Предварительные результаты испытаний 2-пропиниламинобензимдола, разработанного на основе местного сырья и технологий.

inLibrary
Google Scholar
Журнал:
Выпуск:
CC BY f
232-234
35

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.
Поделиться
Улашов, И. (2024). Предварительные результаты испытаний 2-пропиниламинобензимдола, разработанного на основе местного сырья и технологий. in Library, 2(2), 232–234. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/archive/article/view/35766
Илхом Улашов, Ветеринарный научно-исследовательский институт

Ветеринарный научно-исследовательский институт лаборатории гельминтозоологии старший научный сотрудник, доктор философских наук по ветеринарным наукам

0
Цитаты
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В данной статье описаны эффективные методы использования местных противогельминтных препаратов при осуществлении мероприятий против паразитарных и неинфекционных заболеваний сельскохозяйственных животных.


background image

Veterinariya sohasidagi dolzarb muammolar yechimi yosh tadqiqotchilar talqinida

|

TO‘PLAM – 1/24

232

28-iyun 2024-yil.

УДК.619:[616.995.1.616-084]:636.3.

2-ПРОПИНИЛАМИНОБЕНЗИМИДОЛНИНГ МАҲАЛЛИЙ ХОМАШЁ ВА

ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ИШЛАБ ЧИҚИЛГАН ШАКЛЛАРИНИ ДАСТЛАБКИ

СИНАШ НАТИЖАЛАРИ

Улашов И.А

. в.ф.ф.д.,

катта илмий ходим

Ветеринария илмий тадқиқот институти.

Аннотация

Ушбу мақолада қишлоқ хўжалик ҳайвонларининг паразитар ва юқумсиз

касалликларига қарши кўрашиш чора-тадбирларини амалга оширишда махаллий
антигелминт препаратларидан фойдаланишнинг самарали усуллари байон қилинган

.

Аннотация

В данной статье описаны эффективные методы использования местных

противогельминтных препаратов при осуществлении мероприятий против паразитарных и
неинфекционных заболеваний сельскохозяйственных животных.

Калит сўзлар

: қўзғатувчи, касаллик, гельминт, трематода препарат, фаоллик.


Кириш.

Бугунги кунда чорвачиликни ривожлаштириш, моллар бош сонини

кўпайтириш ва уларнинг маҳсулдорлигини оширишда чорва молларининг турли хил
юқумли, паразитар ва юқумсиз касалликларига қарши чора-тадбирларини ўз вақтида ва
талаб қилинадиган ҳажмда, тўлиқ амалга ошириш, муҳим аҳамият касб этади.

Бундай касалликлар қаторига чорва моллари, айниқса қўй-эчки, қорамол ва отлар

орасида ҳалигача учраб турадиган, айрим ҳудудларда кенг тарқалиб чорвачиликка катта
иқтисодий зарар етказадиган гельминтозлар ҳам киради. Ушбу Маршаллагиоз, нематадироз,
бошқа ошқозон-ичак стронгилятозлари ҳамда фасциолёз билан табиий зарарланган қўйларда
олиб борилди. Ушбу қўйлар 4 гуруҳга бўлиниб, уларга 2-пропиниламинобензимидазолнинг
кукуни, суспензияси ва ингредиентлари бир хил дозада берилди.

Мазкур тажрибаларнинг тартиби (схемаси) ва натижалари 1-жадвалда акс этдирилган

бўлиб, 1- тажриба гуруҳда 4 бош қўйлар бўлиб, 100% маршаллагиоз, 100% нематодироз,
100% бошқа ошқозон-ичак стронгилятозлари ва 75% фасциолёз билан зарарланган эди. Бу
гуруҳ қўйларга 2-пропиниламинобензимидазолнинг кукунидан 7 гр дан 1 бош қўй ҳисобига
оғиз орқали ичирилди. Дори берилгандан 5 кун кейин гельминтологик текширишлар
натижаларига кўра (1-жадвал) қўйларнинг маршаллагия, нематодирус ва бошқа ошқозон-
ичак стронгилятозлари ҳамда фасциолёз билан умуман гельминтлар билан зарарланганлиги
75% га камайганлиги кузатилди.

II гуруҳдаги 4 бош қўйлар ҳам 75% маршаллагиоз билан, 75% нематодироз, 75%

бошқа ошқозон-ичак странгилётозлари ҳамда 100% фасциолёзлар билан зарарланган бўлиб,
бу гуруҳ тажриба қўйларида 2-пропиниламинобензимидазолнинг суспензия шакли синалди.
Олинган натижаларга кўра, қўйларда 2- пропиниламинобензимидазолнинг суспензияси 7 мл
миқдорда 1 бош қўйга оғиз орқали берилганда, антгельминт самараси дори берилгандан
кейин қўйларнинг маршаллагияси ва нематодларига 75%, бошқа ошқозон ичак
странгилятозларига ҳамда фасциолёзларига 100% самара курсатди, умуман гельминтлар
билан зарарланганлик 75 % ни ташкил қилди.

III гуруҳ (4 бош) қўйларга суспензия ингридиентидан ҳар бир бошга 7 мл миқдорда

оғиз орқали берилди. Бу гуруҳ қўйлар ҳам 100% маршаллагиялар билан, 100% нематодироз,
100% бошқа ошқозон-ичак стронгилятозлари билан ва 100% (4 бош) қўй фасциолалар билан
зарарланган бўлиб, қўйларга дори берилгандан кейин уларнинг гельминтозлар билан
экстенсзарарланганлиги сезиларли пасайди: маршаллагиоз ва нематодалар билан ЭЗ 75 % ни,
бошқа ошқозон-ичак стронгилятозлари билан 75% ни ташкил қилди ва фасциолаларга тасир


background image

Veterinariya sohasidagi dolzarb muammolar yechimi yosh tadqiqotchilar talqinida

|

TO‘PLAM – 1/24

233

28-iyun 2024-yil.

қилмади. Бу гуруҳ қўйларининг гельминтлар билан умумий зарарланганлиги ҳам бир мунча
камайди, бу кўрсатгич 50% ни ташкил қилди, аммо инвазиянинг интенсивлиги кескин
пасайиши кузатилди.

1-расм. Гельминт тухумлари


Ўсимликлар кимёси институтида синтез қилиб олинган антгельминтларни чет элда

ишлаб чиқарилган антгельминтиклар билан таққослаб синаб кўрилди. Бунинг учун IV гуруҳ
(4 бош) қўйларга Албендазол 4% + Оксиклозанид 7% суспензиясидан ҳар бир бошга 7 мл
миқдорда оғиз орқали берилди. Ушбу гуруҳ қўйлар ҳам 100% маршаллагиялар билан, 25%
нематодалар билан, 100% бошқа ошқозон ичак странгилятозлари билан ва 75% фасциолалар
билан зарарланган бўлиб, қўйларга Албендазол+Оксиклозанид суспензиясини 7 мл 1 бош
қўйга берилганда юқори антгельминт самара олинди: гельминтозлар билан умумий
зарарланганлик 100 фоиздан 25 фоизга тушди, қўйлар маршаллагиоз ва нематодироздан,
бошқа ошқозон-ичак стронгилятлари ва фасциолёздан тўлиқ озод бўлди (1-жадвал).

1-жадвал

2-пропиниламинобензимидазолнинг кукуни, суспензион шакли ва суспензни дастлабки

синаш натижалари

Гуруҳлар ва

синалган

преапартлар ва

дозалар

Тажриба-

даги

қўйлар

сони

Дори беришдан олдин ЭЗ

Дори беришдан кейин ЭЗ

маршал

лаг

ио

з

нем

атодироз

бош

қ.

о/

и

ф

ас

ци

ол

умум

.

зара

р.

(%

)

маршал

лаг

иоз

нем

атодироз

бош

қ.

о/

и

ф

ас

ци

ол

умум

.

зара

р.

(%

)

1

I ругуҳ, 2-

пропинила

мино

бензимидаз

ол кукуни 7

гр/бош

4

36

5

42

98

100

1

-

-

-

25

45

20

17

2

100

1

-

-

-

25

35

90

25

-

75

-

-

-

-

-

17

15

17

50

100

-

-

-

-

-

2

II гуруҳ 2-

пропинила
минобензи

мидазол

суспензияси

7 мл/бош

4

5

9

7

5

100

-

-

-

-

-

-

-

1

11

50

-

-

-

-

-

27

5

28

4

100

1

1

-

-

50

3

2

-

1

75

-

-

-

-

-

3

III гуруҳ

суспензия

ингридиент

и

4

10

21

27

30

100

8

15

22

30

100

9

3

9

2

100

6

-

7

3

75

10

6

15

14

100

8

4

12

14

100

1

4

2

7

100

-

2

-

6

50


background image

Veterinariya sohasidagi dolzarb muammolar yechimi yosh tadqiqotchilar talqinida

|

TO‘PLAM – 1/24

234

28-iyun 2024-yil.

7 мл/бош

4

IV гуруҳ

албендазол

4% +

оксиклозан

ид

7 %, 7

мл/бош

4

14

-

60

2

75

-

-

2

-

25

3

-

73

7

75

-

-

-

-

-

18

1

33

-

75

-

-

-

-

-

14

-

40

1

75

-

-

-

-

-


Демак, юқорида қайд қилинган дастлабки синов натижаларига кўра 2-

пропиниламинобензимидазолнинг 1 бош қўйга 7 мл дозада қўй гельминтозларига –
маршаллагиоз, нематодироз, бошқа ошқозон-ичак стронгилятозлари ва фасциолёзга қарши
қониқарли самара кўрсатди. Фақат суспензия ингридиенти қуйларнинг гельминтозлар билан
зарарланганлиги дори берилгандан кейин бирмунча пасайса ҳам умумий зарарланганлик
(50%) сақланди.

Шундай қилиб 2-пропиниламинобензимидазол кукуни ва суспензиясини амалиётга

қўллаш учун тавсия этиш мақсадга мувофиқдир.

Олинган натижаларнинг таҳлили.

Ўзимизда, яъни ЎзФА нинг ЎМКИ да яратилган

2-пропиниламино-бензимидазол кенг антгельминт таьсир доирага эга бўлган, юқори
самарали, қониқарли восита бўлиб, уни қўйларнинг Nematoda, Cestoda ва Trematoda синф
вакилларига қарши қўллаш мақсадга мувофиқ

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ.

1.

Орипов А.О., Абдуразоқов А.Ш., Улашов И.А. Взаимосвязь между химическими и

антгельминтным свойствами противогельминтозных препаратов. Журнал “Veterinariya
medisinasi”. №3, 2021, -Б. 29-33.

2.

Орипов А.О., Давлатов Р.Б., Йўлдошев Н.Э. Ветеринария Гельминтологияси. //

“Наврўз” нашриёти. Тошкент. 2016. –Б. 239.

3.

Халиков, С. С., Орипов, А. О., Исаев, Ж. М., & Улашев, И. А. (2019). ПОЛУЧЕНИЕ

МОДИФИЦИРОВАННЫХ МЕХАНОХИМИЧЕСКИМ ПУТЕМ ИННОВАЦИОННЫХ
ПРЕПАРАТОВ И ИХ СВОЙСТВА. In

Актуальные проблемы сельского хозяйства горных

территорий

(pp. 324-328).

4.

Khalikov, S. S., Oripov, A. O., Isaev, Z. M., & Ulashev, I. A. (2020). Properties of

albendazole solid dispersions obtained by mechanochemical modification with polymers.

5.

Орипов, А. О., Юлдашев, Н. Э., Джаббаров, Ш. А., & Улашев, И. А. (2021). НОВЫЕ

МОЛЛЮСКОЦИДЫ

ДЛЯ

ПРОФИЛАКТИКИ

ГЕЛЬМИНТОЗОВ

ЖИВОТНЫХ.

In

НАУЧНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ АГРОПРОМЫШЛЕННОГО

КОМПЛЕКСА

(pp. 1417-1422).

6.

Орипов, А. О., Юлдашов, Н. Э., Джаббаров, Ш. А., Тугузов, Ю. М., Улашов, И. А., &

Кучинский, М. П. (2022). Новые моллюскоциды для профилактики фасциолёза, шистосомоза
(ориентобильгарциоза) и парамфистоматидозов.

Экология и животный мир

, (2), 53-58.

7.

Орипов, А., Абдуразаков, А., & Улашев, И. (2022). Химические и антгельминтные

свойства

препаратов

и

предпосылки

к

созданию

противогельминтозных

средств.

Перспективы развития ветеринарной науки и её роль в обеспечении пищевой

безопасности

,

1

(1), 308-312.

8.

Орипов, А. О., Исаев, Ж. М., Улашев, И. А., & Халиков, С. С. (2019). Препараты

против гельминтов овец в виде твердых дисперсий.

Успехи современного естествознания

,

(3-2), 169-175.


Библиографические ссылки

Орипов А.О., Абдуразоқов А.Ш., Улашов И.А. Взаимосвязь между химическими и антгельминтным свойствами противогельминтозных препаратов. Журнал “Vctcrinariya medisinasi”. №3, 2021, -Б. 29-33.

Орипов А.О., Давлатов Р.Б., Иўлдошев Н.Э. Ветеринария Гельминтологияси. И “Наврўз” нашриёти. Тошкент. 2016. -Б. 239.

Халиков, С. С., Орипов, А. О., Исаев, Ж. М, & Улашев, И. А. (2019). ПОЛУЧЕНИЕ МОДИФИЦИРОВАННЫХ МЕХАНОХИМИЧЕСКИМ ПУТЕМ ИННОВАЦИОННЫХ ПРЕПАРАТОВ И ИХ СВОЙСТВА. In Актуальные проблемы сельского хозяйства горных территорий (рр. 324-328).

Khalikov, S. S., Oripov, А. О., Isaev, Z. М., & LHashev, 1. А. (2020). Properties of albendazole solid dispersions obtained by mechanochemical modification with polymers.

Орипов, А. О., Юлдашев, H. Э., Джаббаров, Ш. A., & Улашев, И. A. (2021). НОВЫЕ МОЛЛЮСКОЦИДЫ ДЛЯ ПРОФИЛАКТИКИ ГЕЛЬМИНТОЗОВ ЖИВОТНЫХ. In НАУЧНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ АГРОПРОМЫШЛЕННОГО КОМПЛЕКСА (рр. 1417-1422).

Орипов, А. О., Юлдашов, Н. Э., Джаббаров, Ш. А., Тугузов, Ю. М., Улашов, И. А., & Кучинский, М. П. (2022). Новые моллюскоциды для профилактики фасциолёза, шистосомоза (ориентобильгарциоза) и парамфистоматидозов. Экология и животный мир, (2), 53-58.

Орипов, А., Абдуразаков, А., & Улашев, И. (2022). Химические и антгельминтные свойства препаратов и предпосылки к созданию противогельминтозных средств. Перспективы развития ветеринарной науки и её роль в обеспечении пищевой безопасности, /(I), 308-312.

Орипов, А. О., Исаев, Ж. М., Улашев, И. А., & Халиков, С. С. (2019). Препараты против гельминтов овец в виде твердых дисперсий. Успехи современного естествознания, (3-2), 169-175.