https://inlibrary.uz/index.php/ijsci <p>The journal is aimed at scientists, teachers, researchers and specialists from various fields of Higher Education. The editorial content is organized by a team of outstanding scientists who have achieved high scientific achievements in the fields of humanitarian, exact and Natural Sciences of countries such as Uzbekistan, India, Russia. The topics of the articles are very diverse. They can reflect the results of scientific work on PhD and DSc dissertations, as well as other scientific research and work that includes scientific innovations.</p> ru-RU worldlyknowledgeiqro@gmail.com Tue, 05 Aug 2025 12:45:07 +0800 OJS 3.3.0.8 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131151 Mazkur ishda Prezident va ixtisoslashtirilgan maktablarda o‘quv jarayonini tashkil etishning o‘ziga xos jihatlari tahlil qilingan. Ushbu ta’lim muassasalari yuqori malakali pedagoglar, zamonaviy metodikalar, innovatsion texnologiyalar hamda chuqurlashtirilgan fan o‘qitilishi orqali boshqa umumta’lim maktablaridan farqlanadi. Dilnavoz Xo’jamurodova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131151 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131156 Ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasida byudjet tizimining amaldagi holati, mavjud muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari tahlil qilingan. Shuningdek, byudjet tizimini takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari va ularning iqtisodiy samaradorlikka ta’siri ilmiy asosda yoritilgan. D Norboyeva, D Nurullayeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131156 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131157 Mazkur maqolada jamiyatda zo‘ravonlikdan jabrlangan xotin-qizlar va ularning voyaga yetmagan farzandlarini himoya qilish tizimining takomillashuvi masalalari tahlil etilgan. Muallif jamiyatda gender tengligini ta’minlash, ayollar va bolalarga nisbatan tazyiq va zo‘ravonlik holatlarini aniqlash, ularni bartaraf etish hamda huquqiy, ijtimoiy va psixologik yordam ko‘rsatishning kompleks mexanizmlarini yoritib bergan. Xosiyat Azizova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131157 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131158 Maqolada moliyaviy nazorat tushunchasining iqtisodiy mazmuni, uning iqtisodiyotdagi o‘rni va ahamiyati ilmiy tahlil qilingan. Moliyaviy resurslardan oqilona va maqsadli foydalanishni ta’minlash, byudjet intizomi va moliyaviy shaffoflikni oshirishda moliyaviy nazoratning tutgan o‘rni yoritib berilgan. Shuningdek, iqtisodiy xavfsizlikni ta’minlash, firibgarlik va korrupsiya holatlarining oldini olishda moliyaviy nazoratning asosiy vosita sifatida xizmat qilishi asoslab berilgan. Lobar Suyunova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131158 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131160 Mazkur maqolada to‘qimachilik mahsulotlari sifatini baholashda qo‘llanilayotgan zamonaviy yondashuvlar, xalqaro standartlar, ilg‘or texnologiyalar va iste’molchi talabi asosida shakllanayotgan mezonlar keng yoritiladi. To‘qimachilik mahsulotining sifati bugungi kunda nafaqat materialning fizik-kimyoviy xususiyatlari, balki inson salomatligiga xavfsizligi, ekologik barqarorlik darajasi, estetik ko‘rinishi va foydalanuvchiga qulayligi bilan ham aniqlanmoqda. Tadqiqotda ISO 9001, OEKO-TEX, GOTS kabi xalqaro sifat standartlarining ahamiyati, mahsulotlar ustida olib boriladigan zamonaviy sinov usullari – lazerli tahlil, infraqizil spektroskopiya, mikroskopik struktura o‘rganish usullarining roli tahlil qilindi. Mahsulot sifatini aniqlashda sun’iy intellekt, Big Data va IoT texnologiyalarining qo‘llanilishi esa sifat monitoringini avtomatlashtirishga imkon berayotgani qayd etilgan. Shuningdek, maqolada iste’molchilarning didi, ekologik ongli xarid tamoyillari va mahsulotga nisbatan ijtimoiy ishonch mezonlari sifatni baholashning yangi bosqichga o‘tayotganini ko‘rsatadi. Shaxsiy mulohazaga ko‘ra, to‘qimachilik mahsulotlari sifatini baholashda texnologik mezonlar bilan bir qatorda madaniy estetikaga, ergonomik qulaylikka va iste’molchining subyektiv qoniqishiga asoslangan yondashuvlar keng tatbiq etilishi kerak. Sevinch Xoʻjamurodova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131160 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131161 Mazkur maqolada adabiy obrazlarning tarbiyaviy imkoniyatlari, xususan, ular orqali o‘quvchilarda axloqiy fazilatlarni shakllantirish masalalari tahlil qilinadi. Asarlar qahramonlari timsolida aks etgan insoniy fazilatlar, ularning xatti-harakati, jamiyatdagi o‘rni, fikrlari va hayotiy pozitsiyasi o‘quvchida axloqiy mezonlar, qadriyat va ideallarni shakllantiradi. Adabiyot darslarida adabiy obrazlarni tahlil qilish orqali yoshlarda halollik, vatanparvarlik, sadoqat, mehr-oqibat kabi fazilatlarni rivojlantirishning samarali usullari ko‘rib chiqiladi. Mohidil Qurbonboyeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131161 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131162 Ushbu maqolada fonetika va fonologiya fanlari doirasida "tovush" va "fonema" tushunchalarining nazariy asoslari, ularning farqlari va o‘zaro munosabati atroflicha yoritilgan. Tovush – bu nutq jarayonida hosil bo‘ladigan fizik hodisa bo‘lib, u fonetika fanining asosiy obyektidir. Fonema esa til tizimida so‘z ma’nosini farqlovchi eng kichik birlik bo‘lib, fonologiya fanining markaziy tushunchasidir. Maqolada ushbu birliklarning o‘zaro bog‘liqligi, O‘zbek tilidagi tovushlar va fonemalar tizimi, fonologik jarayonlar, allofonlar, minimal juftliklar asosida fonemalarni aniqlash kabi muhim masalalar keng yoritilgan. CHaros Otamurodova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131162 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131163 Telemeditsina — bu zamonaviy tibbiyotda eng tez rivojlanayotgan yo‘nalishlardan biri bo‘lib, axborot texnologiyalarining sog‘liqni saqlash sohasidagi eng muhim yutuqlaridan hisoblanadi. Ushbu mavzu quyidagi sabablarga ko‘ra maqola