Сегментация целевого рынка для повышения эффективности маркетинговых коммуникаций «УзЖД»

CC BY f
62-66
35
9
Поделиться
Рахматов, З. (2020). Сегментация целевого рынка для повышения эффективности маркетинговых коммуникаций «УзЖД». Экономика И Образование, 1(1), 62–66. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/economy_education/article/view/4296
Зиёдулло Рахматов, Ташкентский государственный экономический университет

базовый докторант

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В этой статье рассматривается, как группировать всех потребителей в целевые сегменты, эффективность маркетинговых коммуникаций на основе отношение клиентов. Рассматриваются цель компании и цель маркетинговых коммуникаций как единое. Основные параметры маркетинговых коммуникаций определяются в соответствии с требованиями целевых сегментов. Также, разработан комплекс плана эффективности маркетинговой коммуникации для целевых сегментов.

Похожие статьи


background image

Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2

62

“ЎЗТЕМИРЙЎЛЙЎЛОВЧИ” АЖ МАРКЕТИНГ КОММУНИКАЦИЯЛАРИНИНГ

САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШДА МАҚСАДЛИ БОЗОРНИ СЕГМЕНТЛАШ

Рахматов Зиёдулло Носирович –

Тошкент давлат иқтисодиёт

университети, таянч докторант

Аннотация:

Ушбу мақолада истеъмолчилар томонидан билдираётган муносабатлардан келиб чиқиб, барча

истеъмолчиларни мақсадли сегментларга гуруҳлаш маркетинг комммуникациялари самарадорилигини ошириши

ўрганилган. Компания мақсади ва маркетинг коммуникациялари мутоносиб бўлишлиги кўриб чиқилган. Мақсадли
сегментларнинг талабларига мувофиқ маркетинг коммуникацияларининг асосий параметрлари аниқланган.
Шунингдек, мақсадли сегментларни маркетинг коммуникация самарадорлиги мажмуаси ишлаб чиқилган.

Таянч сўзлар:

мақсадли бозор, бозорни сегментлаш, маркетинг коммуникациялари, йўловчи ташиш, темир

йўл транспорти.

Аннотация:.

В этой статье рассматривается, как группировать всех потребителей в целевые сегменты,

эффективность маркетинговых коммуникаций на основе отношение клиентов. Рассматриваются цель компании и

цель маркетинговых коммуникаций как единое. Основные параметры маркетинговых коммуникаций определяются
в соответствии с требованиями целевых сегментов. Также, разработан комплекс плана эффективности
маркетинговой коммуникации для целевых сегментов.

Ключевые слова:

целевой рынок, сегментация рынка, маркетинговые коммуникации, пассажирские

перевозки, железнодорожный транспорт.

Abstract:

This article discusses how to group all consumers into target segments, the effectiveness of marketing

communications based on customer attitudes. The goal of the company and the goal of marketing communications as a single

are considered. The main parameters of marketing communications are determined in accordance with the requirements of
target segments. Also, a complex plan for the effectiveness of marketing communication for target segments was developed.

Key words

:

target market, market segmentation, marketing communications, passenger transportation, railway

transport.

Йўловчи ташиш хизматлари бозорнинг

ҳозирги ҳолати истеъмолчиларга юборила-
ётган ахборотнинг аҳамияти билан тавсиф-

ланади. Жамиятни ахборотлаштиришнинг
суръатлари ошиб бормоқда, истеъмолчилар-

га тобора кўпроқ маълумотлар тақдим этил-
моқда. Бироқ, компаниялар истеъмолчилар

учун юборилаётган маълумотларнинг кўпа-
йишига мутаносиб равишда ўзларининг ком-

муникация ҳажмларини ошира олмайдилар.
Бундай шароитда маркетингнинг коммуни-

кацияларининг аҳамияти ўсиб боради ва
маркетинг коммуникация воситаларидан са-

марали фойдаланиш масаласи энди долзарб
бўлиб боради.

Маркетинг коммуникациялари компа-

ния тижорат фаолиятини бошқаришнинг са-

марали воситаларидан бири ҳисобланиб,
маркетинг коммуникациялари – компания-

нинг ўз маҳсулотлари тўғрисида тўлов қоби-
лиятига эга бўлган истеъмолчиларга керак-

ли маълумотларни тақдим этиш орқали,

уларни сотиб олишга ундаш жараёнидир [1].
Шу сабабли, маркетологлардан компания

тижорат фаолиятини чуқур тахлил қилиши
ва шу асосида истиқболли таклифлар тақ-

дим этиши вазифасини юклайди. Бу вазифа-
ни амалга оширишда маркетолог кўрсатила-

ётган хизматларга нисбатан ҳар бир истеъ-

молчи муносабати тўғрисида аниқ таъсавур-

га эга бўлиши керак. Истеъмолчилар томо-
нидан билдираётган муносабатлардан келиб

чиқиб, барча истеъмолчиларни мақсадли
сегментларга гуруҳлаш маркетинг коммму-

никациялари самарадорилигини янада оши-
ради.

Мақсадли сегмент - компаниянинг

маркетинг фаолияти учун танланган бир ёки

бир нечта сегмент. Шу билан бирга, танлан-
ган мақсадларни ҳисобга олган ҳолда, компа-

ния рақобатнинг кучли томонларини, бозор-
лар ҳажмини, коммуникация каналлари,

фойда ва компаниянинг имиджини аниқлаб
олиши керак.

Ҳар бир мақсадли сегмент ўз ғоялари

ва ўзига хос хусусиятларига эга, бўлганлиги

сабабли, хар бир сегмент учун маркетинг
коммуникацияларининг турли хил восита-

ларидан фойдаланилади. Мақсадли сегмент-
ларнинг талабларига мувофиқ маркетинг

коммуникациянинг асосий параметрлари

аниқланади[2]. Асосий параметрларга асос-
ланиб, мақсадли аудитория учун маркетинг

коммуникация дастурлари ишлаб чиқилиб,
компания тижорат фаолиятини самарадор-

лигини ошириш учун тадбиқ этилади.

Темир йўл транспортида йўловчи та-

шиш хизматига бўлган талаб пассив харак-

МЕНЕЖМЕНТ ВА МАРКЕТИНГ


background image

Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2

63

терга эга эканлигини иноботга олиб, биз-
нинг фикримизча барча истеъмолчиларни

қуйидаги мақсадли сегментларга гуруҳлаш

мақсадга мувофиқдир (1-расм). Қуйида хар
бир мақсадли сегмент гуруҳларига батавсил

тўхталиб ўтамиз.

Мақсадли

сегментлар

Манба:

Муаллиф ишланмаси

“Аҳоли” мақсадли сегменти.

Йўловчи

ташиш соҳасида асосий истеъмолчи транс-
порт харакатланадиган худудни “АҲОЛИ”си

ҳисобланади. Компания кўрсатаётган хизмат
турларига аҳолини истеъмолчи саифтида

жалб этиш учун, рақобатчиларга нисбатан
қулай шароит яратиш лозим. Кўрсатилаёт-

ган хизматларни силжтиш ва сотишдаги энг
муҳим вазифалардан бири тижорат фаолият-

даги таваккалчилик ҳавфини камайтирш-
дир.

Бироқ, шуни ёдда тутиш керакки, нафа-

қат таклиф қилинган шартлар, балки компа-

ниянинг обрўси - корпоратив бренднинг
машҳурлиги ва ишончлилиги муҳим рол ўй-

найди[3],[10]. Бундай жараёнда маркетинг
коммуникация иниструментларидан оқило-

на фойдаланиш масаласи юзага чиқади. Шу

билан бирга, "сотиб олиш бўйича қарор қа-
бул қилувчилар", яъни харидорлар компания

таниқлилик даражаси бўйича танлаши эмас,
балки компания хизматлар ишонлилиги ва

хавфсизлилик даражаси юқори бўлгани учун
хам танловни қилишлари лозим.

Бундан ташқари, Ўзбекистон шароити-

да олдин ушбу хизматдан фойдаланган ми-

жозларни фикрлари ва тавсиялари янги
истеъмиолчилар сотиб олиш қарорига сези-

ларли таъсир қилади, шунинг учун марке-
тинг коммуникация тадбирлари ишлаб чи-

қишда ушбу фикрларни мақсадли аудито-

рияга етказиш ва тарқатиш муҳим рол ўй-

найди[6].

Ушбу мақсадли сегмент учун марке-

тинг коммуникация тадбирларини ишлаб
чишда қуйидаги коммуникация унсурлари-

дан фойдаланиш бизнинг фикримизча сама-
радорликни оширишга имконият яратади:

ҳудудий оммавий ахборот воситалари

орқали турли рекламалар бериш;

доимий равишда компания ҳақидаги

маълумотларни янгилаб бориш (компания

веб-сайти, турли ижтимоий тармоқлар, бук-
летлар, варақалар, бренд эсдалик маҳсулот-

лари ва бошқалар);

компания фаолияти билан боғлик

турли экскурциялар (янги вагонларни кенг
оммага таништириш, таъмирлаш ишларни

кўрсатиш ва х.к.) ташкил этиш.

“Бизнесмен ва тадбиркорлар”

мақ-

садли сегменти. Ушбу мақсадли сегмент
“Аҳоли” мақсадли сегмент гуруҳи билан энг

яқин муносабатларга эга, уларга сезиларли
таъсир кўрсатади ва ахборот муҳитини

шакллантиради. Бу мақсадли сегмент гурухи

“Аҳоли” сегмент гуруҳи каби маркетинг ком-
муникация иниструментларидан фойдала-

нишда умумий хусусиятларга эга. Бироқ,
ушбу мақсадли гуруҳ истеъмолчиларни жалб

этишда ихтисослаштирилган кўргазмалар,
конференцияларда иштирок этиш марке-

тинг коммуникация самарадорлигини оши-
ради, чунки ушбу сегмент учун кўргазма ва

1-расм. Мақсадли сегмент гуруҳлари

МЕНЕЖМЕНТ ВА МАРКЕТИНГ


background image

Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2

64

конференциялар маҳсулот ва хизматларни
илгари суришда самарали воситадир.

“Давлат-хокимият органлари”

мақ-

садли сегменти.

Темир йўлда йўловчи та-

шиш соҳасидаги корхоналар учун давлат
органлари билан ўзаро ҳамкорлик муҳим

аҳамиятга эга. Бевосита ёки билвосита улар
хар қандай мақсадли аудиторияга, шу жум-

ладан корхона имиджига ҳам таъсир кўрса-
тиши мумкин. Чунки, Ўзбекистон Республи-

каси қонунчилигида темир йўлда йўловчи
ташиш тарифини “Молия” вазирлиги билан

келишган ҳолда тасдиқланади. Давлат-хоки-
мият оргонлари республика ва маҳаллий ҳо-

кимиятлардан ташкил топишини инобатга
олсак, ушбу мақсадли аудитория учун компа-

ния имиджини шакллантиришда норасмий
алоқа, ҳудуд ижтимоий ҳаётида иштирок

этиш муҳим рол ўйнайди. Ҳудуднинг ижти-
моий ҳаётидаги иштирокини маҳаллий кўр-

газма ва тадбирларда иштирок этиш каби
маркетинг коммуникацияларини намойиш

қилиши мумкин. Ушбу мақсадли сегментда

маретинг коммуникация тадбирлари нафа-
қат иқтисодий, балки ижтимоий жиҳатини

ҳам инобатга олади.

“Компания ходимлари”

мақсадли сег-

менти.

Ушбу мақсадли сегментда маркетинг

коммуникациялари корпоратив маъданият-
ни яратиш ва уни тузатиш ишлари билан

чамбарчас боғлиқдир. Ушбу сегментда қуйи-
даги вазифалар бажарилиш лозим:

ходим ва ишчиларни компаниянинг

тижорат фаолияти самардорлигини оши-

ришда иштирокини кенгайтириш;

ходим ва ишчиларни компанияга са-

доқатини ошириш;

ходим ва ишчиларни компания риво-

жидаги ташаббуси ва жавобгарлигини оши-
риш;

ёш мутахассисларни жалб қилиш.

Ушбу мақсадли сегментнинг ўзига хос

хусусияти шундаки, компания маркетинг
бўлими кадрлар билан ишлаш бўлими билан

биргаликда малакали мутахассисни жалб
этиш ишларини ташкил этишдир. Бу эса

компаниянинг менеджер ва маркетологидан
хамкорликдаги муракаб маркетинг комму-

никацияларидан фойдаланишни талаб қи-
лади.

Кадрлар тизимида маркетинг

коммуникацияларининг асосий элементлари

Шахсий коммуникация

Х

од

имл

ар

б

ил

ан

и

ш

ла

ш

ме

не

ж

ер

и

Кадрларни қидириш

Кадрларни ўрганиш

Кадрларни танлаш

Кадрлар

мосланувчалигини

таъминлаш

Турли имтиѐзларни

тақдим этиш

Турли мусобоқалар

ташкил этиш

Моддий ва маънавий

мукофатлаш

Бўш иш ўринлари

тўғрисида

маълумотлар

Касб кийимлари

Компания

тўғрисидаги

янгиликларни

интернет орқали

юбориш

Ҳ

од

имл

ар

ни

р

ағ

ба

тл

ан

ти

ри

ш

Рағбаталнтириш

Ҳ

од

имл

ар

га

й

ўн

ал

ти

ри

лг

ан

ма

ъл

умо

тл

ар

Реклама

2-расм. Кадрлар кесимида маркетинг коммуникация воситаларидан

фойдаланиш тизими

Манба:

Муаллиф ишланмаси

МЕНЕЖМЕНТ ВА МАРКЕТИНГ


background image

Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2

65

“Компания ходимлар” мақсадли сег-

ментида ҳам, юқорида келтирилган мақсад-

ли сегментлар каби умумий маркетинг ком-
муникация инструментларидан фойдаланиш

мумкин (2-расмга қаранг). Бунда, маркетинг
коммуникация воситалари бевосита компа-

ния ишчи ҳодимларига қаратилган бўлиб,
асосий мақсад компанияни корпоратив ру-

ҳиятини сингдириш ва садоқатини ошириш-
дир.

Аниқ бир мақсадли сегмент учун иш-

лаб чиқилган маркетинг коммуникация тад-

бирлари, бошқа бир мақсадли сегмент учун
хам қайсидир даражада билвосита таъсир

этади. Шу билан бирга, бир мақсадли сег-
ментга таъсир этмай туриб бошқа бир мақ-

садли сегментга тўлақонли таъсир ўтказиб
бўлмайди[11]. Бир мақсадли сегментга йў-

налтирилган ҳар қандай маркетинг комму-
никациялари, бошқа бир мақсадли сегмент-

да хам ўз натижасини кўрсатади. Шундай
қилиб компаниянинг маркетинг коммуника-

циялари самарадорлиги мажмуаси шаклла-
нади (3 расм).

Кўргазма доирасида

семинарлар ташкил

этиш

Шахсий реклама

ахборот ресурсларидан

фойдаланиш

Худудий оммавий ахборот

воситалари орқали турли

рекламалар бериш

Доимий равишда

компания ҳақидаги

маълумотларни янгилаб

бориш

Кўргазмаларда

қатнашиш

Ходим ва ишчиларни

компанияга садоқатини

ошириш

Компания фаолияти билан

боғлик турли

экскурциялар ташкил

этиш

3-расм. “Мақсадли сегмент”ларни маркетинг коммуникация самарадорлиги мажмуаси

Манба:

Муаллиф ишланмаси

“Мақсадли сегмент”ларнинг маркетинг

коммуникация самарадорлиги мажмуаси
схемасидан кўриниб турибдики, ҳар бир во-

сита бир бирини тўлдириши лозим ва тизим
мультипликатив самарага (4-расм) эга бўли-

ши мақсадга мувофиқдир. Шундагина кўз-
ланган самарадорликка эиришилиши мум-

кин.

Маркетинг коммуникациялари комп-

лекс хусусиятларининг ўзига хослиги ва
мақсадли сегментларнинг ўзаро таъсирини

ҳисобга олган ҳолда, оммавий маркетинг
коммуникацияларининг синергетик таъсири

ҳақида гапиришимиз мумкин. Бундай ҳолда,
маркетинг коммуникацияларини аниқ режа-

лаштириш асосий вазифа ҳисобланади, чун-
ки маркетинг коммуникациялари мақсади-

нинг ўзгариши компания имиджининг беқа-
рорлигига олиб келади. Маркетинг коммуни-

кацияларидан аниқ мақсадларсиз фойдала-

ниш хар доим ҳам керак бўлмаган нуқталар-
га олиб келади, бу ҳолда компания имиджи-

нинг сифат ва хусусиятлари ўзгариши мум-
кин[9]. Яъни компания имиджининг асосий

хусусиятларидан бири барқарорликдир, мар-
кетинг коммуникацияларидан аниқ мақсад-

ларсиз фойдаланиш салбий оқибатларга
олиб келиши мумкин.

Турли мақсадли сегментлар билан мар-

кетинг коммуникацияларини амалга оши-

ришда, компания ўз ички имкониятларини
тўғри тақсимлашга алоҳида эътибор бериш

лозим[7]. Бунда ходимларни бошқариш, кор-
поратив маъданият ва маркетинг бўлимлари

ўзаро хамкорликда ишлашлари лозим, ком-
пания уларнинг аниқ хамкорлигини ўрнати-

ши ва уларнинг ўзаро таъсирини ҳисобга
олиши муҳимдир.

МЕНЕЖМЕНТ ВА МАРКЕТИНГ


background image

Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2

66

Мақсадли гуруҳ

1

Мақсадли гуруҳ

2

Мақсадли гуруҳ

4

Мақсадли гуруҳ

3

Маркетинг коммуникациялари бевосита таъсири

Маркетинг коммуникациялари

Мақсадли гуруҳ

1

Мақсадли гуруҳ

2

Мақсадли гуруҳ

4

Мақсадли гуруҳ

3

Мақсадли гуруҳларнинг ўзаро таъсири

4-расм. Маркетинг коммуникация тизимини мультипликатив тавсифи

Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, те-

мир йўл тизимида йўловчи ташиш хизмат-
ларини амалга оширишда маркетинг комму-

никацияларини тартибга солиш вазифасини
давлат маълум даражада ўз зиммасига ола-

ди. Сабаби темир йўл тизимида акциялар-
нинг бошқарув пакети давлат назоратида.

Шунинг учун, маркетинг реклама ва PR фао-

лияти маълум бир даражада давлат томони-

дан тартибга солинади. Бу темир йўл транс-
порти аҳолининг ижтимоий ва иқтисодий

ривожланишини таъминлаш учун мухим
аҳамиятга эга эканлиги ва шунинг учун мар-

кетинг коммуникация тадбирларини ишлаб
чиқиш жараёнида бу омилларни ҳам ҳисобга

олиш лозимлигини англатади.

Манба ва адабиётлар руйхати:

1.

Kayode O. Marketing communications// 1st edition. 2014y. 305p

2.

Camelia Mihart// Modelling the influence of integrated marketing communication on consumer behaviour: an

approach based on hierarchy of effects concept. Academy of Economic Studies, 6 Piata Romana, 010371 Bucharest, Romania

3.

Kevin L.K. Building strong brands in a modern marketing communications environment. Journal of marketing

communications: Vol. 15, Nos. 2–3, April–July 2009, 139–155

4.

Бернет, Дж. Маркетинговые коммуникации: интегрированный подход. Ж.Бернет, С.Мориарти. – СПб.:

Питер, 2001.

5.

Мелентьева Н.И. Маркетинговые коммуникации Учебное пособие. – СПб.: Изд-во СПбГУЭФ, 2011. – 72 с.

6.

Рахматов З.Н. “Ўзтемирйўлйўловчи” АЖ маркетинг коммуникация стратегиясини ишлаб чиқиш

механизмини такомиллаштириш йўллари.// “Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали.
2019 йил №4 165-170 б.

7.

Акбаров М.И., Рахматов З.Н. “Ўзтемирйўлйўловчи” АЖни ривожлантиришда маркетинг коммуникация

стратегиясини шакллантириш асослари. “Иқтисодиёт ва таълим” илмий журнали 2018 - №6. 48-54б.

8.

Юлдашева О.У., Окольнишнткова И.Ю. Персонолизация маркетинговых коммуникаций – ориентир

адаптации маркетинг-микса к требованиям потребителей в условиях информатизации общества. Маркетинговые
коммуникации. 2012 - №4 (70) С. 204-212.

9.

Матанцев А.П. Эффективность рекламы. М: финпресс 2002 С 58.

10.

Kulachet Mongkol. Integrated Marketing Communication to Increase Brand Equity: The Case of a Thai Beverage

Company. International Journal of Trade, Economics and Finance, Vol. 5, No. 5, October 2014

11.

Татаренко, В.Н. Маркетинг влияния – теоретико-методологические основы: управление информацией и

межсубъектные коммуникации /В.Н. Татаренко, Н.И. Мелентьева. – СПб.: Борей Арт, 2008.

МЕНЕЖМЕНТ ВА МАРКЕТИНГ

Библиографические ссылки

Kayode 0. Marketing communications// 1st edition. 2014y. 305p

Camelia Mihart// Modelling the influence of integrated marketing communication on consumer behaviour: an approach based on hierarchy of effects concept. Academy of Economic Studies, 6 Plata Romana, 010371 Bucharest, Romania

Kevin L.K. Building strong brands in a modern marketing communications environment. Journal of marketing communications: Vol. 15, Nos. 2-3, April-July 2009,139-155

Бернет, Дж. Маркетинговые коммуникации: интегрированный подход. Ж.Бернет, С.Мориарти. - СПб.: Питер, 2001.

Мелентьева Н.И. Маркетинговые коммуникации Учебное пособие. - СПб.: Изд-во СПбГУЭФ, 2011. - 72 с.

Рахматов З.Н. "Узтемирйулйуловчи" АЖ маркетинг коммуникация стратегиясини ишлаб чициш механизмини такомиллаштириш йуллари.// "Ицтисодиёт ва инновацион технологиялар" илмий электрон журнали. 2019 йил №4165-170 б.

Акбаров М.И., Рахматов З.Н. "Узтемирйулйуловчи” АЖни ривожлантиришда маркетинг коммуникация стратегиясини шакллантириш асослари. "Ицтисодиёт ва таълим” илмий журнали 2018 - №6. 48-546.

Юлдашева О.У., Окольнишнткова И.Ю. Персонализация маркетинговых коммуникаций - ориентир адаптации маркетинг-микса к требованиям потребителей в условиях информатизации общества. Маркетинговые коммуникации. 2012 - №4 (70) С. 204-212.

Матанцев А.П. Эффективность рекламы. М: финпресс 2002 С 58.

Kulachet Mongkol. Integrated Marketing Communication to Increase Brand Equity: The Case of a Thai Beverage Company. International Journal of Trade, Economics and Finance, Vol. 5, No. 5, October 2014

Татаренко, B.H. Маркетинг влияния - теоретико-методологические основы: управление информацией и межсубъектные коммуникации /В.Н. Татаренко, Н.И. Мелентьева. - СПб.: Борей Арт, 2008.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов