallarni
tayyorlashga qaratish darkor. Chunki o‘quv uslubiy materiallarning sifati masofadan o‘qitish sifatining eng
asosiy omillaridan biridir [2].

TV-texnologiya – masofaviy o`qitishni tashkil qilishning shunday uslubiki, u talabalarga o`quv-

metodik ma’lumotlarni televidenie vositasi yordamida yetkazishga xizmat qiladi va tashqi aloqali ixtiyoriy
interaktiv usullardan biri bilan o`rnatishga asoslanadi [1].

Hozirgi davrda ta‘limning electron shakli jadal rivojlanib borayotganligining guvohi bo‘lmoqdamiz.

Bu holat electron ta‘lim tizimi va ko‘plab boshqa ishlab chiqarish vositalarining paydo bo‘lishiga sabab
bo‘ldi. Elektron ta‘lim tizimi foydalanuvchiga o‘quv materiallari va ulardan olingan bilimlarni test
topshiriqlaridan foydalanib, tekshirish imkoniyatini taqdim etadi. Zamonaviy talablarga muvofiq, o‘quv
jarayoni murakkablashib borayotgan bir vaqtda, ta‘limda o‘quv vositalaridan foydalanish o‘zlashtirishni
osonlashtirib, qiziqarlilik jihatini oshirmoqda [3].

Elektron ta‘lim texnologiyasining rivoji electron o‘qitish tizimida ta‘lim strategiyasining tuzilishi va

har bir o‘quvchi uchun o‘quv materiallarini yakka tartibda taqdim etish kabi imkoniyatlarni bermoqda.
Shunga muvofiq ishlab chiqarishga sarf-xarajatlar, doimiy talablarning o‘sishi va electron ta‘lim tizimini
amalga oshirishda zaruriy baholash va boshqarish sifatlari shakllandi. Hozirgi avtomatlashtirilgan ta‘lim
tizimi sifatini baholash uslublari o‘qish jarayoni natijalari nuqtai nazaridan, o‘qitish tizimlarini baholashga,
shuningdek, ushbu uslublar umumiy bo‘lib, paydo bo‘lgan va electron ta‘lim tizimi hayot siklining turli
bosqichlari sifatini boshqarishga yetarli darajada imkon bermaydi [3].

Shu sababli ham electron ta‘lim tizimi sifatini baholash mezonlari va usullari o‘qitish jarayoni


background image

160

sifatini boshqarishni amalga oshirishga imkon beruvchi, joriy etish va foydalanish bosqichlarini ishlab
chiqish zarur. O‘qitishning barcha xususiyatlari mujassamlangan ishlanmaning uslubi va o‘rganilayotgan fan
bo‘yicha o‘quvchilarning o‘zlashtirgan bilimlarini baholash dadarajalarga ajratish tizimining ishlashi hamda
o‘lchov xususiyatlarini aniqlashtirish zarurati yuzaga keladi [3].

Bugungi kunda har bir inson uchun xorijiy tillarni bilish juda muhimdir. Dunyo tobora globallashib

borayotgani va ikki tili bilish, shunchaki qiziqish emas, balki zamon talabi bo'lib bormoqda. Chet tillarni
o'rganish, boshqalar bilan qanday qilib chinakam muloqot qilish va ular bilan bog'lanishni o'rganishga
qaratilgan hayotiy ko'nikma. Chet tillarini nima uchun o'rganishimiz kerak? Men hozir chet tillarini nega
o'rganish kerakligi sabablarini haqida yozib chiqaman.
1.

Chet tillarni o'rganish miyangizni o'stiradi. Tadqiqotlar, siz necha yoshda bo'lishingizdan qat'iy nazar,

boshqa tilni o'rganishning kognitiv afzalliklarini namoyish etdi. Ushbu tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, ikki tilli
odamlarning miyasi kattaroq, xotirasi yaxshi, ijodiy, muammolarni hal qiladigan va boshqalar. Ushbu
afzalliklar nafaqat ko'proq tillarni o'rganishni, balki hamma narsani o'rganishni osonlashtiradi. Vazifalarni
tezda almashtirish qobiliyati, bugungi band bo'lgan ko'p vazifali dunyoda ayniqsa muhimdir. Ikki tilli
vazifalar bir tilli hamkasblariga qaraganda ancha tezroq almashinishi va bir vaqtning o'zida ko'plab boshqa
vazifalarni bajarishi mumkin.
2.

Chet tilini o'rganganingizda sayohat arzonlashadi va osonlashadi. Albatta ko'p insonlar sayohat qilishni

hush ko'rishadi. Chet davlatga borganingizda til bilish sizga juda katta foyda beradi. Oddiygina
ovqatlanishga borganda o'zingiz istagan taomni bemalol tushuntira olasiz. Yo'l so'rashni ham o'zingiz
atrofdagi mahalliy insonlardan so'rab, qiyinchiliklarsiz eplay olasiz.

3.

Chet tilni o'rganish ish topish uchun dunyo ochadi. Hech kimga sir emaski, chet tilini o'rganish ish bilan

ta'minlash istiqbollarini yaxshilashi mumkin. Har qachongidan ham ko'proq kompaniyalar dunyoning bir
necha, ko'pincha o'nlab mamlakatlarida ish olib bormoqdalar, ammo ular hech bo'lmaganda bitta chet tilini
tushunadigan odamlarni ishga yollamasdan buni qila olmaydilar. Hatto kichik mahalliy kompaniyalarda ham
ikkinchi tilda gaplashish qobiliyati sizni boshqa isholuvchilardan ajratib qo'yishi ehtimoli katta.
4.

Chet tilini o'rganayotganda yangi do'stlar orttirish imkonini ochadi. Yangi va qiziqarli odamlar bilan

tanishish va umrbod do'stlikni rivojlantirish, albatta, intilishga arziydigan maqsadlardir va boshqa tilni
o'rganish bu jarayonni tezlashtirishning ishonchli usuli hisoblanadi. Til bizning his-tuyg'ularimizni,
istaklarimizni ifoda etishga va atrofimizdagi boshqa odamlar bilan bog'lanishda yordam beradi va mazmunli
munosabatlarni shakllantiradi.
5.

Chet tilni o'rganish sizni ko'proq ochiq fikrlashga undaydi. Chet tilni o'rganish va mutlaqo yangi madaniyat

va dunyoqarashga singib ketish – ochiq fikrlaydigan, tushunadigan, bag'rikeng shaxsga aylanishning eng
ishonchli usuli va bu mutlaqo bebahodir. Dunyoni boshqa nuqtai nazardan ko'rish va siz va boshqalar
qayerdan kelganingizni tushunish hayoliy, ko'zni ochadigan tajriba.
6.

Chet tillarni o'rganish o'z tili va madaniyatini yaxshiroq tushunishga yordam beradi. Chet tilni o'rganish

aslida sizga teskari psixologiyani jalb qilishi va o'z ona tilingiz va madaniyatingizni yaxshiroq
tushunishingizga imkon beradi. Bu chet tilini o'rganishning eng kutilmagan afzalliklaridan biridir. Siz
nafaqat madaniy urf-odatlar, balki birinchi tilingizning grammatikasi, so'z boyligi va talaffuz uslublari
to'g'risida ham ancha xabardor bo'lasiz.

Chet tillarini o'rganishning afzalliklari sizning hayotingizning deyarli barcha jabhalarida

muvaffaqiyat qozonish uchun sizni moslashtirish qobiliyatiga ega. Chet tilni o'rganish juda muhimdir va chet
tilini o'rganish uchun son-sanoqsiz bunday sabablar mavjud. Chet tilni o'rganish til to'siqlarni yengishga
yordam beradi va insonlarni o'zaro tushunish chuqurroq darajasida bog'laydi [4].

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

1.https://hozir.org/1-masofaviy-talim-tushunchasi-masofaviy-oqitish-usullari-masof.html
2.https://hozir.org/elektron-talim-va-uning-afzalliklari.html
3.https://cyberleninka.ru/article/n/xorijiy-tillarni-organish-nega-muhim

4.

https://goaravetisyan.ru/uz/ispolzovanie-innovacionnyh-tehnologii-na-urokah-angliiskogo-yazyka/

5.

KUSHBAKOVA, M., Zarina, R. U. Z. I. M. U. R. O. D. O. V. A., & Shahram, A. S. L. O. N. O. V. (2020).
Innovative Methods and Ways to Teach and Learn Foreign Language. ECLSS Online 2020a, 146.

6.

Rasulov, S., Akhmedova, G., Rustamova, K., Turamkulov, S., & Nurullayeva, N. (2020). Grape Shinny For
Prevention And Nutritional Support Of Micronutrient Deficiency In Mothers And Children. European Journal of
Molecular & Clinical Medicine, 7(07), 2020.

7.

Матьякубова, Ф. Э., Рустамова, Х. Х., & Муродова, У. Р. (2020). ПАТОГЕНЕТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ
ТЕРАПИИ ХРОНИЧЕСКОГО ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА В. Достижения науки и образования, (17 (71)),
86-91.

8.

Aslonov, S., & Ruzimurodova, Z. (2020). INGLIZ TILINI O ‘QITISHNING INNOVATSION


background image

161

USULLARI. Студенческий вестник, (12-5), 72-74.

9.

Халимбетов, Ю. М., Ибрагимова, Э. Ф., Арслонова, Р. Р., Рустамова, Х. Х., & Наимова, З. С. (2020).
Формирование молодежи в Узбекистане как научно управляемый процесс. Наука и образование сегодня,
(2 (49)), 57-59.

10.

Ахмеджанова, Н., & Аслонов, Ш. (2020). Семантические типы предикатов и фазовая членимость

глагольного действия. Интернаука,(12-1), 27-29.


MASOFAVIY TA’LIM TIZIMI-O’QITISHNING ZAMONAVIY USULI

Rabbimov Oybek Anvar o’g’li

SamDCHTI, o’qituvchi

Islomova Dilnoza Ayubovna

TPPI, katta o’qituvchi, Tojikiston

Annotatsiya:

Ushbu maqolada masofaviy ta’lim tizimi va uning pedagoglar uchun afzallik jihatlari

haqida fikrlar keltirilgan.

Kalit so’zlar:

zamonaviy ta’lim, moslashuvchanlik, parallellik, keng qamrovlilik, iqtisodiy

tejamkorlik, ijtimoiy tenghuquqlilik, internatsionallilik.

Bugungi kunda taraqqiyot juda tez rivojlanmoqda va juda tez o`zgarmoqda. Deyarli har daqiqada

sayyoramizning turli burchaklarida o`zgarishlar, yangilanishlar va kutilmagan voqea hodisalar sodir
bo`moqda. Har bir kunimiz kuchli informatsiya oqimi ostida kechmoqda. Informatsiya oqimi bizni uyda,
ishxona va ta'tilda ta'qib etadi. Inson informatsiya ta'siridan xoli normal faoliyat yurita olmaydi. Hayotni
anglash, uni o`rganish informatsiyalarni yig`ish va o`zlashtirish orqali kechadi. Insonning bilimlilik darajasi
ham ma'lum davr ichida shaxs tomonidan o`zlashtirilgan informatsiyalarning ko`p yoki ozligi bilan
belgilanadi. Shuning uchun zamonaviy bilimlar sari keng yo`l ochish ta'limotni takomillashtirishda yangi
informatsiya texnologiyalardan unumli foydalanish bugungi kunning talabiga aylandi. O`zbekiston
Respublikasining «Ta'lim to`g`risida» gi yangi tahrirdagi qonuni zimmamizga shu ma’suliyatni yuklaydi.
Va’holanki ta'lim tizimida sezilarli o`zgarishlar ro`y bermoqda. Ta'lim tizimida masofadan o`qitish uslubi
shakllari qo`llanilmoqda. Masofadan o`qitish uslubi bu sirtqi o`qishning yangi shaklidir. Masofadan o`qitish
bu mustaqil o`qishdir. Mustaqil o`qish insonning mustaqil fikrlash, holatni baholash, xulosa va bashorat
qilish qobiliyatlarini rivojlantiradi. Masofaviy ta‘lim – masofadan turib o‘quv axborotlarini almashuvchi
vositalarga asoslangan, o‘qituvchi maxsus axborot muhit yordamida, aholining barcha qatlamlari va chet
ellik ta‘lim oluvchilarga ta‘lim xizmatlarini ko‘rsatuvchi ta‘lim kompleksidir. Demak masofaviy o‘qitish
masofaviy ta‘lim kompleksidagi jarayon ekan.

Masofaviy o‘qitishning va masofaviy ta‘limning o‘ziga xos xususiyatlari, pedagogik tizimi, zarurligi

va maqsadi mavjud. Masofaviy ta‘lim an‘anaviy ta‘lim turidan quyidagi xarakterli xususiyatlari bilan
farqlanadi.

Moslashuvchanlik – Ta‘lim oluvchiga o‘ziga qulay vaqt, joy va tezlikda ta‘lim olish imkoniyati

mavjudligi.

Modullilik – Bir biriga bog‘liq bo‘lmagan mustaqil o‘quv kurslari to‘plamidan - modullardan

individual yoki guruh talabiga mos o‘quv rejasini tuzish imkoniyati mavjudligi.

Parallellik – O‘quv faoliyatini ish faoliyati bilan birga parallel ravishda, ya‘ni ishlab chiqarishdan

ajralmagan holda olib boorish imkoniyati mavjudligi.

Keng qamrovlilik – Ko‘p sonly o‘quvchilarning bir vaqtning o‘zida katta o‘quv (elektron kutubxona,

ma‘lumotlar va bilimlar bazasi va boshqalar) zahiralariga murojaat qila olishi. Bu ko‘p sonly o‘quvchilarning
kommunikatsiya vositalari yordamida o‘zaro va o‘qituvchi bilan muloqotda bo‘lish imkoniyati.

Iqtisodiy tejamkorlik – O‘quv maydonlari, texnika vositalari, transport vositalari va o‘quv

materiallaridan samarali foydalanish, o‘quv materiallarini bir joyga yig‘ish, ularni tartiblangan ko‘rinishga
keltirish va bu ma‘lumotlarga ko‘p sonly murojaatni tashkil qilib bera olish mutaxassislarni tayyorlash uchun
ketadigan xarajatlarni kamaytiradi.

Ijtimoiy teng huquqlilik – Ta‘lim oluvchining yashash joyi, sog‘lig‘I va moddiy ta‘minlanish

darajasidan qat‘iy nazar hamma qatori teng huquqli ta‘lim olish imkoniyati.

Internatsionallilik – Ta‘lim sohasida erishilgan jahon standartlariga javob beradigan yutuqlarni

import va eksport qilish imkoniyati.

O‘qituvchining yangi roli – Masofaviy o‘qitish o‘qituvchining o‘qitish jarayonidagi rolini yanada

Библиографические ссылки

.https://hozir.org/1 -masofaviy-talim-tushunchasi-masofaviy-oqitish-usullari-masof.html

https://hozir.org/elektron-talim-va-uning-afzalliklari.html

https://cyberleninka.rU/article/n/xorijiy-tillami-organish-nega-muhim

https://goaravetisyan.ru/uz/ispolzovanie-innovacionnyh-tehnologii-na-urokah-angliiskogo-yazyka/

KUSHBAKOVA, M., Zarina, R. U. Z. I. M. U. R. O. D. О. V. A., & Shahram, A. S. L. O. N. О. V. (2020). Innovative Methods and Ways to Teach and Learn Foreign Language. ECLSS Online 2020a, 146.

Rasulov, S., Akhmedova, G., Rustamova, K., Turamkulov, S., & Nurullayeva, N. (2020). Grape Shinny For Prevention And Nutritional Support Of Micronutrient Deficiency In Mothers And Children. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(07), 2020.

Матьякубова, Ф. Э., Рустамова, X. X., & Муродова, У. Р. (2020). ПАТОГЕНЕТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ТЕРАПИИ ХРОНИЧЕСКОГО ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА В. Достижения науки и образования, (17 (71)), 86-91.

Aslonov, S., & Ruzimurodova, Z. (2020). INGLIZ TILINI О ‘QITISHNING INNOVATSIONUSULLARI. Студенческий вестник, (12-5), 72-74.

Халимбетов, Ю. М., Ибрагимова, Э. Ф., Арслонова, Р. Р., Рустамова, X. X., & Наимова, 3. С. (2020). Формирование молодежи в Узбекистане как научно управляемый процесс. Наука и образование сегодня, (2 (49)), 57-59.

Ахмеджанова, Н., & Аслонов, Ш. (2020). Семантические типы предикатов и фазовая членимость глагольного действия. Интернаука,(12-1), 27-29.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов