Марказий Осиё Озик-овкат мухандислиги ва технологияси журнали https://inlibrary.uz/index.php/cafet <p>jurnali Respublikamizdagi va Xalqaro oily ta’lim muassasalari professor-о‘qituvchilari va mustaqil ilmiy izlanuvchilar tomonidan olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlari natijalarini ilmiy maqola tarzida chop etadi. Shuningdek jurnalga Xalqaro va Respublikamizning boshqa ilmiy dargohlari, ishlab chiqarish tashkilotlari va korxonalarida faoliyat ko’rsatib, ilmiy-tadqiqot ishlari olib borayotgan xodimlarning ham ilmiy maqolalari kiritiladi.</p> ru-RU info@tkti.uz (CAFET) (https://tkti.uz) Wed, 17 May 2023 19:20:22 +0800 OJS 3.3.0.8 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Sug‘oriladigan och tusli bо‘z tuproqlar sharoitida о‘g‘itlarning kuzgi bug‘doy hosildorligiga ta’siri https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20299 <p>Qadimgi sug'oriladigan och bo'z tuproqlar sharoitida Polovchanka bug'doy navi uchun organik o'g'it (go'ng) dan foydalanish fonida mineral o'g'itlarning maqbul normasini belgilash va ularning o'sishi, rivojlanishi, hosildorligi va sifatiga ijobiy ta'sirini asoslash. o'rganilayotgan bug'doy navining hosilidan.</p> Dilfuza Ubaydullayeva , Xadicha Yokubjonova , Xusan Ibragimov , Maftuna Abdurasulova Mualliflik huquqi (c) 2023 Дильфуза Убайдуллаева, Хадича Якубжонова, Хусан Ибрагимов, Мафтуна Абдурасулова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20299 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Maydalash oldidan bug’doy doni namligini o’zgartirish orqali unning ayrim sifat ko’rsatkichlarini o’zgarishini tadqiq etish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20342 <p>Ushbu maqolada bug'doy donidan un ishlab chiqarishdagi asosiy texnologik jarayonlardan biri donga suv bilan ishlov berishda donning namligini unning ayrim sifat ko'rsatkichlaridagi o'zgarishlarini maydalash tizimi oldin namlikning o'zgarishi bilan bog'liq holda o'rganilgan. Avvalo, zarur bo'lgan suv miqdori mavjud usul bo'yicha donning dastlabki namligi bo'yicha hisoblab chiqilgan. Natijada unning ayrim sifat ko‘rsatkichlari, jumladan, unning oqligi va kuldorligi don namligining oshishi bilan ijobiy tomonga o‘zgargan.</p> Shoxrux Bekmirzayev , Farruxbek Sarbolayev , Aziza Miralimova, Xurshid Agzamov Mualliflik huquqi (c) 2023 Шохрух Бекмирзаев, Фаррухбек Сарболлаев, Азиза Миралимова, Хуршид Агзамов https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20342 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Исследование пенообразования в глинистых суспензиях в зависимости от содержания и природы ПАВ https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20341 <p>Статья представляет результаты эксперимента по изучению влияния концентрации и типа ПАВ на образование пены в глинистых суспензиях. В результате исследования было выявлено, что добавление ПАВ в систему приводит к увеличению объема пены, причем наиболее выраженный эффект наблюдается при использовании ПАВ типа ОП-10. При увеличении концентрации ПАВ до определенного значения (0,3%) наблюдается резкое увеличение высоты пены, однако дальнейшее увеличение концентрации не оказывает существенного влияния на количество образующейся пены. Исследование также показало, что высота пены в системе с ПАВ типа ОП-10 выше, чем в системе с ПАВ типа ГКЖ-11, что говорит о более высокой адсорбции первого на границе раздела фаз жидкость-воздух. Исследование поверхностного натяжение растворов ПАВ показал, что ПАВ типа ОП-10 обладает более выраженными свойствами поверхностно-активного вещества, чем ПАВ типа ГКЖ-11. Эти результаты могут быть полезны для улучшения пенообразования в буровых растворах на основе глинистых суспензий с использованием ПАВ различных типов и концентраций.</p> Maksetbay Kalilayev, Shukhrat Buxarov, Aziza Abdikamalova, Izzat Eshmetov, Sadokat Ochilova Mualliflik huquqi (c) 2023 Максетбай Калилаев , Шухрат Бухаров , Азиза Абдикамалова , Иззат Эшметов , Садокат Очилова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20341 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Yoqilg‘i turiga bog‘liq holda avtotransport vositalaridan tashlanayotgan zararli moddalarni hisoblash https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20340 <p>Atmosfera havosiga transport vositalaridan tashlanayotgan zararli tashlamalar miqdorini hisoblashning bir nechta usullari mavjud. Maqolada yoqilg‘i turiga bog‘liq holda transport <br />vositalarining atmosfera havosiga tashlanayotgan zararli tashlamalar miqdorining nazariy hisobi amalga oshirildi</p> Nozimbek Nosirov, L Samiyev Mualliflik huquqi (c) 2023 Нозимбек Носиров, Л Самиев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20340 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Обоснование выбора ферментов для внесения муку https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20339 <p>Ферментные препараты играют существенную роль в биотехнологических процессах получения пищевой продукции. Представлены классификация ферментов, специфичность их действия на различных субстратах и процессы получения ферментных препаратов на основе микроорганизмов - продуцентов ферментов. Проведен мониторинг мирового и отечественного рынка ферментных препаратов, используемых в пищевой промышленности. Рассмотрены вопросы эффективности ферментов для производства мучных продуктов.</p> Nazokat Baymatova , Nadira Ayxo‘jaeva, Gulnoza Djahangirova Mualliflik huquqi (c) 2023 Назокат Байматова , Нaдира Айходжаева, Гулноза Джахангирова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20339 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 New design of inter-saw gasket for fiber-separating machines https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20338 <p>The article presents data on the substantiation of a new design of gaskets for saw gins, characterized by a lightweight type and a composite structure of individual steel elements (disk with splines, rim), welded after preliminary assembly. <br />The steel structure of the inter-saw gasket, as shown by experimental studies on axial compression, in contrast to aluminum design, is characterized by high strength, less permanent deformation, increased hardness and the ability to maintain performance for a long time under repeated operation without violating the technological conditions of ginning.</p> Farxod Ibragimov, D Muhammadiyev Mualliflik huquqi (c) 2023 Фарход Ибрагимов, Д Мухаммадиев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20338 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Kaliy xlorid ishlab chiqarishda gidrosiklonni modellashtirish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20337 <p>Aspen Plus dasturidan foydalangan holda sochiluvchan qattiq moddalarni gaz yoki havo tarkibidan ajratish uchun maxsus, siklondan keng foydalanilanib KCl ni quritishdan keyin <br />chiqadigan turli tutun va issiq havo tarkibidagi qattiq zarrachalarni sanoat miqyosida ajratish orqali havo <br />iflosligini kamaytirgan holda, qimmatbaho mahsulotlarni ajratib olish yoki texnologiyaga salbiy ta’sir etuvchi zararli, hamda qurilmalarni buzilishga olib keluvchi moddalarni chiqarib tashlashini ta’minlaydigan kompyuter modelini ishlab chiqish.</p> Yo‘ldoshxo‘ja Akramxo‘jayev , Alisher Jabborov , Komil Usmanov , Sherbek Axmatov Mualliflik huquqi (c) 2023 Юлдошхожа Акмалхожаев, Алишер Жабборов, Комил Усманов, Шербек Ахматов https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20337 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Geodeziya ishlab chiqarish iqtisodiyotining xususiyatlari va uning xarajatlarni hisobga olishga ta'siri https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20336 <p>Mazkur maqolada ishlab chiqarishni tashkil etish, uning resurslar bilan ta’minlanishi va xо‘jalik boshqaruvi, shu jumladan asosiy va aylanma kapitalga investisiyalar miqdori kо‘p jihatdan ishlab chiqarish turi bilan belgilanishi yoritilgan. Ishlab chiqarish turi-nomenklatura kengligi, muntazamligi, barqarorligi va mahsulot hajmi, ishlab chiqarish resurslaridan foydalanish, xо‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini yanada rivojlantirish yо‘lini va istiqbollarini belgilash tamoyillariga kо‘ra ajratiladigan ishlab chiqarishning tasnifiy kategoriyasiga bag‘ishlangan.</p> Nargiza Хайдарова Mualliflik huquqi (c) 2023 Наргиза Хайдарова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20336 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Исследование воздействия протеолитических ферментов клопа-черепашки на качество клейковины пшеницы https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20335 <p>Вместе с тем вопрос обеспечения качества пшеницы, его технологических свойств, имеет социально-экономическую значимость, так как хлеб и хлебобулочные изделия занимают особое место в питании населения Республики, как традиционные, ничем не заменимые продукты повседневного спроса, доступные всем слоям общества. Наряду с увеличением объемов производства пшеницы, повышения её качества, определенная часть пшеницы из-за недостаточного количества и низкого качества клейковины, используется на кормовые, технические и другие цели. Одной из причин снижения качества клейковины продовольственной пшеницы, является поражение посевов вредителем «клопом-черепашкой».</p> N Ayxo'jaeva, М Tadjieva, Dilorom Gofurova Mualliflik huquqi (c) 2023 Н Айходжаева, М Таджиева , Дилором Гофурова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20335 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Paxta salomasidan olingan glitserinning sifatini baholash https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20334 <p>Glitserin o’simlik moylari va yog’lardan olinganligi uchun uning sifati bevosita moy va yog’ning sifatiga bog’liq bo’ladi. Shiningdek glitserinni olish va unga ishlov berish usullari <br />hamda texnologiyalar ham glitserinning sifatiga ta’sir etadi. Tadqiqot ishida distillanagan glitserinning sifatini yaxshilash uchun adsorbentlar aralashmasidan foydalash samarali ekanligi IK tahlil natijalari asosida ko’rsatib berilgan. Oqlangan glitserinning IK tahlil natijalarini ko’radigan bo’lsak, glitserinning IK spektri 3338,15 cm -1 da O-H cho'zilishini ko'rsatdi, C-H cho'zilishi esa 2800-2950 cm -1 mintaqadagi <br />cho'qqilarda aniqlandi. 1736,58 cm -1 da oqlanmagan glitserinda mavjud bo'lgan C=O cho'zish bandi oqlangan glitserin spektrlarida mavjud emas. 3600 cm -1 dan yuqori spektrlarda kuzatilgan cho'qqilar ham yo’qolganligi kuzatildi. Bu oqlangan glitserinda fenol guruhli moddalarning tozalanganligini bildiradi.</p> Shaxlo Ahmedova, Ahror Abduraximov , Akbarali Ro’ziboyev Mualliflik huquqi (c) 2023 Шахло Ахмедова, Ахрор Абдурахимов, Акбарали Розибоев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20334 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Энергетические процессы при интегральной сушке с помощью физических стимуляций удалением влаги https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20333 <p>В работе приведены результаты исследования интегральная схема с целью считывания влияния дифференциальных блоков на процесс сушки. Эксперименты проведены выборочно на новой интегральной схеме за счет нагрева воздушного потока, имеющего пульсационные колебания.</p> Karima Norqulova, Botir Jumaev, Sarvara Chorieva, Nilufar Alovidinova, Jumaev Bahodir Mualliflik huquqi (c) 2023 Карима Норкулова , Ботир Жумаев , Сарвара Чориева, Нилуфар Аловидинова , Жумаев Баходир https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20333 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 O’zbekiston ichki bozoridagi un mahsulotlarining standart ko’rsatkichlarini zamonaviy laboratoriya jihozlari yordamida tadqiq qilish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20331 <p>Ma’lumki, o‘rtacha jismoniy faoliyat uchun insonga bir kecha-kunduzda 1200-1300 kJ kaloriyaga teng oziq-ovqat mahsulotlari iste'mol qilishi tavsiya etiladi. 100 g non 1100-1300 kJ quvvatga ega.To‘g‘ri ovqatlanish uchun zarur oziq-ovqat miqdori insonlarning yoshi, jinsi, mehnat faoliyati va iqlim sharoitiga bog‘liq. Oziqaviy qiymati jihatidan un va un mahsulotlari yuqori o‘rinda turadi. <br />Yildan-yilga aholining sifatli un mahsulotlariga bo’lgan talabi oshib bormoqda natijada esa ishlab chiqaruvchilar mahsulot sifatini yanada oshirish choralarini ko’rishmoqda. Natijada ishlab chiqaruvchilar mahsulot tahlilini zamonaviy uskuna va jihozlar bilan nazorat qilishni taqozo etmoqda. Bundan tashqari ishlab chiqaruvchilar nafaqat o’zlariga tegishli un mahsulotlarini bundan tashqari shu turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar mahsulotlarini ham doimiy tarzda tadqiq qilib borishmoqda</p> Yusuf Uzoqov , Anvar Normatov, Yorqin Raximov Mualliflik huquqi (c) 2023 Юсуф Узоков, Анвар Норматов, Эркин Рахимов https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20331 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Turli namlikga ega o‘simlik moylarini saqlash davomida sifat ko‘rsatkichlarining o‘zgarishi https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20322 Bugungi kunda o‘simlik moylarini ishlab chiqarish kun sayin ortib bormoqda. Bu esa ularni iste’molchilarga to‘g‘ri va xavfsizlik mezonlariga amal qilgan holatda yetkazib berish kerak ekanligini talab qiladi. Ma’lumki, savdo rastalarida xar doim ham oziq-ovqat mahsulotlarini, jumladan yog‘-moy mahsulotlarini saqlash shart-sharoitlari to‘liq taminlab berilmagan. Bu esa ularning sifat ko‘rsatkichlariga salbiy ta’sir etadi. Tadqiqot ishida oliy navli rafinatsiyalangan paxta, kungaboqar va soya moylarini olib saqlangan va doimiy ravishda fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlarini tahlil qilingan. Bunda, mahsulotlarni turli namlikga ega bo‘lgan vaqtda uzoq muddat saqlash davomida ularning perekis sonlari turli darajada oshib borishi aniqlangan. Humoyun Avloqulov, Sarvar Xodjayev , Saidazim Saidvaliyev , Nuriddin Kenjayev Mualliflik huquqi (c) 2023 Хумоюн Аликулов, Сарвар Ходжаев, Саидазим Саидвалиев, Нуриддин Кенжаев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20322 Mon, 22 May 2023 00:00:00 +0800 O‘simlik moylarini ishlab chiqarishda erituvchining ta’sirini o‘rganish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20300 <p>Bugungi kunda o‘simlik moylarini ishlab chiqarishda ekstraksion benzin qo‘llanib kelinmoqda. Ushbu erituvchi bir necha yillar davomida o‘simlik moylarini ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun xech bir qo‘shimchalar bilan boyitilmagan yoki uning o‘rniga boshqa turdagi erituvchi qo‘llanilayotgani yo‘q. Shu sababdan ushbu tadqiqot ishimizda ekstraksion benzin o‘rniga uning analogini taklif etdik. Olingan natijalar asosida taklif etilayotgan analogda an’anaviy ekstraksion benzinga nisbatan ham jarayonni jadallashtirish, ham olinadigan moyning sifatini oshirish mumkinligi aniqlangan.</p> Bahodir Artiqov , Sarvar Xodjayev , Umidbek Baltayev , Nuriddin Kenjayev Mualliflik huquqi (c) 2023 Бахадыр Артиков, Сарвар Ходжаев, Умидбек Балтаев, Нуриддин Кенжаев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20300 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Boshlang‘ich sinf о‘quvchilarini bepul nonushta bilan ta’minlashni tashkil etish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20273 <p>Aholining turli qatlamlari ichidan umumta’lim maktablarining boshlang‘ich sinf о‘quvchilari alohida ahamiyatga ega qatlam hisoblanadi. Chunki bolalar maktabgacha ta’lim tashkilotlarida 3-4 mahaldan ovqatlantirilib boriladi. Bola ulg‘ayib maktabning boshlang‘ich sinfiga qabul qilinganda bugungi kunda ularni tartibli ovqatlantirish yо‘lga qо‘yilmayotganligi sababli ular maktablarda ovqatlantirilmayapti. Natijada bola organizmining rivojlanishi uchun zarur bо‘lgan vitaminlar mikro va makro elementlar yetishmasligi, maktabda о‘qish davomida sarflanadigan energiya manbalari yetarlicha qoplay olinmayapti. Bunday holatlar esa davlatimizning kelajagi bо‘lgan bolalarimizni sog‘liqlariga salbiy ta’sir kо‘rsatmoqda. Bolalar о‘rtasida kamqonlik, avitaminoz, kalsiy, fosfor, yod yetishmovchiligi tufayli kо‘p kasalliklar kelib chiqmoqda.</p> Ermat Sanayev , Abdurashid Sadikov , Nodira Fayzullayeva , Komola Shomaksudova, Shirin Uzoqova Mualliflik huquqi (c) 2023 Эрмат Санаев, Абдурашид Садиков, Надира Файзуллаева, Комола Шомаксудова, Ширин Узокова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20273 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 О‘smir yoshdagi qizlarda tolerantlik tafakkurini shakllantirishda maktab, oila va mahalla institutlarining hamkorligi https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20298 <p>Ushbu maqolada о‘smir qizlarda tolerantlik tafakkurini shakllantirish davlatni mustahkamlash, uning havfsizligini muhofaza qilish, qizlarni turli mafkuraviy yot g‘oyalardan asrash, ularni bag‘rikenglik asoslarida hayotga tayyorlashda muhim ahamiyat kasb etishi maqolada ilgari suriladi. Shuningdek, tolerantlik tafakkurini shakllantirish orqali oila, maktab, nodavlat tashkilotlari hamkorligi asosida pedagogik jaryonni tashkil etish maqsadga muvofiqligi keltirilgan.</p> Gulnora Aripova Mualliflik huquqi (c) 2023 Гульнара Арипова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20298 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Показатели качества пшеницы https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20292 <p>Установление оптимальных норм минеральных удобрений на фоне внесения органических удобрений (навозов) для сорта пшениsы Половчанка в условиях староорошаемости светлых сероземов и обоснование иx положительного влияния на рост, развитие, срой, урон. Основная wел исследования заключается в решении влияния качества режима на технологические показатели, которые показ вают качество зерна Половчанка, сорт озимой пшениsы в условиях светло - сере земли почвы в Кашкадарьинской области.</p> Дилфуза Убайдуллаева Mualliflik huquqi (c) 2023 Дилфуза Убайдуллаева https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20292 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Особенности разработки контента сетевого стенда по дисциплине «органическая химия» https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20291 <p>Несмотря на то, что подготовка студентов к развитию исследовательской деятельности, рассматриваемых в статье, не являлас конкретным объектом исследования, в ходе исследования было убеждено, что вопросы развития их исследовательских компетенций были проанализированы с разных сторон. В результате изучения теоретических работ были описаны условия повышения мотивации к дициплине «Химия» с использованием STEM-технологий. Позволило узнать характер научных направлений проблемы исследовательской деятельности. STEM-технологии гарантируют повышение эффективности учебного процесса и достижение планируемых результатов обучения. Основное направление-создание условий для личности учащегося и формирования уровня знаний личности. Применение элементов технологии STEM обеспечивает повышение эффективности учебного процесса, позволя преподавателю устанавливать логические связи между изучаемыми дисsиплинами. Кроме того, обеспечивает развитие мотивационной сферы учащегося, интеллекта, самостоятельности, коллективистских <br />качеств, способности контролироват и управлят своей учебно-познавательной деятельностью. <br />Наша