№ 1 (2025) inLibrary

Maqolalar

• 

  Bolada nutqning shakllanishiga ochiq prikusning ta’siri Mualliflar tomonidan Toshkent shahrida yashovchi 6 yoshdan 13 yoshgacha bo’lgan 1786 nafar (shundan 985 nafari o’g "il va 801 nafari qiz) bolalarning ortodontik tekshiruvdan o’tkazilib, tana funksionalligining tarqalishi va o’zaro bog’liqligi, shuningdek, ochiq prikus paytida tovush chiqarishi, tishli-jag tizimining boshqa anomaliyalari va deformatsiyalari aniqlandi. Tekshirilayotgan bolalarning ortodontik va logopedik maqomini aniqlash uchun klinik tadqiqotlar va funksional sinovlar oʻtkazildi. Kompleks davolash va profilaktika tadbirlarini o’z vaqtida aniqlash, tuzish va o’tkazish bolalarda tish-jag’anomaliyalari (ayniqsa, ochiq prikus) va tish qatoridagi deformatsiyalarni muvaffaqiyatli bartaraf etishning garovidir. Faqat tibbiyot va pedagogik soha mutaxassislarining birgalikdagi faoliyati artikulyatsiyada ishtirok etuvchi organlar tuzilishidagi anatomik buzilishlarni oʻz vaqtida va samarali bartaraf etish hamda umuman bolalar organizmining jagʻ- yuz rivojlanishiga tuzatish kiritish imkonini berdi. Kalit so’zlar: bolalar, smenali tishlash, ochiq tishlash, funksional sinov, ortodontik yordam, nutq, ortodontik apparat.

  Raxmatulla Nigmatov, Iroda Nigmatova, B Aralov, M Nhozova

  48-52

  10   5

  • Batafsil o'qish
• 

  Tibbiyot universitetlarida talabalarni o'qitish usullari Maqsadni hal qilish usullari. Tibbiyot fakultetlarida mutaxassisni tayyorlashda o'qitish usullaridan biri sinov deb hisoblanishi mumkin. Testlar talabalarning o'zini o'zi boshqarishi sifatida o'rganish uchun yaxshi vositadir, ammo o'qituvchi uchun ular bilimlarni baholash vositasidir.

  Raxmatulla Nigmatov, G Aripova, S Murtazayev

    

  • Batafsil o'qish
• 

  Oliy ta'limda modulli ta'lim texnologiyasi Ўқув жараёнининг турли технологиялари, модулли ўқитиш ва компьютер ўқитиш дастурлари масалалари кўриб чиқилади. Ўқув жараёнини иллюстратив-тақдим этиш усулларидан талабанинг фикрлаш фаолиятини акс эттирувчи ва ў'згартирувчи усулларига ўтказиш таклиф этилади. Бу талабанинг субъективлигини ривожлантириш мақсадида яратилган модулли таълим технологияси орқали мумкин эканлиги ёритилади.

  Raxmatulla Nigmatov

  113-119

    

  • Batafsil o'qish
• 

  Bolalarda ochiq tishlashning klinik va morfometrik ko'rsatkichlari O‘rganish Toshkent shahridagi 279-son, 256-sonli 6 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan maktab o‘quvchilari o‘rtasida o‘tkazildi. Tekshiruvdan o‘tgan 398 nafar o‘quvchining 35 nafarida ochiq tishlash kuzatilgan, ulardan 16 nafari o‘g‘il bolalar va 19 nafari qiz bolalar bo‘lib, bu 8,8 foizni tashkil etadi. Quyidagi tadqiqot usullari amalga oshirildi: klinik, biometrik, radiologik (frontal va lateral TRG va sefalometrik tahlil)

  Raxmatulla Nigmatov, M Aralov , S Fayozova

  412-416

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda immunitet faollashuvini o‘tkir holatlar bilan bog‘liqligini o‘rganish Ushbu tadqiqot surunkali yurak yetishmovchiligi (SYUYE)ning o‘tkir dekompensatsiyasida yallig‘lanish sitokinlarining rolini o‘rganadi. Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Buxoro filialida uch yil davomida jami 56 nafar bemor kuzatildi. Sitokin profili tahlili shuni ko‘rsatdiki, o‘tkir dekompensatsiyalangan SYUYE bilan og‘rigan bemorlarda barqaror bemorlarga nisbatan TNF-α, IL-6 va IL-1β darajalari sezilarli darajada yuqori edi. Bu ko‘rsatkichlar NYHA sinfi va NT-proBNP kabi klinik holatning yomonlashuvi bilan bog‘liq edi. Natijalar sitokinlar faollashuvining miokard zo‘riqishi bilan chambarchas bog‘liqligini va erta dekompensatsiya markeri sifatida xizmat qilishi mumkinligini ko‘rsatadi. Maqsadli yallig‘lanishga qarshi davolash, xususan, IL-1 ingibitorlari natijalarni yaxshilashi mumkin. Shu sababli, sitokin profilini o‘rganish SYUYEni boshqarishda ham tashxis qo‘yish, ham davolash vositasi sifatida istiqbolli hisoblanadi. surunkali yurak yetishmovchiligi (SYUYE). Buxoroda uch yil davomida jami 56 nafar bemor kuzatilgan. Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi filiali. Sitokin profilini ko‘rsatdi o‘tkir dekompensatsiyalangan SYUYE bilan og‘rigan bemorlarda TNF-α, IL-6 va IL-1β darajasining sezilarli darajada oshishi barqarorlariga nisbatan. Bu darajalar klinik holatning yomonlashishi, shu jumladan yuqori NYHA bilan bog‘liq edi. sinfi va NT-proBNP. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, sitokinlarning faollashuvi miokard zo‘riqishi va erta dekompensatsiyaning markeri bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Maqsadli yallig‘lanishga qarshi terapiya, xususan, IL-1 ingibitorlari natijalarni yaxshilashi mumkin. Shu sababli, sitokin profilini tuzish amal qiladi SYUYEni davolashda ham diagnostik, ham terapevtik vosita sifatida va’da beradi.

  Zarnigor Xusanova, Toxirjon Raximov, Ravshanjon Eminov

  94-97

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Noto‘g‘ri ovqatlanishning salbiy oqibatlari Ayniqsa, bu holat mono-parhezni sevuvchilar orasida tez-tez uchraydi, ammo bu och qolib vazn kamaytiradiganlarda ham keng tarqalgan muammo. Buni tashqi tomondan qanday aks ettirish mumkinligini ko‘rsatish uchun shuni misol qilish mumkin. Sut yoki sut mahsulotlarini rad etish tish emalini yo‘qolishga olib keladi, ya'ni tishlar harorat, kimyoviy va mexanik ta'sirdan himoyasiz qoladi. Yana bir yorqin misol-soch to‘kilishi. Oziqlanishning yetishmasligi sochlarning tuzilishiga ham, o‘sishiga ham ta'sir qilishi mumkin. Bu vazn yo‘qotish yoki protein iste'molini kamaytirishning asosiy ko‘rinishlaridan biridir.

  G Muxammadova, Z Qoryog‘diyev, Ravshanjon Eminov, T Raximov

  126-131

  5   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Динамика структуры и регионального профиля повреждений глаз у детей

  Цель работы — изучить динамику структуры и регионального профиля травм органа зрения у детей в 2018–2022 гг. по материалам офтальмологического отделения клиники ТашПМИ. Материал и методы. Ретроспективный анализ конъюнктурной отчетной документации проводился по ведущему диагнозу согласно классификатору МКБ-10. Результаты. Установлено, что в анализируемый период каждый четвертый (27,2%) ребенок госпитализирован с травмой или ее осложнениями. Чаще обращались дети в возрасте от 5 до 14 лет (61,0–64,5%), превалировали мальчики (62,6%). Дети обращались из всех регионов республики, чаще из Ташкентской (47,9–60,1%) и Кашкадарьинской (10,3–13,3%) областей. Структура травм органа зрения и их осложнений на протяжении 5 лет не менялась: лидирующие позиции занимали проникающие ранения глазного яблока, контузии. Среди осложнений превалировали рубцы и помутнения роговицы, катаракты, эндофтальмиты, вторичные глаукомы. Заключение. В настоящее время уязвимыми в отношении травм являются все возрастные категории детей. Это диктует необходимость повсеместной активизации профилактики ранений у детей, доступной экстренной высокотехнологичной помощи с учетом выявленной динамики структуры и регионального профиля ранений органа зрения.

  Lola Xamrayeva

  108-115

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Медико-социальные аспекты патологии хрусталика у детей

  To examine the medical and social aspects of pediatric lens pathology based on clinical data from the Tashkent Pediatric
  Medical Institute (TashPMI). Objectives: To analyze the disease distribution and regional profile as well as the social aspects
  of pediatric lens pathology; determine the timing of cataract diagnosis and treatment, including healthcare professionals
  and facilities involved in the diagnosis; identify the factors contributing to delayed treatment of pediatric lens pathology,
  and propose strategies for improvement.
  MATERIAL AND METHODS: A retrospective

  Lola Xamrayeva

  27-34

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Effect Of Melatonin on Pregnancy Onset: A Comparative Analysis of Efficacy

  In Uzbekistan, the sphere of ART is relatively new and the problems of pregnancy after ART procedures remain both a socio-psychological and economic problem. The article discusses the effect of melatonin use on the probability of pregnancy as the first clinical trials in this country. A comparative analysis of the results between groups of women who used melatonin and a control group is made. The physiologic mechanisms of melatonin action, its effect on reproductive health and the prospects for its use in clinical practice are highlighted. Clinical trials using melatonin in the field of assisted reproductive technologies (ART) are conducted for the first time in Uzbekistan. This is an innovative approach aimed at studying the effectiveness and safety of this drug in improving reproductive indicators in patients.

  Sitora Abdurakhmanova , Azamat Temirgaliev

  46-48

  6   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Qorin bo‘shlig‘i jarrohligidagi operatsiyadan keyingi asoratlar: xavf omillari va oldini olish usullari Qorin bo‘shlig‘i jarrohlik amaliyotidan keyingi asoratlar bemorning tiklanish jarayoniga va sog‘liqni saqlash tizimiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu maqolada tez-tez uchraydigan asoratlar—infeksiyalar, qon ketish, ichak harakatsizligi va anastomoz buzilishi—ularning xavf omillari va oldini olish strategiyalari ko‘rib chiqiladi. Multidisiplinar yondashuv va zamonaviy tiklanish protokollariga amal qilish asoratlarni kamaytirishga yordam beradi.

  Nazir Sayfutdinov, Ravshanjon Eminov

  12-18

  8   2

  • Batafsil o'qish
• 

  Ta’lim jarayonida elektron resurslardan foydalanishning istiqbollari Ushbu maqolada fanlarga oid ma’lumotlar bazasini o‘zlashtirishda informatika faniga oid dasturlar,resurslar, innovatsion metodlarning xususiyatlari ko‘rsatib berilgan. Fanlar va ularning ma’lumotlar bazasini o‘zlashtirish jarayonini soddalashtirish, ularning resurslarini tushunib olishga oid jarayonni ixchamlashtirish bugungi kunning asosiy masalalaridan biridir. Shu boisdan mazkur maqolada elektron resurslarning foydali xususiyatlari bayon qilingan.

  Nargiza Narziyeva, Feruz Nabiyev

  340-345

  9   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Tabbiy fanlarni o‘qitishda tibbiy gigiyenik ta’limtarbiyaning samaradorligini oshirish tabbiy fanlarni o‘qitishda tibbiy gigiyenik ta’lim-tarbiyaning samaradorligini oshirish hamda o‘quvchilarga samarali yetkazish usullari, yangicha innovatsion pedagogik yondashuvlar va texnologiyalarni qo‘llash, amaliy mashg‘ulotlar, simulyatsiyalar va multimediya vositalari yordamida talabalarga gigiyenik qoidalar haqida chuqur bilim berish zarurligi ta’kidlanadi.

  Nargiza Narziyeva, H Hazratqulov

  4   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Heci global dasturining veterinariya sohasidagi ahamiyati HECI (Humanity, Ethics, Creativity, Imagination) global chaqirig‘i jahonda barqarorlik va innovatsiyalarni rivojlantirishga xizmat qilmoqda. Ushbu tamoyillar asosida qator mamlakatlarda muvaffaqiyatli loyihalar amalga oshirilgan bo‘lib, ular barcha sohalarni zamonaviylashtirish va samaradorligini oshirishga yordam bermoqda.

  Nargiza Narziyeva

  1-6

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Ma’muriy hujjatni ixtiyoriy va majburiy ijro etish Ushbu maqolada ma'muriy hujjatlarni ixtiyoriy va majburiy ijro etish masalasi ko'rib chiqiladi. Ma’muriy hujjatlar davlat boshqaruvi va huquq tizimining samarali faoliyatini ta’minlashda katta ahamiyatga ega. Maqolada majburiy va ixtiyoriy ijro o'rtasidagi farqlar, shuningdek, yuridik kuchga bog'liq bo'lgan huquqiy normalar va har ikkala holatda ham harakatlarni majburiy ijro etish imkoniyati ko'rib chiqiladi. Maqolada xorijiy mamlakatlar tajribasidan kelib chiqib, davlat siyosati, iqtisodiy va ijtimoiy sharoitlari, shuningdek, qonunchilik tizimining xususiyatlari qonun hujjatlarini amalga oshirishning muhim omili sifatida yoritilgan. Maqolada ma’muriy hujjatlar ijrosi samaradorligini ta’minlash bo‘yicha ham tavsiyalar berilgan.

  Miraddin Tursinbaev, Zamira Allambergenova

  96-99

  64   20

  • Batafsil o'qish
• 

  Malaka oshirish kursi tinglovchilarida kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishning dolzarb masalalari mazkur maqolada Jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti va uning filiallarida kitobxonlikni keng targ‘ib qilish, malaka oshirishga kelgan tinglovchilarda kitobxonlik madaniyatini yanada rivojlantirish bo‘yicha tizimli ishlarni tashkil etish haqida so‘z boradi.

  Zarif Begimqulov

  361-364

  20   5

  • Batafsil o'qish
• 

  Bolalarda bilim rivojlanishining kechikishiga ta’sir ko‘rsatadigan atrof-muhit omillari Ushbu keng qamrovli adabiyotlar tahlili bolalarda kognitiv rivojlanishning kechikishiga ta’sir etuvchi atrof-muhit omillarini o‘rganadi. Onalarning ovqatlanish odatlari, to‘yib ovqatlanmaslik holatlari, havo ifloslanishi va og‘ir metallar ta’siri, shuningdek ijtimoiy-iqtisodiy qiyinchiliklar kabi muhim omillarning bolalar aqliy, xulq-atvor va nutq rivojlanishiga ta’siri tahlil qilinadi. Epidemiologik tadqiqotlar va tizimli sharhlardan olingan empirik ma’lumotlar atrof-muhit ta’siri va neyrorivоjlanishning kechikishi o‘rtasidagi murakkab o‘zaro aloqalarni ko‘rsatadi. Maqola pediatrik aholida uzoq muddatli kognitiv yetishmovchiliklarni bartaraf etishga qaratilgan erta aralashuv strategiyalari va yaxlit siyosat asoslarining muhim ahamiyatini yoritib beradi.

  Sobirjon Muhammadiyev, Ravshanjon Eminov

  514-519

  32   6

  • Batafsil o'qish
• 

  Umumiy o‘rta ta’lim maktabi jismoniy tarbiya fani o‘qituvchisining kasbiy faoliyatidagi dolzarb vazifalar Mazkur maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablarida jismoniy tarbiya fanining o‘rni hamda jismoniy tarbiya fani o‘qituvchisining kasbiy faoliyatining muhim jihatlari haqida so‘z yuritiladi.

  Zarif Begimqulov

  701-707

  18   4

  • Batafsil o'qish
• 

  Malaka oshirish kursi tinglovchilariga jadidchilik merosining o‘qitilishi ijtimoiy zarurat sifatida Mazkur maqolada Jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti va uning filiallarida malaka oshirayotgan “Sport ta’lim muassasalari tarbiyachilari” sport ta’lim muassasalarida faoliyat yuritayotgan tarbiyachilarning malaka oshirish kursi tinglovchilariga Turkiston jadidchilik harakati namoyondalari tomonidan ilgari surilgan salbiy illatlar, zararli odatlar va inson salomatligi to‘g‘risidagi qarashlarini o‘qitish zarurati haqida so‘z boradi.

  Zarif Begimqulov

  491-496

  20   14

  • Batafsil o'qish
• 

  Umumiy o‘rta ta’lim maktablari jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilariniing uzluksiz malaka oshirish jarayonini tashkil etish – dolzarb vazifa Ushbu maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablari jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilariniing uzluksiz malaka oshirish jarayonini tashkil etish masalalari muhokama qilingan va uni tashkil etish dolzarb vazifa ekanligi bayonqilingan

  Zarif Begimqulov

  10-12

  6   1

  • Batafsil o'qish
• 

  Bolalarda varikoselening patogenezida anatomik va gormonal omillarning o‘rni hamda uni oldini olish usullari (adabiyotlar tahlili) Varikotsele o‘smir o‘g‘il bolalarda keng tarqalgan holat bo‘lib, pampiniform plexus venalarining kengayishi bilan xarakterlanadi va moyaklarning o‘sishi, gormon ishlab chiqarishi hamda fertility ga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Varikotsele patogenezida anatomik va gormonal omillar, jumladan vena yetishmovchiligi, moyak haroratini boshqarishning buzilishi, oksidlanish stressi va yallig‘lanish sitokinlari faolligi ishtirok etadi. Testosteron va ingibin B kabi gormonlar miqdorining pasayishi moyak disfunksiyasiga yanada ko‘proq hissa qo‘shadi. Davolash usullari kuzatish va nazorat qilishdan tortib, mikroxirurgik varikotselectomiya, laparoskopik operatsiya va teri orqali embolizatsiya kabi jarrohlik aralashuvlarigacha bo‘lgan turli xil strategiyalarni o‘z ichiga oladi. Uzoq muddatli reproduktiv asoratlarning oldini olish uchun kasallikni erta aniqlash va o‘z vaqtida davolash muhim ahamiyatga ega.

  Ravshanjon Eminov, Doniyorbek Yokubov

  26-30

  68   19

  • Batafsil o'qish
• 

  Давлат мулкини хусусийлаштиришда ким ошди савдосининг роли Мақолада давлат мулкини хусусийлаштиришда оммавий савдоларнинг роли, уларнинг мазмуни ва ўзаро алоқадорлиги тадқиқ этилган. Шунингдек, республикада хусусийлаштириш жараёнларини янада самарали ташкил этиш бўйича илмий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқилган

  Zuxriddin Sanjarov

  585-589

  28   4

  • Batafsil o'qish
• 

  Laparoskopik xolesistektomiyada intraoperatsion jarohatlarning oldini olish Laparoskopik xoletsistektomiya - bu laparoskop nazorati ostida maxsus uskunalar yordamida o‘t pufagini olib tashlaydigan jarrohlik amaliyotidir. Klassik operatsiyadan asosiy farqi - kam shikastlanish. Barcha manipulyatsiyalar qorin devoridagi teshiklar orqali, katta kesmalarsiz amalga oshiriladi. Tiklanish davri 6 kungacha. Bir-ikki haftadan so‘ng bemor odatdagi hayot tarziga qaytadi.

  Ravshanjon Eminov

  5-7

  91   13

  • Batafsil o'qish
• 

  Ortodontiya: o'z-o'zini tayyorlash va mutaxassislik bo'yicha o'qiyotgan rezidentlarning vakolatini o'zlashtirishni nazorat qilish uchun ish daftarchasi Qo'llanma mustaqil o'qitish va rezidentlarning vakolatlarini o'zlashtirish uchun aspiranturadan keyingi kasbiy ta'limning asosiy pro-fessional dasturining ish dasturiga muvofiq tayyorlangan. U Oliy ta'lim uchun Federal Davlat ta'lim standartiga muvofiq ishlab chiqilgan

  Sergei Averyanov , Devika Akhmetova, Raxmatulla Nigmatov, Iroda Nigmatova

  1-100

    

  • Batafsil o'qish
• 

  Indications of blood microbiological analysis in children of early age with sepsis

  Despite the progress made in providing emergency medical care, treatment and early diagnosis of severe cases of sepsis in children remains one of the urgent problems of emergency pediatrics.

  Gulchexra Xamrayeva, Sh Razikova

  188-192

  0   0

  • Batafsil o'qish
• 

  Zooantroponoz kasalliklarning diagnostikasi va oldini olish (senuroz, echinakokkoz, tsisterkoz) Maqolada Xoll (1910) senuroz kasalligining asosiy tarqatuvchisi bo'lgan itlar organizmida Multiseps multiseps rivojlanishi va bu kasallikning tarqalishining asosiy sababi itlar ekanligi haqida 100 yil oldin yozgan. Uning so'zlariga ko'ra, multiseps faqat itning ichaklarida rivojlanadi. Shuning uchun tsenurozning kelib chiqishi va rivojlanishida itlar muhim rol o'ynashi qayd etildi. Hududlar oʻrtasida itlarning koʻp boshli kasali togʻ-oldin mintaqasida, choʻl mintaqasida esa poda itlarining, qishloq itlarining yuqishi, yil fasllariga qarab yuqishi natijalari alohida taʼkidlandi. Mualliflar faoliyatida itlar oilasiga mansub hayvonlar, ya’ni bo‘ri, tulki, shoqol va mushuklarning kasallik tarqalishida ikkinchi darajali rol o‘ynashi, tabiatda senuroz kasalligining tarqalishida ularning ahamiyati yo‘qligi aniq ko‘rsatilgan.

  Alisher Xushnazarov, Tojimurat Gaznakulov, Sherzod Aminjonov, Tursunmurod Achilov, Zohid Alikulov, Madina Klichova

  1-5

  105   11

  • Batafsil o'qish