317
TALABALAR TURIZMINING SAYOHAT VA TURIZMNING BOSHQA
TURLARI BILAN INTEGRATSIYALASHUV JARAYONLARI
Аxrоrоvа Nilufаr Uktаmоvnа
“Ipak yo‘li” turizm va madaniy meros xalqaro universiteti doktoranti, Samarqand
Annotatsiya:
Bugungi kunda turizming turlari xilma-xillashib, turistik hududlarning
xususiyatiga qarab ahamiyati oshib bormoqda, asosan, yoshlar turizmi va sayohati
doirasida talabalar turizmining ham ommalashuvi yaqqol namoyon bo‘lmoqda.
Mazkur maqolada talabalar turizmining sayohat va turizmning boshqa turlari bilan
integratsiyalashuv jarayonlari va uning ta’sirlari borasida bayon etiladi.
Kalit so‘zlar:
yoshlar, talabalar turizmi, turizm turlari, turizm turlari
integratsiyalashuvi.
Talabalar turizmining turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashuvi o‘zaro
manfaatlar va tajribalarni oshirish potentsialiga ega. Talaba turizmini turizmning
boshqa turlari, masalan, madaniy turizm yoki barqaror turizm bilan integratsiyalashgan
holda, ikkala soha ham bir-birining kuchli tomonlari va resurslaridan foydalanishi
mumkin. Ushbu hamkorlik turli madaniyatlarni chuqurroq tushunish va qadrlashga [1],
shuningdek, tabiiy va madaniy merosni saqlash va targ‘ib qilishga olib kelishi mumkin.
Bundan tashqari, talabalar turizmini turizmning boshqa turlari bilan integratsiya qilish
ta’lim tajribasi va bilim almashish imkoniyatini beradi [2]. Misol uchun, talabalar
madaniy turizm faoliyati orqali yo‘nalish tarixi va urf-odatlari haqida ma’lumot
olishlari mumkin, shu bilan birga barqaror rivojlanish va tabiatni muhofaza qilish
bo‘yicha sa’y-harakatlarni rag‘batlantirish uchun ekoturizm amaliyotlari bilan
shug‘ullanishlari mumkin [7].
Talabalar turizmini turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashgan holda,
destinatsiyalar tashrif buyuruvchilarning keng doirasini jalb qilishi va ularning
takliflarini diversifikatsiya qilish maqsadga muvofiqdir. Bu sayyohlik daromadlarining
oshishiga, ish o‘rinlari imkoniyatlariga va maqsad uchun umumiy iqtisodiy o‘sishga
olib keladi [4]. Bundan tashqari, talabalar turizmining turizmning boshqa turlari bilan
integratsiyalashuvi ham mezbon jamoalarda infratuzilmani rivojlantirish va
yaxshilashga yordam berishi ko‘pgina xalqaro yoshlar sayohati dasturlarining
tajribalarida ta’kidlangan [3].
Moisa
(2010) fikriga ko‘ra, talabalar turizmining
turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashuviga turli jarayonlar, masalan, ta’lim
muassasalari, turizm sanoati manfaatdor tomonlari va mahalliy hamjamiyat o‘rtasidagi
hamkorlik va sheriklik, talabalarning turizm faoliyatini mavjud turistik takliflar
tarkibiga kiritish, talabalar uchun maxsus ishlab chiqilgan ta’lim dasturlari va
tajribalari hamda ixtisoslashtirilgan turizm turlarini yaratish orqali erishilishi mumkin
[8, 9]. Umuman olganda, talabalar turizmining turizmning boshqa turlari bilan
integratsiyalashuvi mezbon jamoalarda barqaror rivojlanish, madaniy almashinuv va
iqtisodiy o‘sishga yordam beradigan o‘zaro manfaatli munosabatlarni yaratadi.
Talaba turizmini turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashuviga turli
jarayonlar orqali erishish mumkin. D. Jones tadqiqotiga ko‘ra, jarayonlardan biri ta’lim
muassasalari, turizm sohasi manfaatdor tomonlari va mahalliy hamjamiyat o‘rtasidagi
hamkorlik va sheriklikdir [10]. Bu turizm dasturlarini birgalikda rejalashtirish va ishlab
chiqishni, o‘quv dasturlarini integratsiyalashuvini, resurslar va tajriba almashishni o‘z
318
ichiga olishi mumkin. Yana bir jarayon - talabalarning turistik faoliyatini mavjud
turistik takliflar tarkibiga kiritish. Masalan, madaniy sayohat o‘quvchilarning mahalliy
an’ana va urf-odatlarni o‘rganishi uchun interaktiv ta’lim tajribalarini o‘z ichiga olishi
mumkin. Buni o‘quvchilarga tashrif buyurgan joy madaniyati bilan faol ishtirok etish
imkonini beruvchi seminarlar, chiqishlar yoki amaliy mashg‘ulotlar orqali amalga
oshirish mumkin [11].
Talabalar turizmining turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashuvi
talabalar uchun maxsus ishlab chiqilgan maxsus o‘quv dasturlari va tajribalarini
yaratishni ham o‘z ichiga oladi. Bunday dasturlar mahalliy ta’lim muassasalari, turizm
tashkilotlari va manfaatdor jamiyatlar bilan hamkorlikda ishlab chiqiladi. Ta’lim
mazmuni va maqsadlarini turizm faoliyatiga kiritish orqali talabalar destinatsiya
madaniyati, merosi va barqarorlik amaliyoti haqida chuqurroq tushunchaga ega
bo‘ladilar [6].
Shuningdek,
talabalar
turizmining
turizmning
boshqa
turlari
bilan
integratsiyalashuvi ham mezbon jamoalarda infratuzilmani rivojlantirish va
yaxshilashga yordam berishi mumkin. Bunga ta’lim muassasalarini qurish, transport
tizimini takomillashtirish, talabalar turistlarining ehtiyojlarini qondirish uchun
mahalliy sharoit va xizmatlarni yaxshilash kiradi [5].
Umuman olganda, talabalar turizmining turizmning boshqa turlari bilan
integratsiyalashuvi mezbon jamoalarda barqaror rivojlanish, madaniy almashinuv va
iqtisodiy o‘sishga yordam beradigan o‘zaro manfaatli munosabatlarni yaratishi
mumkin.
Talabalar turizmining integratsiyalashuvi tadqiqoti doirasida quyidagilar muhim
ahamiyatga ega deb o‘ylaymiz:
1. Talaba turizmining turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashuvi o‘zaro
manfaat va tajribalarning oshishiga olib keladi.
2. Ikkala soha ham bir-birining kuchli tomonlari va resurslaridan foydalanishi
mumkin.
3. Hamkorlik natijasida turli madaniyatlarni chuqurroq tushunish va qadrlash,
shuningdek, tabiiy va madaniy merosni saqlash va targ‘ib qilish mumkin.
4. Talabalar turizmining turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalashuvi ta’lim
tajribasi va bilim almashish imkoniyatini berishi mumkin.
5. Integratsiya yanada kengroq tashrif buyuruvchilarni jalb qilishi va takliflarni
diversifikatsiya qilishi mumkin, natijada sayyohlik daromadlari, ish o‘rinlari va borar
joy uchun iqtisodiy o‘sish ko‘payadi.
6. Integratsiya mezbon jamoalarda infratuzilmani rivojlantirish va yaxshilashga ham
hissa qo‘shishi mumkin.
Talabalar turizmining boshqa turizm turlari bilan integratsiyalashuvi o‘zaro
manfaat va tajribalarni oshirishga olib kelishi mumkin. Hamkorlik orqali ikkala soha
bir-birining kuchli tomonlari va resurslaridan foydalanishi mumkin, natijada turli
madaniyatlarni chuqurroq tushunish va qadrlash, shuningdek, tabiiy va madaniy
merosni saqlash va targ‘ib qilish mumkin. Integratsiya, shuningdek, ta’lim tajribasi va
bilim almashish uchun imkoniyatlarni taqdim etishi, kengroq tashrif buyuruvchilarni
319
jalb qilishi, takliflarni diversifikatsiya qilishi va mezbon jamoalarda infratuzilmani
rivojlantirish va yaxshilashga hissa qo‘shishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Carr, N. 2000. An exploratory study of gendered differences in young tourists
perception of danger within London. Tourism Management 22:565-570.
2.
Sullivan, A. 2004. Defining trends in youth travel in Australia. In The World
Youth and Student Travel Conference 2004. Madrid: World Youth and Student Travel
Conference.
3.
Uktаmоvnа, А. N. (2023). Thе fоrеign соuntriеs’еxреriеnсе оn tоurism аnd
уоuth роliсу.
Journal of new century innovations
,
31
(1), 125-131.
4.
Uktamovna, A. N. (2023). The differences and characteristics of young
travellers.
International journal of advanced research in education, technology and
management
,
2
(5).
5.
Crossley, E. (2012). Poor but happy: volunteer tourists’ encounters with poverty.
Tourism Geographies, 14(2):235-253.
6.
Akhrorova, N. U. (2022). Swot Analysis in Youth Tourism Development
Strategies for Uzbekistan. American Journal of Economics and Business
Management,
5
(12), 26-33.
7.
Axrorova, N. (2023). The role of geo information and communication
technologies in the development of youth tourism. Центр научных публикаций
(buxdu.uz),
33
(33).
8.
Moisa, C. O. (2010). Aspects of the youth travel demand. Annales Universitatis
Apulensis: Series Oeconomica,
12
(2), 575.
9.
Akhrorova, N. (2023). The role of international business in the development of
youth tourism and travel. Центр научных публикаций (buxdu. uz),
34
(34).
10.
Jones, D., Social Tourism in the E.U. - Student & Youth Travel, European
Commission Seminar, Brussels, 2007.
11.
Akhrorova, N. U., & Axmadova, Z. A. (2023). The role of youth travel
organizations in improving the national economy. Современные вопросы
естествознания и экономики (pp. 61-64).
O‘ZBEKISTONDA AGROTURIZMNI RIVOJLANTIRISHNING O‘ZIGA
XOS XUSUSIYATLARI
Eshbekov Murodjon
BuxDU talabasi
Annotatsiya
. Ushbu maqolada turizm bo‘yicha muhim ma’lumotlar va tavsiyalar
berishga harakat qilindi. O‘zbekistonni rivojlantirishda turizm sohasining tutgan o‘rni,
shu jumladan, rivojlantirish mumkin bo‘lgan sohalar uchun takliflar ko‘rsatib o‘tildi.
Kalit so‘zlar
: turizm, sayyohlik, agroturizm, fermer xo‘jaliklari, turistik firma, qishloq
xo‘jaligi, etnik turizm, ekoturizm, mehmonxonalar.
Kirish.
Turizm - bu sayr qilish, sayohat qilish, faol dam olish turlaridan biridir. Turizm
deganda jismoniy shaxsning doimiy istiqomat qiladigan joyidan sog‘lomlashtirish,
ma’rifiy, kasbiy-amaliy yoki turli boshqa maqsadlarda borilgan joyda yoki
