№ 2 (2025) inLibrary

Maqolalar

• 

  Bactrian Documents Founds in Northern Afghanistan as a Historical Source Mazkur maqolada Afg‘onistonning shimoliy hududidan topilgan baqtriya hujjatlarining erta o‘rta asrlar davrida Turon tarixini o‘rganish uchun tarixiy manba sifatidagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada ushbu hujjatlarning topilishi va o‘rganilishi tarixi ham ko‘rib chiqiladi. Tanqidiy nuqtai nazardan, milliy tarixshunoslikdagi noto‘g‘ri yondashuv – ushbu hujjatlarni “Rabatak arxivi” nomi ostida umumlashtirish va ularni faqat Kushon davriga nisbat berish xatosi tahlil qilinadi. Bundan tashqari, hujjatlarning tashqi (nusxa ko‘chirmalari, muhrlar) va ichki (kirish, asosiy qism, xulosa) tuzilishiga asoslangan holda mintaqada rivojlangan huquqiy tizim mavjud bo‘lganligi asoslab beriladi. Hujjatlarda aks etgan savdo-sotiq, qarz majburiyatlari, ijaralar, soliqlar, qullik va oilaviy munosabatlarga oid ma’lumotlarni tahlil qilish orqali IV–VIII asrlardagi Turonning ijtimoiy-iqtisodiy manzarasi yoritiladi. Maqolaning muhim ilmiy yangiligi shundaki, hujjatlarda uchraydigan turkiy unvonlar (“qagan”, “yabg‘u”, “tarxon”, “tudun”) va etnonimlar (“Abdalo”) tahliliga asoslanib, erta o‘rta asrlarda Turon davlatchiligi taraqqiyotida turkiy xalqlarning o‘rni va ta’siri bevosita dalillar bilan isbotlanadi.

  Mardonbek Rajapov

  65-80

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Yoshlar ma’naviy dunyosini yuksaltirishda jadidchilik namoyondalarining ma'naviy me’rosidan foydalanishning ahamiyati Mazkur maqolada barkamol avlod tarbiyasida jadidlar faoliyatining muhim xususiyatlari, yoshlar ma’naviy dunyosini yuksaltirishda millatimizning boy tarixini o‘zida aks ettirgan jadidchilik namoyondalarining ma’naviy me’rosidan foydalanish haqida so‘z yuritiladi.

  Zarif Begimqulov

  1012-1016

  24   4

  • Batafsil o'qish
• 

  Siydik-tosh kasalligini endourologik usullar bilan davolashdan kelib chiqadigan asoratlarni bartaraf etish yo‘llarini takomillashtirish (adabiyotlar tahlili) Siydik-tosh kasalligini davolashda teri orqali nefrolitotomiya (PCNL), ureteroskopiya (URS) va retrograd buyrak ichi jarrohligi (RIRS) kabi endourologik usullar keng qo‘llaniladi. Bu usullar samarali bo‘lishiga qaramay, turli asoratlar, jumladan infeksiyalar, qon ketishi, siydik yo‘llarining shikastlanishi va qoldiq toshlarning paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Ushbu maqolada so‘nggi ilmiy tadqiqotlar natijalariga asoslanib, mazkur asoratlarni davolashni takomillashtirish yo‘llari ko‘rib chiqiladi.

  Ravshanjon Eminov, Ro'zali Meliboyev

  21-25

  95   32

  • Batafsil o'qish
• 

  Pediatriya ta’limini rivojlantirish: kompetensiyalarga asoslangan baholash va muammolarni yechish yo‘llari Pediatriya yo‘nalishidagi tibbiyot talabalarini samarali baholash turli xil kompetensiyalarni qamrab olish uchun an’anaviy va innovatsion usullarni uyg‘unlashtirishni talab etadi. Ushbu sharh Minnesota usuli, OSKE (Ob’ektiv strukturalashgan klinik imtihon), multimedia vositalari va virtual simulyatsiyalar hamda sun’iy intellekt kabi yutuqlar singari asosiy yondashuvlarni ko‘rib chiqadi. U resurslarning cheklanganligi va o‘qituvchilarni tayyorlash kabi qiyinchiliklarni hal qilishda dasturiy baholash va simulyatsiyaga asoslangan ta’limning muhimligini ta’kidlaydi. Tavsiyalar infratuzilmani takomillashtirish, professor-o‘qituvchilarni rivojlantirish va talabalarni klinik amaliyotga yaxshiroq tayyorlash uchun hamkorlikdagi sa’y-harakatlarga qaratilgan.

  Dilnozaxon Tashmamatova, Ravshanjon Eminov

  33-37

  112   9

  • Batafsil o'qish
• 

  Loyihaviy yondashuvning mohiyati, didaktik asoslari va ta’lim jarayonidagi o‘rni

  Ushbu maqolada loyihaviy yondashuvning mazmun-mohiyati, uning didaktik asoslari va zamonaviy ta’lim jarayonidagi ahamiyati tahlil qilinadi. Loyihaviy yondashuv o‘quvchilarning mustaqil fikrlashi, amaliy ko‘nikmalarni shakllantirishi va bilimlarni hayotiy muammolar yechimiga yo‘naltirishi bilan ajralib turadi. Tadqiqot davomida loyiha metodining afzalliklari, cheklovlari, uni turli bosqichlarda samarali qo‘llash usullari va xalqaro tajribalar ko‘rib chiqildi.

  Qosimjon Bannayev

  22-29

  48   15

  • Batafsil o'qish
• 

  The formation and development of historical and national characteristics in literary translation

  The issue of restoring national characteristics and historicity remain highly relevant both theoretically and practically in contemporary translation studies. Addressing this challenge in the translation process requires a creative approach, the effective utilization of lexical and semantic resources, and the preservation of the overall aesthetic essence of the original work. These factors play a crucial role in ensuring the accuracy and authenticity of the
  translated text.

  Sharifa Hamroyeva

  1-4

  41   20

  • Batafsil o'qish
• 

  Ligasure apparatining gemorroidektomiya operatsiyasida samaradorligi va uning qon ketish profilaktikasidagi roli Gemorroy – anorektal sohada keng tarqalgan patologiya bo‘lib, gemorroidal tugunlarning varikoz kengayishi, ularning trombozi, rektal qon ketishlari bilan namoyon bo’ladi. Ushbu kasallik dunyo miqyosida kattalar orasida koloproktologik amaliyotda eng ko‘p uchraydigan kasalliklardan biri hisoblanadi. Mazkur tadqiqot doirasida gemorroy tashxisi bilan davolangan hamda gemorroidektomiyadan keyingi asoratlari kuzatilgan bemorlarning kasallik tarixlari retrospektiv tahlil qilindi. Tadqiqot Farg‘ona shahridagi «Ibrohim Hakim Tabobat» xususiy klinikasining koloproktologiya bo‘limi ma’lumotlariga asoslangan. Tadqiqotda gemorroy kasalligining zamonaviy davo choralarididan biri xisoblangan LigaSure apparati yordamida gemoroidal tugunlarni olib tashlash usulining afzalliklari va operatsiyadan keying davrda anorekatal jarohatdan qon ketishni profilaktisi tahlil qilingan.

  Shohruh Kuziboyev

  56-59

  42   12

  • Batafsil o'qish
• 

  Bolalarda epileptik sindromlarni tashxislashda EEG va MRT ning qiyosiy samaradorligi Ushbu tahliliy sharh elektroensefalografiya (EEG) va magnit-rezonans tomografiyaning (MRT) bolalardagi epileptik sindromlarni, xususan Vest sindromi, Lennoks-Gastau sindromi va xavfsiz rolandik epilepsiyani baholashdagi tashxis samaradorligini qiyoslaydi. EEG ko‘pincha tashxis qo‘yishga yordam beradigan sindromga xos elektr faoliyat naqshlarini ko‘rsatsa, MRT esa kasallik kechishi va davolash yo‘nalishlariga ta’sir etuvchi miyaning tuzilishiy o‘zgarishlarini aniqlaydi. Har ikkala usul ham o‘ziga xos afzalliklar va cheklovlarga ega bo‘lib, ularni birgalikda qo‘llash zamonaviy bolalar epilepsiyasini davolashda muhim ahamiyat kasb etadi. EEG tahlilida sun’iy intellekt va funksional MRT kabi texnologik yutuqlar tashxis aniqligini oshirdi. Hozirgi ilmiy adabiyotlar va xalqaro ko‘rsatmalar bolalar epilepsiyasini tashxislashda EEG va MRT usullarining bir-birini to‘ldiruvchi xususiyatlarini tasdiqlaydi.

  Ravshanjon Eminov, Qaxxorali G'ulomov

  728-733

  34   23

  • Batafsil o'qish
• 

  Bolalarda qorin bo‘shlig‘iga to‘mtoq jarohatlar uchun dalillarga asoslangan yo‘riqnoma Ushbu maqolada bolalarda qorinning yopiq shikastlanishini boshqarish bo‘yicha dalillarga asoslangan tavsiyalar keltirilgan. Gemodinamik jihatdan barqaror bemorlarda operatsiyasiz yondashuvga urg‘u berilgan, diagnostik tekshiruv usullari, jumladan, UTT va KT tahlil qilingan, shuningdek, jarrohlik, kuzatuv va intervension radiologiya roli yoritilgan. Yondashuv natijalarni yaxshilash va ortiqcha muolajalarni kamaytirishga qaratilgan.

  Shukurbek Tychibekov, Eshonkho`ja Nishonov, Ravshanjon Eminov

  411-414

  43   8

  • Batafsil o'qish
• 

  Эффективность местной анестезии при геммороидэктомии Gemorroy mehnatga layoqatli aholining orasida keng tarqalgan kasalliklardan biri bo‘lib, turli asoratlar bilan kechadi. Turli mualliflar tomonidan keltirilgan ma’lumotlarga ko‘ra, gemorroy tarqalishi har ming kishiga 130–140 ta holatni tashkil etadi, bu esa mazkur muammoning dolzarbligini yana bir bor tasdiqlaydi. Kasallikning yuqori darajada uchrashi va erta bosqichlarda tibbiy yordamga o‘z vaqtida murojaat qilinmasligi ko‘pincha jarrohlik muolajalarini qo‘llash zaruriyatiga olib keladi. Kech bosqichlarda asosiy davolash usuli — gemorroidal tugunlarni jarrohlik yo‘li bilan olib tashlash, ya’ni gemorroidektomiya bo‘lib, bu koloproktologiya bo‘limida eng ko‘p bajariladigan amaliyot hisoblanadi. Ushbu muolajaning samaradorligi asosan muhim jihatlarga rioya qilinishiga, xususan, optimal og‘riqsizlantirish usulini tanlashga bog‘liq bo‘lib, bu bemor uchun katta ahamiyatga ega. Ushbu materialda “Ibroxim Hakim Tabobat” klinikasida bajarilgan gemorroidektomiyalar tahlili hamda qo‘llanilgan og‘riqsizlantirish usullarining samaradorligi qisqacha ko‘rib chiqiladi.

  Shohruhbek Qoziboyev

  2-4

  68   17

  • Batafsil o'qish
• 

  Stress omillari ta’sirida jigarda sodir bo‘ladigan fiziologik va biokimyoviy o‘zgarishlar Jigar atrof-muhit toksinlari, ruhiy bosim va noto‘g‘ri ovqatlanish odatlari kabi turli stress omillaridan ta’sirlanadigan markaziy a’zodir. Bu stressorlar oksidlanish stressi, mitoxondriyalar faoliyatining buzilishi, yallig‘lanish va moddalar almashinuvining izdan chiqishiga olib keladigan murakkab fiziologik va biokimyoviy jarayonlarni faollashtiradi. Ruhiy zo‘riqish gormonal va asab tizimi orqali jigarga ta’sir ko‘rsatadi, noto‘g‘ri ovqatlanish esa yog‘larning to‘planishi va insulinga chidamlilikning ortishi tufayli jigar shikastlanishini kuchaytiradi. Ushbu stressorlarning birgalikdagi ta’siri MASLD va NASH kabi jigar kasalliklariga sabab bo‘ladi. Jigarning stress ta’siridagi shikastlanishini kamaytirish uchun antioksidantlarga boy ovqatlanish kabi himoya choralari muhim ahamiyatga ega.

  Sobirjon Muhammadiyev, Eshonxoja Nishonov, Ravshanjon Eminov, Shukurbek Tychibekov

  459-463

  32   5

  • Batafsil o'qish
• 

  Glaukomani bartaraf etish nega yetarli emas: ko‘rish qobiliyatini saqlashdagi to‘siqlar va cheklovlar Glaukoma - muhim optik neyropatiya bo‘lib, butun dunyo bo‘ylab qaytarilmas ko‘rlik holatlarining asosiy sababchisidir. Ko‘z ichi bosimini (KIB) samarali nazorat qilishga qaramay, ko‘plab bemorlar KIBdan tashqari omillar tufayli ko‘rish qobiliyatini yo‘qotishda davom etmoqdalar. Ushbu sharh glaukomaning murakkab tabiatini, jumladan qon tomir, neyrodegenerativ va genetik jihatlarini o‘rganib chiqadi, shu bilan birga mavjud davolash usullarining cheklovlarini ham ko‘rib chiqadi. Kech tashxis qo‘yish, davolanish rejimiga rioya qilmaslik va ko‘ruv nervining qaytarilmas shikastlanishi kabi asosiy muammolar, shuningdek sog‘liqni saqlash tizimidagi tengsizlik va ijtimoiy-iqtisodiy omillar kabi tizimli masalalar tahlil qilinadi. Neyroprotektiv davolash usullari, sun’iy intellekt yordamida takomillashtirilgan diagnostika, individual tibbiyot va ko‘rish qobiliyatini tiklash kabi innovatsion yondashuvlar bemorlar natijalarini yaxshilash imkoniyatini taqdim etadi. Shunday bo‘lsa-da, klinik amaliyotda sezilarli kamchiliklar saqlanib qolmoqda. Bu esa glaukomani davolashda ko‘rish qobiliyatini saqlashga ustuvor ahamiyat berishni talab etadigan tubdan o‘zgarishni taqozo etadi.

  Sobirjon Muhammadiyev, Ravshanjon Eminov, Eshonxoja Nishonov

  464-469

  29   3

  • Batafsil o'qish
• 

  Ko‘p jarohatli bemorlarda operatsiyadan keyingi asoratlar: xavf omillari va ularni boshqarish yo‘llari Ko‘krak va qorin sohasidagi jarohatlari bo‘lgan politravmali bemorlarda operatsiyadan keyingi asoratlar, masalan infeksiyalar, qon ketish va chuqur vena trombozi (DVT), kasallanish va o‘lim holatlariga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Asosiy xavf omillari qatoriga peritoneal ifloslanish, og‘ir a’zolar jarohati, kechiktirilgan muolajalar va yuqori darajadagi jarohatlar kiradi. Samarali boshqaruv strategiyalari standartlashtirilgan antimikrob profilaktikasi (AMP), erta venoz tromboemboliyani oldini olish (VTEp), hamda o‘z vaqtida jarrohlik yoki endovaskulyar aralashuvlarni o‘z ichiga oladi. Erta aniqlash va dalillarga asoslangan protokollarga urg‘u beruvchi multidisiplinar yondashuv bu yuqori xavfli bemorlarda natijalarni yaxshilashda muhim ahamiyatga ega.

  Sobirjon Muhammadiyev, Ravshanjon Eminov, Shukurbek Tuychibekov, Eshonxoja Nishonov

  952-957

  36   10

  • Batafsil o'qish
• 

  Ta’lim muassasalarida jadidchilikni o‘qitilishining zarurati Mazkur maqolada jadidchilik harakatining asosiy g‘oya va maqsadlari, barkamol avlod tarbiyasida Turkiston jadidchilik namoyondalarining ma’naviy me’rosining ahamiyati, yoshlar ma’naviy dunyosini yuksaltirishda ta’lim muassasalarida jadidchilikni o‘qitilishining dolzarbligi va ahamiyati haqida so‘z yuritiladi.

  Zarif Begimqulov

  107-110

  15   7

  • Batafsil o'qish
• 

  Давлат корхонасини хўжалик жамиятига ўзгартиришнинг фойдали жиҳатлари Мақолада давлат корхонасини хўжалик жамиятига ўзгартириш тартиби, унинг фойдаси ва ушбу жараёнларни амалга оширишдаги камчиликлар бўйича норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга ўзгартириш киритиш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқилган

  Zuxriddin Sanjarov

  720-723

  51   12

  • Batafsil o'qish
• 

  Malaka oshirish kursi tinglovchilarida kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishning dolzarb masalalari

  Mazkur maqolada Jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti va uning filiallarida kitobxonlikni keng targ‘ib qilish, malaka oshirishga kelgan tinglovchilarda kitobxonlik madaniyatini yanada rivojlantirish bo‘yicha tizimli ishlarni tashkil etish haqida so‘z boradi.

  Zarif Begimqulov

  361-364

  7   0

  • Batafsil o'qish
• 

  ORTOPEDIYA REZIDENTLARI UCHUN SIMULYATSIYAGA ASOSLANGAN TA’LIM: JARROHLIK MAHORATI VA KO‘NIKMALARNI O‘ZLASHTIRISHGA TA’SIRI Simulyatsiyaga asoslangan treninglar ortopediya taʼlimida inqilobiy o‘zgarishlar olib keldi. Ular jarrohlik amaliyotini xavfsiz va real muhitda mashq qilish imkonini beradi. Ushbu maqolada ortopediya rezidentlarini o‘qitishda qo‘llaniladigan Virtual Haqiqat (VR), Kengaytirilgan Haqiqat (AR), Aralash Haqiqat (MR) va haptik tizimlar haqida so‘z boradi. Bu texnologiyalar psixomotor ko‘nikmalar, jarrohlik ishonchi va aniqligini oshiradi. Ammo yuqori xarajatlar va o‘quv dasturlariga to‘liq integratsiya kabi muammolar mavjud. Tuzilgan simulyatsiya dasturlari kelajakda jarrohlik taʼlimining ajralmas qismiga aylanishi kutilmoqda.

  Sobirjon Muhammadiyev, Eshonxoja Nishonov, Ravshanjon Eminov

  485-489

  34   4

  • Batafsil o'qish
• 

  Turkistonda jadidchilik harakatining dunyoga kelishi va shakillanishida Islombek Gasparalining tutgan o'rni Ushbu maqolada 19-asr oxiri 20-asr boshlarida oʻzbek maktablarida oʻtkazilgan taʼlim tizimi islohoti, I.Gaspiralining mamlakatdagi milliy uygʻonish davri maʼrifati va madaniyati haqidagi fikrlari, oʻzbek jadidlari bilan oʻzaro munosabatlari yoritilgan.

  Zarif Begimqulov

  495-500

  16   3

  • Batafsil o'qish
• 

  Jadid ma’rifatparvarlarining inson salomatligi va jismoniy harakat haqidagi qarashlari Mazkur maqolada jadid ma’rifatparvarlarining kishilar orasida sog‘lom turmush tarzini qaror toptirish, voyaga yetayotgan farzandlarning ezgu fazilatlarga ega bo‘lib tarbiyalanishi, ularni turli zararli odatlar hamda nopok illatlardan xalos bo‘lishi, jismoniy va ruhiy salomatlikni asrash, hayot sifatini yaxshilash, to‘g‘ri ovqatlanish, sog‘lom turmush tarziga amal qilish, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga sodiqlik, sihat-salomatlik, harakat va harakatsizlikning mohiyati borasidagi qarashlari bayon qilingan.

  Zarif Begimqulov

  470-475

  13   2

  • Batafsil o'qish
• 

  Sog‘liqni saqlash tizimlarida davolashni moslashtirish va bemorlarni kuzatish tizimlarida sun’iy intellekt Ushbu maqola sun'iy intellektning (SI) sog‘liqni saqlash sohasidagi o‘zgartiruvchi ta’sirini o‘rganadi, bunda davolashni individuallashtirish va bemorlarni kuzatish tizimlariga e’tibor qaratiladi. Raqamli egizaklar, mashinaviy o‘qitish va narsalar interneti bilan integratsiyalashgan qurilmalar kabi SI texnologiyalari shaxsiy davolash rejalarini tuzish va real vaqtda salomatlikni kuzatish imkonini beradi, bu esa bemorlar natijalarini yaxshilaydi va xarajatlarni kamaytiradi. Tadqiqot SI ning aniq tibbiyotdagi, xususan, onkologiyadagi rolini va bemorlarni individual yondashuvlar orqali qo‘llab-quvvatlash qobiliyatini ta’kidlaydi. Biroq, ma’lumotlar maxfiyligi, algoritmik noxolislik va texnik cheklovlar kabi muammolar SI ni sog‘liqni saqlashda axloqiy va adolatli joriy etishni ta’minlash uchun hal qilinishi kerak.

  Jamshidbek Odilov, Ravshanjon Eminov

  541-556

  66   10

  • Batafsil o'qish
• 

  Umumiy o‘rta ta’lim maktablari jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilariniing uzluksiz malaka oshirish jarayonini tashkil etish – dolzarb vazifa Ushbu maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablari jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilariniing uzluksiz malaka oshirish jarayonini tashkil etish – dolzarb vazifa ekanligi bayon qilingan

  Zarif Begimqulov

  10-12

  15   1

  • Batafsil o'qish
• 

  Umumta’lim maktablarida o‘qitish jarayonida o‘quvchilarning tayanch kompetensiyalar asosida tadqiqotchilik ko‘nikmalarini shakllantirish Ushbu maqolada umumiy o’rta ta’limda o’quvchilarning ilmiy-tadqiqot faoliyatini shakllantirish, o’quvchilarning ilmiy-tadqiqot faoliyatini rejalashtirish va muammolarini hal etish usullarini tanlash mezonlari hamda ularning pedagogik-psixologik xususiyatlari va rivojlanish bosqichlari yoritilgan. Shuningdek, o‘quvchilarning asosiy kompetensiyalari asosida tadqiqotchilik ko‘nikmalarini, tadqiqot ko‘nikmalarini rivojlantirish usullarini, o‘quvchilarning tadqiqot ko‘nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan eksperimental ishlarni ochib beradi.

  Zarif Begimqulov, Nargiza Narziyeva, Feruza Oltiboyeva

  3024-3039

  23   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Yangi o‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi asosida mamlakatda chorvachilikni yanada rivojlantirish borasida amalga oshirilayotgan ishlar Ushbu maqolada Prezidentimizning chorvachilik sohasiga oid qaror va farmonlarining mazmun mohiyati bo‘yicha ma’lumotlar chuqur o‘rganilib, qaror va farmonlardagi eng muhum raqamlar hamda ko‘rsatgichlar bayon qilingaan.

  Nargiza Narziyeva, С Садуллаев, А Хушназаров

  237-242

  26   3

  • Batafsil o'qish
• 

  Korruptsiya tarixi (Qadimgi Rimdagi korruptsiya) Maqolada tarixiy manbalar asosida Qadimgi Rimdagi korruptsiya tarixi, uning shakllari va ko‘rinishlari, unga qarshi kurashishga urinishlar hamda jamiyat uchun salbiy oqibatlari ko‘rib chiqiladi.

  Nargiza Narziyeva, R Toshkuvatova

  151-158

  13   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Veterinariya fanlarini o‘qitishda o‘qitish metodlarini mutaxassislik fanlaridan dars o‘tishga moslashtirish Ushbu maqolada veterinariya sohasida veterinariya fanlarini o‘qitishda o‘qitish metodlarini mutaxassislik fanlaridan dars o‘tishga moslashtirishda interfaol usullarni qoʻllash amaliyoti, taʼlim sifati va samaradorligini oshirishda interfaol usullarning oʻrni, “Ichki yuqumsiz kasalliklar” dars mashgʻulotlarini oʻtkazishda bir necha usullardan unumli foydalanishning mazmun-mohiyati, “Hamkorlikda o‘qitish”, “Kichik guruhlarda ishlash”, “Munozara” kabi metodlarning qoʻllash amaliyoti, o‘qitish metodlarining umumiy tavsifi va uning didaktik imkoniyatlari atroflicha yoritilgan.

  Nargiza Narziyeva

  3-12

  18   0

  • Batafsil o'qish