цел в этой статье-определит области образования STEM, в которых используются подходы <br />сетевого стенда, обобщит некоторые ключевые выводы об использовании сетевого стенда в <br />образовании STEM и представит методы. Мы выделили один конкретный случай, когда <br />исследователи использовали междициплинарную структуру для всесторонней оценки сетевого <br />стенда. Хотя сетевой стенд не был широко изучен или использован в химическом образовании, многие концептуальные основы, используемые в других учебных дисциплинах STEM, могут <br />быть использованы в химическом образовании. Мы считаем, что преимущества, наблюдаемые <br />при использовании подходов сетевого стенда в других дициплинах STEM-образования, могут <br />способствоват аналогичным результатам в химическом образовании. </p> Bibigul Shagrayeva, Noila Shertaeva, Gulimjon Tuymebayeva, Elmira Amirbekova, Aizat Ualikhan Mualliflik huquqi (c) 2023 Бибигуль Шаграева, Найля Шертаева , Гулимжан Туймебаева , Эльмира Амирбекова , Айзат Уалихан https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20291 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Margarinlarning emulsiya barqarorligiga mahalliy soya letsitinining ta’sirini o‘rganish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20290 <p>Emulsiyali mahsulotlar olishda, jumladan margarin uchun emulgator asosiy xom ashyo hisoblanadi. Bugungi kunda respublikamizga xorijdan E322 – soya letsitini import sifatida olib kirilmoqda va margarin sanoatida keng qo‘llanmoqda. Tadqiqotning maqsadi etib mahalliy soya moyidan ajratib olingan soya letsitinini margarin mahsulotlari olishda qo‘llash va E322 bilan taqqoslash etib belgilab olingan. Natijada qattiq yog‘lar miqdori yuqori bo‘lgan margarinlar uchun mahalliy soya moyidan ajratib olingan letsitinning samarasi E322ga nisbatan yuqori bo‘ldi.</p> Sarvar Xodjaev, Asqar Muhammadiyev, Muxlisa Vohidova Mualliflik huquqi (c) 2023 Сарвар Ходжаев, Аскар Мухаммадиев , Мухлиса Вохидова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20290 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Margarin asosini olish uchun yog‘ fazasini tanlash https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20288 <p>Bugungi kunda to‘g‘ri ovqatlanish, sog‘lom turmush tarzi kabi talablar kundan kunga ortib bormoqda. Lekin yurtimiz aholisi qadimdan yog‘li (jumladan margarin) mahsulotlarni ko‘p miqdorda istemol qilib kelayotganligi, yuqorida keltirilgan talablarni bajarish bir muncha muammolarni yaratib kelmoqda. Ushbu muammolarni bartaraf etishning samarali yechimlaridan biri kundalikda istemol qilinadigan mahsulotlarni tarkibini o‘zgartirish va talab darajasiga tushirish hisoblanadi. Tadqiqot ishida margarin mahsulotlari uchun tayyorlanadigan yog‘li asosni polito‘yinmagan yog‘ kislotalariga boyitish orqali, olinadigan mahsulotning biologik qiymatini oshirishga erishish hisoblanadi. Buning uchun an’anaviy salomasdan to‘liq voz kechib, mol yog‘i, paxta palmitini va soya moyi asosida olingan pereeterifikatsiyalangan aralashma taklif etilmoqda.</p> Sarvar Xodjayev , Muxlisa Vohidova , Asqar Muhammadiyev Mualliflik huquqi (c) 2023 Сарвар Ходжаев, Мухлиса Вохидова, Аскар Мухаммадиев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20288 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Soya suti asosida sutli margarin retseptini shakllantirish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20287 <p>Margarin sariyogʼ oʼrnini bosuvchi mahsulot boʼlganligi uchun aksariyat margarin retseptlarida sut qoʼshiladi. Biroq sigir suti qimmatligi uchun olinadigan margarin tannarxi oshib ketadi. Maqoladi soya dukkagidan sut olish va uni margarin tarkibidagi sigir suti oʼrniga qoʼllash boʼyicha olib borilgan tajribalarning natijalari keltirilgan. Soya dukkagidan anʼnaviy usulda soya suti olib tahlil qilinganda uning tarkibiy qismlari sigir sutinikiga yaqin ekanligi aniqlandi. Xususan, oqsil miqdori soya sutida 3,48%, sigir sutida esa 2,31-2,84% ni tashkil qiladi. Uglevod miqdori 2,10% va 8,48-8,91%, yog' miqdori 1,96% va 0,11-0,14%, kul miqdori esa mos ravishda 0,28% va 0,21-0,26% ni tashkil qiladi. Sigir suti soya sutidan uglevod miqdorining kopligi bilan jiddiy farq qildi. Olingan soya suti asosida margarin retsepti shakllantirildi va margarin tayyorlandi. Olingan qilingan barcha margarinlar sifat koʼrsatkichlari boʼyicha OzDSt 3317-2018 talablariga mos keldi. Faqat soya suti qoʼshilgan retsept asosida olingan margarinlarning konsistentsiyasi (plastikligi, eruvchanligi, kesilgandagi yuzasi) nisbatan yaxshi ekanligi kuzatildi.</p> Xusniya Elmurodova , Gulmira Rahimova , Akbarali Ro’ziboyev , Salijonova Salijonova Mualliflik huquqi (c) 2023 Хусния Эльмуродова, Гульмира Рахимова, Акбарали Розибоев, Шахнозахан Салижонова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20287 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Regenerasiyalangan katalizator ishtirokida paxta palmitinini chuqur gidrogenlab sifati yaxshilangan nonvoylik yog‘lari olish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20286 <p>Bugungi kunda Respublikamizda aksariyat nonvoylik yog‘lari sifatida oziqa salomasi asosida tayyorlanayotgan margarinlar qо‘llanib kelinmoqda. Bu margarinlar tarkibidagi trans kislota miqdori bо‘yicha standart talabalariga mos kelmaydi(2% dan kо‘p). Tadqiqot ishida paxta palmitinini regenerasiyalangan katalizator ishtirokida gidrogenlab, erish harorati 59 °C dan kam va yod soni 6 dan kо‘p bо‘lmagan salomas olish va uning asosida nonvoychilikda qо‘llaniladigan, trans kislota miqdori kamaytirilgan, margarin resepti tuzishga oid natijalar keltirilgan.</p> Nozima Alimova , Zuxraxon Muximova, Nigoraxon Abdullayeva , Akbarali Ruziboyev , Xasan Qodirov , Xurshid Agzamov Mualliflik huquqi (c) 2023 Нозима Алимова, Зухрахан Мухимова, Нигорахан Абдуллаева, Акбарали Рузибоев, Хасан Кадыров, Хуршид Агзамов https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20286 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Shokolad mahsulotlari tarkibida qo’llaniladigan yog‘larning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlarini tadqiq qilish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20285 <p>Shokolad va shokolad mahsulotlari tarkibida kakos moyi qo’llanilishi lozim. Biroq kakos moyining tannarxi qimmatligi sababli unung o’rinbosarlari ishlab chiqilgan. Maqolada shokolad mahsulotlari tarkibida qo’llaniladigan kakos va uning o’rnida ishlatiladigan yog’lar haqida ma’lumotlar keltirilgan. Shuningdek shokolad mahsulotlari tarkibida qo’llaniladigan qandolat yog’lari va kakos yog’i o’rinbosarlarining fizik-kimyoviy ko’rsatkichlarini tahlil qilish natijasida olingan natijalar keltirilgan. Tadqiqot natijasida tahlil qilingan yog’larning tarkibidagi tran yog’ kislotalar miqdori standart meyorlaridan ko’p ekanligi aniqlandi.</p> Nodira Qadamboyeva , Barno Umirbaeva , Nargiza Suleymanova , Mansur Akbarov , Akbarali Ro’ziboyev, Umid Baltayev , Shaxnozahon Salijonova Mualliflik huquqi (c) 2023 Нодира Кадамбоева, Барно Умирбаева, Наргиза Сулейманова, Мансур Акбаров, Акбарали Розибоев, Умид Балтаев, Шахнозахан Салижонова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20285 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 O'simlik moylarining superkritik suyuqlik holatida gidrogenlash texnologiyasini tadqiq qilish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20281 <p>Bugungi kunda yog’lar tarkibidagi trans kislotralar miqdorini kamaytirish dolzarb masalalaridan biri bo’lib, uni bartaraf etishning bir nechta usullari ishlab chiqilgan. Mazkur tadqiqot ishida o'simlik moylarini superkritik suyuqlik holatida gidrogenlash texnologiyasi adabiyotlar tahlili orqali o’rganilgan. O'simlik moylarini superkritik suyuqlik holatida gidrogenlash texnologiyasining prinsipal sxemasi ishlab chiqilgan va texnologik rejim meyorlari aniqlangan.</p> Nargiza Meliyeva , Obidjon Yunusov , Akbarali Ro’ziboyev Mualliflik huquqi (c) 2023 Наргиза Мелиева, Абиджон Юнусов, Акбарали Розибоев https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20281 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Alkaloidlar va ularning tadqiqot o`rganishlari https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20280 <p>Alkaloidlar fiziologik taʼsiriga koʻra har xil: ularning baʼzilari asab tizimini susaytiradi yoki qoʻzgʻatadi, boshqalari nerv uchlarini falaj qiladi, qon tomirlarini kengaytiradi yoki toraytiradi, boshqalari ogʻriq qoldiruvchi taʼsirga ega hisoblanadi. Xromatografiya, spetoskopiya kabi usullar orqali o`rganilib kelinmoqda, va bu usullarda yuqori natijalarga ega bo`lib kelinmoqda. Bu usulning afzallikari shundaki, alkaloidlarni o`rganayotganizda, alkaloidlar tarkibidagi qo`shimchalar, organik va meniral moddalarni hamda biologik obʼyektlarning analizini o`rganish uchun nihoyatda zarur hisoblanadi. Xromatografiya usulida alkaloidlar tarkibidagi birikmalarni aniqlash, ajratib olishni oʻrganishda keng qoʻllanadi. Spetoskopiya usulida esa alkaloidlarga nur orqali ta`sir qilish orqali o`rganiladi. Ultrabinafsha nurlari orqali va bazi reagentlar orqali alkaloidlarning kimyoviy tarkibi o`rganilib kelinmoqda.</p> Sabina Ziyotova , Kamola Sattorova , Baxodir Xolmurodov , Shirin Uzoqova Mualliflik huquqi (c) 2023 Сабина Зиётова, Камола Сатторова, Баходир Холмуродов, Ширин Узокова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20280 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 О‘simlik moylarini samarali rafinatsiyalash jarayonini tadqiq qilish https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20279 <p>Paxta moyinining sifat kо‘rsatkichlariga turli xil regantlarning ta’siri tadqiq qilingan va maqbul reagentlar tanlangan. Paxta moylarini ishqoriy rafinasiyalashda an’anaviy kaustik sodaning bir qismining о‘rniga natriy silikatning suvli eritmasidan foydalanish moyning sifat kо‘rsatkichlarini yaxshilashi aniqlangan. Paxta moyini an’anaviy kaustik soda va natriy silikatning suvli eritmalari bilan bosqichli rafinasiyalash texnologiyasi ishlab chiqilgan.</p> Fazilat Kurbanova , Dildora Otanazarova , Akbarali Ruziboyev , Axror Abduraximov , Sanobar Achilova Mualliflik huquqi (c) 2023 Фазилат Курбанова, Дилдора Отаназарова, Акбарали Рузибоев, Ахрор Абдурахимов, Санобар Ачилова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20279 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800 Исследование проса и продуктов его переработки как сырьё для концентрированных сухих смесей https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20274 <p>В статье приведется данные исследования химического состава семян проса местных сортов и рассматривается возможность его использования в производстве концентрированных сухих смесей. Просо - одна из старейших зерновых культур, возделываемая во многих регионах Узбекистана. Из проса вырабатывают пшенную крупу и муку. Пшено занимает одно из первых мест по вкусовым качествам и пищевым достоинствам.Пшено считается одной из наиболее питательных и наименее аллергенных зерновых культур. Пшено является источником некоторых витаминов (особенно группы В), крахмала, аминокислот, минеральных элементов и клетчатки. Пшено легко усваивается организмом и оказывает на него общеукрепляющее воздействие. Анализ представленных данных подтверждает, что пшено является продуктом повышенной пищевой ценности и рекомендовано для использования при производстве концентрированных сухих смесей.</p> Гулноза Джахангирова Mualliflik huquqi (c) 2023 Гулноза Джахангирова https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/cafet/article/view/20274 Fri, 19 May 2023 00:00:00 +0800