https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/issue/feed Развитие лингвистики и литературоведения и образовательных технологий в эпоху глобализации 2022-05-27T10:27:53+08:00 Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti nkspi_info@edu.uz Open Journal Systems <p>В сборник представлены статьи по теоретическим и историческим вопросам лингвистики и литературоведения, языкознания и фольклора, а также актуальные вопросы филологии и литературного образования. Сборник конференции может быть использован учеными, исследователями, магистрантами и студентами, проводящими исследования в этих областях.</p> https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5407 Серқирра олим, ажойиб устоз 2022-05-24T08:20:37+08:00 Гулмирза Курбониёзов info@nlibrary.uz Ўтган асрнинг етмишинчи йилларига келиб ўзбек тилшунослигида бир қанча тилшунос олимлар етишиб чиқди-ки, улар нафақат Ўзбекистонда, балки туркий тилшуносликда, ҳатто собиқ иттифоқ олимлари орасида ҳам улкан обрў-эътиборга, ҳурматга эга эдилар. Фаннинг бир ёки бир неча йўналишларида илмий тадқиқотлар олиб бориб, тилшунослигимизни юксак поғонага олиб чиқдилар, ўша даврдаги мавжуд илмий йўналишларни ривожлантирдилар 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Гулмирза Курбониёзов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5429 Турк тили субжeктив қўшимча гаплар тилларда тадқиқот 2022-05-24T11:17:14+08:00 Д Сейдуллаева info@nlibrary.uz А Сейдуллаева info@nlibrary.uz Учрашув давомида қишлоқ хўжалиги ва мелиорация соҳасида икки томонлама ҳамкорлик масалалари муҳокама қилинди. Хол файил хам ҳерекет номи Кайлининг огзида жойлашган Бунндаги файилли топламл исмидан фарқ қилади13. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Д Сейдуллаева, А Сейдуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5435 “ Shaxs” kоnsеptining vеrbаllаshuvi 2022-05-24T11:36:29+08:00 Умиджон Йигиталиев info@nlibrary.uz Jahon kognitiv lingvistikasi tajribasidan ma’lumki, konseptning assotsiativ tarzda verballashuv jarayoni, uning tabiati, harakatga keltiruvchi mexanizmlari turli tillarda o‘ziga xos tarzda namoyon bo‘ladi. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Умиджон Йигиталиев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5438 Olamning lisoniy tasvirida ikkilamchi interpretatsiya 2022-05-24T11:50:42+08:00 Акмаль Юлдашев akmal1909@mail.ru Jahon tilshunosligida so‘z yasalishi muammosi turli tillar misolida chuqur o‘rganilgan. Biroq ta’kidlash joizki, ko‘chma ma’noli til birliklarining olam lisoniy tasvirini aks cttirishdagi o‘mi muammosi yctarli darajada tadqiq etilmagan. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Акмаль Юлдашев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5442 “Shахs” lisоniy zаrrаsining tаsdiq-inkоr gаplаr sеmаntik-funktsiоnаl tоmоnidа vоqеlаnishi 2022-05-24T12:22:57+08:00 У Йигиталиев info@nlibrary.uz Ш Умиджонов info@nlibrary.uz O‘zbеk tilshunоsligidа tаsdiq vа inkоr mа’nоli gаplаr, ulаrni ifоdаlоvchi shаkliy-grаmmаtik vоsitаlаr tizimi, tаsdiq vа inkоr gаplаrning sеmаntik qаmrоvi bilаn bоg‘liq tоmоnlаri umumnаzаriy plаndа mоnоgrаfik yo‘sindа аtrоflichа o‘rgаnilgаn [2:152]. Birоq mаzkur hоdisа ilmiy-stilistik nuqtаyi nаzаrdаn, shuningdеk, bundаy gаplаr sеmаntikаsidа “shахs” lisоniy zаrrаsining ifоdаlаnish ko‘lаmlаri esа hаli tаdqiq etilmаgаn. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 У Йигиталиев, Ш Умиджонов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5444 Ўзбек ва қорақалпоқ тилларида аффиксация усулида ясалган ижтимоий-сиёсий терминлар 2022-05-24T14:10:09+08:00 Сададдин Жалилов info@nlibrary.uz Ўзбек тили терминологик тизимларини тадқиқ этишга бағишланган ишларда сўз ясовчи элемент маҳсулдор эканлиги Р.Дониёров, А.Усмонов, А.Мадвалиев, Н.Қосимов, А.Қосимов каби терминшунос олимларнинг тадқиқотларида кўрсатиб ўтилган бўлса, қорақалпоқ тилшунослигида Е.Бердимуратов, А.Бекбергенов, Қ.Пирниязов, А.Пирниязова, П.Нажимов ва бошқа тилшуносларнинг ишларида ўз аксини топган. Сўз ясалишининг бундай фаоллиги ҳар иккала тил терминологик тизимларига таъсир қилмай қолмасди. Шунинг учун ўзбек ва қорақалпоқ тилларининг терминологияларини ўрганишга бағишланган ишларда ҳам морфологик усул билан термин ҳосил қилиш масаласига алоҳида эътибор берилган 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Сададдин Жалилов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5446 Ер тузишга оид қисқартма атамаларнинг инглиз ва ўзбeк тилларида ифодаланиши 2022-05-24T14:30:46+08:00 Зарина Фатоева info@nlibrary.uz Ушбу мақолада ер тузишга оид қисқартма атамаларнинг инглиз ва ўзбек тилларида ифодаланиши, уларнинг ясалиш қоидалари, шунингдек, фарқли ва ўхшашлик жиҳатлари ёритилган. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Зарина Фатоева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5448 The role of philosophy in the development of linguistics 2022-05-24T15:11:23+08:00 Замира Сафарова info@nlibrary.uz Annotation: This article is about the emergence of linguistics, in the process the philosophical views of the philosophers are stated. Of Greek scholars in linguistics views are illuminated. Aspects of the influence of philosophy on linguistics are in the process the importance of other disciplines is highlighted. As a science of general linguistics the formation process is reflected. Abstract: This article describes the emergence of linguistics and philosophical views of philosophers in this process. Greek views philosophers on linguistics are given in this article. Philosophical aspects of linguistics and the importance of other disciplines in this process.The process of formation of general linguistics as a science is presented 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Замира Сафарова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5454 Til va madaniyatning lingvomadaniy aloqalari 2022-05-25T06:06:26+08:00 Альфия Садулаева info@nlibrary.uz Hozirgi vaqtda madaniyat va tilning, xalqni tashkil etuvchi urf-odat va kishilar o‘rtasida axborot almashish quroli tilshunoslik fanida markaziy masalalardan biri hisoblanadi. Shuning uchun ham “til va madaniyat”, “til shaxsi” kabi tushunchalar alohida ahamiyat kasb ctadi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Альфия Садулаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5458 Глобаллашувнинг миллий тил ва маданиятимизга таъсири 2022-05-25T06:17:30+08:00 Хасанжон Олимов info@nlibrary.uz Бугун халқаро муносабатлар тизимида ўз ўрнига, ўз сўзига эга бўлган, демократик бозор ислоҳотларини ва иқтисодиётни либераллаштиришни янада чуқурлаштириш, халқаро ҳамжамиятга тобора кўпроқ интеграциялашиш, кучли фуқаролик жамияти барпо этиш йўлидан бораётган Ўзбекистон учун глобаллашув жараёнининг қатор ижобий хусусиятлари мавжудлигини инкор этиб бўлмайди. Лекин мазкур жараённинг салбий хусусиятлари ҳам борлигига, айниқса, унинг тил ва маданиятимизга таъсири хусусида сўз юрутиш лозим. Аввало, глобаллашув кишининг маънавиятини бузади, уни маънавий қадриятларга беписанд муносабатда бўлишга ўргатади, бу эса, кишини ўзлигидан, миллийлигидан маҳрум қилади, унинг мафкуравий иммунитетини парчалаб ташлайди 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Хасанжон Олимов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5462 Fe’l nisbat kategoriyasining shakllanish usullari 2022-05-25T06:37:00+08:00 Наргиз Сатуллаева info@nlibrary.uz Passiv nisbat shakllaridan foydalanish ularning turli nutq tuzilmalarida ishlashiga ham bog‘liq. Shunday qilib, L.A. Serebryakova tomonidan olib borilgan statistik tahlillarga ko‘ra passiv qo‘shma shakllar nasrda, she’riyatda, jurnalistikada ko‘proq qo‘llaniladi [Serebryakova 1974: 173] 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Наргиз Сатуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5465 O‘zbek tilida qo‘llaniladigan ayrim maqollarning genetik, leksik-semantik xususiyatlari 2022-05-25T06:51:49+08:00 Шерали Матжанов info@nlibrary.uz Абдула Исокулов info@nlibrary.uz Tilimizda so‘zlarni chiroyli va ifodali qilib gapirish va ularni ta’sirchanligini oshirishda maqollarning ahamiyati nihoyatda yuqori. Maqollar ifodalagan ma’no va mazmun, undagi so‘zlarning ko‘p ma’noligi va majozga boyligi, eng asosiysi, chuqur mazmuni bilan boshqa janrlardan ajralib turadi. Maqolamizni davom ettirishdan avval O‘zbek tilining izohli lug‘atida maqol janriga berilgan ta’rifga to‘xtalib o‘tmoqchimiz 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шерали Матжанов, Абдула Исокулов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5478 O‘zbek va qoraqalpoq tillarida “nutq” ma’noli frazemalarning o‘rganilishi 2022-05-25T08:14:16+08:00 Нигора Алламбергенова info@nlibrary.uz Frazеmalar tabiatan boshqa til birliklaridan ajralib turadi. Ular anglatadigan ma’nolari, qurilishi, yasalish usuli, uslubiy xususiyatlari, ba’zilarining kеlib chiqish tarixi va b. hammasi bir til birligida jamlanib kеlishi bilan tadqiqot ob’еkti sifatida tanlanadi. Frazеmalar barcha tillarda ham katta qiziqish uyg‘otadigan muammo hisoblanadi. Uni o‘rganishda, ilmiy tadqiq qilishda har xil tillarda turli yo‘nalishlar, ko‘rinishlar, usullar qo‘llanilmoqda 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Нигора Алламбергенова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5480 O‘zek adiblarining “nutq” ma’noli frazemalarni qo‘llash mahorati 2022-05-25T08:22:05+08:00 Нигора Алламбергенова info@nlibrary.uz “Nutq – inson faoliyati turlaridan biri, – deb yozadi akademik I.Qo‘chqortoyev. – Faoliyat substantsiya, holat yoki xususiyat emas, balki protsessdir. Shu ma’noda nutq fe’llari ma’nosining asosiy komponentlaridan biri protsess tushunchasi hisoblanadi. Semema strukturasida bu komponent aniq sezilmasa, mazkur semema ifodasi fe’ldan ko‘ra qobiliyat yoki xususiyat nomiga yaqinlashadi”. 114 Bu fikrlar faqat nutq fe’llarigagina emas, balki “nutq” ma’noli frazemalarga ham xosdir. Mohir yozuvchi, shoirlar frazemalarni juda ko‘p foydalanadilar, ba’zan ularning ma’nolarini chuqurlashtirib, o‘quvchining alohida diqqatini tortadi, ularning badiiyligi orttiradi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Нигора Алламбергенова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5483 Qoraqalpog‘iston hududidagi muqaddas qadamjolar (nekronimlar) va ularning nomlanish tarixi 2022-05-25T08:37:09+08:00 Санат Юсупов info@nlibrary.uz Har bir inson o‘z ajdodlari, o‘zining kimlar avlodidan ekanligini bilmog‘i lozim. Har bir millat vakili tarixga nazar solar ekan o‘zi va millatininmg kelib chiqishi va ushbu millatdan kimlar yetishib chiqganligini bilib oladi desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Har bir yosh avlod o‘z millati tarixini bilmog‘i lozim. “Tarix odam zodning hayot uchun kurashini, bu jarayonda uning takomillashuvini, yuksalishini, kam olotga intilishini aks ettiruvchi xotira daftaridir” degan ma’noli so‘zlar bejizga aytilmagan. Biz ham ushbu maqolamizda xotira daftarini o‘rganishga harakat qilamiz. Qoraqalpog‘iston Respublikasidagi hududidagi nekronimlarni, ularning nomlanish tarixini o‘rganar ekanmiz, islom dini kirib kelgandan keyin bu hududdagi nekronimlar asosan islom diniga aloqador insonlar ya’ni, shu yerlik xalqga islom dinini targ‘ib qilgan insonlar nomiga qo‘yilganligini ko‘rishimiz mumkin. Masalan, Chimboy tumanining “Qamis ariq” APJda joylashgan Besim eshon qabristoni, Ellikqa’la tumanining “Sarabiy” OFYda joylashgan Muso eshon Bobo qabristoni. Bu ma’lumotlar asosida shuni anglashimiz mumkinki, Qoraqalpog‘iston hududida diniy ulamolar va ularning din yo‘lida qilgan ishlarini qadrlashgan va dafn qilingan qabristonga nomini berishgan 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Санат Юсупов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5485 Yoshlar nutqida muloqot xulqining buzilishi 2022-05-25T08:39:54+08:00 Дильфуза Мамасодикова info@nlibrary.uz Barcha sohalar singari ona tilimiz va u bilan bog‘liq muammolar ham asta sekin yechimini topmoqda. Xususan, muloqot xulqiga doir masalalarni hal qilishda tilshunos olimlarimizning mehnatlari, izlanishlari tahsinga loyiqdir. Bu sohada olib borilgan tadqiqotlarda muloqot xulqiga doir bir qancha masalalar tahlilga tortilgan. Professorlar R.Qo‘ng‘urov, E.Begmatov, Y.Tojievlarning «Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari», Nizomiddin Mahmudovning «Til», «Ma‘rifat manzillari», «O‘qituvchining nutq madaniyati» nomli, Y.Tojiev, M.Mallaboevlarning «O‘zbek nutqi madaniyati va uslubiyat asoslari», R.Rasulovning «Nutq madaniyati va notiqlik» nomli, N.Jumaxo‘jaevning «Istiqlol va ona tilimiz» kabi risolalari ana shu sohadagi izlanishlarning yorqin misolidir. Biroq muloqot bosqichlarida muomala etiketlari kabi masalalar alohida tadqiqot obyekti bo‘lgan emas 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Дильфуза Мамасодикова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5493 Televizion axborot dasturlarida sarlavha va ruknlar tahlili va tahriri 2022-05-25T09:14:51+08:00 Мунира Назарова info@nlibrary.uz Mazkur ilmiy maqolada yangiliklarga oid lavhalar mediamatnlarning o'ziga xos jihatlarini qamrab olib, unda sarlavha va rukn tanlashda qo‘yiladigan asosiy talablar, yo‘l qo‘yilgan kamchiliklar va yutuqlar qiyosiy tahlil qilingan. Davlat va nodavlat telekanllarida efirga uzatiladigan informatsion dasturlarining ruknlari, yangiliklarning sarlavhalari tahlili natijasida television matnlar tahririda, aynan sarlavha tanlash va ruknlarga ajratishda nimalarga e ’tibor qaratilishi lozimligi, jurnalistikaning yetakchi mutaxassislarining ilmiy ishlari va fikrlari bilan tahlil qilingan. Muammo obyektiga yechim sifatida bir nechta tavsiyalar keltirib о ‘tilgan. Ushbu ilmiy maqoladan ко ‘zlangan asosiy maqsad: OA Vda televizion matnlar tahririning zamonaviy muammolarini va yechimini o'rganishga bag‘ishlangan. Ilmiy ishda deduktiv va induktiv mantiqiy tahlil usullaridan, tavsif usuli, mazmun tahlili, qiyosiy tahlillardan foydalanilgan holda ко ‘zlangan maqsadga erishilgan. Tadqiqot materiali “O‘zbekiston-24” telekanalining “Yangiliklar-24”, “Fakt-24”, “Maxsus reportaj”, “Tqfsilot”, “Reportaj-24” informatsion dasturlari, shu bilan birga “Zo‘r TV” telekanalining “Bu kun”, “Sevimli” telekanalining “Zamon” axborot dasturlarining media matnlarida ruknlar va sarlavhalarni qamrab oladi. Maqolada ommaviy axborot vositalarining televizion sarlavhalarini tahrirlash muammosiga e ’tibor qaratilgan bo ‘lib, unda yo ‘I qo ‘yilgan kamchiliklar va erishilgan yutuqlar qiyosiy tahlil asosida о ‘rganilgan. Tadqiqot usullari sifatida televizion ko‘rsatuvlar sarlavhasi ekranda aks ettirilgan matn elementlari, ularning ahamiyati va joylashuv o'rnini kuzatish, tasniflash, tavsiflash, komponent tahlil, olimlarning fikrlari, faktik materiallarning qiyosiy tahlili, statistik tahlillardan foydalanilgan. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мунира Назарова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5495 To‘rtko‘l tumanidagi oykonimlarning nomlanishiga ko‘ra tasnifi 2022-05-25T09:17:52+08:00 Эльмира Джуманиозова info@nlibrary.uz Joylarga qo‘yilgan har qanday nom o‘tmish hayotda ham bugungi kunda ham biz uchun ma’naviy meros bo‘lib kelgan. Nafaqat ma’naviy meros, balki madaniy boyligimiz, dcsak mubolag‘a emas. Zotan, tariximizni o‘zida jamlagan bu meros ko‘hna yodgorliklar safidan joy oladi. Joy nomlari o‘zida ma’naviy, madaniy, ijtimoiy hayotni, urf-odat va an’anani, qadriyatlarni, insonlar turmush tarzini ifoda ctadi: “Albatta, har qaysi xalq yoki millatning ma’naviyatini uning tarixi, o‘ziga xos urf-odat va an’analari, hayotiy qadriyatlaridan ayri holda tasavvur etib bo‘lmaydi. Bu borada, tabiiyki, ma’naviy meros, madaniy boyliklar, ko‘hna tarixiy yodgorliklar eng muhim omillardan biri bo‘lib xizmat qiladi”118. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Эльмира Джуманиозова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5503 Собака, собака, собака и щенок на каракалпакском языке об этимологии его слов 2022-05-25T10:08:30+08:00 Азизбек Жанабаев info@nlibrary.uz Этимологическое исследование лексического состава каракалпакского языка- одна из важнейших проблем, стоящих перед каракалпакским языком. В этой статье каракалпакское слово "собака", "собака", "собака" и "щенок".этимологически связаны со словами. Эти слова турецкие Попытки изучения лексического значения языков и их использования Мы поели 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Азизбек Жанабаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5511 Adabiyotshunoslik nazariyasi va tarixi tarjimada aldoqchi so‘zlar ifodasi 2022-05-25T11:04:26+08:00 Феруза Сапаева info@nlibrary.uz Soxta ekvivalcntlar, “aldoqchi so‘zlar” tarjima muammolari bo‘yicha bir qator tadqiqotlar amalga oshirilgan127. Jumladan, Maxtumquli she’rlari tarjimasidagi soxta ekvivalentlar ham J.Sharipov tarjimasi misolida o‘rganilgan. Lckin shoir asarlarining boshqa tarjimonlar tomonidan amalga oshirilgan tarjimalarida ham, shuningdck, umuman, yaqin tillardan qilingan va qilinayotgan tarjimalaming barchasida ham soxta ekvivalcntlar tarjimasi bilan bog‘liq xato-kamchiliklaming ko‘plab uchrashi mazkur masalani qaytadan kun tartibiga qo‘yib, jiddiy o‘rganishni taqozo qiladi. J.Sharipov tarjimalarining muvaffaqiyatini ta’minlagan asosiy omil aslida o‘zbek va turkman tillari o‘rtasidagi o‘zaro mushtaraklik hisoblanadi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Феруза Сапаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5514 Бадиий ғоя ифодасида диалогик шаклдан фойдаланиш маҳорати 2022-05-25T11:19:58+08:00 Саъдулла Матякупов info@nlibrary.uz Шеърий идрокда диалог тушунча поэтик моҳиятини очиб берадиган асосий эстетик восита сифатида бадиий коммуникация сўз-ғоя-матнни англаш учун таянч вазифасини ўтайди. Қолаверса, ундаги муносабат ҳамда талқин лирик ифода табиатини белгилаб беради. Шу маънода муаллиф, қаҳрамон, тасаввур ва таассурот бир-бирига уйғунлашади. Шу боис “буюк рус мунаққиди М.Бахтин ҳаётда ҳам ижодда ҳам монолог ва диалогни кескин тафовутламайди. Инсонлараро мавжуд мулоқот шакллари, танқидчи таъбирича шартли тарзда намоён бўлади” [1, 74]. Шеърда туйғунинг моддийлашуви, оламни идрок этиш жараёни ҳамда фалсафий мушоҳада яхлитлиги масалани ойдинлаштиради. Тасвир субъекти таҳлил ва талқин мувофиқлиги айни мунозарани тавсифлайди. Зеро, ҳаётнинг эстетик идроки назмда руҳий ҳолат ва туйғуларни намоён қилишга хизмат қилади 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Саъдулла Матякупов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5516 Najmiddin Kubro obrazi Omon Matjon talqinida 2022-05-25T11:21:15+08:00 Манзура Пирназарова noreply@inlibrary.uz Omon Matjonning oltmish yillik to‘xtovsiz, qizg‘in adabiy-ijodiy faoliyati davomida uning dostonnavis, dramaturg, shoir, tarjimon sifatidagi serqirra qiyofasi namoyon bo‘ldi. Shoir so‘nggi yillarda tragediya va nasriy tarixiy qissa janrida ham o‘z qalamini sinab ko‘rdi. Ijodkor asarlarini ko‘zdan kechirar ekanmiz, shoir ijodi davomida buyuk qomusiy olimlarimiz va shoirlarimiz Al Beruniy, Al Xorazmiy, Al Ma’mun, Ahmad Yassaviy, Pahlavon Mahmudlarning obrazi yaratilganini ko‘rishimiz mumkin. Umuman olganda, Omon Matjon asarlarida Xorazm milliy koloriti yetakchilik qiladi. Ijodkorning “Diydor aziz” kitobiga ikki buyuk xorazmlik insonlar Najmiddin Kubro haqidagi tragediya va Xorazm malikasi To‘rabekaxonim haqidagi qissa, shuningdek, so‘nggi yillarda yaratilgan va oldingi she’riy namunalaridan kiritilgan. Biz Omon Matjonning “Najmiddin Kubro” 135 tragediyasi haqida fikr yuritishni ma’qul ko‘rdik 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Манзура Пирназарова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5521 Navoiy me’rojnomalarida jabroil alayhissalom obrazining badiiy talqini 2022-05-25T12:23:50+08:00 Хамза Алламбергенов info@nlibrary.uz Дильшод Шамсиев info@nlibrary.uz Turkiy adabiyot taraqqiyotida Mir Alisher Navoiy dahosining oʻrni beqiyos. Donishmand adib yaratgan turfa mavzulardagi asarlar va obrazlar galereyasi kishi tafakkurini hayratga solmay qolmaydi. Unda oshiq ham, ma’shuq ham, dehqon-u kosib ham, shoh-u gado ham oʻzining betakror badiiy portreti, qirralari bilan namoyon boʻladi. Oʻzigacha boʻlgan davrda yaratilgan deyarli barcha diniy-ma’rifiy mavzulardagi manbalar bilan tanishgan shoir asarlarida biz paygʻambarlar, avliyolar, shayton-u farishtalarning oʻziga xos obrazlari bilan tanishishimiz mumkin. Ana shunday ijodiy yaratiqlardan biri Navoiy me’rojnomalarida asosiy obrazlardan biri sifatida koʻrinadigan elchi timsoli hisoblanadi. Allohning o‘zining suyumli bandasi – Muhammad (s.a.v.) oldilariga elchi qiyofasida yuborilgan bu farishta Jabroil alayhissalomdir. „Jabroil – islomdagi to‘rt bosh farishtalardan biridir. Diniy aqidaga ko‘ra, Alloh irodasini payg‘ambarlarga yetkazib, vahiy keltiruvchi (xabar beruvchi), samoviy ofatlarni yer yuzida ijro qiluvchi farishta; barcha payg‘ambarlarga xudo tarafidan keladigan vahiylar farishtalar ulug‘i Jabroil (as) orqali keladi. Jabroil Allohning irodasi bilan Muhammad (sav)ga Qur’on oyatlarini yetkazib bergan. Qur’oni karimda Jabroil „muqaddas ruh“, „olijanob elchi“ nomi bilan tilga olinadi 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Хамза Алламбергенов, Дильшод Шамсиев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5524 Formation factors of english romanticism literature 2022-05-25T12:29:44+08:00 Дилноза Сулейманова info@nlibrary.uz This article provides information on the characteristics of English Romanticism, the emergence of Romantic literature, and the creation of genres in this period, as well as English writers who wrote during the Romanticism period. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Дилноза Сулейманова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5526 Антуан де Сент Экзюпери “Кичкина Шаҳзода” асари – мажозий эртак 2022-05-26T05:09:39+08:00 Махбуба Аширова info@nlibrary.uz Лайло Хасанова info@nlibrary.uz Ушбу мақолада француз адабиёти вакили Антуан де Сент Экзюперининг “Кичкина шаҳзода” асари таҳлил қилинган. Асардаги жамият муаммоларнинг бола нигоҳи билан акс эттирилган эса-да, унинг талқини барча замонлар учун аҳамиятини бирдек сақлайдиган масалаларнинг ёритилиши билан алоҳида ўрин топган. Асар шу нуқтаи назардан таҳлил қилинади 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Махбуба Аширова, Лайло Хасанова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5528 Поетик рамзлар янгиланиши тамойили 2022-05-26T05:34:20+08:00 Латофат Тажибаева info@nlibrary.uz Биламизки, бадиий адабиётда рамз кенг фойдаланиладиган тасвир усулларидан бири ҳисобланади, рамз – аниқ тасаввур этиш қийин бўлган ҳодиса ёки тушунчаларни одамларнинг кўз олдида яққол келтирадиган нарсалар орқали ифодалашни билдиради. “Рамз атамасига адабиётшунослик луғатларида қуйидагича изоҳ берилади: Рамз (ар. сўз бўлиб – имо, ишора, имлаш) – символ; кўчим турларидан бири, фақат шартли равишда ва шу матн доирасида кўчма маьно касб этувчи сўз ёки сўз бирикмаси; образлилик тури. Рамз моҳиятан аллегорияга яқин, ундан фарқи шуки, рамз контекст доирасида ҳам ўз маьносида, ҳам кўчма маьнода қўлланади. Рамзнинг маьноси контекст доирасида ва шартдан хабардорлик бўлганда реаллашади”[2]. Ўзбек адабиёти ўзининг неча минг йиллик тарихи давомида рамзийлик асосига қурилган бетакрор асарлари билан жаҳон адабиёти хазинасидан муносиб жой эгаллаб келмоқда. Халқ оғзаки ижодидан тортиб Навоийгача ва ундан кейинги адиблар ижодидан ҳам рамзийликнинг гўзал намуналарини учратишимиз мумкин. “…бадиий адабиётда сўзнинг маъноси кутилмаган тарзда кенгайиб, ўзгача гўзаллик ва жозиба касб этади. Бошқача айтганда сўз шоирнинг қалб қудрати билан образ деб аталадиган бутунлай бошқа сўзга, нозик кечинма ва хаёллар, фикрлар мажмуасига, шартли белги – аломатга айланади. Аслида ҳар қандай сўз аввал-бошда худди шундай белги – аломат, рамз сифатида яралган 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Латофат Тажибаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5530 Мифологическое обсуждение Байтерек 2022-05-26T05:48:49+08:00 Р Сапарниязов info@nlibrary.uz В данной статье анализируется мифологическое понятие культа дерево Байтерек. В том числе сравнительно изучается взгляды и мнения мировых ученых дерева байтерек как понятие “дерево жизни”. В результате определяется, что понимание, восприятие дерева Байтерек в качестве вещи, который воплотил в себе сильный жизненный потенциал, считать священным как объект со сверхъестественными качествами привело к его трактовке на уровне культа. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Р Сапарниязов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5532 В контексте каракалпакских больших поэт концепция любовь 2022-05-26T06:15:17+08:00 Альфия Садуллаева info@nlibrary.uz Понятие любви — одна из самых сильных духовных абстракций. По словам поэта Р. Кристенского, начнется безвоздушное место, - сказал онВ этом исследовании, когда я говорю ЛЮБОВЬ, я имею в виду глубокие, глубоко укоренившиеся чувства, Это понятно от всего сердца. Чувство любви конструктивно, противоречиво По своей природе оно имело два отрицательных чувства, а именно сенсорное и нечувственное. Можно увидеть возможность исцеления. Если ЛЮБОВЬ – это значимое чувство, счастье; куваниш; мекср; qɪzɪǵɪwshɪlɪq; завак; заботливый; повторяющиеся слова я был потрясен 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Альфия Садуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5534 Тарихий романларда аёллар образи тасвири 2022-05-26T06:17:11+08:00 Нигора Ашурова info@nlibrary.uz Тарихий ходисалар ҳақидаги билимни ўзлаштиришда адабиёт асарлари алоҳида рол ўйнайди. Чунки адабиёт асарлари – роман, қисса, ҳикоя, драма, достон ва шеърларда олис замонларда бўлиб ўтган воқеалар, у пайтларда яшаган кишилар қиёфаси жонли ва таъсирчан гавдалантирилади. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Нигора Ашурова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5536 U.Pirjanov satiraliq prozasi 2022-05-26T06:18:14+08:00 Альбина Жаксиликова info@nlibrary.uz Satira insan kewil keshirmelerine kóz júgirtip, adamzatqa jaqpas hár qıylı qılwalardı barınsha kórsetip beretuǵın janr. Satira-bir qaraǵanda ápiwayı sózler menen oqırmandı kúlkige bóleytuǵınday bolıp kórinesede, tiykarınan, kerisinshe salmaǵı bar, sózi de awır túsinik. Satira janrında dóretiwshilik etken hár bir jazıwshı aq qaǵaz betin qaralaǵanda satıranıń barlıq elementlerine tán bolǵan xarakterdi ashıp beredi, avtordıń ózi de sol ortalıqqa, sol mazmunǵa iykemlese kelewi kerek. Satira adamzat boyındaǵı xarakterdi barınsha súwretlep beriwshi qural. Satira negizinen xalıqtıń ǵamın oylaydı, adalatlıq ushın gúresedi 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Альбина Жаксиликова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5539 Abdulla Oripov she’riyatida lirik kechinma va badiiy ifoda 2022-05-26T07:22:37+08:00 Фаррух Хушбоков info@nlibrary.uz She’r shoir qalbidagi orzu-istaklar bilan real hayot voqeligi orasidagi ziddiyat yoxud uyg‘unlik ham turli mazmundagi kechinma-hislar, ifodalangan she’rlar tug‘ilishiga sabab bo‘lishi mumkin. Lirikaning birinchi belgisi kechinmadir 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Фаррух Хушбоков https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5556 Историческая правда в прозе К. Каримова 2022-05-26T09:52:07+08:00 Джамиля Азатова info@nlibrary.uz К. Каримов, один из больших талантов и один из известных мастеров слова, имеет ряд собственных Он считается одним из самых влиятельных лириков всех времен среди нашего народа. По пути поэзии великий мастер слова, заработавший свое состояние, возвращается в годы равнодушия. также активно занимался созданием прозаических произведений. От лирики к романсу автор К.Каримов написал очерки на более исторические темы. лицо черное. Его масштабный исторический труд называется «Аджаби». Эта книга, состоящая из двух книг, была издана в двух изданиях (2013, 2017). Баннан как продолжение этого романа В романах «Аккапшык» и «Кысывмет» он представлен народу Акырмана. В этих творениях Широкое описание исторической действительности, шедевр сюжета и композиции, Сопротивление миру образов, обида на коркемский язык и стойкость Он был признан одним из величайших исторических романов всех времен. Вы автор Поскольку романы — это океан, требующий самоотбора, мы В нашей статье мы договорились обсудить только авторский роман «Аджаби». 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Джамиля Азатова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5558 ХX аср бошлари мустақил ўзбек вақтли матбуотида адабий жараён масаласи 2022-05-26T09:55:09+08:00 Мавлуда Рахманова info@nlibrary.uz ХХ аср бошларида ўлкада дастлабки миллий матбуот нашрлари чоп этилиши билан жадидлар айнан матбуот ва адабиёт орқали ўз ғояларини тарғиб этиш учун йўл топди ҳамда халқ онгида ўзгариш ясашга эриша олди. Халқни жамият ишларида фаол бўлишга, замонавий билимларни ўрганишга даъват эта олди. Президентимиз Ш.М.Мирзиёев жадидлар фаолиятига алоҳида урғу бериб: “...Бу улуғ зотларнинг мақсади – жаҳолат ва қолоқлик гирдобида қолиб кетаётган Туркистон халқини дунёвий илм-фан, илғор касб-ҳунарлар билан қуроллантириб, умумбашарий ривожланиш йўлига олиб чиқишдан иборат эди. Жадидлар томонидан ташкил этилган янги усулдаги мактаблар, театр, кутубхона ва музейлар, газета ва журналлар, Туркистон фарзандларини чет элларга ўқишга юбориш мақсадида тузилган ҳайрия жамиятлари халқимизни неча асрлик ғафлат уйқусидан уйғотди, миллий озодлик ҳаракати учун беқиёс куч берди” – дея таъкидлаган эдилар 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мавлуда Рахманова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5566 Rauf Parfi lirikasida yomg‘ir obrazi 2022-05-26T10:23:41+08:00 Махлиё Рахимбаева info@nlibrary.uz Rauf Parfi – o‘zbek she’riyatida o‘z nomi va mavqeyiga ega iste’dodli ijodkor. Shoir o‘zining poetik fikrini ifodalashda turli badiiy tasvir vositalari va timsollarga murojaat qiladi. Obrazlar o‘z va ko‘chma ma’nolarda qo‘llanilib, badiiylik va hayotiylikka asoslangan. Taniqli adabiyotshunos D.Quronov badiiy obraz haqida shunday yozadi: ”Badiiy obraz – adabiyot va san’atning fikrlash shakli, olam va odamni badiiy idrok etish vositasi, badiiyatning umumiy kategoriyasi”190. Jumladan, ijodkor osmon jismi bo‘lmish oy timsolidan turli xil manzaralarni va turfa ma’nolarni shoirona tasvirlashda unumli va o‘rinli foydalanadi. Quyida biz shoir ijodida yomg‘ir obrazi masalasini tahlilga tortishga jazm qildik 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Махлиё Рахимбаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5569 Hazrat Navoiy nazmida tavba talqinlari 2022-05-26T10:27:27+08:00 Саломат Маткаримова info@nlibrary.uz Муниса Маткаримова info@nlibrary.uz Hazrat Alisher Navoiyning gazallarida tariqat maqomlari mohiyatan chuqur talqin qilinadi. Shulardan biri – Tavbadir. “Tavba – qaytish demak, ya’ni kamolotga, oliy axloqiy sifatlarga qaytish. Tavbani bob ul-abvob – eshiklarning eshigi ham deydilar, chunki tariqatga qadam qo‘ygan odamning niyati va mohiyati avvalo shu tavbasida ayonlashadi” deydi Najmiddin Komilov199. Ko‘rinadiki, tavba – tariqatga kirish eshigidir. Tavba maqomi shoir ga‘zallarida ikki xil mazmunda sharhlanadi: oddiy odamlarga xos qo‘rquv tavbasi hamda so‘fiylar tavbasi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Саломат Маткаримова, Муниса Маткаримова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5577 Zamonaviy oʻzbek she’riyatida „Dunyo“ timsolining badiiy talqini 2022-05-26T11:14:20+08:00 Динора Каримбаева info@nlibrary.uz Zamonaviy o‘zbek adabiyotida iste’dodli qalam egalari tomonidan yaratilayotgan har bir ijod namunasi o‘ziga xos usul va uslubi, betakror badiiy tasviriy ifodalarning qo‘llanilishi bilan alohida qimmatga ega. Zero yangilanayotgan adabiy jarayon o‘zida mumtoz adabiyotimizning shoh an’analari va jahon adabiyotining eng sara yo‘nalish va oqimlarining badiiy ta’sirini aks ettirmasligi mumkin emas. Albatta, badiiy ijod o‘zining turfa ifoda tasvir vositalari, ramz va talqinlari bilan kitobxon qalbi va shuurini egallaydi. Bunda ijodkor qo‘llagan o‘xshatish-u jonlantirishlar, sifatlash singari an’anaviy, lekin yangi shakl va mazmunga ega bo‘lgan timsollar ulkan ahamiyat kasb etadi. Jumladan, „dunyo“ timsolining turfa ijodkorlar qalamida mansub manbalarda har xil ma’no-mohiyatni ifodalashining guvohi bo‘lamiz. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Динора Каримбаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5580 Ishq bo‘lmasa koshonayi baxt kunpayakundir… 2022-05-26T11:16:04+08:00 Мохичехра Рустамова mohichehrarustamova7771@gmail.com Inson zoti baxtli bo‘lish uchun yaratilgan. Tirik ekan, nafas olar ekan u baxtli. Buni anglay olish esa yana bir o‘zgacha baxt nafasidir. Baxtni tushunish, uni boshqalarga tushuntirish, so‘z bilan ta’riflash qiyin. Shoir Matnazar Abdulhakim she’riyatida ijodkorning uslub va badiiyat uyg‘un ekanligi yaqqol ko‘zga tashlanadi 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мохичехра Рустамова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5588 Qoraqalpog‘iston o‘zbek shevalarida bosh kiyim nomlari 2022-05-26T12:03:19+08:00 М Худярова info@nlibrary.uz А Сапарова info@nlibrary.uz Г Данабаева info@nlibrary.uz Til jamiyat taraqqiyotini harakatga keltiruvchi asosiy kuchdir. Insonning o‘zligini anglashi, unda milliy g‘urur, iftixor kabi oliy tuyg‘ularning qaror topishida tilning o‘rni nihoyatda beqiyos. O‘zbek xalqining moddiy madaniyati uzoq o‘tmishga borib taqaladi. U otabobolarimizning o‘sha vaqtdagi ijtimoiy-siyosiy, madaniy-iqtisodiy, maishiy xususiyatlarini aks ettiradi. Kiyimlar moddiy madaniyatning asosiy qismlaridan bo‘lib, ularda shu xalqning milliy xususiyatlari va madaniy qadriyatlari namoyon bo‘ladi. Har bir xalqning an’anaviy mashg‘ulot turi (dehqonchilik, chorvachilik, ovchilik va h.k.), fasl va yoshdagi o‘zgarishlar, hatto o‘sha xalqning fe’l-atvoridagi nozik tomonlari ham kiyimlarda mujassamlashgan. Kiyimlar tarixning turli davrlarida bo‘lgan o‘zgarishlar barobarida o‘zgarib borgan va o‘sha zamonning in’ikosini o‘zida aks ettirib turgan 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 М Худярова, А Сапарова, Г Данабаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5591 O‘g‘uz lahjasidagi ekspressiv-emotsional bo‘yoqdorlikka ega frazemalar 2022-05-26T12:05:24+08:00 Малахат Шамуратова info@nlibrary.uz Frаzеоlоgizm tildа ibоrа, turg‘un so‘z birikmаsi, frаzеоlоgik birikmа, frаzеоlоgik birlik dеb yuritilаdi. Frаzеоlоgizm dеgаndа ko‘chmа mа’nо аnglаtаdigаn, ibоrа yoki turg‘un so‘z birikmаlаri tushunilаdi. Ibоrаlаr tаrkibidаgi so‘zlаrning mа’nоlаrigа emаs, ulаr аsоsidаgi ko‘chmа mа’nо хususiyatigа egа. Ulаr оbrаzli mа’nо ifоdаlаshi bilаn fаrqlаnаdi. Sh.Rаhmаtullаyеv bu hоdisаlаrning fаqаt bir turini, ya’ni so‘zlаrning turg‘un birlаshmаlаrini til birligi sifаtidа bаhоlаydi.i. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Малахат Шамуратова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5607 Shevalar leksikasining taraqqiy etishida kasb-hunar terminlarining o‘rni 2022-05-27T03:20:55+08:00 Н Мусаева info@nlibrary.uz Maqolada shevalar leksikasining taraqqiyotida kulolchilik, kashtachilik, zargarlik, duradgorlik, temirchilik, ovchilik kabi kasb-hunar sohasiga tegishli leksikaning taraqqiyotidagi о ‘mi, ularning majoziy ma 'nolarni ifodalab kelishi, makon va zamonda so ‘z ma 'nolarining kengayishi, iste ’tnoldan chiqib qolish sabablari tavsif etiladi. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Н Мусаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5609 Братских народов в средних школах в целом научно-теоретическое преподавание сравнительного литературоведения Основы 2022-05-27T03:23:42+08:00 Эргаш Абдувалитов info@nlibrary.uz Улжалгас Абдуллаева info@nlibrary.uz В статье рассматриваетса изучение теоретико-литературных понятий на уроках литературы в национальной школе 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Эргаш Абдувалитов, Улжалгас Абдуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5611 В формировании профессиональной компетентности у учащихся традиционные и современные методы обучения необходимость обучения классификации 2022-05-27T03:24:29+08:00 Шахиста Буранова info@nlibrary.uz В статье комментируется значение методики преподавания для классификации методов, выбора современных форм методического образования для студентов, обучающихся по системе бакалавриата высшего образования на узбекском языке и литературе. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шахиста Буранова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5613 Xalqaro baholash dasturlari ( pisa, timss, pirls) va ularni amalda qo‘llay olish 2022-05-27T03:25:22+08:00 Гулара Юсупова info@nlibrary.uz Шахноза Сабурова info@nlibrary.uz So‘nggi yillarda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida ulkan iqtisodiy o‘sish ko‘rsatkichlariga erishilayotganligi barcha sohalarda malakali kadrlar va yetuk mutaxassislarga bo‘lgan talabni yanada oshirmoqda. Bu o‘z-o‘zidan o‘quvchilarning ta’lim-tarbiyasi har tomonlama e’tiborni kuchaytiradi. Mamlakatimiz innovatsion taraqqiyot yo‘lida shiddat bilan rivojlanib borayotgan bir davrda kelajagimiz davomchilari bo‘lmish yoshlarni ijodiy g‘oyalari va ijodkorligini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ularning bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish hamda ilg‘or xorijiy tajribalar, xalqaro mezon va talablar asosida baholash tizimini takomillashtirish, shu yo‘lda xalqaro tajribalarni o‘rganish, mavjud tizimni har tomonlama qiyosiy tahlil qilish, tegishli yo‘nalishdagi xalqaro va xorijiy tashkilotlar, agentliklar, ilmiy-tadqiqot muassasalari bilan yaqindan hamkorlik qilish muhim ahamiyatga egadir. Shu maqsadda, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish choratadbirlari to‘g‘risida” 2018-yil 8-dekabrdagi 997-sonli qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi huzurida Ta’lim sifatini baholash bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish Milliy markazi tashkil etildi. Shu bilan birga, ta’lim sifatini baholash bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarda ishtirok etish vazifalari belgilandi: 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Гулара Юсупова, Шахноза Сабурова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5615 Teaching methods in the process of english lessons 2022-05-27T05:39:30+08:00 Шахло Шарапова info@nlibrary.uz The article investigates different classroom tasks and activities related to communicative approach in teaching foreign languages. There presented a number of communicative methods which help teachers to organize the teaching process in an interesting, effective and easy way, shown advantages of their usage. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шахло Шарапова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5617 Matn tanlashda yosh xususiyatlarini inobatga olish tamoyiliga amal qilish 2022-05-27T05:55:51+08:00 Инбат Ибодуллаева info@nlibrary.uz O‘zbekistondagi strategik rivojlanish jarayonlari yuqori malakali kadrlarni tayyorlashni taqozo qilmoqda. Zamonaviy o‘qitish texnologiyalari, ular bilan bog‘liq metodik yondashuvlar esa bo‘lajak o‘qituvchilarda zaruriy bilimlar, muhim qonuniyatlar, ko‘plab fundamental tushunchalarni nisbatan yengil, chuqur va mustahkam shakllantirish uchun qulay sharoit yaratishi shubhasiz. Zero, Prezidentimiz Sh.Mirziyoyev “Biz ta’lim va tarbiya tizimining barcha bo‘g‘inlari faoliyatini bugungi zamon talablari asosida takomillashtirishni o‘zimizning birinchi darajali vazifamiz deb bilamiz”, 243 – deya haqqoniy ravishda ta’kidlaydilar. Ayniqsa, bo‘lajak o‘qituvchilarning nazariy masalalar bilan bir vaqtda, metodikaga xos fanlarni chuqur o‘rganishi alohida ahamiyat kasb etadi. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Инбат Ибодуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5619 Рассказы т. кайипбергенова в школьном возрасте влияние на детей 2022-05-27T06:11:04+08:00 Конысбай Сарсенбаев info@nlibrary.uz Глубокое понимание литературы в воспитании будущих поколений, беспристрастность формировать свои способности и самостоятельно работать с книгой Возникновение дневников, возникновение событий в жизни Важно воспитать умных и знающих детей, которые быстро поймут смысл школа начинается с образования. Реализация таких целей МТС Их учат в школьной программе Это делается путем обеспечения связи между идет 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Конысбай Сарсенбаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5623 Основные проблемы преподавания русского языка в технических вузах в условиях глобализации 2022-05-27T06:29:34+08:00 Дилора Сулаймонова info@nlibrary.uz Процесс глобализации предполагает необходимость представителей разных народов в активном познании друг друга. Непосредственное ознакомление с другими культурами осуществляется, прежде всего посредством языка. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Дилора Сулаймонова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5628 Talabalarda lingvomadaniy kompetensiyalarni rivojlantirish 2022-05-27T07:44:08+08:00 Шохда Каримбоева info@nlibrary.uz Ijtimoiy hayot rivojlanish tendensiyalarining asosiy tamoyillardan biri – bu tobora kengayib borayotgan madaniyatlararo munosabatlar jarayonidir. Muayyan bir jamiyat tarkibidagi etnomadaniy jamoalarning o‘xshash tomonlari va farqlarining psixologik jihati zamonning dolzarb masalalaridan biri bo‘lib qolmoqda. Ko‘pgina olimlarning fikricha, globalizatsiya natijasida o‘z davlatchiligiga ega bo‘lmagan elatlar madaniy o‘ziga xosligini yo‘qotishi mumkin. Ma’lumki bunday elatlarning soni 1200 dan ziyodni tashkil etadi. Ko‘p millatli mamlakatlar jumlasiga kiruvchi O‘zbekiston Respublikasida o‘zga millatlarning madaniy boyliklarini asrab avaylash va yoshlarni ham shu yo‘sinda tarbiyalash asosiy vazifamizdir. O‘zga madaniyatlar bilan munosabatlarda insoniylikning barcha namunalarini namoyon qilish madaniyatlararo kompetentlik deb ataladi. Madaniyatlararo kompetentlik – muloqotning samarali shaklini ifodalash bilan bir qatorda chuqur bilimlilik, savodxonlikni anglatadi 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шохда Каримбоева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5630 Социальные, педагогико-психологические предпосылки оцифровки родного языка 2022-05-27T08:06:14+08:00 Хосият Хамраева info@nlibrary.uz В данной статье обсуждается цифровое образование и его важность, а также особенности цифровизации в изучении языков, особенно в преподавании родного языка. Объясняет роль и эффективность цифрового образования в глобальном образовании. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Хосият Хамраева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5633 Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida darslarni multimedia asosida o‘qitish 2022-05-27T08:30:07+08:00 Юлдуз Шамуратова info@nlibrary.uz Хамза Алламбергенов info@nlibrary.uz Ushbu maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablarida darslarni multimedia vositalari asosida olib borishning ahamiyati, shuningdek, o‘quvchilarning ma’lumotlarni tezroq qabul qilishi, xotirada saqlashi hamda to‘g‘ri anglay olishlaridagi roli ko‘rsatib berilgan 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Юлдуз Шамуратова, Хамза Алламбергенов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5636 Umumiy o‘rta ta’limda „Hayotga muhabbat“ asarini o‘rgatish texnologiyalari 2022-05-27T08:47:07+08:00 Жавлонбек Юлдашев info@nlibrary.uz Jek London – jahon adabiy nasrida oʻz oʻrniga ega boʻlgan ajoyib realist ijodkordir. Xalq ommasining oʻz huquqlari uchun kurashishini, mavjud jamiyat illatlarini, inson va tabiat munosabatlarini mohirona yoritib bera olgan ushbu amerikalik adib XX asrning buyuk soʻz san’atkorlaridan boʻlib qoldi. Oʻzbek tilida „Martin Idеn“, „Qish haqida“, „Hayotga muhabbat“ asarlari chop etilgan yozuvchining hayoti va ijodi bilan oʻquvchilar bugungi kunda umumiy oʻrta ta’lim bosqichidanoq tanishib boradilar. Oʻrta ta’lim muassasalarining 10-sinfi va oʻrta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining oʻquvchilari uchun chop etilgan „Adabiyot“ darslik-majmuadan yozuvchining qisqa tarjimai holi hamda „Hayotga muhabbat“ hikoyasi oʻrin olgan. Jek London hayoti va ijodini oʻrgatishga bagʻishlangan adabiyot darslarida oʻqituvchi Davlat ta’lim standarti va oʻquv dasturidan kelib chiqib, belgilangan 2 soat davomida „Jek Londonning XX asr Amerika adabiyotining yirik namoyandasi ekanligi; yozuvchi asarlarida chuqur badiiy tahlillar orqali betakror obrazlarning yaratilganligi; „Hayotga muhabbat“ hikoyasi inson irodasi va ishonchiga bag‘ishlangan asar ekanligi“ masalalarini yoritib berishi, shu orqali oʻquvchilarni jahon adabiyoti an’analari bilan hamda tanishtirishga, ularda sabr-matonat, ertangi kunga ishonch kabi ijobiy sifatlarni rivojlantirishga erishmogʻi lozim boʻladi 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Жавлонбек Юлдашев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5416 Қорақалпоғистондаги туркий халқлар тилидаги ўзига хосликлар 2022-05-24T09:59:56+08:00 Мухаббат Худаярова info@nlibrary.uz Пулат Уразбаев info@nlibrary.uz Азиза Сапарова info@nlibrary.uz Ҳар қандай тилда ўша тилда алоқа қилувчи тил эгаларининг– халқ, миллат ва этник бирликларнинг асрлар оша ўз бошидан кечирган ижтимоий ҳаёти, турмуш тарзи, ҳаётий тажрибалари акс этади. Шу сабабли ҳам тилни халқ ҳаёти, тарихий тараққиёти босқичларининг ягона гувоҳи, унинг ҳаётий тажрибаларини тўплаб аждодлардан авлодларга етказувчи, миллий ўзига хослигини тутиб турувчи, этник жипслигининг рамзи сифатида тан оладилар. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мухаббат Худаярова, Пулат Уразбаев, Азиза Сапарова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5432 Т.Қайыпбергеновнинг асарларида соматик фразеологизмларнинг қўлланилиши 2022-05-24T11:23:22+08:00 С Шынназарова info@nlibrary.uz Ўзбекистон Қаҳрамони, Қорақалпоғистон халқ ёзувчиси, аввалги уюшма миқёсида давлат мукофоти лауреати Тўлепберген Қайипбергенов ўзининг кўпгина асарлари билан китобхонларга танилган. Асарлари, фразеологизмларга бой. Фразеологизмларнинг қурилиши бўйича турларидан сўз бирикмаси шаклидаги фразеологизмлар унинг анчагина қисмини ташкил этади. Фразеологизмлар қурилиши (структураси) га кўра сўз бирикмаси, содда гап ва қўшма гап шаклида келади. Икки компонентли, шунингдек тенг икки компонентли, уч компонентли, тўрт компонентли бўлиб келади ва бундан ҳам кўп компонентлардан иборат бўлиши мумкин. Содда гап шаклидаги фразеологизмларнинг эса сўз бирикмаси шаклидаги фразеологизмлардан таркиби бошқачароқ, чунки содда гап шаклидаги фразеологизмлар предикативлик белгиларга эга бўлиши билан фарқ қилинади. Бу фразеологизмлар ҳам қурилиши жиҳатидан ҳар хил. Фразеологик бирикмалар маъно жиҳатдан қандай бой бўлса, қурилиши жиҳатидан ҳам катта хусусиятга эга. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 С Шынназарова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5437 Субординация аралашмасининг гептига қараб билинийи 2022-05-24T11:43:44+08:00 Д Сейдуллаева info@nlibrary.uz А Сейдуллаева info@nlibrary.uz Ўш вилояти Ноокат туманидаги Н. Крупская ўрта мактабида бошланғич синф ўқитувчилари ва ўқув бўлими раҳбарлари учун ўқув семинари бўлиб ўтди.B. қурол билан арқонлар билан боғланган. Учрашув давомида таълим, маданият, санъат, маданият, санъат, маданият ва санъат соҳаларида икки томонлама ҳамкорлик масалалари муҳокама қилинди. Бундай ҳолда, Араб тилида таълим беришда бўлгани каби, сўзлар ва сўзларни мисол қилиб келтириш мумкин. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Д Сейдуллаева, А Сейдуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5441 О появлении цифр в китайском языке 2022-05-24T11:57:14+08:00 Умида Мавлянова mavlyanovaumida@mail.ru Данная статья повещается числительным на китайском языке. Как известно числительные используются не только в науке, но используются также и в быту. Использование разнобразных математических чисел непосредственно связано с времён Древнего Китая. В статье написано об “иньских письмах”, которые считались гадательными надписями. Также изучены научные труды русских и мировых ученых, приведены примеры из них. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Умида Мавлянова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5443 Қадимги туркий тилдаги синоним компонентли жуфт отлар семантикаси 2022-05-24T12:35:25+08:00 Назарбай Киличов info@nlibrary.uz Ҳозирги туркий тилларда мавжуд бўлган жуфт сўзлар, умуман, сўзнинг морфологик шакли қадимги туркий тил давридаёқ морфологик жиҳатдан шаклланган. Қадимги туркий тил намуналарининг барчасида сўзларнинг жуфтлашган ҳолда янги ясама сўзларни ҳосил қилишини мисол сифатида келтиришимиз мумкин. Қадимги туркий тилда ҳам худди замонавий туркий тиллардаги каби жуфт сўзлар орқали айтилмоқчи бўлган фикр, мазмун, маъно таъкидланган, кучайтирилган, умумлаштирилган 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Назарбай Киличов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5445 Ўзбек тилидаги рекламаларнинг лингвистик хусусиятлари 2022-05-24T14:17:53+08:00 Шахноза Юнусова info@nlibrary.uz Реклама шундай жараёнки, унга ҳар куни, ҳар ерда ҳамма дуч келиши мумкин. Реклама оммавий коммуникациянинг барча соҳаларига кириб бормоқда. Реклама тили – бу замонавий илм-фан доирасида оммавий коммуникациянинг алоҳида ҳодисаси ва алоҳида тадқиқот соҳаси. Рекламадаги матн асосий ҳисобланади, кўп ҳолда эса маънонинг ягона эгаси сифатида келади – у реклама хабарининг асосий мазмунини ёритиб беради. Агар иллюстрация истеъмолчининг эмоционал таъсирланишларини фаоллаштириб, рекламанинг муҳим жиҳатларини ифодалаб берса, унда реклама хабарининг вербал қисми унинг интеллектуал фаоллигини фаоллаштириш ва реклама берувчининг қатъий муайян интенциялари ассоциатив оқимини йўналтиришга имкон беради. Реклама фаолиятининг умумий жиҳатларини таҳлил қилиб, муаллиф мазкур тизим белгиларини уларнинг ўзаротаъсирида кўриб чиқади: субъект-1 (дизайнер ёки реклама агентлиги), объект-1 (ижодий лойиҳа, реклама кампанияси режаси, оригинал-макет, қора ролик), объект-2 (стенд, брандмауэр, рўзномада босиб чиқариш, буклет, роликларнинг прокат нусхалари), субъект-2 (реципиент ёки, айрим ҳолларда, реклама берувчининг ўзи) [1]. Вербал матн муаллиф томонидан унга киритилган реклама хабарининг маъно салоҳияти қобилиятини намоён қилади. Мазкур мақолада реклама матнинг вербал реклама хабарлари тури ва типлари бўйича таснифини кўриб чиқамиз. 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шахноза Юнусова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5447 Бадиий адабиётда қўлланиладиган антонимлар ва қисқартмалар 2022-05-24T14:58:29+08:00 Огултаган Гылиштаганова info@nlibrary.uz Шаҳйрана тили артатйнлйкларй, Пикири, серишделик серишделик, аркалюняларинингзболушлиги у қуйидаги ҳолларда қўлланилади. Бадиий адабиёт еса, сўзлар, емотионалехпрессион, кўп - öзболуşлйлйгй, тäсир едижи сериşде ҳöкмüнде масмунйň paydalanylyar.ki 2022-05-24T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Огултаган Гылиштаганова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5452 Gazeta matnlarida nutq fe’llarining uslubiy xususiyatlari 2022-05-25T05:56:45+08:00 Зухра Джамалова info@nlibrary.uz Fors tili gazcta matnlarida fe’lning barcha semantik guruhlari qo‘Hanadi. Mazkur maqolada nutq fe’llarining gazeta matnlarida qodlanishida o‘ziga xos xususiyatlari tahlil qilinadi. Binobarin, nutq fe’llari barcha tillarda bodgani kabi fors tilida ham axborot yetkazishda faol qo‘llanuvchi vositalardan biri sanaladi67. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Зухра Джамалова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5456 Ergonimlarning shakllanish tamoyillari va turlari 2022-05-25T06:11:47+08:00 Сохиба Янгибаева info@nlibrary.uz Onomastika tilshunoslikning bir tarmog‘i bo‘lib, u XX asrning I yarmidan boshlab, maxsus predmet sifatida shakllana boshladi. Bu soha xususiy nomlar, ularning vazifalari, rivojlanishi, paydo bo‘lish tarixini geografik, tarixiy, sotsiologik, filosofik, etnografik va psixologik aspektda o‘rganadi. Shuni ta’kidlash kerakki, xususiy nomlar juda qadimdan boshlab paydo bo‘lgan, ammo ularni o‘rganish yaqin o‘tmishda yuzaga kelgan 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Сохиба Янгибаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5460 Verbo-visual figures in poetic texts 2022-05-25T06:26:46+08:00 Хилола Юнусова info@nlibrary.uz It is well known that stylistic devices increase the expressiveness of speech. In this regard, a number of scientific researches have been carried out in world (Ts.Todorov) 84 , Russian (G.G.Khazagerov, V.P.Moskvin) 85 and Uzbek (A.Mamajonov, O.Mamaziyaev, S.Fazildinova) 86 linguistics. However, the process of visualization of tropes and figures can also be observed in visual poetic texts that is considered to be a “multisemiotic system” 87. In this article some examples of verbovisual figures and their features will be discussed. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Хилола Юнусова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5463 Бадиий асар тилида кийим-кечак номларининг лексик хусусиятл 2022-05-25T06:44:59+08:00 Г Муродова info@nlibrary.uz Г Данабаева info@nlibrary.uz Ҳар бир шоир ёки ёзувчи халқ тили бойлигидан ўзига хос тарзда фойдаланади. Бу билан бадиий асарнинг ғоявий-бадиий қимматини оширади, унинг мазмунли ва мукаммал бўлишини таъминлайди. Бадиий адабиёт тили умумхалқ тили тараққиётига бўйсунади, сўзлашув тили ҳисобланган жонли тилга ҳам, китоб ва матбуот тили ҳисобланган адабий тилга ҳам асосланади. Чунки, ёзувчи ҳаётий воқеа-ҳодисаларни тасвирлаганда, образ яратганда жонли тилдаги шева ва касб-ҳунарга оид луғавий бирликлардан ва адабий тил меъёрларидан кенг фойдаланилади. Шунинг учун ҳам бадиий асар тили адабий тилга қараганда ҳам кенг қамровлидир 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Г Муродова, Г Данабаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5469 “Oномастик метафора” термини хусусида 2022-05-25T07:05:42+08:00 Зохида Мукимова info@nlibrary.uz Метафора “Тафаккурнинг зарурий қуроли, илмий фикрнинг шакли”, “Ақлнинг қўлини узун қилувчи восита”, “Дунёни билишнинг энг қудратли қуролларидан бири” ҳамда оламни англашнинг калити бўлиб, у инсон тафаккурининг хусусиятларини ўзида акс эттиради. Метафорага Арасту давридан бошлаб катта эътибор қаратилган. Олим метафорани бир объектнинг хусусиятларини бошқа объектнинг хусусиятларига ўтказиш жараёнига асосланган тил ускунаси [2;686] деб таърифлайди. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Зохида Мукимова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5479 Abu Homid g‘azzoliyning “Mukoshafatu-l-qulub” asarida “Xabar jumla” gap turining qo‘llanilisHI 2022-05-25T08:20:44+08:00 Умида Санакулова info@nlibrary.uz Kalomni shakllantirish, ma’no va mazmunni aniq va ochiq-oydin yetkazib berishda arab tili filologiyasidagi balog‘at ilmining o‘rni nihoyatda kattadir. “Balog‘at” atamasi so‘zlovchining o‘z fikrini nutq orqali grammatika, uslub va mantiq jihatidan mukammal va chiroyli ifodalay olishi bilan bog‘liq mahoratini anglatadi. Abu Yoqub Sakkokiyning“Miftohu-l-ulum” (“Ilmlar kaliti”) nomli asari balog‘at ilmida yaratilgan eng yetuk asar hisoblanadi. Bu asarda Sakkokiy o‘zigacha bo‘lgan balog‘at ilmiga oid barcha ma’lumotlarni qayta ko‘rib chiqib tartibga soldi va mazkur ilmning hamma masalalarini o‘zida jamlagan to‘liq bir asar yaratdi. Balog‘at ilmi uch yirik bo‘limni o‘z ichiga oladi. Bular: 1) bayon ilmi, 2) maoniy ilmi, 3) badi’ ilmi. Shulardan maoniy ilmida “kalomni vaziyat talab qilgan holatga moslashtirish usul va qoidalari 97 ” o‘rganiladi. Mazkur maqolada maoniy ilmining “Kalomning xabar va insho turlari” nomli bobidagi xabar jumlalar haqida so‘z yuritamiz, shuningdek, xabar jumlalarning Abu Homid G‘azzoliyning «Mukoshafatu-lqulub”ida qo‘llanishini asardan olingan misollar yordamida tahlil qilamiz. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Умида Санакулова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5481 So‘z ichida so‘z... 2022-05-25T08:36:39+08:00 Шерали Матжанов info@nlibrary.uz Отабек Курбанбаев info@nlibrary.uz Hayotimiz davomida biz duch kelgan cng sehrli va sirli narsalardan biri bu so‘zdir. So‘zning naqadar muqaddas ckanligini anglash uchun Alloh taolo tomonidan olamning yaratilishini eslashning o‘zi kifoya. Rivoyat qiladilarki, Tangri o‘zining qudrati va go‘zalligiga ko‘zgu boTadigan yaratiq barpo etishni istaydi-yu, kunlaming birida: “Yaral” degan so‘zni aytadi. Yaratgan amrining ifodasi boTmish ana shu birgina SO‘Zning kuchi bilan o‘n sakkiz ming olam va undagi jamiki narsalar dunyoga kcldi. Demak, so‘z olam va undagi narsalardan oldin paydo boTgan ekan. So‘zning cheksiz qudratini shundan ham bilsa boTadi. Allohning shu birgina so‘zidan keyin butun dunyo, butun borliq paydo boTdi, ya'ni yaraldi. Alloh bu so‘zni aytmaganida olam haliyam mitti zarraligicha qolgan boTarmidi, balki... 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шерали Матжанов, Отабек Курбанбаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5484 Бердақ шығармаларында этнографизмлер 2022-05-25T08:38:41+08:00 М Абатова info@nlibrary.uz Этнографизмлер - халыктын урп-эдетлерин, салт-дэстурлери менен байланыслы угым. Каракалпак халкы эсирлер дауамында миллий санмызда жасап киятырган бийтэкирар кэдириятларга бай. Бердак шайыр ез косыкларында халкымыздын езге халыклардан белекленип, айрыкшаланып турагугы н урп-эдет, дэстурлик белгилерин шебер сууретлеген. 2022-05-25T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Анастасия Кушнеренко https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5492 Лексические и семантические различия глаголов в юсуповских прозаических произведениях 2022-05-25T09:13:34+08:00 Мехрибон Кайпанова info@nlibrary.uz Лексико-семантическая вариативность каждого слова в лексике языка определяется лексическим значением предметности левого слова. Например, не имеет значения лексическое значение существительных, понятия материального смысла, лексического облика предмета, цвета, окраски, качества предмета и т. д. Следовательно, лексические единицы языка семантически обособлены. Найди слова Лексико-семантические различия, такие как 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мехрибон Кайпанова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5494 Алис, использование угроз в антисемитских подразделениях 2022-05-25T09:16:29+08:00 П Көмекбаева info@nlibrary.uz В каракалпакском фольклоре к роду патия относятся «белая патия» (спасибо) и «отрицательная патия». Требуется надлежащее исследование и координация Семь Есть популярная поговорка: «Не плачь, спасибо». Приближается День Благодарения, а это значит, что сезон отпусков в самом разгаре. коптский И старые, и старые наслаждаются вечеринкой. Кто бы это ни был Если нам будет трудно, мы будем очень веселиться. Выяснить " Наркомания тоже наркотик Есть виды. Пожелание на свадьбу, пожелание в дорогу, пожелание на замужество, пожелание для владельцев города, на похороны Пожелания паре, пожелания родителям, пожелания жениху и невесте и многое другое разделить на виды 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 П Көмекбаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5500 Development of linguistics and literature in the era of globalization and educational technologies 2022-05-25T09:45:40+08:00 Камилла Надежкина camillan17082103@gmail.com Literary criticism is one of the two philological sciences - the science of literature. Another philological science, the science of language, is linguistics, or linguistics (lat. lingua - language). These sciences have much in common: both of them, each in its own way, study the phenomena of literature. In essence, literary criticism and linguistics are different sciences, since they set themselves different cognitive tasks. Linguistics studies all kinds of phenomena of literature, more precisely, the phenomena of people's verbal activity, in order to establish in them the features of the regular development of those languages spoken and written by various peoples around the world. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Камилла Надежкина https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5506 “Badoyi al- lug‘at” asarining o‘ziga xos xususiyatlari 2022-05-25T10:23:59+08:00 Азизжон Эльмуродов info@nlibrary.uz Ushbu maqolada “Badoyi al-lug‘at” asarining tuzilishi va hozirgi zamon lug‘atchiligining rivojlanishi hamda ushbu asarning ahamiyati haqida so‘z yuritilgan bo‘lib, so‘zlarning kelib chiqish tarixi va qadimda qo‘llanish darajasi yoritib berilgan. Maqolada asar yuzasidan izohlar keltirilib o‘tilgan 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Азизжон Эльмуродов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5512 Inson kamolning badiiy talqini 2022-05-25T11:07:05+08:00 К Ташанов info@nlibrary.uz М Ергашев info@nlibrary.uz Maqolada Yozuvchi Isajon Sultonning “Ozod” romanida badiiy so ‘zning buyukligi, asardagi timsollar mohiyatiga singdirilgan inson umrining qadr-qimmati, bu g'oyalarni ifoda etishda ijodkorningpoetik mahorati tahlil etiladi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 К Ташанов, М Ергашев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5515 Комментарии к понятию "женская литература" 2022-05-25T11:20:29+08:00 Шукрия Назирова doston088@mail.ru В данной статье рассматривается сущность понятия «женская литература», комментируются существующие точки зрения на это понятие. Также уточняются такие вопросы, как прелюдия к женскому творчеству в узбекской и китайской литературе, становление «женской литературы» в Китае. Через исторические источники исследуются литературная среда ханского периода в узбекской литературе и роль в них женщины, общественно-политические события, приведшие к созданию женщины в китайской литературе. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шукрия Назирова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5517 Metafora badiiy tafakkur mexanizmini shakllantirish omili sifatida 2022-05-25T11:26:49+08:00 Ильмбеков Курбанбаев info@nlibrary.uz She’riyatda tuyg‘u, idrok va ifoda so‘z andozasiga sig‘maydi. Ma’no qirrasi tushuncha va g‘oyani birlashtiradigan rishta, integrativ munosabat izchil semantik maydonni hosil qiladi. Lug‘aviy konstruksiya tashbeh va obrazga tenglashuvi tafakkur mexanizmini shakllantiradi. Muqoyasa asosida so‘z ma’no ko‘chish usuli va yondosh poetik tafakkur tipi sifatida metafora badiiy nutqqa mansub hodisa hisoblanadi. To‘g‘rirog‘i, tushuncha estetik muddaoga yo‘naltirilishi uning ma’nomohiyatini belgilaydi. Ifoda malakasi she’r ruhiyatida tasavvur miqyoslarini kengaytirish barobarida rivoya texnikasini takomillashtiradi. Qayta kashf qilingan imkoniyat adabiy talqin jozibasini ta’minlaydi. Til materialidan estetik baholash mezoniga ko‘chadigan istiloh inson ongosti qatlamlarini harakatga keltiradi. Vaholanki, "shoir so‘z tanlovi va ma’noni g‘oyada uyushtirish darajasi hissiy idrokni shakllantiradi. Maqsadga yo‘naltirilgan jarayonda voqelikka munosabat o‘zgaruvi asnosida tasavvur yangilanadi. Poetik illyuziya aslida ifodani teranlashtirishga xizmat qiladi. Unda nisbat va muqobillik jipslashadi" [2, 281]. Ingliz olimi Kristofer Koduell nazariy mushohadasida tasvir emotsional bo‘yoqdorligi hamda so‘z estetik quvvathofizasiga urg‘u berilsa-da, obraz tayanch markazini belgilaydigan metaforani nazarda tutadi. Keng ma’noda majoz shakli nisbat va muqoyasa yordamida o‘quvchi didini yuksaltiradi. Anglangan haqiqatdan anglanmagan mohiyat sari borish uning tabiatini belgilaydi. E’tiborli jihati shunda, metaforizm umumnazariy muammo sanalsa-da, she’rda ijodkor fitratiga mansub shaxsiy xarakter kasb etadi. Aynan istiora badiiy nutqqa bezak berish barobarida muttasil ravishda estetik predmet yig‘iqligini ifoda mustaqilligi qadar yo‘naltiradi 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Ильмбеков Курбанбаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5522 Периоды и жанровые различия эпоса «Чужой». 2022-05-25T12:25:22+08:00 Марат Есебаев info@nlibrary.uz Каракалпакская литература, являющаяся отраслью великой литературы, на протяжении всей своей истории благотворно влияла на человеческую культуру, взаимодействуя с культурами других родственных народов и развиваясь в процессе взаимодействия. Особое место в этой главе занимают каракалпакский фольклор и история литературы. В связи с дальнейшим развитием общества рост художественного опыта, развитие эстетических вкусов привели к возникновению различных жанров в литературе и искусстве. С ростом эстетических вкусов возникла устная литература, которая проложила путь развитию письменной литературы. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Марат Есебаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5525 The role of students in anglo-american campus novels 2022-05-25T12:31:08+08:00 Набия Абдуллаева info@nlibrary.uz The prose of the Anglo-American University became one of the most brilliant literary events of the early XX and XXI centuries. Although the study of its origin and evolution has previously attracted the attention of literary critics, including Russian critics, university prose has become one of the intellectual hits of recent decades. David Lodge, a well-known British novelist and practitioner of the university novel, points out that the campus novel genre arose in the United States in the early 1950s with the publication of Mary Macrthy's “The Groves of Academe” (1952), a controversial response to Raymond Jarrell's “Pictures from an Institution”in 1954. At the same time, V. Nabokov, Russian immigrant was working on a book about a teacher at the American “Pnin” University (1956). Given the uncertainty of a particular genre in this book (it’s hard to say it’s a seven-chapter novel or a general theme - a collection of stories combined with a home search), we find all the key features of university prose that flourished in our time in the early 20th century. The twentieth century is primarily a kind of intellectual hero who is unfit and unfamiliar to the university environment. The protagonist’s more or less fierce opposition to the university community is reflected in modem examples of university prose, such as “Muu” (Moo, 1995) by J.W. Smiley, like the tendency to diary entries, is characterized by the feature of chronicles. The desire to uncover the internally conflicting nature of the university community’s existence and the self-determination of its members predominate - for example, Francis Prous’s “Blue Angel”in 2000 or Philip Roth’s “Human Stain” in 2000. The severity of the conflict in Nabokov’s work largely depends on the position of the professor - the immigrant in a foreign cultural environment - and is metaphorically portrayed as a hero “sitting on the wrong train”. The beginning of this book is undoubtedly full of symbolism. For Nabokov’s protagonist, the whole life is a “continuous struggle with inanimate objects,” which also emphasizes the protagonist’s unstable, unstable character in the world in which he was cast.fl] It is no coincidence that in Nabokov's narrations the emergence of this kind of maxima: "Man can exist only wrapped around himself." 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Набия Абдуллаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5527 Ўзбек мумтоз шеъриятида мувашшаҳ санъати 2022-05-26T05:10:20+08:00 Арофатой Муйдинова info@nlibrary.uz Мақолада шеърий санъатлар, ўзбек адабиётидаги мувашшаҳ асарлар, шунингдек, Алишер Навоийга бағишланган форс-тожик тилидаги мувашшаҳ ҳақида сўз боради. Мувашшаҳ ўзбек мумтоз шеъриятида кенг тарқалган шеърий санъатлардандир. Ижоди ўрганилаётган шоирнинг адабий давраси, яқин дўстлари ким бўлганини ўрганишда мувашшаҳлар муҳим манба бўлиши мумкин 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Арофатой Муйдинова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5529 Navoiy g‘azallari qoraqalpoq tilida 2022-05-26T05:35:00+08:00 Зухра Азилова info@nlibrary.uz Alisher Navoiy – avlodlarga bebaho, ulkan meros qoldirgan shoir. U Sharq mumtoz adabiyotining barcha janrlari bo‘yicha dunyo adabiyotining oltin xazinasiga kiradigan ajoyib asarlar yaratgan. Ularning orasida g‘azal janri shoir ijodining uchdan bir qismini tashkil etadi. Navoiy g‘azallari XX asrning 70-yillaridan buyon qoraqalpoq tiliga tarjima qilinib kelmoqda. Uning g‘azallari qoraqalpoq tilida, dastlab 1977-yili Dawlen Aytmuratov tarjimasida „Qaraqalpaqstan“ nashriyotida kitob holida bosilgan. 1991-yilda Navoiyining 550 yilligi munosabati bilan uning g‘azallarining to‘liqroq varianti D.Aytmuratov tarjimasida qayta bosildi. Unda Navoiy 132 g‘azali, hikmatlari, „Hayrat ul-abror“ va „Layli va Majnun“ dostonidan tarjimalar berilgan. 2020-yilda Navoiy g‘azallari Sag‘inbay Ibragimov va Dawlen Aytmuratov tarjimasida nashr ettirildi 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Зухра Азилова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5531 Учликлар – шеърий жанр сифатида 2022-05-26T05:49:14+08:00 Г Досжанова info@nlibrary.uz Ушбу мақолада шоира Фарида Афрўз ижодидаги учликлар ва уларнинг ўзига хос хусусиятлари, шеърий жанр сифатида такомиллашиши, учликларни ёзишда шоиранинг услуб маҳорати, учликлар поэтикаси масалалари қиёсий таҳлил қилинади 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Г Досжанова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5533 Алишер Навоий ҳақида икки романнинг қиёсий таҳлили 2022-05-26T06:15:45+08:00 Мархабо Кучкорова info@nlibrary.uz Бугунги ХХI асрда ҳам башарият Алишер Навоийга қараб интиляпти, бутун дунё Навоий ҳаёти ва ижодини ўрганиш ва кенг тарғиб этишига бош-қош қўшмоқда. Негаки, Алишер Навоий ҳаёти ва адабий мероси, халқ учун астойдил чин юракдан қилинган жамоатчилик ободончилик ишлари, давлат бошқарувидаги ақлли тадбирлари инсоният учун кундан-кунга Катта маънодаги Катта шахс, буюк эстетик идеал эканини исботламоқда. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мархабо Кучкорова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5535 Turkiyadagi yassaviyshunoslik xususida 2022-05-26T06:17:49+08:00 Элнура Курбонова elnura.qurbonova@mail.ru Maqolada Ahmad Yassaviyning hayoti yoritilgan tarixiy, ilmiy, manoqibiy va tazkiraviy xarakterdagi manbalar tadqiq qilindi. Turk olimlarining bu haqidagi tadqiqotlari borasida fikr-mulohazalar bildirildi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Элнура Курбонова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5538 Abdulla Qodiriyning publitsistik asarida xalq saviyasini oshirishda teatrning o‘rni haqidagi fikrlari 2022-05-26T07:21:21+08:00 Мехрангиз Ганиева mehrangizganiyeva@gmail.com Abdulla Qodiriyning “Bizda teatr ishining borishi” maqolasida yosh avlodning ongini maorif orqali rivojlantirish mumkinligini, katta avlodning dunyoqarashi teatr orqali oshishi haqida gapirib oʻtgan. Ammo teatrda sahnalashtirilayotgan pyesalar saviya jihatdan ancha sayozligi, bu yo‘nalishda yosh va iqtidorli dramaturglar kerakligi ta’kidlagan 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мехрангиз Ганиева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5540 Abdulla Qodiriyning “Yig‘indi gaplar” publitsistik maqolasida tasvirlangan jamiyatdagi illatlar 2022-05-26T07:23:13+08:00 Мехрангиз Ганиева mehrangizganiyeva@gmail.com Abdulla Qodiriyning “Yig‘indi gaplar” maqolasida jamiyatdagi juda ko‘p muammolar, jumladan iqtisodiyot, ma’orif, san’at va madaniyatning rivojlanishdan ancha orqada qolganligi aytib o‘tilgan. Bu kamchiliklarni bartaraf etish hukumat rahbarlarining qo‘lida ekanligini ta’kidlangan. Ushbu maqolasi orqali hukumat rahbarlari Yo‘ldosh Ohunboboyev va Akmal Ikromovni qattiq tanqid qilib, ularni tartibga chaqiradi. “Yig‘indi gaplar” maqolasida muammo faqat ma’orifda emas, balki mamlakat boshqaruv tizimining o‘zi xato ekanligini qayta-qayta ta’kidlagan 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Мехрангиз Ганиева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5557 Asar qahramonlariga qo‘yilgan ismlar obraz xarakterini ochib berishdagi roli 2022-05-26T09:53:28+08:00 Отабек Курбанбаев info@nlibrary.uz Musulmon dinida yangi tug‘ilgan farzandga chiroyli va ma’noli ism qo‘yish otaonaning majburiyati, burchidir [1.50]. Albatta, har birimiz farzandlarimizga go‘zal ism qo‘yishga intilamiz. Bu ism uning siyrati va shaxsiyatiga to‘g‘ri kelishiga harakat qilamiz. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Отабек Курбанбаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5565 “Юлдузли тунлар” нинг сўнгги нашри ҳақида 2022-05-26T10:22:55+08:00 Малика Эргашева info@nlibrary.uz Ушбу мақолада Ўзбекистон халқ ёзувчиси Пиримқул Қодировнинг “Юлдузли тунлар” романининг сўнгги нашри, роман воқеалари учун асос бўлган тарихий воқеалар ҳақида маълумот берилган. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Малика Эргашева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5568 A.Oripovning “Sohibqiron” dramasida temur obrazi 2022-05-26T10:26:16+08:00 Кимёхон Андакулова info@nlibrary.uz Maqolada Amir Temur timsolining badiiy adabiyotda yaratilish tarixiga nazar solinib, A.Oripov “Sohibqiron” she’riy dramasida buyuk hukmdor siymosining yoritilishi, uning ma’naviy-insoniy qiyofasining tasviri, oddiy insonlarga, farzand va nabiralariga mehri va g‘amxo‘rligi bilan birga qattiqqo‘lligi, adolatparvarligi aks etgan sahnalar misolida shoir mahorati tahlil etiladi. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Кимёхон Андакулова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5570 Abdullaoripov she’riyatida tabiattasviri 2022-05-26T10:28:43+08:00 Нодирбек Бозорбаев info@nlibrary.uz This article analyzes the artistic aspects of the depiction of nature in the poems of the People's Poet of Uzbekistan Abdulla Aripov. Conclusions are made about the secrets of the harmony of image and poetic content. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Нодирбек Бозорбаев https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5579 Ma’naviyatni ko‘zlagan ma’rifat yulduzlari 2022-05-26T11:15:24+08:00 Джавохир Ибрагимов info@nlibrary.uz Eng qadimgi davrdan tortib shu kungacha bo‘lgan davr oralig‘idagi insonlar, ayniqsa, Markaziy Osiyoda yetishib chiqqan olim-u fuzolalarining ilm va ma’rifat ishlari va ularning jahon ilm faniga qo‘shgan hissalarining ta’rifi yuz kitobga sig‘arlik darajada emas, undan ham ortiqdir. Qaysi jabhada bo‘lmasin ko‘pchilik Markaziy Osiyolik olimlarning ilmiy ijodi ularning bilimlaridan hozirga kelib ham qaytadan ilm sifatida o‘rganilib kelinmoqda. Ularning zamon og‘irliklariga qaramay davrning qiyinchiliklarini chin bardosh bilan yecha olganliklari shunday muhitda ijod eta olganliklarining o‘zi ham ularning hayotini o‘rganilishini taqozo etadii. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Джавохир Ибрагимов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5581 “Saddi iskandariy” dostonidagi hikoyatlarda tashbeh san’ati 2022-05-26T11:17:30+08:00 Шодия Отаназарова arhideya10809@gmail.com “Tashbeh – Sharq adabiyotida keng tarqalgan san’atlardan biri bo‘lib, ”o‘xshatish” ma’nosini ifodalaydi. Bu ikki narsa yoki tushunchani ular o‘rtasidagi haqiqiy (real) yoki majoziy munosabatlarga ko‘ra o‘xshatish san’atidir. Tashbih san’ati tasvirlanayotgan shaxs, buyum yoki tushunchani o‘quvchi ko‘z o‘ngida aniqroq, jozibaliroq gavdalantirishga xizmat qilib, asar timsollari ma’naviy qiyofasini yorqinroq ochish, binobarin, shoir g‘oyasini o‘quvchi ongiga to‘laroq yetkazishga imkon beradi 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шодия Отаназарова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5589 Туркий мифологияда қанотли жонзот тасвирининг бадиий талқини 2022-05-26T12:04:37+08:00 Хамза Алламбергенов info@nlibrary.uz Ғайритабиий тимсоллар рамзий образлар ёки мифологик образлар терминлари остида қараладиган тушунчалардир. Ғайритабиий тимсоллар вербал хусусиятга эга бўлгани ҳолда, зоҳирий қиёфага ҳам эга бўлган. Шунингдек, қадимги тасвирий ва амалий санъатда ғайритабиий тимсолларнинг қиёфаси инсоният томонидан ўйлаб чиқарилган хаёлий образларни, нарса, буюмлар ва жонзотларнинг қўрқинчли тимсолини ўзида ифода этган. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Хамза Алламбергенов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5592 Xorazm baxshichilik an’analari: kecha va bugun 2022-05-26T12:06:09+08:00 Насиба Сабирова info@nlibrary.uz Ushbu maqoladi so‘z baxshi ijrochiligining paydo bo‘lishi doston janrining shakllanishi bilan bog‘liq ekanligi, qadimgi madaniyat o‘choqlaridan biri bo‘lgan Xorazmda san’atning shakllanishi va taraqqiy etishi haqida so‘z boradi. Shuningdek, Xorazm vohasida eng qadimgi baxshi, o‘z navbatida baxshilar piri Oshiq Oydin haqida ancha ishonarli ma’lumotlar saqlanib qolganligi va bu bilan bog‘liq dostonlar, ularning tarixi haqida ilmiy ma’lumotlar keltirilgan.. 2022-05-26T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Насиба Сабирова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5608 O‘zbek tili shevasida hozirgi zamon fe’l shakllari tavsifi (amudaryo tumani oq oltin ofy shevasi misolida) 2022-05-27T03:23:15+08:00 А Янгибаева info@nlibrary.uz O‘zbek tilida hozirgi zamon fe’li yasovchi affiksining chiqib kelishi haqida bir necha ilmiy maqola va ishlarning maydonga kelganiga qaramay, shu vaqtga qadar mazkur affiksning qaysi fe’ldan kelib chiqqanligi to‘la isbotlanmagan. Shuningdek, o‘zbek tiliga oid grammatik adabiyotlarda hozirgi zamon fe’li ikki gruppaga bo‘lib ko‘rsatilsa, ayrimlarida uch gruppaga ajratadi. Hozirgi zamon fe’lini uch turga ajratib ko‘rsatuvchilar -moqda affiksi bilan yasalgan fe’l formasini hozirgi zamon fe’lining alohida bir turi deb qaraydilar. Lekin prof. A.Xojiyev -moqda affiksi bilan yasalgan fe’llar hozirgi zamon fe’lining alohida bir turi bo‘la olmasligini ta’kidlaydi. Aslida - moqda affiksi bilan yasalgan forma aniq hozirgi zamon fe’lining affiksial formasidir. Harakatning davomiyligini bildiradi 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 А Янгибаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5610 Ona tili ta’limi va xorijiy tajribalar 2022-05-27T03:24:06+08:00 Ш Юлдашева info@nlibrary.uz Д Уразбаева info@nlibrary.uz Xalqaro ona tili kuni alohida sana sifatida nishonlanayotganiga ko‘p muddat bo‘lmadi. YUNESKOning 1999-yilda bo‘lib o‘tgan 30-sessiyasi qarori bilan 21-fevral – “Xalqaro ona tili kuni” deb e’lon qilingan. Bu sana 2000-yildan boshlab dunyo miqyosida keng nishonlanmoqda. Yana shuni ma’lumot sifatida keltirish o‘rinliki, BMT Bosh Assambleyasining 2007-yil 16-maydagi qarori bilan 2008-yil “Xalqaro ona tili yili” deb e’lon qilingan. Bular milliy tillarni saqlab qolishga qaratilgan xalqaro tadbirlar bo‘lib, statistik ma’lumotlarga ko‘ra yer yuzida yoqolish arafasida turgan tillar soni oy sayin ortmoqda. Binobarin, til xalqning taqdiri, yashash tarzi, ma’naviy boyligi sanaladi. Har bir tilda shu til egasi bo‘lgan millatning sa’jiyasi, ruhiyati aks etadi. Shu sababli har bir xalq o‘z ona tilining sofligi, kamoloti va rivoji uchun tinmay qayg‘uradi. Zotan, Prezidentimiz I.A.Karimov “O‘zlikni anglash, milliy ong va tafakkurning ifodasini, avlodlar o‘rtasidagi ruhiyma’naviy bog‘liqlik til orqali namoyon bo‘ladi. Ona tili – bu millatning ruhidir” deb bejiz ta’kidlamaydi. Darhaqiqat, “ona tilining mavjudligi o‘z sohib-u sohibalarining globallashuv deb atalayotgan murakkab davrda sobit tura olishidan, tarix sahnasidan o‘chib ketmasligidan dalolatdir”. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Ш Юлдашева, Д Уразбаева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5612 Ўзбек тили дарсларида грамматик воситаларнинг ишлатилиши ва қорақалпоқ тилида ифодаланиши 2022-05-27T03:24:57+08:00 А Султанова info@nlibrary.uz Таълим қорақалпоқ тилидаги мактабларнинг ўзбек тили дарсларида ўқувчиларнинг оғзаки ва ёзма нутқини ўстиришда, асосан, уларнинг сўз бойлигини ошириш, грамматик воситалар ҳамда мавжуд сўз захирасидан фойдаланиб гап тузиш, ўз фикрини диалогик ва монологик шаклларда баён этиш кўникма ва малакаларини шакллантириш тушунилади. Нутқ ўстириш жараёни гап тузиб айтиш ёки ёзиш тарзида, гапларни боғланишли қилиб бирбирига бириктириш тариқасида кечади. Бунда сўзларни ўзаро боғловчи, гапларнинг формал шаклларини юзага келтирувчи, модал муносабат ифодаловчи тил ҳодисаларини изчил ўргатиб бориш муҳим ўрин тутади. Муаммо шундаки, ўқувчиларни ўзбек тилининг грамматик воситалари билан таништиришда уларнинг амалий нутқ савияси, билим даражаси, тил ўрганиш имкониятлари ва эҳтиёжларини ҳисобга олиш қай йўсинда рўёбга чиқарилиши, ўргатиш метод ва усуллари қандай бўлиши, машқ турлари нималардан иборат этиб танланиши кераклиги ўқитувчини қийин вазиятларга солади. Маълумки, нутқ ўстириш учун тегишли сўз бойлигини, грамматик воситалар заҳирасини ҳосил қилишнинг ўзи сира ҳам кифоя қилмайди. Ўқувчилар олган билимларидан амалда фойдаланиб турсаларгина, яъни ўзбек тилида кўпроқ гапириб, ўз фикрларини кўпроқ ёзма тарзда ифодалашни машқ қилсаларгина нутқ ўсади, нутқ маданияти ривожланади 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 А Султанова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5614 Nutq uslublari” mavzusini o‘tish orqali talabalarda to‘g‘ri nutq tuzish ko‘nikmalarini rivojlantirish 2022-05-27T05:33:27+08:00 Сапарбай Атиязов info@nlibrary.uz Insonning ma’naviy kamolotga erishuvida, jamiyatning madaniy-ma’rifiy rivojida ona tilining o‘rni favqulodda muhimdir. Til milliy ma’naviyat, ma’rifat va madaniyatning eng xolis va xira tortmas ko‘zgusidir. Hadisi shariflarda “Kishining zeb-u ziynati, go‘zalligi uning tilidadir” deyiladi. Qadim-qadim zamonlardan beri har bir millat, har bir qavm o‘z tiliga buyuk hurmat bilan qaraydi. Chunki til millat degan birlikning tamal toshi, u boy berilsa, millat ham boy beriladi. Birinchi Prezidentimiz I.Karimovning quyidagi so‘zlarida ulkan ma’no bor: “Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga, avvalo, ona allasi, ona tilining betakror jozibasi bilan singadi... Ona tili – bu millatning ruhidir. O‘z tilini yo‘qotgan har qanday millat o‘zligidan judo bo‘lishi muqarrar.” Demakki, millatning borligi va birligining bosh belgisi tildir 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Сапарбай Атиязов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5616 6-sinf ona tili ta’limi jarayonida o‘quvchilarni ish qog‘ozlaridan foydalanishga o‘rgatish 2022-05-27T05:48:47+08:00 Сапарбай Атиязов info@nlibrary.uz Дилбар Халмуратова info@nlibrary.uz O‘quvchilarni ish qog‘ozlaridan to‘g‘ri va unumli foydalana olishga o‘rgatish hayotiy zaruriyatdir. Zero, “O‘zbekiston Respublikasining Davlat tili haqida”gi qonunining 7-moddasida: “O‘zbekistonda muassasa, korxona, tashkilot birlashmalarida ish respublika davlat tilida yuritiladi”, – deb qayd qilinadi. Dars jarayonida ish qog‘ozlaridan foydalanishga o‘rgatish til sathlarini o‘qitish bilan chambarchas aloqadorlikda amalga oshiriladi. Ona tilining deyarli barcha bo‘limlarini o‘qitishda o‘quvchilar hujjatlarning u yoki bu turi bilan tanishadilar, uni yozishni o‘rganadilar. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Сапарбай Атиязов, Дилбар Халмуратова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5618 Elektron lingvodidaktika innovatsion ta’limning muhim unsuri sifatida 2022-05-27T06:02:06+08:00 Сапарбай Атиязов arhideya10809@gmail.com Севара Джумамуратова sjumamuratova@list.ru Innovatsion til ta’limi sharoitida ham o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. Xususan, yangi tilshunoslik sohalari kirib kelmoqda. Jumladan, lingvopragmatika, lingvodidaktika, psixolingvistika kabi fanlar. Shular orasidan lingvodidaktika yo‘nalishini atroflicha izohlasak va o‘zbek til ta’limida lingvodidaktikaning tutgan o‘rnini belgilab o‘tsak maqsadga muvofiq bo‘lardi. Lingvodidaktika – bu ta’lim nazariyasi va tillarni o‘rganish va o‘zlashtirish jarayonlarini o‘rganish bilan bir qatorda ta’lim maqsadida tilni lingvistik tavsiflash bilan shug‘ullanadigan ilmiy fan. Lingvodidaktika – bu tilni o‘qitishni ham, o‘zlashtirishni ham hisobga oladigan amaliy fan. Lingvodidaktikaning til o‘qitishga oid qator ilmiy fanlar bilan o‘zaro aloqasi ko‘rib chiqiladi. Ular orasida tilshunoslik, psixologiya, sotsiologiya, aloqa nazariyasi, aloqa etnologiyasi, didaktika kabi fanlar mavjud. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Сапарбай Атиязов, Севара Джумамуратова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5620 Ғазал намуналарини ўқитишда мультимодал топшириқлардан фойдаланиш 2022-05-27T06:18:02+08:00 Дилфуза Тухлиева info@nlibrary.uz ХХI аср техника ва технологияларнинг ривожланган даври сифатида намоён бўлди, бугунги кунда замонавий технологиялар жамиятнинг барча соҳаларига кириб борди. Бу тенденция бошқа соҳалар қатори таълимга ҳам таъсир кўрсатди. Ушбу техника ва технологиялар таълим сифатини оширди, имкониятларни янада кенгайтирди, шу билан бирга, таълим беришнинг янги уфқларини очди. “ХХI асрда технологияларни қўллаш кўплаб соҳалар, жумладан, таълим соҳасида муҳим масала саналади. Бунинг сабаби шундаки, технология аксарият мамлакатларда билимларни узатиш магистралига айланди” [1, p. 175]. Замонавий технологияларнинг жамиятнинг турли соҳаларида келтирган улкан фойдалари ва қулайликлари, шубҳасиз, таълимда ҳам худди шундай самараларга эришиш мумкинлигини англатади. “Саноат давридан рақамли асрга ўтиш жараёни амалга ошаётган вақтда таълим муассасалари ушбу ўзгаришга қандай уйғунлашиши ва зарур мослашишни қандай таъминлаши кераклиги масаласи тобора муҳим аҳамият касб этмоқда 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Дилфуза Тухлиева https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5627 Tirkewishlerdi «Insert» usili arqali oqitiw 2022-05-27T07:26:58+08:00 Шамшетбаи Танирбергенов info@nlibrary.uz Akademiyalıq liceylerde 1-kurs oqıwshılarına teoriyalıq bilim beriwde tirkewishler, olardıń mánilik túrlerin «Insert» usılı arqalı da úyretiw múmkin 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Шамшетбаи Танирбергенов https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5629 Maktab darslaridagi o‘tkir hoshimov asarlarini interfaol metodlar yordamida o‘qitish 2022-05-27T07:52:17+08:00 Голиб Норбеков golibnorbekov4@gmail.com Ta’lim jarayonida ijodkor hayoti va ijodini o‘qitishda adabiyjarayonlarni badiiy asarda aks etgan konsepsiyasini his qilish. O‘.Hoshimov ijodidagi umuminsoniy tuyg‘ularni bugungi zamonaviy yondashuvlar va ta’lim metodlari orqali “milliy dastur”da ko‘zda tutilgan talablar orqali o‘quvchilarda yetkazish. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Голиб Норбеков https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5631 Современная информация о творчестве алишера навои роль технологий 2022-05-27T08:17:53+08:00 Фарида Замонова info@nlibrary.uz В данной статье рассматривается важность изучения стихов Алишера Навои, положительные стороны для школьников. Обоснована роль современных информационных технологий в обучении навоийским газелям. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Фарида Замонова https://inlibrary.uz/index.php/dllseteg/article/view/5635 Ona tili darsliklaridagi berilgan o‘quv topshiriqlarni takomillashtirish 2022-05-27T08:39:36+08:00 Манзура Хожиязова info@nlibrary.uz Maqolada ona tili darsliklaridagi berilgan o‘quv topshiriqlarining o‘quvchilarning mustaqil fikrlashdagi, kommunikativ savodxonligini oshirishdagi ahamiyati, o‘quvchilarning ijodkorlik salohiyatini oshirishdagi o‘rni haqida so‘z boradi. 2022-05-27T00:00:00+08:00 Copyright (c) 2022 Манзура Хожиязова