O’RTA OSIYODA O’ZBEKISTONNING MADANIY-MA'RIFIY JIXATDAN TUTGAN O’RNI
Qadimgi savdo yoʻllarining tarixiy tarmogʻi boʻlgan Ipak yoʻli Sharq va Gʻarb oʻrtasidagi integratsiya va almashinuvda muhim rol oʻynab, qariyb ikki ming yillik sivilizatsiyalarning gullab-yashnashiga taʼsir koʻrsatdi. Changʻandan (hozirgi Sian) boshlanib, yoʻnalish Sharqiy Osiyo, Oʻrta yer dengizi va Hindiston yarimoroli boʻylab 10 ming kilometrdan ortiq masofani bosib oʻtdi. Miloddan avvalgi 2-asrdan boshlab. e. eramizning XVI asr oxirigacha. Miloddan avvalgi davrda u turli xil tovarlar, jumladan, Xitoy ipaklari, qimmatbaho metallar, kulolchilik va ziravorlar savdosini osonlashtirgan. Ipak yo‘li nafaqat savdo-sotiqni osonlashtiribgina qolmay, balki buddizm, islom, nasroniylik kabi dinlarni, shuningdek, ilm-fan va texnika yutuqlarini, jumladan qog‘oz va poroxni ham tarqatdi. Arxitektura va muhandislik innovatsiyalari, tibbiy bilimlar va oshpazlik an'analari almashinuvi ham yo'nalish bo'ylab jamiyatlarni boyitdi. Ipak yoʻlining merosi karvonsaroylar, koʻpriklar va savdo shaharlari kabi koʻplab yodgorliklarda, shuningdek, u oʻtgan hududlarning relyefi, meʼmorchiligi, iqtisodiy taraqqiyoti va madaniy anʼanalariga taʼsirida oʻz aksini topgan.