Эпизотология пастереллиоза кроликов

  • Научно-исследовательский институт ветеринарии Самаркандский государственный университет ветеринарной медицины, животноводства и биотехнологий
  • Научно-исследовательский институт ветеринарии Самаркандский государственный университет ветеринарной медицины, животноводства и биотехнологий
  • Научно-исследовательский институт ветеринарии Самаркандский государственный университет ветеринарной медицины, животноводства и биотехнологий
CC BY f
62
14
Поделиться
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В данной статье приведены результаты изучения клинических признаков, течения и эпизоотологических данных по пастереллезу кроликов. Также представлены даные патологоанатомических изменений при данной болезни. Изучены степень распространения болезни в 5 ти районах Джизакской области. Выделен возбудитель болезни.

Похожие статьи


background image

294

УДК: 619.616.989.2.75

ЭПИЗОТОЛОГИЯ ПАСТЕРЕЛЛИОЗА КРОЛИКОВ

Н.А. Набиева, Б.А. Элмуродов, А.Ф. Сайдуллаев

Научно-исследовательский институт ветеринарии Самаркандский

государственный университет ветеринарной медицины,

животноводства и биотехнологий

Аннотация.

В данной статье приведены результаты изучения

клинических признаков, течения и эпизоотологических данных по пастереллезу
кроликов. Также представлены даные патологоанатомических изменений при
данной болезни. Изучены степень распространения болезни в 5 ти районах
Джизакской области. Выделен возбудитель болезни.

Ключевые

слова:

кролик,

пастереллёз,.патология,

морфология,

бактериология, эпизоотология

стрептококкоз, кокцидиоз, Грам.

EPIZOOTOLOGY OF RABBIT PASTERELLYOSIS

N.A.Nabieva, B.A. Elmurodov, A.F. Saidullaev

Scientific Research Institute of Veterinary Samarkand State University of Veterinary

Medicine, Animal Husbandry and Biotechnology


Summary.

This article provides a study of clinical signs, course and

epizootological data on rabbit pasteurelosis. Pathological changes in a given disease
are also given. The degree of spread of the disease in 5 ty areas of the Jizzakh region
was studied. The causative agent of the disease is highlighted.

Keywords:

Rabbit, pasteurellosis, pathology, morphology, bacteriology,

epizootology streptococcus, coccidiosis

,

Gram.

QUYONLAR PASTERELLYOZINING EPIZOOTOLOGIYASI

N.A.Nabieva, B.A. Elmurodov, A.F.Saydullaev

Veterinariya ilmiy-tadqiqot institute Samarqand davlat veterinariya meditsinasi,

chorvachilik va biotexnologiyalar universiteti

Аннотатция:

Мақолада қуёнлар орасида пастереллёз касаллигининг

қўзғатувчилари аратилиб, унинг клиник белгилари, кечиши ва Жиззах
вилоятининг бешта тумани миқёсида эпизоотик ҳолати ўрганилганлиги ҳамда
патологоанатомик ўзгаришлари баён этилган.

Kalit so‘zlar:

quyon, pasterellyoz, patologiya, morfologiya, bakteriologiya,

epizootologiya streptokokkoz, koksidioz, Gram.

Кириш.

Давлатимиз раҳбари бошчилигида 2019 йил 31 октябрда бўлиб

ўтган йиғилишда қуёнчиликни жадал ривожлантириш масаласи ҳам
муҳокама этилиб, тегишли ташкилотлар зиммасига 2020 йил якунига қадар


background image

295

республикамзда қуёнлар бош сонини 3 миллионтага етказиш унинг ички
истеъмолини. экспорт кўламини кенгайтириш бўйича топшириқлар берилди.
2020-2024 йилларда республикамизнинг барча ҳудудларида қуёнчилик
кластерларини йўлга қўйиш бўйича дастур шакиллантирилди. Бироқ, кўп
тармоқли фермер хўжаликларида ҳар йили баҳор ва куз фаслларида куёнларнинг
пастереллёз билан кучли касалланиши сабабли уларнинг оммавий ўлими
кузатилмоқда

Мавзунинг долзарблиги.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ЖССТ

мутахассислари маълумотларига кўра пастереллёзни қуён касалликларининг
юқори ҳавфга эга касаллиги деб таснифланади.

Олиб борилган тадқиқотлар натижасида Ўзбекистонда қуёнларларнинг 80-

85% пастереллёз касаллигидан нобуд бўлиши кузатилмоқда ва ҳудудий
қуёнчилик кластерларининг ривожига катта тўсқинлик қилмоқда.

Касаллик қўзғатувчиси (pasteurella multоcida) барча анилин бўёқлар билан

бўяладиган (Романовский Гимза, Грам усуллари), қисқа таёқчасимон,
грамманфий, ҳаракатсиз, спора ҳосил қилмайдиган бактерия ҳисобланади. Аммо
ушбу қўзғатувчининг капсула ҳосил қиладиган штаммлари ҳам мавжудлиги
ҳақида маълумотлар мавжуд. Бактериянинг ўлчами 0,3-2,5 мкм дан 0,25 – 0,5 мкм
гача бўлиб, унинг учлари қайрилган, биополяр, овоид шакллари ҳам учрайди.

Ҳозирги кунда ушбу P. multocida қўзғатувчcининг 5та капсуляр серотипи

А, Д, С, Е, F ва 16 та сероварианти мавжуд (Townsend ва бошқалар 2001).
Қуёнларда барча серотиплари потоген ҳисобланади, лекин А, Д, F серотиплар
дунё бўйича кенг тарқалган (J. D. Boyce ва бошқалар).

Касалликнинг яширин даври бир неча соатдан 2-3 кунгача давом этади, бу

ўз навбатида ҳайвоннинг резистентлигига, сақлаш шароитларига, озиқланиш
меъёрларига боғлиқ. Касалликнинг клиник белгилари намоён бўла бошланганда,
дастлаб ҳайвон ҳолсизланади, иштаҳаси пасаяди, тана ҳарорати 41-42°С гача
кўтарилади ва ўлим олдидан тана ҳарорати кескин пасаяди 35°C (.В.В.Горбунов
2014). Нафас олиш аъзолари, ичак шиллиқ пардаларини яллиғланиши, сурункали
пневмония, отит, абсцислар тери ости тўқималарида круппозлар билан намаён
бўлади. Яширин даври 5-10 соат давом этади. Касаллик ўткир, ярим ўткир,
сурункали кечади (Анников В.В. ва бошқалар 2017).

Касалликдан ўлган қуённи патологоанатомик текширилганда, ўпкада қон

қуйилишлар, юрак перикардида суюқлик тўпланганлиги, юрак клапанларида қон
қуйилишлар кузатилади. Жигар консистенцияси зичлашиб ҳажмига нисбатан 2-
3 баробар катталашганлиги, жигарда ҳам қон қуйилишлар ва ичакларда
кўпиксимон суюқлик ҳосил бўлиши, ичак деворларида геморрагик
яллиғланишлар мавжудлиги кўзга ташланади. Бунинг натижасида қуён нобуд
бўлади, касалликдан соғайганлари эса, касаллик қўзғатувчиси ташувчиси
ҳисобланади.

Материал ва услублар

Жиззах вилоятида туманлараро эпизотологик

ҳолат таҳлил қилинганда 5 та туман миқёсида қуёнлар орасида инфекцион ва
инавзион касалликлар кузатилди. Бахмал, Ғаллаорол, Зомин, Зарбдор ва
Мирзачўл район хўжаликларидаги қуёнларда учраши маълум бўлди. Ушбу
туманлардаги қуёнчилик фермер хўжаликдан жами 1204 бош қуёнларда


background image

296

бактериологик текширишлар олиб борилганда улардан 253 бошида инфекцион
касалликлардан пастереллёз, стрептакоккоз ва инвазион касалликдан кокцидиоз
касалликги учраганлиги аниқланди. Хўжаликлардаги қуёнлардан бактерологик
текширишлар учун қон, бурундан олинган ювма, ўлган ва мажбурий сўйилган
қуёнларнинг ички аъзолари ҳамда найсимон суягидан намуналар олинди.
Олинган намуналардан яқин жойлашган ветеринария лабораториясида 2 тадан
босма суртма тайёрланди ва патологик материаллардан инфекцион касаллик
қўзғатувчиларини ажратиш учун сунъий озуқа муҳитларига, гўшт пептонли
булон, гўшт-пептонли агар, қонли гўшт пептонли агар ва зардобли гўшт
пептонли булонларга экмалар экилди. Босма суртмалар, патологик намуналар,
экилган сунъий озуқа муҳитли пробиркалар махсус талабларга риоя қилинган
ҳолда лабораторияга келтирилиб кейинги текширишлар учун ишлатилди.

Тадқиқот натижалари.

Жиззах вилоятидаги номлари юқорида қайд

этилган туманларнинг қуёнчилик хўжаликларида жами 1204 бош қуёндан 253
бош қуёнларда ўпка, талоқ, жигар, юрак ва суяк илиги намуналаридан
пастереллалар ажратиб олинди. Бахмал тумани 42% қуёнлар пастереллёз билан,
Ғаллаорол туманида 58 %, Зомин туманида 40 % гача, Зарбдор туманида 50 % ва
Мирзачўл туманида 35 % қуёнлар пастереллез билан зараланганлиги аниқланди.
Стрептакок билан зараланиш мос равишда биринчи туманда 15 % қуёнларда,
иккинчи туманда 12 %, учунчи туманда 18 %, тўртинчи туманда 25 %, бешинчи
туманда эса 20,2 %, ташкил қилганлиги кузатилди. Текширилган қуёнларда
кокцидиоз билан касалланиш ҳам мос равишда 21;5 %, 25%, 28 % 10%, 19 %
кузатилганлиги аниқланди.(диаграма №1).


Тозалаб олинган пастерелла штаммлари гўшт-пептонли булонда

лойқаланиш ва оқимтир чўкма ҳосил қилиб ўсиши аниқланди. Пробирка секин
чайқатилганда гўшт пептонли булонда (ГПБ) бир хил лойқаланиш ва чўкма
ингичка ипсимон (соч ўрами) шаклида юқорига кўтарилди. Гўшт пептонли
агарда (ГПА) пастереллалар оқимтир-кўкиш рангда товланувчи алоҳида майда
колониялар ҳосил қилди. Колониялардан суртмалар тайёрлаб, микроскопия
қилинганда пастереллаларнинг тартибсиз жойлашган якка ва жуфт-жуфт
ҳолдаги грамм манфий майда овоид шаклда эканлиги аниқланди.

Основной

Основной

Основной

Основной

Основной

Основной

Основной

Основной

Основной

Бахмал

Ғаллаорол

Зомин

Зарбдор

Мирзачўл

Пастереллё
з
стрептакок


background image

297

Олдини олиш учун инкубация даврида қуёнларнинг эмлашдан олдин

мушак ичига бир марта 20% ли террамицин эритмасининг 1 кг тирик вазнига

1 мл ёки икки марта 8-10 соатлик интервал билан бир хилда биомицин худди шу

дозада юборилади. Барча қафасларни, инвентарларни дезинфекция қилинади,

Пастерелла учун антибиотикларнинг давомийлиги 24 соат. Эртаси куни ҳамма

қуёнлар (касаллардан ташари) экстракт-формол вакцинаси билан эмланади.

Вакцина икки марта 7 кун интервал билан реваксинация қилинади. 40 кундан

3 ойгача бўлган қуёнлар биринчи кунида 1 мл, 7 кундан кейин – 2 мл, 3 ойликдан

катта қуёнларга 1,5 ва 3 мл. Иммунитет иккинчи эмлашдан кейин 5-10 кун ичида

пайдо бўлади ва камида 15 ой давом этади. 40 кундан кичик бўлган қуёнларга

биринчи навбатда тери остига пастереллёзга қарши гипериммун қон зардоби

юборилади профилактика мақсадида 1 бошга 1 кг тирик вазни 4 мл дозада

40 кунликдан ошган қуёнларга эмлаш тавсия этилади.

Эмлаш ва қуёнларга зардобни юбориш ҳам хавф остида қолган

хўжаликларда амалга оширилади.

Қуёнларни сўйиш ёки даволашдан кейин қафаслар, жиҳозлар ва

инвентарлар яхшилаб дезинфекцияланади. Инфекцияланган озуқа қолдиқлари

тўшама ва гўнг йўқотилади. Дезинфекциялаш воситалари сифатида 2% ли лизол,

10 % ли оқартирувчи эритмалардан фойдаланилади.

Пастереллёз билан касалланган қуёнларнинг гўшти зарасизлатирилгандан

кейин истеъмол қилиниши мумкин.

Хулоса 1.

Жиззах вилоятининг Бахмал, Ғаллаорол, Зомин, Зарбдор ва

Мирзачўл туманилари қуёнчилик хўжаликларида пастереллез билан касалланиш

мас равишда 42 %, 58 %, 40 %, 50 %, 35 % лиги аниқланди.

2. Касалликка ўз вақтида тўғри ташхис қўйиш қуёнлар пастереллезини

даволаш ва олдини олиш юқори самарадорликка эришиш мумкинлиги аниқланди.

Фойдаланилган адабиётлар

1.

Виктор Владимрович Горбунов / Всё о кроликах: разведение, содержание,

уход. Практическое руководство, 2014 г Всё о кроликах лучшие породы.

2.

Зипер А.Ф. Разведение кроликов / ст 101–102 Москва 2007 год.

3.

Набиева Н.А. Қуёнлар пастереллёзи ҳақида “Зооветеринария” журнали,

№7, 2017. Б.-13-14

4.

В.С.Сысаев «Присаденое кролиководство» / Москва Зосгропромиздат

1990 ст167-169

5.

J.D. Boyce, M. Harper, I. W. Wilkie, and B. Adler Pasteurella Rabbit/ 2010 Page 137.

6.

L Edited by C L Gyles, J F Prescott, J G Songer, and C O Thoen “Pathogenesis

of Bacterial Infections in Animals”, / Fourth Editio/ 2010 Blackwell Publishing page
325-327.

Библиографические ссылки

Виктор Владимрович Горбунов / Всё о кроликах: разведение, содержание, уход. Практическое руководство, 2014 г Всё о кроликах лучшие породы.

Зипер А.Ф. Разведение кроликов / ст 101-102 Москва 2007 год.

Набиева Н.А. Куёнлар пастереллёзи хакида “Зооветеринария” журнали, №7, 2017. Б.-13-14

В.С.Сысаев «Присаденое кролиководство» / Москва Зосгропромиздат 1990 ст 167-169

J.D. Воусс, М. Harper, I. W. Wilkie, and В. Adler Pastcurclla Rabbit/ 2010 Page 137.

L Edited by C L Gyles, J F Prescott, J G Songer, and С О Thoen “Pathogenesis of Bacterial Infections in Animals”, / Fourth Editio/ 2010 Blackwell Publishing page 325-327.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов