337
It turns out necessary to have translation experience, not to have criminal records or fines, to attend
translation seminars in court, to demonstrate knowledge of both legal terminology, court procedures and the
code of professional translators, to pass tests for professional language proficiency, to pass an oral exam on
three types of translation in court. The certification procedure is complex and expensive. In preparation for
the certification procedure, the need to learn languages at the college level, openness to different cultural
influences, familiarity with the press and the Internet, legal television, allowing to get acquainted with court
protocol, talk shows, glossary, preparation for exams is emphasized.
Translators work in criminal ranges (murder, rape, robbery), civil (divorce, family law, domestic
violence, contracts), juvenile law, family law in relation to children in need of protection, termination of
parental rights, etc. the interpreter works at different stages of the process, sometimes in an out-of-court
setting (office of lawyers, prison, law enforcement agencies, medical institutions, during administrative
hearings, polygraph tests, psychiatric examination in court, parole hearings), etc. Legal procedures may
include preliminary hearings (initial appearances), bail applications, pretrial conferences, pleas, witness
hearings, trials, sentencings, post-sentencing hearings.
Due to the rapid development of technology, the need for a qualitative translation of scientific and
technical terminology is becoming more and more tangible. Companies need specialist translators in various
fields of expertise. The first chapter examines the basic concepts related to the translation of scientific and
technical terminology, the peculiarities of scientific texts and the difficulties that can arise in translation.
Many linguists and scholars cannot come to a single definition of the term, which proves its versatility and
complexity in terms of translation. Particular attention is paid to the classifications and models of scientific
terms, in which multi-component combinations are the most interesting for research.
Used literature:
1.
National Center for State Courts, Court Interpretation: Model Guides for Policy and Practice in the
State Courts Access Mode:
www.ncsconline.org/wc/publications/Res_CtInte_ModelGuideChapter2Pub.pdf)
2.
Crystal, D. The Cambridge encyclopedia of English. Cambridge, 1994.
3.
Liese Katschinka. What is court interpreting? Access mode: http://www. aiic. net/ViewPage.
BOSHLANG'ICH BOSQICHDA CHET TILINING LUG`AT KO`NIKMASINI O'QITISHNING
UMUMIY XUSUSIYATLARI
Ilmiy rahbar: Sirojiddinova Sh.S.
Magistratura talabasi: Boboqulova Sh.
Annotatsiya:
Ushbu maqola boshlang`ich sinflarda ingliz tilida lug`at boyligini boyitishning
ahamiyati va uning takomillashtirish chora tadbirlari borasida olib borilishi kerak bo`lgan ishlar va vazifalar
haqida bo`lib,bunda har bir chet tili o`qituvchisining vazifalari ko`rsatilgan.
Kalit so`zlar:
chet tillari, lug`at, muloqot, kompetensiya, leksik mahorat
Chet tilini o‘qitishning tarbiyaviy maqsadi deganda o‘quvchilarning aqliy qobiliyatlarini
rivojlantirish, ularning shaxsiy xarakterini shakllantirish va dunyoqarashini kengaytirish tushuniladi. Chet
tilini o'qitishning umumiy ta'lim maqsadi o'quvchilarning dunyo haqidagi bilimlarini to'plashni o'z ichiga
oladi. O‘qituvchilar chet tilini o‘qitishning yuqoridagi maqsadlaridan tashqari, o‘quvchilarda chet tilida
so‘zlashish va muloqot qilish ko‘nikmalarini shakllantirish, muloqot jarayonida o‘z fikrini chet tilida
ifodalash ko‘nikmasini shakllantirish zarurligi haqida ham gapiradi. chet tilini o'rganishning dastlabki
bosqichida leksik mahoratni egallash eng muhimi bo'lib tuyuladi.
Bugungi kunda chet tilini o‘rganish ham mahalliy, ham xorijiy umumta’lim maktablarida
boshlang‘ich ta’limning ajralmas qismi hisoblanadi. Ko'pgina tadqiqotchilarning ta'kidlashicha, chet tilini
erta o'rganish tilni kuchli va ravon bilishga yordam beradi. Bundan tashqari, erta til o'rganish katta ta'lim,
intellektual va axloqiy salohiyatga ega. Shu munosabat bilan zamonaviy maktabda chet tilini o'rganish quyi
sinflardan boshlanadi, garchi nisbatan yaqinda til o'rganishning boshlang'ich bosqichi umumiy ta'lim
maktabining 5-sinfida bo'lgan.
338
Metodchi N.A.Ladik nuqtai nazaridan, tilni bilishning o'zi kifoya emas: siz uni tushunishingiz, unda
fikr yurita olishingiz, darsda olingan ko'nikmalarni keyingi hayotda: universitetda va ishda qo'llashingiz
kerak. Shunday qilib, zamonaviy ta’limning jahon standartlari, birinchi navbatda, o‘zgaruvchan dunyoda
fikrlay oladigan va tez moslasha oladigan bilimli, ijodkor shaxsni tarbiyalashga qaratilgan [1].
