Чорвачилик соҳасининг истиқболлари

CC BY f
6-8
53
20
Поделиться
Бахром Норкобилов, Государственный комитет ветеринарии и развития животноводства

Председатель

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Сўнги уч йилда чорвачилик ва унинг тармоқларини янада ривожлантириш, соҳани қўллаб-қувватлаш мақсадида бир қатор Фармон ва Қарорлар қабул қилинди. Ушбу қабул қилинган норматив хужжатлар ижроси бугунги кунда республика аҳолисини чорвачилик маҳсулотлари билан узлуксиз таъминлаш ва уларни нарҳини барқарор сақлашга замин яратмоқда.


background image

6

ВСТУПИТЕЛЬНОЕ СЛОВО

ЧОРВАЧИЛИК СОҲАСИНИНГ ИСТИҚБОЛЛАРИ

Сўнги уч йилда чорвачилик ва унинг тармоқларини янада ривожлантириш,

соҳани қўллаб-қувватлаш мақсадида бир қатор Фармон ва Қарорлар қабул
қилинди.

Ушбу қабул қилинган норматив хужжатлар ижроси бугунги кунда

республика аҳолисини чорвачилик маҳсулотлари билан узлуксиз таъминлаш ва
уларни нарҳини барқарор сақлашга замин яратмоқда.

Мисол учун,

охирги

уч йилда

чорвачилик йўналишида

умумий қиймати

15 трлн. сўмлик

4,3 минг

та

лойиҳалар амалга оширилди. Бунинг натижасида

янгитдан

2,3 минг

та чорвачилик хўжаликлари фаолияти йўлга қўйилди.

Натижада, жами 460

минг

дан

зиёд, шундан

207 минг

доимий ва

253 минг

мавсумий янги иш ўринлари яратилди.

(2016-2017 йилларда йилига

100

та

корхонани ишга туширишга имконият

бўлмаган).

Мазкур лойиҳаларни амалга ошириш натижасида республикамизнинг

чорвачилик хўжаликларидаги қорамоллар сони

1,1 млн

бошга (

166 %

),

қўй-эчкилар сони

4,6 млн

бошга

(

147 фоизга

), гўшт (тирик вазнда)

283

минг

тоннага (

145,8

фоиз

)

га

, сут

696,3

минг

тонна

(

147,9

фоиз

)га

етказилди.

Лекин, ўтган 2021 йилда ёғингарчилик меъёрга нисбатан кам бўлганлиги

боис, чорва молларини озуқа билан таъминлашда ўз тасирини кўрсатди.

Мисол учун,

1

дона

беда

пресс –

2,3

баравар

(

15 минг

сўмдан

35 минг

сўмга),

1

кг

силос

1,9 баравар

(

320 сўмдан

600 сўмга

),

1

кг

буғдой

1,8

баравар

(

2,2 минг

сўмдан

4 минг

сўмга) ва

1

кг

маккажўхори

(

3 минг

сўмдан

4,2 минг

сўмга

) –

1,4

баравар

қимматлашди.

Биржада

1 тонна

шрот

нархи

1,4 баравар

(

2,9 млн

сўмдан

4 млн сўмга

),

шелуха

1,5 баравар

(

2 млн

сўмдан

3,1 млн сўмга

) ўсди.

(2-жадвал).

Озуқа-ем нархининг ошиши ҳисобига гўштнинг ўртача нархи

100-

110 минг сўм

, сут нархи

10-13 минг сўм

бўлиш

эҳтимоли бор эди.

Аммо, узоқни кўзлаб соҳани янада ривожлантириш бўйича қабул қилинган

қарорлар асосида чорвачилик хўжаликларини давлат томонидан қўллаб-
қувватланиши, улар томонидан етиштирилган ва реализация қилинган гўшт, сут
ва тухум маҳсулотларига субсидия ажратилиши ва қўшилган қиймат солиғидан
имтиёзлар берилиши ўзининг самарасини кўрсатмоқда.

Маълумот учун:

бугунги кунда

бир кг

гўшт

55-65 минг сўм,

бир литр сут

4,5 -5,5 минг сўм

.

(Қозоғистонда

1

кг

мол гўшти

5,8

,

Азарбайжонда –

7,

Россияда –

8,5,

Туркманистонда –

10

, Грузияда –

10

, Туркияда

10,4

,

ва

Кореяда –

60 АҚШ

долларидан

сотилмоқда).

Берилган имтиёзлардан самарали фойдаланиш ҳисобига чорвачилик

хўжаликларида

400 минг бошдан

зиёд гўшт учун

чорва моллари боқилмоқда.


background image

7

Ушбу чорва молларининг сўйиш даражасидаги етилувчанлиги ҳамда янги

ташкил этилган чорвачилик хўжаликларининг фаолияти ҳисобидан ички бозор
расталарига гўшт маҳсулотини етказиб бериш барқарорлиги таъминланиб
келмоқда.

Ўтган 2021 йилда Тошкент шахар йирик савдо марказларига ҳамда қайта

ишлаш учун жами

31,1

минг

тонна

гўшт импорт қилинган, бу эса республикада

ишлаб чиқарилган

2,6

минг тонна

гўштга нисбатан

1,2 фоизни

ташкил этмоқда.