uchun juda qulay. Telemeditsina bo‘yicha ilmiy maqolalar, tahliliy hisobotlar, amaliy tajribalar va statistik ma’lumotlar ko‘plab nufuzli manbalarda mavjud. Hindiston, Saudiya Arabistoni, AQSh kabi davlatlarda telemeditsina muvaffaqiyatli joriy etilgan bo‘lib, bu tajribalar maqolangizda konkret misollar keltirish imkonini beradi. O‘zbekiston va boshqa Markaziy Osiyo davlatlarida ham telemeditsina bo‘yicha dastlabki qadamlar tashlangan, bu esa mavzuni milliy kontekstda yoritish imkonini beradi. Laziza Abduqaxxorova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131163 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131164 Statistik mexanika va termodinamika orasidagi bog'liqlik: Matnda statistik mexanikaning termodinamika bilan uzviy bog'liqligi, ya'ni tizimning makroskopik xususiyatlarini (masalan, energiya, bosim, harorat) uning tarkibidagi zarrachalarning mikroskopik holatlari (koordinatalar va impuls) orqali tushuntirish asosiy g'oya ekanligi ta'kidlangan. * Faza fazosi: Zarrachalar tizimining holatini ifodalash uchun faza fazosi tushunchasi kiritilgan. Bu fazoda har bir nuqta tizimning biror lahzadagi holatini (barcha zarrachalarning koordinatalari va impulslarini) ifodalaydi. Fazoviy fazodagi nuqtalarning zichligi tizimning ehtimoliy holatlarini tavsiflaydi. Dilnavoz Kamalova, Shahzoda Shomurodova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131164 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131165 Mazkur ilmiy maqolada iqtisodiyot sohasidagi zamonaviy tendensiyalar, bozor mexanizmlari va iqtisodiy islohotlarning samaradorligi atroflicha tahlil qilingan. Muallif tomonidan milliy iqtisodiyotning raqamli transformasiyasi, investision muhitni yaxshilash va innovasion rivojlanishni ragʻbatlantirish masalalari tadqiq etilgan. Shuningdek, ilmiy maqolada sohaviy tahlillar, statistik ma'lumotlar va tajriba natijalari orqali iqtisodiy jarayonlarning ta'sir omillari yoritilgan. Xulosa va takliflar iqtisodiy siyosatni takomillashtirishga xizmat qiladi. Dinora Yusubboeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131165 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131166 Chidamlilik — inson organizmining uzoq muddat davomida jismoniy faoliyatni samarali bajara olish qobiliyatidir. Bu sifatni shakllantirish murakkab jarayon bo‘lib, uni yo‘qotish esa oson kechadi. Chidamlilikni rivojlantirish jarayonida markaziy asab tizimi, mushaklar faoliyati va energiya almashinuv mexanizmlari muhim rol o‘ynaydi. Ushbu sifat ikki asosiy shaklda namoyon bo‘ladi: umumiy va maxsus chidamlilik. Umumiy chidamlilik — har qanday jismoniy faollik davomida charchoqqa bardosh berish qobiliyatidir. Maxsus chidamlilik esa sport turi yoki jismoniy mashqning o‘ziga xos harakatlari jarayonida toliqishga qarshi kurashish salohiyatini ifodalaydi. Jahongir Omonov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131166 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131169 Mazkur maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy sifatlarni shakllantirishning psixologik-pedagogik asoslari va samarali mexanizmlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda axloqiy tarbiyaning mazmuni, uning o‘quv-tarbiyaviy jarayondagi roli, ta’sirchan vositalari, shuningdek, oilaviy va ijtimoiy muhitning ahamiyati yoritilgan. Maqolada bolalarning halollik, adolat, do‘stlik, kattalarga hurmat, tengdoshlar bilan mehr-oqibatli munosabat kabi axloqiy fazilatlarni shakllantirishda pedagogik metodlar, ertaklar, o‘yinlar va shaxsiy namunaning o‘rni asoslangan holda bayon etiladi. Sevinch Davronova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131169 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131170 Ushbu maqolada insoniyat tarixida osmon jismlarini kuzatish madaniyatining shakllanishi va u orqali ilm-fanning taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi yoritiladi. Qadimgi sivilizatsiyalar – Mesopotamiya, Misr, Xitoy va Markaziy Osiyodagi yulduz kuzatuvlari, ularning kalendarlar, navigatsiya va madaniy hayotdagi ahamiyati tahlil qilinadi. Shuningdek, teleskopning ixtiro qilinishi, klassik optik kuzatuvdan to zamonaviy radio, infraqizil va rentgen teleskoplargacha bo‘lgan evolyutsiya bosqichlari ochib beriladi. Maqola insoniyatning osmonni tushunishga bo‘lgan urinishlari, fan va texnologiyaning bu yo‘ldagi yutuqlari va zamonaviy astrofizika nazariyalarining shakllanishiga bo‘lgan ta’sirini yoritadi. Navbahor Qurbanbayeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131170 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131172 Ushbu maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarda elementar matematik tasavvurlarni shakllantirishda raqamli texnologiyalarning o‘rni va ta’siri tahlil qilinadi. Bugungi tezkor raqamli rivojlanish davrida ta’lim sohasida zamonaviy texnologiyalar, xususan, interfaol platformalar, mobil ilovalar va o‘quv o‘yinlari orqali bolalarning matematik qobiliyatlarini erta yoshdan rivojlantirish mumkinligi isbotlanmoqda. Ayniqsa, son, miqdor, shakl, o‘lcham, tartib va fazoviy tushunchalarni bolalarga qiziqarli, vizual va mustaqil o‘rganishga undaydigan raqamli vositalarning afzalliklari yoritiladi. Maqolada shuningdek, raqamli vositalarning ta’limiy samaradorligini oshirishga xizmat qiluvchi metodik yondashuvlar va amaliy tavsiyalar keltirilib, raqamli texnologiyalar orqali bolalarning kognitiv (bilish) rivojlanishiga qanday ijobiy ta’sir ko‘rsatishi misollar asosida asoslab beriladi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, to‘g‘ri tanlangan va pedagogik maqsadga yo‘naltirilgan raqamli vositalar orqali bolalarda matematik tafakkurni erta shakllantirish samaradorligi ortadi. Diana Djumabayeva, Luiza Latipova , Angelina Raximova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131172 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131174 Mazkur maqolada integrativ yondashuvning nazariy asoslari, uning zamonaviy pedagogik jarayondagi tutgan o‘rni, ayniqsa, maktabgacha ta’lim yo‘nalishida tarbiyachi kadrlar tayyorlashdagi dolzarbligi keng yoritilgan. Integrativ yondashuv orqali turli fanlararo bog‘liqliklarni yo‘lga qo‘yish, nazariy bilimlarni amaliy faoliyat bilan uyg‘unlashtirish, kasbiy kompetentlikni shakllantirishda muhim vosita sifatida ko‘rib chiqiladi. Maqolada integratsiyaning o‘quvchilarda tizimli va tanqidiy fikrlashni rivojlantirish, o‘qitish jarayonini kontekstual asosda tashkil etish orqali ta’lim samaradorligini oshirishdagi roli ochib beriladi. Tarbiyachilarni tayyorlashda fanlararo integratsiyaga asoslangan darslar, mashg‘ulotlar, amaliy topshiriqlar orqali ularning kasbiy ko‘nikmalari, ijodiy yondashuvi va muammoli vaziyatlarni hal etish qobiliyatlari rivojlanishi ta’kidlanadi. Shuningdek, integrativ yondashuvning amaliy tajriba asosida samaradorligi tahlil qilinadi va uning istiqboldagi pedagogik ahamiyati asoslanadi. Kamilla Askarova , Sevara Ismoilova , Svetlana Xakimova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131174 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131175 Ushbu maqolada Zulfiya Qurolboy qizining “Oyimtilla” hamda Iqbol Mirzoning “Bonu” romanlarida zamonaviy o‘zbek ayolining fojiali taqdiri badiiy jihatdan qanday yoritilgani tahlil qilinadi. Asosiy e’tibor Nilufar va Bonu obrazlari orqali ichki ruhiy iztirob, jamiyat tazyiqi, shaxsiy erkinlik va qadriyatlar to‘qnashuvi kabi holatlarning tasvirlanishiga qaratiladi. Maqola har ikki asardagi poetik uslub, tragik yakunlar, ichki monologlar va ramziy ifodalar asosida ayol fojiasining adabiy ifodasini ochib beradi. Dilorom Mamatova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131175 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131176 Ushbu maqolada oliy ta'lim muassasalarida kimyo ta'limini samarali tashkil etish va talabalarning kimyoviy fikrlashini rivojlantirishda zamonaviy pedagogik yondashuvlar, xususan, interaktiv kvestlar va raqamli topshiriqlardan foydalanish masalalari tadqiq etilgan. Tadqiqot natijalariga ko'ra, ushbu innovatsion yondashuvlar talabalarning kimyoviy fikrlashini chuqurlashtirish, ijodiy va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish, shuningdek, kimyo faniga bo'lgan qiziqishlarini oshirish uchun samarali vosita ekanligi aniqlangan. J Sharopov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131176 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131178 Maqalada dástanlarda qollanılǵan sóz shaqabları menen frazeologiyalıq sóz dizbekleri haqqında sóz boladı. Olardıń dástan tilinde qollanıwı, bir-birinen ayırmashılıqların “Edıge” dastannan alınǵan mıssallar arqalı talqılanadı. Saxibjamal Kalmuratova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131178 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131179 Ushbu maqolada ta’lim va tarbiya jarayonida qadriyatlarning namoyon bo‘lish shakllari, hamda ta’lim tarbiya jarayonida qadriyatlarning tasiri, millatning tarixi, yashash tarzi, ma’naviyati hamda madaniyati, ommaviy madaniyat hamda axloqiy buzuqlik va zoʻravonlik, individualizm, egosentrizm, globalizatsiya bilan uzviy bog‘liq holda namoyon bo‘luvchi qadriyatlarning ahamiyati haqida fikr mulohazalar yuritilgan. Sitora Toʻxtayeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131179 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131180 Educational texts are densely populated with lexemes that range from high-frequency general words to specialized academic and instructional vocabulary. This study investigates how educational lexemes—particularly those used in instructions—affect students’ reading comprehension under conditions of explicit and implicit instruction. Using a mixed-method design, the study reveals that students’ comprehension improves significantly when key lexemes are explicitly introduced and explained prior to reading. The findings highlight the importance of vocabulary instruction in content learning and suggest pedagogical strategies for scaffolding both general and discipline-specific lexemes to enhance reading comprehension. Elinura Zokirova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131180 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131181 The integration of Artificial Intelligence (AI) technologies such as ChatGPT into English as a Foreign Language (EFL) classrooms offers new possibilities for enhancing listening comprehension and learner engagement. This paper explores the pedagogical value and limitations of using ChatGPT as a listening assistant in secondary EFL classes, with a focus on the Uzbek educational context. ChatGPT, when combined with text-to-speech or speech recognition tools, provides opportunities for real-time, interactive listening practice, allowing learners to engage in simulated conversations, receive immediate clarification, and adjust the complexity of input based on their proficiency. These features promote learner autonomy, metacognitive strategy use, and increased exposure to English input in a low-anxiety environment. However, several limitations exist, including a lack of natural prosody, challenges in simulating authentic discourse, and infrastructural constraints in under-resourced schools. Additionally, the overuse of AI-generated content without pedagogical mediation can hinder critical thinking and pragmatic development. The study concludes that when integrated into a blended learning approach—alongside teacher guidance and authentic materials—ChatGPT can be a valuable tool in supporting listening development in EFL learners, provided that digital literacy and access barriers are addressed. Malika Baxramova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131181 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131182 Ushbu maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini shakllantirishning usullari va pedagogik sharoitlari tahlil qilingan. Ayniqsa, savol-javob texnologiyalari, mantiqiy mashqlar, muammo asosida o‘qitish va darsda ochiq savollar berish orqali o‘quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatish yo‘llari ko‘rib chiqilgan. Mazkur yondashuvlar orqali bolalarda fikrlash madaniyati, tahlil qilish, o‘z fikrini asoslab aytish va qaror qabul qilish qobiliyati rivojlanadi. Mardona Qurboniyozova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131182 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131183 Ushbu maqolada o‘zbek tilidagi grammatik qo‘shimchalarning stilistik va ekspressiv imkoniyatlari haqida fikr yuritiladi. Bo‘yoqdorlik, hissiylik, kinoya, obrazlilik kabi uslubiy xususiyatlarni yuzaga chiqarishda ayrim qo‘shimchalarning ifodaviy roli izohlanadi. Maqolada bunday qo‘shimchalarning badiiy matnlardagi qo‘llanilishiga doir misollar tahlil qilinadi va ularning funksional boyligi ochib beriladi. Ma’rifat Xusanova, Marjona Ravshanova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131183 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131184 Buyuk sarkarda Amir Temur nafaqat siyosiy va harbiy sohalarda, balki madaniyat va me’morchilikda ham muhim iz qoldirgan. Uning davrida qurilgan masjid, maqbara, madrasa va saroylar o‘z davrining estetik va texnik yutuqlarini mujassam etgan. Ushbu maqolada Amir Temur davrida amalga oshirilgan me’morchilik siyosati va uning madaniy merosga ta’siri tahlil qilingan. Xususan, Go‘ri Amir, Bibi Xonim, Shohi Zinda va Ulug‘bek madrasasi kabi me’moriy obidalar YUNESKO tomonidan jahon ahamiyatiga molik madaniy meros sifatida tan olingan bo‘lib, ular bugungi kunda nafaqat tarixiy qadriyat, balki xalqimizning milliy o‘zligini ifodalovchi timsollar sifatida e’zozlanadi. Zaynabbonu Muxtorova , Sarviniso Ma’murova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131184 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131185 Ushbu maqolada kimyo fanini o'qitishda variativ reja asosida differensial yondashuvni qo'llash masalalari ko'rib chiqilgan. Zamonaviy ta'lim tizimida har bir o'quvchining individual xususiyatlari, qobiliyatlari va tayyorgarlik darajasini hisobga olish muhim ahamiyat kasb etadi. Maqolada o'quvchilarning boshlang'ich bilim darajasi, o'zlashtirish tezligi va qiziqishlariga mos ravishda kimyo darslarini tashkil etishning samarali usullari tahlil qilingan.Variativ rejalashtirish orqali turli darajadagi o'quvchilar uchun moslashtirilgan topshiriqlar, tajribalar va o'quv materiallari tayyorlash metodikasi yoritilgan. Maqolada keltirilgan yondashuv o'quvchilarning kimyo faniga bo'lgan qiziqishini oshirish, ularning individual imkoniyatlarini ro'yobga chiqarish va ta'lim sifatini yaxshilashga xizmat qiladi. Differensial ta'limning afzalliklari, qo'llash bosqichlari va kutilayotgan natijalar ilmiy-pedagogik adabiyotlar tahlili hamda amaliy tajribalar asosida bayon etilgan. Farrux Temirov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131185 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131186 В условиях модернизации экономики и интенсификации интеграционных процессов стратегическое управление развитием конкурентных преимуществ высших образовательных учреждений становится ключевым направлением государственной политики в Узбекистане. Согласно Стратегии развития «Новый Узбекистан» на 2022–2026 годы [1], одной из приоритетных задач является создание конкурентоспособной национальной системы образования, способной обеспечить подготовку высококвалифицированных кадров. Hаргизахон Ходжаева Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131186 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131187 Ushbu ilmiy maqola elektr zanjirlaridagi asosiy qonunlardan biri - butun zanjir uchun Om qonunini chuqur tahlil qilishga bag‘ishlangan. Elektr toki, kuchlanish va qarshilik o‘rtasidagi bog‘liqliklar matematik asosda yoritiladi. Ayniqsa, elektr yurituvchi kuch, ichki va tashqi qarshilik, tok kuchi tushunchalari to‘liq yoritilib, ular orasidagi funksional munosabatlar formulalar orqali tushuntiriladi. Zanjirdan ajralayotgan energiyaning issiqlik ko‘rinishida qanday tarqalishi, foydali va yo‘qotilgan energiya nisbatlari, Joul-Lens qonuni asosida ifodalanadi. Bu maqola o‘rta maktab o‘quvchilari, abituriyentlar hamda fizika fanidan chuqur bilim olishni istovchilar uchun foydali bo‘lib xizmat qiladi. Dilora Tilavova , Firuza Nabiyeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131187 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131189 Ushbu maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablarida darsdan tashqari musiqa to‘garaklarini tashkil etish faoliyati, metodikasi, ish olib uslublari haqida tavsiya va tushunchalar bayon etilgan. Shuningdek, musiqa to‘garaklari orqali o‘quvchilarda san’at, xalq ijodiyoti, ma’naviyat, madaniyatga muhabbat hissini uyg’otish mumkinligi bayon etilgan. Anvar Abdusamatov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131189 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131190 Ushbu maqolada ishlab chiqarish jarayonlarini modellashtirishda koʻp mashtabli (multi-scale) va koʻp shaklli (multi-form) yondashuvlarning mohiyati yoritiladi. Modellashtirish jarayonida tizimning har xil darajadagi komponentlari birgalikda ko‘rib chiqiladi: texnologik, texnik, axborot va boshqaruv komponentlari. Maqolada ishlab chiqarish tizimlarining tarkibiy elementlari orasidagi murakkab bogʻlanishlar va ular orasidagi aloqalarni aniqlash, modellashtirish vositalari va algoritmlarini qo‘llashning dolzarbligi asoslab beriladi. Mazkur yondashuv raqamli egizaklar (Digital Twin) va sanoat 4.0 texnologiyalari bilan bogʻliq holda tahlil qilinadi. Zilola Raximberdiyeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131190 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131192 Maqolada taymerlarning turlari, ishlash prinsipi va zamonaviy texnologiyalardagi qo‘llanilishi tahlil qilinadi. Kelajakdagi istiqbollar va sun’iy intellekt bilan integratsiyasi ko‘rib chiqiladi. Zilola Raximberdiyeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131192 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131193 В статье рассматриваются особенности связей между лексическими единицами в ментальном лексиконе, отражающие когнитивные механизмы хранения, организации и актуализации языковой информации. Анализируются различные типы связей, а также их роль в формировании внутренней структуры лексикона. Полученные результаты способствуют углублённому пониманию ментальной репрезентации лексических единиц и имеют прикладное значение для когнитивной лингвистики, лексикографии и языкового обучения. Камила Жумаева Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131193 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131196 Ta’lim muassasalarida xodimlarning imidji nafaqat tashqi ko’rinish bilan cheklanib qolmay, balki ularning xulq-atvori, kommunikatsiya uslubi, professionallik darajasi va muassasa qadriyatlarini aks ettirish qobiliyatini ham o’z ichiga oladi. Ayniqsa (yapon komikslari) uslubidagi ta’lim muassasalarida bu omillar o’ziga xos ahamiyatga ega. Chunki o’ziga xos vizual madaniyat va qadriyatlarni mujassam etadi. Bunday muassasalarda xodimlarning imidji ta’lim muhitiga bevosita ta’sir ko’rsatadi, o’quvchilarning motivatsiyasi, qiziqishi va muassasaga bo’lgan ishonchini shakllantiradi. Kamola Raxmatova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131196 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131197 Mazkur tezisda tahlil qilish orqali so‘zlarning qismlarini ajratish va ma’nolarini aniq tushunish mumkin bo‘ladi va komponent tahlil qaysi tahlillar bilan o‘xshashi,farq qilinishi aniqlanadi. Komponent tahlili tilshunoslikda: tilning muhim birliklarining mazmun rejasini o‘rganish usuli, uning maqsadi ma'noni minimal semantik komponentlarga ajratish sifatida qaraladi. Har qanday til birligining ma’nosi semantik komponentlardan (semalardan) iborat degan gipotezaga asoslanib, tilning lug‘at tarkibini cheklangan (nisbatan kichik) semantik xususiyatlar yordamida tavsiflash mumkin. Nargiza Qodirova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131197 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131198 Ushbu maqolada gomeostaz tushunchasi, uning fiziologik asoslari va organizmdagi barqaror ichki muhitni ta'minlovchi asosiy regulyator mexanizmlar keng yoritilgan. Gomeostaz asosan asab va endokrin tizimlar orqali amalga oshiriladi, bu tizimlar organizmda harorat, glyukoza darajasi, qon bosimi, pH, suyuqlik va elektrolit muvozanatini qat'iy nazorat ostida ushlab turadi. Teskari aloqa mexanizmi gomeostazning markaziy tamoyili sifatida ko‘rsatilgan bo‘lib, har qanday fiziologik ko‘rsatkichning og‘ishi javoban regulyator tizimlar tomonidan tuzatilib, holat me'yorga keltiriladi. Termoregulyatsiya, osmoregulyatsiya, glikemik nazorat, kislota-ishqor muvozanati va qon bosimi regulyatsiyasi gomeostaz mexanizmlarining asosiy yo‘nalishlari sifatida ko‘rib chiqilgan. Maqolada, shuningdek, bu mexanizmlarning buzilishi bilan bog‘liq bo‘lgan patologik holatlar ham ilmiy tahlil etilgan. Gomeostaz mexanizmlarining izchil va muvozanatli ishlashi organizmning salomatligi va hayotiy faoliyati uchun muhim asos hisoblanadi. Marjona Ma'murova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131198 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131201 Mazkur maqolada ayollar va yoshlarning mehnat muhofazasi bilan bog‘liq huquqlari, qonunchilikdagi kafolatlar va ishlab chiqarish jarayonida ularga yaratiladigan xavfsiz mehnat sharoitlarining ahamiyati tahlil qilinadi. Xalqaro tajribalar, O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi hamda boshqa normativ hujjatlar asosida ayollar va yoshlar uchun belgilangan imtiyozlar, cheklovlar va ijtimoiy himoya choralarining amaliyotga tatbiqi ko‘rib chiqiladi. Muyassar Jumadullayeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131201 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131202 This paper explores the intersection of gender equality and environmental law, with a particular focus on the role and participation of women in environmental decision-making, policy development, and legal frameworks. It highlights how environmental degradation disproportionately affects women, especially in developing countries, and how their underrepresentation in legal and institutional structures can limit sustainable environmental outcomes. Drawing on international frameworks such as CEDAW and the Rio Declaration, as well as national case studies, the article advocates for a gender-sensitive approach in environmental governance. Nodirabonu Abdurofiyeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131202 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131203 Ushbu maqolada halol turizmning shakllanishi, asosiy tamoyillari, global turizm industriyasidagi o‘rni hamda O‘zbekistonda uni joriy etish istiqbollari IMRAD uslubida tahlil qilingan. Tadqiqot davomida halol xizmatlarga bo‘lgan talab, musulmon sayyohlarning afzalliklari, mavjud infratuzilmaviy muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, halol turizm orqali iqtisodiy o‘sish, madaniy merosni targ‘ib qilish va xalqaro hamkorlikni kuchaytirish masalalari yoritiladi. Saodatxon Abdullayeva Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131203 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131204 Mazkur maqolada yosh avlodning huquqiy madaniyatini shakllantirish va uni rivojlantirishda ta’lim tizimining o‘rni, usullari va samaradorligi tahlil etiladi. Shu bilan birga, huquqiy ong, huquqiy savodxonlik, fuqarolik pozitsiyasi kabi tushunchalarning mazmun-mohiyati ochib beriladi. Ilmiy adabiyotlar tahlili orqali huquqiy tarbiyaning zamonaviy yondashuvlari ko‘rib chiqiladi hamda O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan huquqiy-ma’rifiy islohotlarning yoshlar ongiga ta’siri o‘rganiladi. Izzatbek Habibjonov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131204 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131205 Ushbu maqolada boshlang’ich sinf o’quvchilarini intilishlari va ijodiy qobiliyatini rivojlantirish bóyicha ma’lumotlar berilgan. Bunda asosan maqsadga erishishda samarali bo’lgan asosiy metodik yondashuvlar keltirilgan. Gulchiroy Sharopova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131205 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131206 Mаzkur mаqolаdа oliy tа’lim tizimidа joriy etilgаn kredit-modul tizimi hаmdа tаlаbаlаrning kommunikаtiv kompetensiyаsini shаkllаntirish jаrаyoni o‘rtаsidаgi uzviy bog‘liqlik tаhlil qilinаdi. Kredit-modul tizimining tаlаbаlаrning mustаqil tа’limgа yo‘nаltirilgаnligi, o‘z fikrini erkin vа rаvon ifodа etish ko‘nikmаlаrini rivojlаntirishdаgi roli ochib berilаdi. Shuningdek, kommunikаtiv kompetensiyаning mаzmuni, tuzilmаsi vа uni shаkllаntirishning pedаgogik shаrt-shаroitlаri ko‘rib chiqilаdi. Xorijiy tаjribа misolidа kredit-modul tizimi orqаli sаmаrаli kommunikаtiv muhit yаrаtish yo‘llаri tаhlil qilinib, аmаliy tаvsiyаlаr berilаdi. Ushbu mаqolа nаzаriy аsoslаr bilаn bir qаtordа, аmаliy jihаtdаn hаm muhim аhаmiyаtgа egа bo‘lib, zаmonаviy tа’lim jаrаyonidа o‘qituvchi vа tаlаbа o‘rtаsidаgi sаmаrаli muloqotni yo‘lgа qo‘yishgа xizmаt qilаdi. Аlpomish Xusаnov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131206 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131208 Bugungi kunda yoshlarni ta’limga jalb etish va ularda bilim olishga bo‘lgan ichki motivatsiyani shakllantirish muhim ijtimoiy vazifalardan biridir. Maqolada yoshlarning ta’limga qiziqishini oshirishga ta’sir etuvchi omillar, mavjud muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari tahlil qilinadi. Oila, maktab, o‘qituvchilar, jamiyat va ommaviy axborot vositalarining ta’siri alohida ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, zamonaviy texnologiyalar, raqamli platformalar, interaktiv ta’lim uslublari yosh avlodni rag‘batlantirishda qanday rol o‘ynashi bayon etiladi. Tadqiqotda so‘rovnomalar, kuzatuvlar va mavjud ilmiy adabiyotlar asosida yondashuvlar ishlab chiqilgan. Natijalar yoshlarning ta’limga bo‘lgan qiziqishini shakllantirishda ko‘p omilli yondashuv zarurligini ko‘rsatadi. Maqola ta’lim tizimi ishtirokchilariga, xususan, o‘qituvchilar, ota-onalar va ta’lim siyosatini ishlab chiquvchilar uchun foydali tavsiyalar beradi. Umuman olganda, yoshlarni ta’limga qiziqtirish faqat bilim berish emas, balki ularning hayotiy maqsadlarini shakllantirishda muhim omil ekani isbotlanadi. Madina Rafiqova , Umida Qo’shaqova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131208 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131209 Mazkur maqolada makroiqtisodiyotning zamonaviy sharoitdagi asosiy strategik yo‘nalishlari yoritilgan. Xususan, iqtisodiy o‘sish, bandlik, inflyatsiyani boshqarish, tashqi iqtisodiy muvozanat, fiskal va monetar siyosat, innovatsion rivojlanish yo‘nalishlari chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, O‘zbekiston misolida strategik ustuvorliklar ko‘rib chiqilgan. R Xidoyatov, U Xolmurzayev Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131209 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131210 Ushbu maqolada O‘zbekistonda elektron tijoratning hozirgi rivojlanish holati, uni takomillashtirish zarurati va iqtisodiyotdagi roli tahlil qilinadi. E-tijoratning iqtisodiy samaradorligi, raqamli infratuzilmaning rivojlanishi, tadbirkorlikni kengaytirishdagi o‘rni va aholining istifodasi asoslab beriladi. M Obilov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131210 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131211 Ushbu maqolada konstitutsiyaviy qadriyatlar va milliy g‘oya o‘rtasidagi falsafiy-ijtimoiy uyg‘unlikning barqaror jamiyat qurilishidagi nazariy va amaliy ahamiyati tahlil qilinadi. Muallif tomonidan qadriyatlarning huquqiy me'yorlar tizimidagi ontologik asoslari, ularning tarixiy shakllanish bosqichlari va milliy g‘oyaning jamiyat ijtimoiy ongiga singdirilish mexanizmlari tahlil etilgan. Konstitutsiyaviy qadriyatlar davlat va jamiyat o‘rtasidagi o‘zaro ijtimoiy shartnoma sifatida qaralib, ular orqali milliy g‘oyaning huquqiy asosda mustahkamlanishi va shaxsni ijtimoiylashuvga yo‘naltirish mexanizmi o‘rganiladi. Shuningdek, maqolada O‘zbekiston Respublikasining konstitutsiyasi va unga kiritilgan so‘nggi o‘zgartishlar kontekstida milliy g‘oyaning asosiy qadriyatlar bilan uyg‘unlashgan modeli falsafiy nuqtai nazardan tahlil etilgan. Tahlil davomida konstitutsiyaviy qadriyatlarning fuqarolik jamiyati, huquqiy ong va milliy birlikni mustahkamlovchi determinanta sifatidagi ahamiyati asoslab beriladi. Tadqiqotda Sharq falsafasi, zamonaviy siyosiy-normativ yondashuvlar va konstitutsiyaviy demokratik tizimlar tajribasi solishtirma tahlil vositasida ilmiy asosda yoritilgan. Izzatbek Habibjonov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131211 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131215 Mazkur tezisda Milliy xavfsizlik tizimida Milliy gvardiyaning iqtisodiy barqarorlikni taʼminlashdagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Milliy gvardiyaning mamlakat ichki xavfsizligini mustahkamlash, ijtimoiy-iqtisodiy muhitni barqaror saqlash hamda strategik obyektlarni himoya qilishdagi faoliyati ochib beriladi. Iqtisodiy barqarorlikka tahdid soluvchi omillar va ularga qarshi kurashishda Milliy gvardiyaning tashkiliy, huquqiy hamda amaliy choralari ilmiy jihatdan asoslanadi. Tadqiqotda zamonaviy xavfsizlik yondashuvlari va global xavf-xatarlar sharoitida Milliy gvardiyaning funksional roli chuqur o‘rganiladi. Alisher Burxonov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131215 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131219 Ushbu maqolada PIRLS baholash tizimi mezonlari asosida boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining matnni tushunish darajasini aniqlash usullari yoritiladi. Maqolada matnni tushunishga oid ko‘nikmalar: asosiy fikrni aniqlash, tafsilotlarni ajratish, sabab-oqibatni anglash, xulosa chiqarish va matnga baho berish kabilar baholashda qanday mezonlar asosida mavzu chuqur yoritilib boradi. Iroda Akramova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131219 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131220 Ushbu maqolada Robert Kiyosakining mashhur “Boy ota, kambag‘al ota” asaridagi asosiy g‘oyalar – moliyaviy savodxonlik, iqtisodiy mustaqillik va an’anaviy ta’lim tizimiga tanqidiy yondashuv tahlil qilinadi. Asar zamonaviy yoshlar hayotida diplomdan ko‘ra ko‘nikma muhimroq ekanligini ko‘rsatadi. Maqola orqali Kiyosakining ikki xil ota modeli orqali ilgari surgan moliyaviy tafakkur g‘oyalari, ularning O‘zbekiston jamiyati uchun dolzarbligi yoritiladi. Hayot saboqlari orqali shakllangan real iqtisodiy bilimlar va ularning yoshlar muvaffaqiyatidagi o‘rni alohida ta’kidlanadi. Xayrullo Temirov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131220 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131221 Ushbu maqolada Vladimir Nabokov ijodida rus tilining estetik va madaniy o‘rni tahlil qilinadi. Adibning ko‘p tilli muhitda shakllangan badiiy tafakkuri, rus tilini kech o‘zlashtirishi va Dahl lug‘ati orqali uni chuqur o‘rganishi shuningdek, Berlin davridagi muhojirlik muhiti uning nasrida rus tilining poetik qudratini oshirganligi yoritiladi. “Mashenka” (1926), “Korol, dama, valet” (1928), “Lujin himoyasi” (“Защита Лужина”,1930), “Jasorat” (“Подвиг”, 1931) kabi asarlardagi nostalgiya va milliy o‘zlik motivlari rus tilidagi obrazlar orqali ifodalanadi. Shuningdek, Vladimir Nabokovning tarjimonlik mahorati va ikki tilli ijodiy uslubi rus tilining nafosati va tarovati bilan bevosita bog‘lanadi. Maqola adib nasrida badiiy tafakkur manbai sifatida qanday qo‘llanganini ko‘rsatishga qaratilgan. Sabina Pulatova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131221 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131225 Ushbu maqolada sanoat chiqindilarini kamaytirish va aylanma iqtisodiyot tamoyillarini tatbiq etishning ekologik samaradorligi tahlil qilinadi. Aylana iqtisodiyot modelining chiqindilarni qisqartirish, energiya va resurslarni tejash, shuningdek, ifloslanishni kamaytirishga ta’siri o‘rganiladi. Xitoy kabi mamlakatlardagi amaliy misollar asosida, ushbu yondashuvning ekologik va iqtisodiy foydalari ko‘rsatib o‘tiladi. Shuningdek, aylanma iqtisodiyotga o‘tishda duch kelinadigan texnologik, iqtisodiy va me’yoriy to‘siqlar hamda ularni yengish imkoniyatlari muhokama qilinadi. Maqola yakunida davlat, xususiy sektor va jamoatchilikning ekologik barqarorlikka erishishdagi roli bo‘yicha tavsiyalar berilgan. Xuryona Zulunova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131225 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131229 The psychological development of adolescents is deeply influenced by the environment in which they are raised, with the family playing a central role. This article explores how various aspects of the family environment — including parenting styles, communication practices, emotional support, and conflict resolution — impact adolescent mental health and emotional growth. Drawing upon both classical psychological theories and contemporary empirical research, the study highlights the importance of secure attachment, open dialogue, and cultural sensitivity within family dynamics. The findings underscore that a supportive and emotionally responsive family context fosters resilience, identity formation, and healthy behavior among adolescents. The article concludes with recommendations for parents, educators, and mental health professionals to strengthen family-based psychological support systems in the modern era. Nigora Oripova, Hayrixon Rahmatova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131229 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131233 Ushbu maqolada og‘ir hayotiy vaziyatga tushgan shaxslar bilan olib borilayotgan ijtimoiy ishning amaliy tajribalari, metodik yondashuvlari va samaradorligi tahlil qilinadi. Muallif ushbu toifadagi shaxslar bilan ishlashda davlat va nodavlat tashkilotlarining tutgan o‘rni, ijtimoiy xizmatlarning sifat va doirasi, mutaxassislar malakasi hamda xizmatlar ko‘rsatish jarayonida uchraydigan muammolarni yoritadi. Maqolada mahalliy va xalqaro tajribalarga asoslangan holda ijtimoiy xizmatlar tizimini takomillashtirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan. Dilshoda Komilova , Hayrihon Rahmatova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131233 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131237 Ushbu maqolada Building Information Modeling (BIM) texnologiyasining O‘zbekiston arxitektura va qurilish amaliyotiga joriy etilishi, mavjud muammolar, imkoniyatlar va istiqbollar tahlil qilinadi. BIM raqamli qurilish loyihalash tizimi bo‘lib, u loyiha jarayonlarining aniq, muvofiqlashtirilgan va samarali amalga oshirilishini ta’minlaydi. Maqolada texnologiyaning afzalliklari, xalqaro tajriba va O‘zbekistonda bu tizimni keng joriy etish bo‘yicha tavsiyalar beriladi. Mohigul Hamidova , Shaxzod Vohidov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131237 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131238 Shaharlarning o‘sishi mamlakat umumiy iqtisodiy taraqqiyotining muhim tomonlaridan biri bo‘lib, yangicha asosda yuksala boshlagan Xorazm shahar tsivilizatsiyasining atrofdagi dashtlar va uzoqdagi mamlakatlar bilan iqtisodiy aloqalari mustahkamlanayotganidan va kengayib borganidan dalolat beradi. Maqoalada Afrig‘iylar davrida Xorazm markaziy shaharlarining o‘ziga xos jihatlari ko‘rib chiqildi. A Qurbanov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131238 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131239 Epidemiologik tadqiqotlar kasalliklarning tarqalishini tushunish va sog'liqni saqlash tizimining samaradorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Statistik metodlar ushbu tadqiqotlarda xavf omillarini aniqlash, natijalarni prognoz qilish va shu asosda xulosalar chiqarish uchun keng qo'llaniladi. Biroq statistik metodlarning kamchiliklari, jumladan, metodologik xatoliklar va ma'lumotlarni talqin qilishdagi noaniqliklar, aniq va ishonchli epidemiologik natijalarni olishda qiyinchiliklarni keltirib chiqarishi mumkin. K G'oyibnazarova , M Shojalilova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131239 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131240 Ushbu maqolada matnning kategoriyasi hisoblangan badiiy detal unga filologik yondashuv, matnning kichik elementi sifatida qarash, e’tirof etish, so‘z birikmalari, gap paradigmalari, matn negizida tahlil qilish borasidagi nazariy masalalar bayon qilingan. Dilnoza Komilova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131240 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131241 Ushbu maqolada g’o’zaning G.hirsutum L turiga mansub nav va namunalari ishtirokida olingan F1-F4 duragaylarida bosh poya balandligi belgisining irsiylanishi, o’zgaruvchanligi va shakllanishi bo’yicha olingan natijalar tahlili keltirib o’tilgan. Bunga ko’ra, bosh poya balandligi bo’yicha, yuqori avlodlarda andoza va boshqa duragay kombinatsiyalardan ustun bo’lgan F4 C-6580 x Saenr Pena-85 (M=115,30 sm) va F4 Nam-77 x Saenr Pena-85 (M=113,80 sm) duragay kombinatsiyalar tanlab olingan va keyingi tadqiqotlarda oila sifatida o’rganilib boriladi. Gulnoza Matyakubova, Baxrom Madartov, Nasiba Mavlonova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131241 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131242 Mazkur maqolada kognitiv lingvistika sohasida mavjud bo‘lgan yondashuvlar turlari – psixolingvistik, neyropsixolingvistik, semantik, mantiqiy, madaniy, individual-nutqiy va lingvokulturologik yondashuvlar keng qamrovda tahlil qilinadi. Y.Balashova va A.V.Kostin tomonidan ilgari surilgan nazariy yondashuvlar asosida til va tafakkur o‘rtasidagi murakkab munosabatlar ochib beriladi. Ushbu yondashuvlarning har biri tilni inson bilish jarayoni, madaniy merosni saqlash vositasi hamda individual tafakkur ifodasi sifatida o‘rganishga xizmat qiladi. Ayniqsa, “tushuncha” va “konsept” terminlari o‘rtasidagi semantik farqlar, ularning amaliy qo‘llanilishi kognitiv lingvistika doirasida qiyosiy tahlil qilinadi. Maqola kognitiv yondashuvlarning interdisiplinar xususiyatlarini ochib berar ekan, tilshunoslikda zamonaviy ilmiy qarashlarning uyg‘unlashuvini aks ettiradi. Shahlo Karimjonova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131242 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131244 Maqolada iqtisodchi olimlarning iqtisodiyotni rivojlantirishga investitsiyalarni moliyalashtirish haqidagi fikrlari yoritilgan. Shuningdek, investitsiya loyihalarini moliyalashtirish manbalari va ularning xususiyatlari D Jabborov, Z Rasulova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131244 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131248 Ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasida yoshlar siyosatining 1991-2015-yillar davomida shakllanishi tarixiy-nazariy jihatdan o‘rganilgan. Mustaqillik davrida qabul qilingan asosiy qonunchilik hujjatlari, davlat siyosatining institutsional asoslari va ularning amaliy funksiyalari tahlil etilgan. Shuningdek, xalqaro tajriba, ilmiy yondashuvlar va strategik hujjatlar asosida milliy yoshlar siyosatining bosqichma-bosqich evolyutsiyasi yoritilgan. Sunnatjon Axatov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131248 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131249 Mazkur maqolada IX–XI asrlarda Sirdaryo bo‘yida yashagan o‘g‘uz qabilalari va ularning shaharlari, ijtimoiy tuzumi hamda musulmon dunyosi bilan munosabatlari tarixiy manbalar asosida yoritiladi. Muallif Ibn Fadlan, Mas’udiy, Qashg‘ariy, Al-Beruniy kabi manbalarga tayanib, o‘g‘uzlar yashagan shaharlar – Yangi-Kent, Cend, Xuvâre, Farob, Sabran, Sug‘nak, Karnak, Sut-Kend va Barchinli-Kent kabi maskanlarning tarixiy va geografik joylashuvi, ularning ahamiyati hamda arxeologik izlari haqida fikr yuritadi. Shuningdek, o‘g‘uzlarning diniy holati, musulmonlikning kirib kelishi va qabilaviy ijtimoiy tabaqalanish masalalari ham tahlil qilinadi. Maqola o‘g‘uzlar tarixining muhim bosqichlarini ochib berishga xizmat qiladi. Sh Musaxonov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131249 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131250 Дефект межжелудочковой перегородки (ДМЖП) является самым распространенным врожденным пороком сердца (ВПС), на который приходится до 40% всех случаев. Несмотря на существенное снижение летальности и заболеваемости благодаря хирургическому лечению, длительные последствия в виде аритмий и остаточных дефектов остаются серьезным клиническим вызовом. Закрытие ДМЖП остается одной из самых распространенных операций при ВПС. Однако послеоперационные гемодинамические нарушения, включая аритмии и резидуальные шунты, продолжают оказывать значимое влияние на долгосрочные результаты. В Ефименко , N Жумобоев, К Инаков Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131250 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131251 Гемодинамические нарушения при врожденных пороках сердца (ВПС) оказывают значительное влияние на состояние физического здоровья детей. Известно, что тяжелые гемодинамические расстройства приводят к частым бронхолегочным инфекциям, гипоксемии, нарушению питания, метаболическому ацидозу и эмоциональной нестабильности, что в совокупности снижает физическое, социальное и психоэмоциональное благополучие пациентов. Гипоксические, ишемические и метаболические нарушения вызывают полиорганную дисфункцию, восстановление которой возможно лишь при своевременной хирургической коррекции. Ш Хакимов , и Жумобоев Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131251 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131252 Mazkur maqolada ixtisoslashtirilgan savdo majmualarining hududiy iqtisodiyotdagi roli, ularning rivojlanish tendensiyalari va xizmat ko‘rsatish infratuzilmasiga bo‘lgan ta’siri ilmiy-nazariy hamda amaliy nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Shuningdek, sohadagi mavjud muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqiladi. Abror Xatamov Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://inlibrary.uz/index.php/ijsci/article/view/131252 Tue, 05 Aug 2025 00:00:00 +0800