Talqin va tadqiqotlar

IKKINCHI JAHON URUSHINING O’ZBEKISTON SSR IJTIMOIY-IQTISODIY HAYOTIGA TA’SIRI

Shoirakhon Kambarova — 2025-07-17

Ikkinchi jahon urushi yillarida O’zbekistonda ro’y bergan ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlar yangicha nuqtai-nazar bilan o’rganilmoqda. Arxiv xujjatlaridan maxfiylik tamg‘asining olib tashlanishi bu masalada ham yangi tadqiqotlarga imkon yaratdi. Quyidagi maqolada zavod va korxonalarning ko’chirilishi, aholining urush ketayotgan xududlardan front ortiga, jumladan O’zbekistonga ko’chirilishi respublikaning ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga ta’siri to’g’risida so‘z boradi.

O‘ZBEK SHE’RIYATIDA METAFORALARNING POETIK VAZIFASI

Irodakhon Abdurakhmonova — 2025-07-17

Mazkur maqolada individual va kengaygan metaforalarning o‘zbek poeziyasi, ayniqsa, zamonaviy she’riyatda tutgan o‘rni tahlil qilinadi. Metaforalarning tuzilishi, grammatik bog‘liqligi, ularning emotsional ifoda vositasi sifatidagi roli yoritiladi.

QUYI SIRDARYO BO‘YI HUDUDLARINING TEMIR VA ANTIK DAVRDAGI IJTIMOIY-IQTISODIY VA ETNO-MADANIY MUNOSABATLAR TARIHSHUNOSLIGI

Dildora Sabirova — 2025-07-17

Mazkur maqolada O‘zbekistonning qadimiy hududlaridan biri bo‘lgan Quyi Sirdaryo bo‘yi vohasining temir va antik davrlardagi ijtimoiy-iqtisodiy hamda etno-madaniy taraqqiyoti tahlil qilingan. Mintaqadagi sug‘orishga asoslangan dehqonchilik tizimlari, hunarmandchilik va savdo aloqalari rivoji, shuningdek, turli etnik guruhlar o‘rtasidagi madaniy almashinuv jarayonlari o‘rganilgan. Quyi Sirdaryo bo‘yi vohasining Markaziy Osiyo tarixidagi o‘rni va uning sivilizatsion ahamiyati tarixiy va arxeologik manbalar asosida yoritib berilgan.

FOROBIYNING MUSIQASHUNOSLIK ILMLARIGA QO’SHGAN HISSASI

Shukhrat Ismatov — 2025-07-17

Maqola Abu Nasr Muhammad al-Forobiyning (872–950 yy.) «Kitob al-Musiqo al-Kabir» («Katta musiqiy kitob») nomli asari asosida o’rta asrlar musiqiy fanining rivojiga qo’shgan hissasini tahlil qilishga bag’ishlangan. Unda Samoniylar davri va shunday ataluvchi islomiy Renessansning tarixiy-madaniy konteksti, Forobiyning ilmiy qarashlarining manbalari (antik va sharq manbalari), shuningdek «Katta musiqiy kitob» asarining tuzilishi va mazmuni (tovush nazariyasi, intervallar, ladlar (maqomlar), ritm (iqoʻ), asboblar tavsifi) yoritiladi. Forobiyning metodologik yondashuviga – musiqiy hodisalarni tavsiflashda matematika, mantiq va falsafadan foydalanishga – alohida e’tibor qaratilgan.

O‘ZBEKISTON VA JANUBIY KOREYA TA’LIM TIZIMIDA PEDAGOGIK YONDASHUVLARNING TAQQOSLOVIY TAHLILI

Odinakhon Kodirova — 2025-07-17

Mazkur maqolada O‘zbekistonda xorijiy, xususan ingliz tilini o‘rganish va o‘rgatishdagi dolzarb masalalar yoritiladi. Ingliz tilining ikki shakli, uni o‘rganishdagi muammolar, innovatsion va AKT texnologiyalarning ahamiyati, o‘qituvchilarning metodik tayyorgarligi muhokama qilinadi. Shuningdek, Janubiy Koreya ta’lim tizimi bilan taqqoslash orqali ijobiy tajribalar tahlil qilinadi. Oliy ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi doirasidagi islohotlar ham yoritiladi. Xulosa tarzida esa xalqaro tajriba va zamonaviy texnologiyalarni ta’limga integratsiya qilish raqobatbardosh kadrlar tayyorlashda muhim omil ekani qayd etiladi.

MURAD MANSUR’UN ESERINDE KUR’AN AYETLERİNİN KULLANIMI

Sanobar Tursunova — 2025-07-17

İlim, amel ve ihlas şeriatın temelidir. İlim, Allah'ı bilmek, amel, Allah yolunda salih ameller, ihlas, Allah'ın birliğine inanmak ve O'nun rızasını kazanmaktır. Murad Mansur, İslam'ı yüksek aydınlanma ve temiz ahlak dini olarak adlandırıyor. Bu iki şey yüksek ilim ve temiz ahlakla birleşirse kisinin derecesi yükselir... Hem bu dünyada hem de ahirette şereflenir. Yazar, "İslam bir elinde cevheri, diğer elinde manayı, bir elinde dünyayı, diğer elinde ahireti, bir elinde ilim ve aklı, diğer elinde ise kalbi ve Hakk'a bağlılığı tutar" diye yazıyor. Murad Mansur'un eserlerinde insanlık görevleri, görgü sorumluluğu yani bir sözün yerine getirilmesi, davranış kültürü, şeyhlerin sohbetinden fayda alınması, onlardan gelen manevi yakınlık üzerine kıymetli fikirler beyan edilmiştir. Eserde temiz ve değerli bilgilere şahit olacaksınız.

PRECIOUS STONE IN SOURCES NAMES AND THEIR LINGUISTIC LANDSCAPE

Dildora Yusupova — 2025-07-17

There are precious and non-precious stones on earth and their names in the language. In fact, the world of stones and their names acquire special beauty and value in the linguistic landscape ofthe Universe. We observe that in the works of Hazrat Mir Alisher Navoi, he effectively used the names oprecious stones as a means of beautiful imagery.

OILAVIY NIZOLARNI HAL QILISHDA MEDIATSIYANING O‘RNI

Azizabonu Anvarova — 2025-07-17

Mediatsiya tushunchasi, lotincha “mediare” so‘zidan olingan bo‘lib, “vositachilik qilish” degan ma’noni anglatadi. Oilaviy nizolarni hal qilish mas’uliyatli vazifa hisoblanadi, shuning uchun ko‘pgina xorijiy mamlakatlarda mediatorga kasbiy malaka, oilaviy mediatsiya sohasida qo‘shimcha maxsus tayyorgarlik, yosh va amaliy tajribaga oid maxsus talablar mavjud. Aksariyat xorijiy mamlakatlarda oilaviy nizolarni sudga nisbatan mediatsiya orqali hal etish rivojlangan va uning ko‘rsatkichi ancha yuqori. Ushbu maqolada mediatsiya hamda oilaviy nizolarni hal qilishda mediatsiyaning o‘rni,shu bilan bir qatorda, uning muammolari yoritilib, ushbu muammolar yuzasidan amaliy takliflar beriladi va xorijiy davlatlarda mediatsiyasining o‘rni tahlil qilinadi.

BARKAMOL AVLOD TARBIYASIDA XORIJIY TILNING AHAMIYATI

Gulbakhor Abduraufova — 2025-07-17

bugungi kun talablaridan biri boʻlgan ingliz tilini oʻqitishga katta eʼtibor qaratilmoqda, uning barkamol avlod tarbiyasidagi oʻrni haqida fikr-mulohazalar oʻz aksini topgan.

THE IMPACT OF TECHNOLOGY ON LANGUAGE LEARNING AND LITERATURE APPRECIATION

Myassar Reymova — 2025-07-17

Technology has significantly transformed the fields of language learning and literature appreciation. Digital tools such as educational apps, online platforms, e-books, and audiobooks have made access to language resources and literary works more widespread, personalized, and interactive. Learners can now study languages using adaptive apps, virtual classrooms, and multimedia content, while readers can engage with literature through digital libraries, literary podcasts, and global reading communities. Despite these advances, challenges such as reduced attention spans, overreliance on summaries, and decreased critical engagement raise concerns. This article explores both the benefits and limitations of technology in enhancing language learning and enriching the literary experience.

BADIIY MATNDA MUALLIF NUTQI NEOLOGIZMLARINING STRUKTUR-SEMANTIK TADQIQI (FARIDA AFRO‘Z VA NODIRA NAZAR IJODI MISOLIDA)

Shoira Ibragimova — 2025-07-17

Ushbu maqolada zamonaviy o‘zbek adabiyotining ikki yorqin vakili – Farida Afro‘z va Nodira Nazar ijodida uchraydigan muallif nutqi neologizmlarining struktur-semantik xususiyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda qiyosiy-tahliliy, lingvistik, struktural-tipologik metoddan foydalanilgan. Lingvopoetik yondashuv asosida ularning grammatik shakllanishi, semantik yuklamasi va poetik funksiyasi o‘rganiladi.

O’ZBEK TILIDA HURMAT KATEGORIYASI VA UNING O’RGANILISH TARIXI

Irodakhon Abdurakhmonova — 2025-07-17

Ushbu maqolada O’zbek tilida hurmat ma’nosini ifodalovchi vositalarning tuzilishi, vazifasi, semantik xususiyatlari va qo’llanish jihatlarining tahlili hurmat ma’nosi lisoniy va nutqiy vositalarga ega bo’lgan ijtimoiy-ijobiy subyektiv ma’no ekanligini tadqiq etilgan.

SUNʼIY INTELLEKT ASARLARI UCHUN HUQUQIY HIMOYA INNOVATSIYALARI VA NORMATIV-HUQUQIY BAZANI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI

Sanjar Shomurodov — 2025-07-17

Sunʼiy intellekt (SI) tomonidan yaratilayotgan mahsulotlar hajmi va murakkabligi ortib borayotgani anʼanaviy mualliflik huquqi modelining yetishmovchiligini yuzaga chiqarmoqda. Mazkur maqola SI mahsulotlari uchun innovatsion huquqiy himoya yondashuvlarini tahlil qiladi hamda Integratsiyalashgan shartli huquqiy himoya (IShHH) modelini taklif etadi. Yangi model inson ijodi va SI mahsulotlari oʻrtasida muvozanatni taʼminlash, Oʻzbekiston va xalqaro tajribalarni uygʻunlashtirish imkonini beradi.

TURONNING ETNOSIYOSIY JARAYONLARIDA XIONLAR: TARIXIY-TAHLILIY YONDASHUV

Djakhongir Nurullaev — 2025-07-17

Ushbu maqolada IV–V yuzyilliklarda Turon hududida faoliyat yuritgan xionlarning etnosiyosiy o‘rni tarixiy manbalar va tahliliy yondashuvlar asosida o‘rganilgan. Muallif xionlar haqida turli manbalarda uchraydigan nomlanishlar, ularning etnik tarkibi, siyosiy harakatlari va Sosoniylar imperiyasi bilan munosabatlarini tahlil qiladi. Tadqiqot davomida xionlar eroniy, turkiy va oltoy unsurlarini o‘zida mujassam etgan murakkab konfederativ tuzilma sifatida tavsiflanadi. Maqolada shuningdek, xionlarning tarixiy obrazining mifologik ildizlari va real siyosiy jarayonlar bilan qorishib ketgani ilmiy asosda yoritiladi. Maqola Turon va Eron o‘rtasidagi geosiyosiy munosabatlarni chuqur anglashga xizmat qiladi.

INVESTITSIYAVIY NIZOLAR: MILLIY SUD YURISDIKSIYASIDA HAL ETISH MUAMMOLARI VA TAKOMILLASHTIRISH YO‘LLARI

Sanjar Shodmonov — 2025-07-17

Ushbu maqolada investitsiya nizolari bilan bog‘liq huquqiy tartibga solishdagi mavjud kamchiliklar va ularni bartaraf etish bo‘yicha qonunchilik takliflari, xorijiy investorlar bilan bog‘liq nizolarni hal etishda xalqaro huquq normalarini tatbiq etish zarurati tahlil qilinadi.