2019 йилга қадар республикада гўшт йўналишида

2

та

зот парваришланган

бўлса, бугунги кунга келиб, гўшт йўналишида тез етилувчан

7 та

янги зотлар

олиб келиниб парваришланмоқда.

Шунингдек, давлат томонидан белгилаб берилган имтиёзлар натижасида

наслчилик хўжаликларининг сони

400

тадан 1 500 тага

(

3,7

баробарга

оширилди) етказилди.

Аҳоли хонадонлари ва фермер хўжаликларида наслчилик селекция ишлари

тизимли ташкил этилганлиги сабабли зоти яхшиланган қорамоллар бош сони

7 млн. дан

оширилиб,

54 фоизга

етказилди.

Чорвачилик тармоғини қўллаб-қувватлаш мақсадида шу йилнинг ўтган

даврида

960

та

чорвачилик субъектларига давлат бюджетидан

110,3 млрд

. сўм.

субсидия маблағлари ажратиб берилди.

Жумладан:

49 та

хўжаликка импорт қилинган

2

минг

771

бош

наслли

қорамоллар учун

5,5

млрд

.

сўм

,

7 та

хўжаликка

2

минг

111

бош

наслли қўй-

эчкиларга

844

млн

.

сўм

ҳамда

15 та

ички хўжаликларда етиштирилган

1 минг

311

бош

наслли қорамолларга

1,3

млрдсўм

,

12 та

хўжаликка импорт қилинган

460

минг

бош бир кунлик жўжаларга

4,1

млрд

.

сўм

ҳамда

чорвачилик

маҳсулотларини ўз хўжаликларида етиштириб, сотувчи

чорвачилик

субъектлариг

а

440 та

хўжаликка

50

минг. тонна

сут учун

14,6

млрд.

сўм,

127

та

хўжаликка

3,2

минг.

тонна

гўшт учун

12,3

млрд.

сўм

,

144 та

хўжаликка

643,2

млн.

дона

парранда тухуми учун

32,1

млрд.

сўм

,

124 та

паррандачилик

хўжалигига

13,2

минг тонна

парранда гўшти учун

30,6

млрд.сўм

ва

42 та

хўжаликка интенсив усулда етиштирилган

8,4

минг

тонна

балиқлар учун

8,6

млрд. сўм

.

Чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш ҳажмларини янада ошириш

ва уларнинг нархини барқарорлигини таъминлаш мақсадида

жорий йилнинг

якунига

қадар умумий қиймати

9,7

трлн сўмлик

2 031

та

лойиҳалар амалга

ошириш режалаштирилмоқда;

бундан ташқари,

59 та

гўшт ва сут,

8 та

парранда ҳамда

4 та

асал

маҳсулотларини

қайта ишлаш корхоналари ишга туширилади;

жорий йилнинг якунига қадар

105 та

пахта-тўқимачилик, ғаллачилик

ва шоличилик кластерлари томонидан

500-1000 бошга

мўлжалланган

чорвачилик комплекслари ташкил этилиши белгиланган.

Пахта ва ғалла етиштирувчи

субъектлар томонидан

2 млн гектар

суғориладиган

ер майдонининг

10 фоизига алмашлаб экиш тизими жорий

этилади.

Натижада, 2022-2023 йилларда қўшимча

2 млн

тонна

озуқа бирлигини

жамғариш имконияти яратилади. Шунинг ҳисобига

сут

йўналишида

250

минг


background image

8

бош

сигир,

гўшт

йўналишида

500

минг

бош

қорамоллар парвариши ташкил

этилади ва қўшимча

2,2 млн

тонна

сут,

400 минг

тонна

тирик вазнда

гўшт

етиштирилади;

жорий йилда чорвачилик субъектларига озуқабоп экинлар экиш учун

405 минг 533 гектар

ажратилган асосий ер майдонларига озуқабоп экинлар

экилмоқда;

Шунингдек, ғалладан бўшаган

222 минг гектар

ер майдонларида

такрорий

маккажўхори ҳамда

103 минг гектарга

оралиқ озуқабоп экинлар

экилиши ҳисобига

бир гектар

майдондан

14 минг тонна

озуқа бирлиги олиш

режалаштирилган;

Бундан ташқари,

328 та

замонавий интенсив “Гидропоника” технологияси

асосида чорва озуқасини ишлаб

чиқариш цехлари фаолияти йўлга

қўйилмоқда.

Амалга оширилаётган самарали ишлар натижасида йил якунига қадар

қорамоллар бош сонини

14,3 млн бош

(104,1 фоиз)

га, қўй-эчкилар сонини

24,1 млн бош

(103,5 фоиз)

га, етказилиб,

2,7 млн тонна

(104,2 фоиз)

гўшт (тирик

вазнда),

12,2 млн тонна

(105,2 фоиз)

сут ишлаб чиқарилади.

Шу жумладан, чорвачилик хўжаликларида

қорамоллар бош сонини

1,3 млн. бош

(

124,1

фоиз)

га

, қўй-эчкилар сонини

5,2 млн бош

(

114

фоиз

)

га

,

етказиб,

308 минг тонна

(

108,9

фоиз

)

гўшт (тирик вазнда),

827 минг тонна

(

118

фоиз

)

сут, ишлаб чиқарилади.

Норқобилов Бахром Тўраевич

Ўзбекистон Республикаси Ветеринария

ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитаси раиси

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов