Yanvar, 2025-Yil
247
IFLOSLANISH TUSHUNCHASI VA TURLARI
Muradov Sirojiddin Husan o‘g‘li
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi kafedrasi
o‘qituvchisi
O‘zbekiston. Qarshi.
KIRISH. Yer atmosferasida sodir bo‘ladigan salbiy o‘zgarishlar, birinchi navbatda,
atmosfera havosining ikkilamchi komponentlari kontsentratsiyasining o‘zgarishi bilan bog‘liq.
Ifloslantiruvchi moddalar hosil bo‘lishining asosiy jarayonlari oksidlanish, qaytarilish,
siljish, parchalanish, elektromexanik, fizik jarayonlar va boshqalarni o‘z ichiga oladi.
Ifloslantiruvchi modda -
tabiiy yoki antropogen kelib chiqadigan har qanday vosita
(birinchi navbatda, fizik, kimyoviy moddalar va biologik turlar - asosan mikroorganizmlar) atrof-
muhitga kiradigan yoki unda odatdagi tabiiy tebranishlardan yoki o‘rtacha uzoq muddatli tabiiy
fondan ko‘p miqdorda paydo bo‘ladi, atrofdagi tabiiy muhit sifatiga va inson salomatligiga salbiy
ta’sir qiladi.
Atrof-muhitni ifloslantiruvchi 7000 dan ortiq kimyoviy birikmalar orasida eng xavfli o‘nta
guruh moddalari quyidagilardan iborat:
1.
Azot dioksidi, 2. Havodagi benzol, 3. Pestitsidlar, 4. Suvdagi nitratlar, 5. Oziq-
ovqat mahsulotlari va tuproqdagi dioksinlar, 6. Oziq-ovqat mahsulotlaridagi polixlorli bifenillar,
7. Tuproqdagi xlorid kislotasi, 8. Suv havzalarida fosfatlar, 9. Tuproq, suvdagi neft va uning
qo‘shimcha mahsulotlari, 10. Chuchuk suv va dengiz cho‘kindilarida qo‘rg‘oshin.
Atrof-muhitning ifloslanishi -
tabiiy yoki sun’iy (antropogen) jarayonlar natijasida atrof-
muhit xususiyatlarining (kimyoviy, mexanik, fizik, biologik, axborot) o‘zgarishi, har qanday
biologik yoki texnologik obyektga tegishli ekologik funktsiyalarning yomonlashishiga olib keladi.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ta’rifiga ko‘ra, zararli ta’sirlar - bu
funktsiyalarning buzilishiga va/yoki patologik o‘zgarishlarga olib keladigan, organizmning
qo‘shimcha stress omillariga javob berish qobiliyatini kamaytirishi yoki boshqa omillarning zararli
ta’siriga sezgirligini oshirishi mumkin bo‘lgan har qanday ta’sir. Zararli ta’sirlar morfologik yoki
fiziologik buzilishlarning mavjudligi, o‘sish, rivojlanish yoki hayot davomiyligidagi o‘zgarishlar
bilan tavsiflanadi.
Ifloslantiruvchi moddalar ta’sirining ta’siri chegara va chegarasiz ta’sirlarga bo‘linishi
mumkin. Chegara bo‘lmagan ta’sirlarga inson genomiga ta’sir qilish natijasida yuzaga keladigan
kanserogen va genetik ta’sirlar (mutagenlar yoki past dozalarda nurlanish ta’siri) kiradi.
Chegaraviy ta’sirlarga radioaktiv ta’sirning yuqori dozalari ta’siri (turli og‘irlikdagi
radiatsiya kasalligi, katarakta, o‘pka kasalliklarining ayrim shakllari va boshqalar), ta’sir
qilishning fizik omillarining ba’zi ta’siri va toksikantlar (kanserogen bo‘lmaganlar) keltirib
chiqaradigan ko‘pgina toksik ta’sirlar kiradi. Ifloslantiruvchi moddalar ta’sirining ta’siri har doim
ma’lum darajada zararli moddaning miqdori yoki uning organizmdagi dozasiga bog‘liq. Dozaning
kattaligi organizmga kirish yo‘llariga bog‘liq: nafas olish, yutish, teridan so‘rilish va boshqalar.
Kanserogen bo‘lmagan ta’sirlarni rivojlanish xavfini baholashda, odatda, zararli ta’sirlar
rivojlanmaydigan zararli ta’sir chegarasi mavjud deb taxmin qilinadi. Kanserogenlar uchun xavfni
tavsiflash jarayoni kutilayotgan qo‘shimcha saraton holatlari sonini aniqlashni o‘z ichiga oladi.
Yanvar, 2025-Yil
248
Kanserogenlar -
ular bilan uzoq vaqt davomida ta’sir qilishdan keyin shish paydo
bo‘lishiga olib keladigan moddalar (ular salomatlik uchun xavfsiz bo‘ladigan darajadan pastroq
darajaga ega emas, ya’ni ular ta’sir qilish chegarasiga ega emas (chegara bo‘lmagan ta’sirlar)).
Insonning iqtisodiy faoliyati shakllarining xilma-xilligi ifloslanish shakllari va turlarini
tasniflashda turli yondashuvlarni belgilaydi (1.3-rasm).
1.3-rasm. Ifloslanish turlari
Umuman olganda, ifloslanish manbalariga qarab tabiiy va antropogen ifloslanishlar
ajratiladi. Tabiiy ifloslanish manbai tabiiy jarayonlar va hodisalardir (vulqon otilishi, chang
bo‘ronlari, toshqinlar, yong‘inlar va boshqalar). Inson faoliyati natijasida yuzaga keladigan
ifloslanish, shu jumladan ularning tabiiy ifloslanish intensivligiga bevosita yoki bilvosita ta’siri
antropogen ifloslanish deyiladi.
To‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qilish -
organizmga vaqtinchalik tirnash xususiyati beruvchi
ta’sirni qo‘llashni anglatadi, bu moddaning chegara konsentratsiyasidan oshib ketganda yuzaga
keladigan yo‘tal, hid hissi, bosh og‘rig‘i va shunga o‘xshash hodisalarni keltirib chiqaradi.
Bilvosita ta’sir qilish -
bu normal hayot sharoitlarini yomonlashtiradigan atrof-muhitning
o‘zgarishi (masalan, tumanli kunlarning ko‘payishi, ko‘katlarga zarar yetkazishi va boshqalar).
Kengroq ma’noda antropogen ifloslanishni bir necha guruhlarga bo‘lish mumkin:
Atmosferaning ifloslanishi:
sanoat korxonalari, transport vositalari, elektr stansiyalari va
boshqa manbalardan atmosferani turli zararli moddalar, masalan, karbonat angidrid, azot oksidi,
oltingugurt oksidi, og‘'ir metallar va boshqalar bilan ifloslanishiga olib keladigan chiqindilarni o‘z
ichiga oladi.
Suvning ifloslanishi:
suv resurslariga oqava suvlar, sanoat va qishloq xoʻjaligi
chiqindilari, neft mahsulotlari, pestitsidlar va boshqa moddalarning oqizilishi, buning natijasida
yer usti va yer osti suvlari, shuningdek, suv omborlari va suv havzalarining ifloslanishi kiradi.
Tuproqning ifloslanishi:
neft mahsulotlari, kimyoviy o‘g‘itlar, pestitsidlar, og‘ir metallar
va boshqa sanoat va qishloq xo‘jaligi chiqindilari kabi zaharli moddalarning tuproqqa tushishi
natijasida yuzaga keladi, bu tuproqning degradatsiyasiga va oziq-ovqat resurslarining
ifloslanishiga olib keladi.
Chiqindilar bilan ifloslanishi:
maishiy chiqindilar, sanoat chiqindilari, xavfli kimyoviy
chiqindilar va boshqalar kabi qattiq va suyuq chiqindilarning har xil turlarini o‘z ichiga oladi, ular
atrof-muhitning ifloslanishiga olib kelishi va chiqindilarni boshqarish va yo‘q qilish
muammolarini keltirib chiqarishi mumkin.
Bular atrof-muhit va inson salomatligiga jiddiy ta'sir ko'rsatadigan antropogen
ifloslanishning asosiy guruhlari.
Yanvar, 2025-Yil
249
Bundan tashqari, ifloslanish manbasi va hosil bo‘lish mexanizmiga qarab, ifloslanish
quyidagilarga bo‘linadi:
1.
Birlamchi ifloslanish - bu bevosita inson faoliyati yoki tabiiy jarayonlar natijasida yuzaga
keladigan ifloslanish. Ushbu turdagi ifloslanish odatda birlamchi bo‘lib, turli manbalar, masalan,
sanoat, transport vositalari, tabiiy resurslarni qazib olish va qayta ishlash, qishloq xo‘jaligi,
kimyoviy moddalardan foydalanish va boshqa texnogen yoki tabiiy faoliyatlar natijasida yuzaga
kelishi mumkin.
2.
Ikkilamchi ifloslanish - bu atrof-muhitda birlamchi ifloslantiruvchi moddalar mavjudligi
natijasida yuzaga keladigan kimyoviy reaktsiyalar yoki fizik jarayonlar natijasida yuzaga
keladigan ifloslanish shakli. Ushbu ifloslanish birlamchi ifloslantiruvchi moddalarning atmosfera
gazlari, suv resurslari, tuproq va boshqalar kabi atrof-muhitning boshqa komponentlari bilan
reaktsiyasi natijasida yuzaga kelishi mumkin.
Atrof-muhitga sanoat chiqindilarini turli mezonlar asosida tasniflash mumkin:
1.
Chiqarish va nazorat qilishni tashkil etish (1.4-rasmga qarang).
2.
Chiqarish rejimi - uzluksiz va davriy, portlash va lahzali (ifloslanish soniyaning bir
qismida sezilarli masofaga tarqaladigan favqulodda vaziyatlarda yuzaga keladi).
3.
Tozalash mezonlari - toza, me’yoriy tozalangan, qisman tozalangan, tozalanmasdan
chiqarib yuborilgan.
4.
Ifloslanish obyektiga qarab: atmosfera, gidrosfera, litosfera.
1.4-rasm. Sanoat chiqindilarining tasnifi
XULOSA. Ifloslanish ko‘lami chiqindilarning kattaligi va havo oqimlarining tabiati bilan
bog‘liq.
Mahalliy ifloslanish texnologik obyekt atrofida bir necha birlik va o‘nlab kilometrlargacha
bo‘lgan masofada xarakterlidir. Bunday holda, ta’sir doirasi asosan o‘zgaruvchan shamol tezligi
va yo‘nalishi bilan belgilanadi.
Mintaqaviy ifloslanish fon kontsentratsiyasi, atrof-muhitga o‘ziga xos antropogen yuklar,
ifloslantiruvchi moddalarni transchegaraviy tashish, ifloslanishning yuzlab kilometrlarga
tarqalishi bilan aniqlanadi.
Global ta’sir yarim shar yoki butun sayyora miqyosida baholanadi va quyidagilar bilan
belgilanadi:
➢
Atmosferada organik yoqilg‘ilarning yonish mahsulotlarining to‘planishi va issiqxona
effektining kuchayishi natijasida Yerning radiatsion issiqlik balansining buzilishi natijasida
yuzaga kelgan iqlim o‘zgarishi;
➢
Antropogen jarayonlarning sayyoramizning ozon qatlamiga ta’siri;
➢
Toza suv ta’minotining pasayishi;
➢
Texnologik ehtiyojlar uchun suv sarfini oshirish, ya’ni oqizilgan suvdan ifloslanish, uning
suv obyektlariga issiqlik va mikrobiologik ta’siri;
➢
Sayyorada unumdor tuproqlar maydonining kamayishi;
➢
Umuman olganda, baliq zahiralari, flora va fauna zahiralarining kamayishi.
Yanvar, 2025-Yil
250
REFERENCES
1.
Эшмухамедов Л. М. МЕРОПРИЯТИЯ ПО ОБЕСПЕЧЕНИЮ БЕЗОПАСНОСТИ
ГИДРОТЕХНИЧЕСКИХ СООРУЖЕНИЙ //Проблемы науки. – 2023. – №. 1 (75). –
С. 18-27.
2.
Eshmukhamedov L. M. IMPROVING THE SYSTEM OF PUBLIC ADMINISTRATION
IN THE FIELD OF PREVENTION AND LIMITATION OF EMERGENCY
SITUATIONS //International journal of advanced research in education, technology and
management. – 2023. – Т. 2. – №. 9.
3.
Maxmayusufovich E. L. ORGANIZE LABOR PROTECTION IN ENTERPRISES
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2023. – Т. 2. – №. 11.
4.
Maxmayusufovich E. L., Farxodovich S. S. MUHITNING PSIXOLOGIK OMILLARI VA
BAXTSIZ HODISALARNING ASOSIY PSIXOLOGIK SABABLARI //PEDAGOGS. –
2023. – Т. 46. – №. 1. – С. 32-36.
5.
Eshmuhamedov L. M. KTZM BILAN ISHLAYDIGAN SANOAT TARMOQLARIDA
AVARIYA OQIBATLARI TAXLILI //GOLDEN BRAIN. – 2023. – Т. 1. – №. 35. – С.
221-229.
6.
Эшмухамедов Л. ҲАЁТ ФАОЛИЯТ ХАВФСИЗЛИГИ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШИ
БЎЙИЧА ОЛИЙ МАЛАКАЛИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ МОДЕЛИ
//Interpretation and researches. – 2024.
7.
Эшмухамедов Л. М. ВЕСТНИК НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ //ВЕСТНИК НАУКИ И
ОБРАЗОВАНИЯ Учредители: Олимп. – С. 24-27.
8.
Эшмухамидов Л. М. ТЕХНОСФЕРНАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ ЧЕЛОВЕКА В
СОВРЕМЕННЫХ УСЛОВИЯХ //International journal of advanced research in
education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 6.
9.
Eshmuhamedov L. M. 21-ASR PEDAGOGIKASI: O ‘QITISHNING INNOVATSION
USULLARI //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14
SPECIAL. – С. 372-376.
10.
Эшмухамедов Л. М. Совершенствование системы государственного управления в
области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций //Вестник науки и
образования. – 2022. – №. 6-2 (126). – С. 24-27.
11.
Эшмухамедов Л. М. Охрана труда на предприятии //МОЛОДЕЖЬ. НАУКА.
БУДУЩЕЕ. – 2022. – С. 160-164.
12.
Рахимов О. Д., Эшмухамедов Л. М. ЧЕТ ЭЛ ОЛИЙ ЎҚУВ ЮРТЛАРИДА ТАЪЛИМ
СИФАТИНИ БАҲОЛАШ //INTERNATIONAL СONFERENCE ON LEARNING AND
TEACHING. – 2022. – Т. 1. – №. 6. – С. 68-76.
13.
Maxmayusufovich E. L. PRIMARY CONCEPTS ABOUT EARTHQUAKES AND
THEM ENSURING THE SAFETY OF THE PUBLIC WHEN IT HAPPENS
//International journal of advanced research in education, technology and management. –
2023. – Т. 2. – №. 10.
14.
Muradov S., Xujaqulov A., Eshmuxamedov L. ORGANIZING TRAINING ON THE
CAUSES OF EMERGENCY SITUATIONS, CHARACTERISTICS AND ACTION AT
THE FOCUS OF INJURY //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 2. – С.
247-264.
Yanvar, 2025-Yil
251
15.
Eshmuxamedov L. M. et al. LABOR PROTECTION IMPROVE WORKING
CONDITIONS, INCREASE EMPLOYEES’PRODUCTIVITY, IMPLEMENTATION
OF REST REGIME //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3
SPECIAL. – С. 1161-1166.
16.
Рахимов О. Д., Эшмухамедов Л. М., Ашурова Л. МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМНИ
РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАШКИЛ ЭТИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ:
Рахимов Октябр Дусткабилович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти
“Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси профессори Эшмухамедов Латиф
Маҳмаюсуфович, Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат
муҳофазаси” кафедраси ассистенти Ашурова Лайло, Қарши муҳандислик-
иқтисодиёт институти “Экология ва меҳнат муҳофазаси” кафедраси ассистенти
//Образование
и инновационные исследования международный научно-
методический журнал. – 2022. – №. 6.
17.
Otabek M. et al. Dynamics And Stability Of A Composite Feed Cylinder In The Feeding
Area Of Rotor Spinning Machines //Journal of Pharmaceutical Negative Results. – 2023.
– С. 1152-1157.
18.
Sultanova N. S. et al. COMPREHENSIVE CHARACTERISTICS OF THE STATE OF
HEALTH OF CHILDREN IN DIFFERENT AGE PERIODS, DEPENDING ON THE
TYPES OF FEEDING AND CARE //British Medical Journal. – 2023. – Т. 3. – №. 2.
19.
Авезова Г. С. Алкоголга қарамлик ва унинг профилактикасига тизимли ёндашув
//Тиббиётда янги кун-Илмий рефератив, маънавий–маърифий журнал.–2020. – 2020.
– Т. 4. – №. 32. – С. 69-72.
20.
Авезова Г. Уч ёшгача болалар саломатлиги шаклланишининг тиббий–ижтимоий
қирралари. – 2012.
21.
Sh M. S. et al. Molecular-Genetic Mechanisms of the Development of Juvenile Idiopathic
Arthritis in Children. – 2023.
22.
Kh S. B. et al. Assessment of the quality of life of patients with type 2 diabetes mellitus
with diabetic foot syndrome after reconstructive surgery //Texas Journal of Medical
Science. – 2022. – Т. 15. – С. 6-8.
23.
Авезова Г. С. Анализ причин смертности детей раннего возраста в Ташкенте
//Международный журнал научной педиатрии. – 2022. – №. 6. – С. 26-33.
24.
Ибрагимов А., Авезова Г. С. Медицинская и социальная значимость проблемы
поясничного остеохондроза //Young scientists' and mentors' non-standart congress. –
2017. – С. 151-153.
25.
Авезова Г. С., Исраилова Х. Ю. Особенности заболеваемости детей первого года
жизни в городе Ташкенте //European research. – 2017. – №. 2 (25). – С. 101-102.
26.
Авезова Г. С., Хайдарова З. Т. Анализ результатов медицинского осмотра лиц,
вступающих в брак //Молодой ученый. – 2015. – №. 22. – С. 233-235.
27.
Авезова Г. С. Особенности заболеваемости детей первых трех лет жизни в г.
Ташкент //Врач-аспирант. – 2011. – Т. 44. – №. 1.1. – С. 187-191.
28.
Seidalieva L. D., Avezova G. S. Comparative assessment of div indicators for highly
qualified athletes specializing in cyclic sports //Texas Journal of Medical Science. – 2024.
– Т. 29. – С. 39-42.
Yanvar, 2025-Yil
252
29.
Азизова Ф. Л., Авезова Г. С. Особенности динамики заболеваемости детей
воспитывающихся в специализированных школах–интернатах //Academic research in
educational sciences. – 2023. – №. 1. – С. 237-243.
30.
Маматкулов Б., Абдурахимов Б. А. A SYSTEMATIC APPROACH TO MANAGING
THE HEALTH AND RISK FACTORS OF MINING INDUSTRY WORKERS //Новый
день в медицине. – 2020. – №. 4. – С. 211-213.
31.
Маматкулов Б. и др. THE IMPACT OF FACTORS OF PRODUCTION ON THE
HEALTH OF WORKERS IN THE MINING INDUSTRY //Новый день в медицине. –
2019. – №. 4. – С. 191-194.
32.
Маматкулов Б., Авезова Г. С., Адылов Ш. К. Врожденные пороки развития у детей
и основные пути их профилактики //Современная медицина: новые подходы и
актуальные исследования. – 2017. – С. 75-78.
33.
Каримова Б. Н., Отажонов И. О., Авезова Г. С. УРАТЛИ НЕФРОПАТИЯСИ БОР
ТЕЗ-ТЕЗ КАСАЛЛАНУВЧИ БОЛАЛАР ВА УЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ
ХАРАКТЕРИСТИКАСИ. – 2024.
34.
Anikeeva N. A. et al. DILATED CARDIOMYOPATHY AGAINST THE
BACKGROUND OF CENTRONUCLEAR MYOPATHY TYPE 5 IN AN 8-YEAR-OLD
CHILD: A CLINICAL CASE. – 2024.
35.
Ганиев А. Г., Авезова Г. С., Хабибуллоева Б. Р. КАЧЕСТВЕННОЕ
ИССЛЕДОВАНИЕ МАТЕРЕЙ ДЕТЕЙ С АТОПИЧЕСКИМ ДЕРМАТИТОМ:
ЭМОЦИОНАЛЬНЫЕ И СОЦИАЛЬНЫЕ ПОСЛЕДСТВИЯ. – 2024.
36.
Bobomuratov T. A., Davletova F. O., Avezova G. S. BOLALARDA O ‘TKIR
BRONXIOLITNING DIFFERENSIAL-DIAGNOSTIK MEZONLARI. – 2024.
37.
Bobomuratov T. A., Davletova F. O., Avezova G. S. KO ‘KRAK YOSHDAGI
BOLALARDA O ‘TKIR BRONXIOLIT RIVOJLANISHINING ETIOPATOGENEZI,
KLINIKASI VA DAVOSINI O ‘RGANISHGA ZAMONAVIY YONDOSHUVLAR. –
2024.
38.
Авезова Г. С. и др. ЭФФЕКТИВНОСТЬ «АДАПТИВНОЙ ФИЗКУЛЬТУРЫ» В
ЛЕЧЕНИИ ДЕТЕЙ С ХРОНИЧЕСКОЙ ПАТОЛОГИЕЙ ОРГАНОВ ДЫХАНИЯ. –
2024.
39.
Расулова Л. Т. и др. ОЦЕНКА ЦИТОХИМИЧЕСКИХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ У
НОВОРОЖДЕННЫХ ДЕТЕЙ. – 2024.
40.
Маллаев Ш. Ш., Авезова Г. С., Султанова Н. С. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ
ДИАГНОСТИКИ И ЛЕЧЕНИЯ ЮВЕНИЛЬНОГО ИДИОПАТИЧЕСКОГО
АРТРИТА У ДЕТЕЙ. – 2024.
41.
Бобомуратов
Т.
А.
и
др.
ОЗИҚЛАНТИРИШ
ТУРЛАРИ
БИЛАН
ФАРҚЛАНАДИГАН БОЛАЛАРНИНГ ПСИХОФИЗИОЛОГИК РИВОЖЛАНИШИ
ВА УЛАРНИНГ ҚИЁСИЙ ТАҲЛИЛИ. – 2024.
42.
Бобомуратов Т. А. и др. ПОКАЗАТЕЛИ ФИЗИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ ДЕТЕЙ ПРИ
РАЗЛИЧНЫХ ВИДАХ ВСКАРМЛИВАНИЯ. – 2024.
43.
Бобомуратов Т. А. и др. КЛИНИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ И СОПУТСТВУЮЩАЯ
ПАТОЛОГИЯ
ПРИ
ГЕМОРРАГИЧЕСКИХ
ВАСКУЛИТАХ
У
ДЕТЕЙ.
РЕТРОСПЕКТИВНЫЙ АНАЛИЗ. – 2024.
44.
Azizova F. L. et al. INNOVATSION PEDAGOGIK USULLARNI JORIY ETISH
ORQALI TALABALAR BILIM, MALAKA, KO ‘NIKMALARINI OSHIRISH. – 2024.
Yanvar, 2025-Yil
253
45.
Сагдуллаева М. А., Исламов С. И., Авезова Г. С. МУДДАТИДАН ЎТГАН
ҲОМИЛАДОРЛИК: ТАРҚАЛГАНЛИГИ, ЭТИОЛОГИЯСИ ВА ПАТОГЕНЕЗИ. –
2024.
46.
Авезова Г. С. и др. ГЕМОРРАГИЧЕСКИЙ ВАСКУЛИТ У ДЕТЕЙ. – 2024.
47.
Авезова Г. С. ГЕМОРРАГИК ВАСКУЛИТЛИ БОЛАЛАРДА ГЕМОСТАЗ
ТИЗИМИНИНГ ЎЗГАРИШИ. – 2023.
48.
Shagazatova B. X. et al. Rekonstruktiv jarrohlik aralashuvlardan so'ng diabetik tovon
sindromi bo'lgan 2-tur diabet bilan og'rigan bemorlarning hayot sifatini baholash. – 2023.
49.
Шагазатова Б. Х. и др. Патофизиология гипоталамо-гипофизарной системы после
облучения краниальной области. – 2023.
50.
Маллаев Ш. Ш., Алимов А. В., Авезова Г. С. Ювенильный идиопатический артрит у
детей: клиника, диагностика, тактика лечения. – 2023.
51.
Хайдарова М. Х., Авезова Г. С. Adolescent health and factors lifestyle Khaydarova M.,
Avezova G. 2 (Republic of Uzbekistan) Здоровье подростков и факторы образа жизни
//Главный редактор научно-исследовательского журнала «International scientific
review», Вальцев СВ. – С. 106.
52.
Ahmedov M. et al. Addressing the challenges of improving the quality of primary care for
Chronic Heart Failure in Uzbekistan: a qualitative study.
53.
Маматкуло Б., Авезова Г. Бир ёшгача бўлган болалар ўлимининг хавф омиллари
//Журнал проблемы биологии и медицины. – 2011. – №. 3 (66). – С. 96-99.
54.
Авезова Г. С., Азимов Р. И., Гуломова Н. Р. ЗАБОЛЕВАЕМОСТЬ И ОБРАЗ ЖИЗНИ
УЧАЩИХСЯ КОЛЛЕДЖЕЙ (по материалам г. Ташкента) //Университетская наука:
взгляд в будущее. – 2016. – С. 111.
55.
Abdullaeva M. New mechanisms for regulating external labor migration in Uzbekistan
[Электронный ресурс].
56.
Abdullaeva M. Urban development in sustainable future concept //Sustainable Future &
Good Governance: Conceptual Approaches. – 2019. – С. 3.
57.
Абдуллаева М. Приоритеты Внешней Политики Узбекистана: Сотрудничество С
Арабскими Монархиями Залива //Central Asian Journal of Social Sciences and History.
– 2023. – Т. 4. – №. 9. – С. 6-10.
58.
Абдуллаева
М.
ОСОБЕННОСТИ
НАЦИОНАЛЬНЫХ
МОДЕЛЕЙ
МОДЕРНИЗАЦИИ В АРАБСКИХ МОНАРХИЯХ ЗАЛИВА //Gospodarka i
Innowacje. – 2023. – Т. 38. – С. 78-84.
59.
Abdullaeva M. Specific characteristics of world globalization //Humanities and Social
Sciences in Europe: Achievements and Perspectives, 1st International symposium. – 2013.
– С. 338-342.
60.
Rakhimov O. et al. Analysis of developmental education models in the ecological
education system in Uzbekistan //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т.
458. – С. 06020.
61.
Astanakulov K. et al. Mini crusher-shredder for farms //E3S Web of Conferences. – EDP
Sciences, 2021. – Т. 264. – С. 04038.
62.
Мamatov F. et al. Potato digger with a digging workpart of the" Paraplaw" type //E3S Web
of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 365. – С. 04021.
63.
Azizov S. A. LOGISTIKANING RIVOJLANISH BOSQICHLARI //Educational
Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 15. – С. 504-509.
Yanvar, 2025-Yil
254
64.
Azizov
S.
A.
et
al.
LOGISTIK
TIZIMLAR
FAOLIYATINI
MUVOFIQLASHTIRISHNING NAZARIY ASOSLARI //Educational Research in
Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3 SPECIAL. – С. 1194-1197.
65.
Azizov S. A. et al. MOTOR MOYLARI–AVTOTRANSPORT VOSITALARIGA
QO‘YILADIGAN TALABLARNI TA’MINLASHDA ENG MUHIM OMIL
//Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3. – С. 1133-1136.
66.
Kichkinayev M., Azizov S. A. AVTOMOBILLAR EKSPLUATATSIYASIDA MOTOR
MOYLARINING AHAMIYATI VA ULARNI TANLASH //Educational Research in
Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3. – С. 614-617.
67.
Azizov S. A. METHOD OF CREATING A STUDENT PORTFOLIO IN THE HIGHER
EDUCATION SYSTEM AND POSSIBILITIES OF PRACTICAL APPLICATION
//GOLDEN BRAIN. – 2023. – Т. 1. – №. 35. – С. 85-91.
68.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ISHLAB CHIQARISHDA XAVFLI VA ZARARLI
OMILLAR //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1030-1043.
69.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. MAMLAKAT BARQAROR RIVOJLANISHIDA
SANOAT XAVFSIZLIGI AHAMIYATI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3.
– №. 12. – С. 972-984.
70.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ZAMONAVIY SANOATDA TEXNOGEN
XAVFLARNI MODELLASHTIRISH //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. –
№. 12. – С. 1059-1072.
71.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. MEHNAT UNUMDORLIGINI BAHOLASH
METODIKASI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1073-1085.
72.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. XAVFLARNI BARTARAF ETISHDA ASOSIY
VOSITASI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1044-1058.
73.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. SANOT OBYEKTLARIDA XAVFSIZLIK
MODELI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 944-956.
74.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. SANOAT OBYEKTLARIDA XAVFSIZLIKNI
TA’MINLASHGA QARATIGAN NORMATIV-HUQUQIY HUJJATLAR MAZMUN
VA MOHIYATI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1000-1014.
75.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. SANOAT OBYEKTLARIDA MEHNAT
MUHOFAZASINI TASHKIL ETISH VA BOSHQARISH ASOSLARI //Modern Science
and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1015-1029.
76.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. XAVFSIZ TEXNOLOGIYALAR VA ISHLAB
CHIQARISH VOSITALARINI YARATISHDA OBYEKTLARNING IQTISODIY
MANFAATDORLIGI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 985-
999.
77.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. MEHNATNI MUHOFAZA QILISHDA
IQTISODIY SAMARADORLIGINI BAHOLASH METODIKASI //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1086-1100.
78.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. TAVAKKAL NAZARIYASINING ASOSIY
QOIDALARI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 957-971.
79.
Azizov S. A. METHOD OF CREATING A STUDENT PORTFOLIO IN THE HIGHER
EDUCATION SYSTEM AND POSSIBILITIES OF PRACTICAL APPLICATION
//GOLDEN BRAIN. – 2023. – Т. 1. – №. 35. – С. 85-91.
Yanvar, 2025-Yil
255
80.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. Noan’anaviy va qayta tiklanuvchi energiya
manbalari //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 30-43.
81.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. TOG ‘KON SANOATINING ATROF-MUHITGA
TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 146-162.
82.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. O ‘ZBEKISTONNING XOM ASHYO BA’ZASI
//Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 132-145.
83.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. YER OSTI BOYLIKLARIDAN OQILONA
FOYDALANISH VA YAROQSIZ YERLARNI QAYTA TIKLASH //Modern Science
and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 163-177.
84.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. AVTOTRANSPORTNING INSONLARGA VA
ATROF MUHITGA TA’SIRI. AVTOTRANSPORTDA QO ‘LLANILADIGAN
ZAHARLI UGLEROD TARKIBLI YOQILG ‘ILARNING QISQARTIRILISHI //Modern
Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 89-102.
85.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. MASHINASOZLIK SANOATI VA UNING
ATROF-MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. –
С. 194-209.
86.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. DENGIZ TRANSPORTLARI VA AVIATSIYA
TRANSPORTLARINING ATROF-MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research.
– 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 117-131.
87.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. AVTOTRANSPORTLAR UCHUN MUQOBIL
YOQILG ‘ILAR //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 103-116.
88.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. BIOSFERA BARQARORLIGI, UNING
IFLOSLANISH SABABLARI VA CHEGARALARI //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 241-255.
89.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. MUHANDISLIK EKOLOGIYASI FANINING
MAQSADI VA VAZIFASI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С.
226-240.
90.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ISSIQLIQ ENERGETIKASI VA UNING ATROF-
MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 317-
330.
91.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ISSIQLIK ELEKTR STANSIYALARIDAN
CHIQAYOTGAN
OQOVA
SUVLAR
TA’SIRIDA
SUV
HAVZALARINI
IFLOSLANISHINI OLDINI OLISH CHORA TADBIRLARI //Modern Science and
Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 1-15.
92.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. KARBONAT ANGIDRID CHIQINDILARINING
KAMAYISHI TADBIRLARI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. –
С. 302-316.
93.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. QURILISH MATERIALLARI VA ULARNING
ATROF-MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. –
С. 210-225.
94.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ENERGETIKA SOHASINING EKOLOGIK
MUAMMOLARI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 286-305.
95.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ATROF-MUHITGA ANTROPOGEN
TA’SIRLARINING GLOBAL OQIBATLARI //Modern Science and Research. – 2024. –
Т. 3. – №. 12. – С. 270-285.
Yanvar, 2025-Yil
256
96.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. AVTOTRANSPORT VOSITALARINING
ATROF-MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. –
С. 59-73.
97.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. ATMOSFERA HAVOSINING ANTROPOGEN
IFLOSLANISHINING ASOSIY MANBALARI //Modern Science and Research. – 2024.
– Т. 3. – №. 12. – С. 256-269.
98.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. GIDROENERGETIKA VA UNING ATROF-
MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 16-29.
99.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. TRANSPORT KOMMUNIKASIYALARINING
ATOROF MUHITGA VA INSONLARGA TA’SIRI //Modern Science and Research. –
2024. – Т. 3. – №. 12. – С. 74-88.
100.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. KIMYO VA NEFT KIMYO SANOATI VA
ULARNING ATROF-MUHITGA TA’SIRI //Modern Science and Research. – 2024. – Т.
3. – №. 12. – С. 178-193.
101.
Azizov S., Siddiqova M., Muradov S. OKEAN VA DENGIZDAN OLINADIGAIN
ENERGIYA, GEOTERMAL ENERGIYALAR, SHAMOL BIOENERGIYA VA
VODOROD ENERGIYASI //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 12. – С.
44-58.
102.
Мухамедова Х. Т., Джалалов У. Д., Султанова Н. С. Роль исключительного грудного
вскармливания в становлении познавательного развития и психосоциальной
адаптации детей в обществе //Молодой ученый. – 2014. – №. 18. – С. 149-153.
103.
Sultanova N. S. Dynamics of indices of physical development of children with different
kinds of rearing //Europaische Fachhochschule. – 2014. – №. 6. – С. 20-21.
104.
Мухамедова Х. Т., Султанова Н. С. Роль исключительного грудного вскармливания
в развитии познавательных способностей детей //Медицинские новости. – 2015. – №.
11 (254). – С. 72-74.
105.
Sobirovna S. N. Some peculiarities of physical development of children depending on
applied care methodology //European science review. – 2015. – №. 7-8. – С. 102-104.
106.
Sultanova N. Aggregate subgradient smoothing methods for large scale nonsmooth
nonconvex optimisation and applications //Bulletin of the Australian Mathematical
Society. – 2015. – Т. 91. – №. 3. – С. 523-524.
107.
Султанова
Н.
С.,
Камалов
З.
С.
АНАЛИЗ
ПОКАЗАТЕЛЕЙ
ИММУНОЛОГИЧЕСКОГО СТАТУСА ДЕТЕЙ В ЗАВИСИМОСТИ ОТ ВИДА
ВСКАРМЛИВАНИЯ И ПРИНЦИПОВ УХОДА В ДИНАМИКЕ //Журнал
теоретической и клинической медицины. – 2016. – №. 3. – С. 81-83.
108.
Alikulova D. et al. Factors Contributing to the Development of Bronchial Asthma //Young
Scientist USA. – 2016. – С. 113-116.
109.
Avezova G., Agataeva K. ANALYSIS OF RESULTS MEDICAL EXAMINATION OF
PERSONS ENTERING IN TO MARRIAGE //Интернаука. – 2019. – №. 45-2. – С. 61-
62.
110.
Kuliev O. A., Bobomuratov T. A. EPIDEMIOLOGY OF HELMINTHOSIS IN
CHILDREN WITH ANEMIA //Toshkent tibbiyot akademiyasi axborotnomasi. – 2019. –
№. 1. – С. 144-146.
111.
Султанова Н. С. МЕТАБОЛИЧЕСКИЕ НАРУШЕНИЯ РАЗЛИЧНЫХ ВИДОВ
ВСКАРМЛИВАНИЯ
В
ПОДРОСТКОВОМ
ПЕРИОДЕ
//ЖУРНАЛ
Yanvar, 2025-Yil
257
РЕПРОДУКТИВНОГО
ЗДОРОВЬЯ
И
УРО-НЕФРОЛОГИЧЕСКИХ
ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2020. – Т. 1. – №. 3.
112.
Kasimova D. A. et al. Medical-social aspects of child disability //International Journal of
Psychosocial Rehabilitation. – 2020. – Т. 24. – №. 4. – С. 2116-2121.
113.
Tuychev L. N. et al. DEVELOPMENT OF TECHNOLOGY FOR THE FORMATION
AND ASSESSMENT OF PERSONAL CHARACTERISTICS AND EDUCATIONAL
MORAL
EDUCATION
OF
STUDENTS
OF
HIGHER
EDUCATIONAL
INSTITUTIONS //Toshkent tibbiyot akademiyasi axborotnomasi. – 2020. – №. 1. – С. 13-
16.
114.
СУЛТАНОВА Н. С., БАКИРОВА М. А., САМАДОВ А. БОБОМУРАТОВ ТА
//ПЕРИОДИЧЕСКИЙ ЖУРНАЛ НАУЧНЫХ ТРУДОВ 2021. – 2021. – С. 37.
115.
Бобомуратов Т. А., Сабировна C. Н. Effects of Long Term Breastfeeding on
Development and Health of Children. – 2021.
116.
Бобомуратов Т., Шарипова Д., Султанова Н. Особенности реабилитации детей С
COVID-19 //Медицина и инновации. – 2022. – Т. 2. – №. 1.
117.
Маллаев Ш. Ш. и др. Особенности клинического течения ювенильного
ревматоидного
артрита
у
детей
//ЖУРНАЛ
ГЕПАТО-
ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2022. – №. SI-2.
118.
Маллаев Ш. Ш. и др. Лечение ювенильного ревматоидного артрита методом
хронотерапии ингибиторами ЦОГ-2. – 2022.
119.
Султанова Н. С. и др. Влияние вида вскармливания на соматический статус детей :
дис. – Ўзбекистон, Тошкент, 2022.
120.
Mamatqulov B. M., Avezova G. S. Методы, средства и формы личностно-
ориентированного образования в высшей школе. – 2022.
121.
Султанова Н. С. О размерности полной группы движений кокасательного
расслоения со связностью горизонтального лифта //Дифференциальная геометрия
многообразий фигур. – 2002. – №. 33. – С. 104-107.
122.
Мухамадиева С. М., Султанова Н. С., Ходжимурадова Д. А. Особенности
клинических
проявлений
климактерического
синдрома
у
женщин
с
йоддефицитными состояниями //Доклады Академии наук Республики Таджикистан.
– 2007. – Т. 50. – №. 7. – С. 639-643.
123.
Султанова Н. С., Пулатова А. П., Рустамова М. С. Гормональный статус женщин с
климактерическим синдромом в сочетании с йоддефицитными заболеваниями
//Здравоохранение Таджикистана. – 2009. – №. 3. – С. 40-44.
124.
Мухамедова Х. Т., Джалалов У. Д., Султанова Н. С. Влияние исключительного
грудного вскармливания и применения эффективных технологий ухода на
соматический статус детей раннего возраста //Вестник Уральской медицинской
академической науки. – 2011. – №. 1. – С. 41-43.
125.
Мухамедова Х. Т., Джалалов У. Д., Султанова Н. С. Влияние исключительного
грудного вскармливания и применения эффективных технологий ухода на
соматический статус детей раннего возраста //Вестник Уральской медицинской
академической науки. – 2011. – №. 1. – С. 41-43.
126.
Султанова Н. С. Обоснование необходимости исключительного грудного
вскармливания в развитии познавательных способностей детей //Молодой ученый.
– 2014. – №. 10. – С. 87-90.
Yanvar, 2025-Yil
258
127.
Султанова Н. С., Бобомуратов Т. А., Камалов З. С. Сравнительный анализ
иммунологических показателей у детей в разные периоды жизни. – 2021.
128.
Файзиев Н. Н. и др. Изменения в системе гемостаза у детей с пневмонией и
оптимизация их лечения //Academic research in educational sciences. – 2023. – №. 1. –
С. 180-187.
129.
Маллаев Ш. Ш. Клинико–иммунологические особенности ювенильного
идиопатического артрита у детей //Academic research in educational sciences. – 2023.
– №. 1. – С. 71-74.
130.
Sh M. S. Genetic Aspects of Juvenile Rheumatoid Arthritis. ISSN (E): 2795–7624
VOLUME 10| JULY 2022. 1-5. 7. Sh. Sh Mallaev, TA Bobomuratov, NS Sultanova, GA
Yusupova, AA Hoshimov //Сlinical characteristics and prediction of the outcome of
juvenile rheumatoid arthritis in chronotherapy//Chin J Ind Hyg Occup Dis. – Т. 39. – №.
7. – С. 135-140.
131.
Sultanova N. S. Some peculiarities of physical development of children depending on
applied care methodology //European Science Review. – 2015. – №. 7-8. – С. 102-104.
132.
Султанова Н. С. Влияние вида вскармливания на иммунологический статус детей
//Рос. аллергол. журн. – 2016. – Т. 2. – №. 3. – С. 37-38.
133.
Bobomuratov T. A. et al. Brestfeeding and Genetic. – 2022.
134.
Султанова Н. С. и др. Современный взгляд на грудное вскармливание и его. – 2022.
135.
Султанова Н. С. Анализ пищевого поведения у детей школьного возраста в
зависимости от вида вскармливания и принципов ухода (с применением методики
DEBQ) //Academic research in educational sciences. – 2023. – №. 1. – С. 165-170.
136.
Sh M. S. et al. Molecular-Genetic Mechanisms of the Development of Juvenile Idiopathic
Arthritis in Children. – 2023.
137.
Faiziev N. N. et al. Changes in the hemostasis system in children with pneumonia and
optimization of their treatment //Academic Research in Educational Sciences. – 2023. – Т.
4. – С. 2181-1385.
138.
Султанова Н. С., Камалов З. С. Частота аллергических заболеваний у детей в
зависимости от видов вскармливания и принципов ухода //Российский
аллергологический журнал. – 2016. – №. 3. – С. 38-39.
139.
Sultanova N. S. et al. COMPREHENSIVE CHARACTERISTICS OF THE STATE OF
HEALTH OF CHILDREN IN DIFFERENT AGE PERIODS, DEPENDING ON THE
TYPES OF FEEDING AND CARE //British Medical Journal. – 2023. – Т. 3. – №. 2.
140.
Бобомуратов Т. А. и др. РОЛЬ ГЕНЕТИЧЕСКОГО ПОЛИМОРФИЗМА PAI-1 В
ТЯЖЕЛОМ ТЕЧЕНИИ ВНЕБОЛЬНИЧНОЙ ПНЕВМОНИИ. – 2024.
141.
Бобомуратов Т. и др. КЛИНИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ЮВЕНИЛЬНОГО
ИДИОПАТИЧЕСКОГО АРТРИТА У ДЕТЕЙ. – 2024.
142.
Бобомуратов Т. А. и др. ПОКАЗАТЕЛИ ФИЗИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ ДЕТЕЙ ПРИ
РАЗЛИЧНЫХ ВИДАХ ВСКАРМЛИВАНИЯ. – 2024.
143.
Маллаев Ш. Ш., Авезова Г. С., Султанова Н. С. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ
ДИАГНОСТИКИ И ЛЕЧЕНИЯ ЮВЕНИЛЬНОГО ИДИОПАТИЧЕСКОГО
АРТРИТА У ДЕТЕЙ. – 2024.
144.
Маллаев Ш. Ш., Файзиев Н. Н., Мухторов М. Г. ОПТИМИЗАЦИЯ ЛЕЧЕНИЯ
ЮВЕНИЛЬНОГО ИДИОПАТИЧЕСКОГО АРТРИТА БИОЛОГИЧЕСКИМИ
ПРЕПАРАТАМИ. – 2024.
Yanvar, 2025-Yil
259
145.
Бобомуратов Т. А., Маллаев Ш. Ш., Эгамбердиев С. Б. ЭФФЕКТИВНОСТЬ
ИММУНОДЕПРЕССАНТОВ
В
ЛЕЧЕНИИ
ЮВЕНИЛЬНОГО
ИДИОПАТИЧЕСКОГО АРТРИТА У ДЕТЕЙ. – 2024.
146.
Маллаев Ш. Ш. Эффективность хронотерапии нимесулидом в лечении ювенильного
ревматоидного артрита //Врач-аспирант. – 2011. – Т. 46. – №. 3.4. – С. 593-597.
147.
Шомурадова Ш. Ш., Алимов А. В. Лекарственное поражение печени при
ювенильном ревматоидном артрите //Экспериментальная и клиническая
гастроэнтерология. – 2016. – №. 7 (131). – С. 38-42.
148.
Бобомуротов Т. А., Каримова Н. А., Турсунбаев А. К. Течение коронавирусной
инфекции у детей. – 2022.
149.
Каримжанов И. А., Мадаминова М. Ш., Динмухаммадиева Д. Р. Клинико-
лабораторные особенности течения ювенильного идиопатического артрита у детей :
дис. – Ўзбекистон, Тошкент, 2022.
150.
Сагдуллаева М. А., Маллаев Ш. Ш. МУДДАТДАН ЎТИБ ТУҒИЛИШ
МУАММОСИГА
ЗАМОНАВИЙ
ҚАРАШ
//ЖУРНАЛ
ГЕПАТО-
ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2022. – №. SI-3.
151.
Маллаев Ш. Ш. Клинико–иммунологические особенности ювенильного
идиопатического артрита у детей //Academic research in educational sciences. – 2023.
– №. 1. – С. 71-74.
152.
Маллаев Ш. Ш. Клинико–иммунологические особенности ювенильного
идиопатического артрита у детей //Academic research in educational sciences. – 2023.
– №. 1. – С. 71-74.
153.
Юсупова Г. А. и др. Дисбиоз кишечника в генезе иммунной недостаточности у детей,
больных рецидивирующим бронхитом //Academic research in educational sciences. –
2023. – №. 1. – С. 151-159.
154.
Файзиев Н. Н. и др. Изменения в системе гемостаза у детей с пневмонией и
оптимизация их лечения //Academic research in educational sciences. – 2023. – №. 1. –
С. 180-187.
155.
Sh M. S. Genetic Aspects of Juvenile Rheumatoid Arthritis. ISSN (E): 2795–7624
VOLUME 10| JULY 2022. 1-5. 7. Sh. Sh Mallaev, TA Bobomuratov, NS Sultanova, GA
Yusupova, AA Hoshimov //Сlinical characteristics and prediction of the outcome of
juvenile rheumatoid arthritis in chronotherapy//Chin J Ind Hyg Occup Dis. – Т. 39. – №.
7. – С. 135-140.
156.
Алимов А. В., Маллаев Ш. Ш. Clinic-laboratory manifestation of juvenile rheumatoid
arthritis //Евраазийский вестник педиатрии. – Т. 3.
157.
Mallaev S. S., Alimov A. V. Clinical course of juvenile rheumatoid arthritis and its
optimization of treatment //Journal" Pediatrics. – №. 2. – С. 200-203.
158.
Султанова Н. С. и др. Современный взгляд на грудное вскармливание и его. – 2022.
159.
Sh M. S. et al. Molecular-Genetic Mechanisms of the Development of Juvenile Idiopathic
Arthritis in Children. – 2023.
160.
Маллаев Ш. Ш. и др. Особенности клинического течения коронавирусной инфекции
у детей (обзор литературы) //ЖУРНАЛ ГЕПАТО-ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЧЕСКИХ
ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2022. – №. SI-2.
Yanvar, 2025-Yil
260
161.
Faiziev N. N. et al. Changes in the hemostasis system in children with pneumonia and
optimization of their treatment //Academic Research in Educational Sciences. – 2023. – Т.
4. – С. 2181-1385.
162.
Matlubov M. M. et al. Optimization of anesthesiological assistance in women with arterial
hypertension in hysterectomy //Достижения науки и образования. – 2020. – №. 5. – С.
82-86.
163.
Sh M. S., Alimov A. V. The functional state of the adrenal glands in children with juvenile
rheumatoid arthritis //Collection of articles based on the materials of the XXXI
International Scientific and Practical Conference. – №. 1. – С. 28.
164.
Sh M. S., Alimov A. V. New approaches to the treatment of juvenile rheumatoid arthritis
//Collection of articles based on the materials of the XXXI International Scientific and
Practical Conference. – №. 2. – С. 62.
165.
Mallaev S. S. AV Alimov Comparative efficacy of traditional therapy and chronotherapy
in the treatment of juvenile rheumatoid arthritis //New day in medicine. – 2020. – Т. 1. –
№. 1-S. – С. 258-262.
166.
Sh M. S. Modern features of the course of clinical variants of juvenile rheumatoid arthritis
//Interuniversity Scientific Congress" Higher School: Scientific Research" Moscow. –
2020. – С. 64-65.
167.
Sh M. S. Substantiation of the chronopharmacological approach to the treatment of diffuse
connective tissue diseases in children //Interuniversity Scientific Congress" Higher School:
Scientific Research" Moscow. – 2020. – С. 66-67.
168.
Sultanova N. S. et al. COMPREHENSIVE CHARACTERISTICS OF THE STATE OF
HEALTH OF CHILDREN IN DIFFERENT AGE PERIODS, DEPENDING ON THE
TYPES OF FEEDING AND CARE //British Medical Journal. – 2023. – Т. 3. – №. 2.
169.
Маллаев Ш. Ш., Алимов А. В. Новые подходы к лечению ювенильного
ревматоидного артрита //ИННОВАЦИОННЫЕ ПОДХОДЫ В СОВРЕМЕННОЙ
НАУКЕ. – 2020. – С. 18-22.