Chet tilini o'rganishning boshlang'ich bosqichi til o'rganish davri bo'lib, unda chet tilini o'rganish
jarayonida yanada rivojlantirish va takomillashtirish uchun zarur bo'lgan kommunikativ kompetentsiya
asoslarini yaratish mumkin. Chet tilini o'rganishning dastlabki bosqichi har xil bo'lishi mumkin (zamonaviy
dunyoda kattalar o'quvchilari tomonidan ingliz tilini dastlabki o'rganish uchun ko'plab kurslar mavjud).
Zamonaviy ta’lim tizimida chet tilini o‘qitish maqsadlari davrning yangi tendensiyalari bilan bog‘liq
holda bosqichma-bosqich modernizatsiya qilinmoqda. Shunday qilib, chet tilini o'qitishning zamonaviy
jarayonining strategik maqsadi, I.P. Korotkova, ijodiy shaxsni shakllantirish, madaniyatlararo
kompetentsiyaga erishish [2]. Boshlang'ich ta'lim rus maktabining birinchi bosqichi bo'lib, uning oldida
butun ta'limni rivojlantirish uchun zamonaviy talablarga javob beradigan vazifalar turibdi.
Davlat standartlariga ko'ra, bugungi kunda kichik yoshdagi o'quvchi shaxsini shakllantirish, uning
individual xususiyatlarini rivojlantirish, chet tilini o'rganish uchun motivatsiyani shakllantirish birinchi
o'rinda turadi. Bundan tashqari, chet tilini o'rgatishning vazifalari nafaqat zarur ko'nikma va ko'nikmalarni
egallash, balki o'rganilayotgan mamlakat madaniyatini va chet tilidagi muloqotni amalga oshirishda qabul
qilingan xatti-harakatlar normalarini tushunishdir.
Shunga qaramay, zarur ko'nikmalarni egallash kichik yoshdagi o'quvchilarda kommunikativ
kompetentsiyaga erishish yo'lidagi birinchi qadamdir. Ko'nikma - bu ma'lum bir o'quv dasturi bilan
belgilanadigan va to'laqonli shaxsni tarbiyalash va rivojlantirishning real ehtiyojlariga mos keladigan nutq
qobiliyatining asosidir. Ko'nikmalar deganda "odam qanday qilib va nima qilishini o'ylamasdan avtomatik
ravishda bajaradigan harakatlar" deb tushunilishi kerak. [3,88].
Chet tilining kommunikativ kompetentsiyasini o'zlashtirish uchun zarur ko'nikmalarni rivojlantirish
uchun chet tilini o'rganishning dastlabki bosqichida ushbu yoshdagi o'quvchilarning yosh xususiyatlariga va
ularning kognitiv qiziqishlariga mos keladigan o'quv materiallari ishlab chiqiladi.
Masalan, chet tilini o`qitishning birinchi yilidan boshlab o`quvchilarning quyidagi qobiliyatlari
rivojlanadi:
1)
fonetik eshitish;
2)
taqlid qilish qobiliyati;
3)
taxmin qilish;
4)
lingvistik qoliplarni aniqlash qobiliyati;
5)
ehtimolli prognozlash qobiliyati;
6)
semantik aloqalarni o'rnatish qobiliyati.
Chet tilini o'rganishning ushbu bosqichida namoyon bo'ladigan bir qator aqliy funktsiyalarni ham
ajratib ko'rsatish mumkin, ular orasida
T.A. Tkacheva qayd etadi: 1) vizual idrok birligining rivojlanishi; 2) operativ eshitish xotirasi
hajmini rivojlantirish; 3) ixtiyoriy yoki ixtiyorsiz diqqatni rivojlantirish [3]. Shunday qilib, boshlang'ich
bosqichda chet tilini o'qitishning asosiy strategik maqsadi ijodiy shaxsni rivojlantirish va madaniyatlararo
kompetentsiyaga erishishdir.
Birinchi sinfdan boshlab o'quvchilar tinglash, yozish, o'qish va gapirish qobiliyatlarini, shuningdek,
bir qator zarur qobiliyatlarni va aqliy funktsiyalarni rivojlantiradilar. Zamonaviy ta'lim tizimida boshlang'ich
bosqichda chet tilini o'rgatish vazifasi nafaqat ma'lum ko'nikma va ko'nikmalarni rivojlantirish, balki
o'rganilayotgan til mamlakatining madaniy xususiyatlarini tushunishga erishish edi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati:
1.
Korotkova I.P. Kichik maktab o'quvchilariga ingliz tilini o'rgatishning ko'p bosqichli tizimida
folklorning roli // Tambov universiteti xabarnomasi. Seriya: Gumanitar fanlar. 2012 yil. № 5. T. 109.
S. 217-220. 67 17.
2.
Ladik N.A. Xalqaro munosabatlar fakultetining gumanitar yo'nalish talabalari uchun ingliz tilidan
zamonaviy o'quv qo'llanmasini ishlab chiqish masalasi to'g'risida // BDU Xalqaro munosabatlar
fakultetida chet tillarini o'qitish amaliyoti: Elektron to'plam. 1-son. Minsk, 2011. S. 24-25.
3.
Tkacheva T.A. Ta'limning boshlang'ich bosqichida chet tilida o'qishni o'rgatish // Fan, texnologiya
va ta'lim. 2014 yil. № 2(2). 88-9-betlar
