Новый взгляд на древние торговые пути: история железных дорог (на примере Кашкадарьского оазиса) | Общество и инновации

Новый взгляд на древние торговые пути: история железных дорог (на примере Кашкадарьского оазиса)

ВАК
elibrary
inLibrary
Google Scholar
doi
 
Выпуск:
CC BY f
1-6
0
Поделиться
Полвонов, К., & Сафаров , А. (2022). Новый взгляд на древние торговые пути: история железных дорог (на примере Кашкадарьского оазиса). Общество и инновации, 3(6), 1–6. https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol3-iss6-pp1-6
0
Цитаты
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В данной статье рассказывается о древних караванных путях в Средней Азии, их географическом положении, соединении торговых путей с железными дорогами, а также о введении и развитии железных дорог в Кашкадарьинском оазисе.


background image

Жамият

ва

инновациялар

Общество

и

инновации

Society and innovations

Journal home page:

https://inscience.uz/index.php/socinov/index

A new look at ancient trade routes: history of railways
(by the example of the Kashkadar oasis)

Kozim POLVONOV

1

,

Asliddin SAFAROV

2

Karshi State University

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Article history:

Received October 2022
Received in revised form

10 October 2022

Accepted 25 November 2022

Available online

25 December 2022

This article talks about ancient caravan routes in Central

Asia, their geographical location, the connection of trade routes

with railways, as well as the introduction and development of
railways into the Kashkadarya oasis.

2181-

1415/©

2022 in Science LLC.

DOI:

https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol3-iss6-pp1-6

This is an open-access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Keywords:

Central Asia,

trade route,

Tsarist Russia,

Bukhara Emirate,
Kashkadarya,

oasis,

Soviet period,

years of independence,
railway,

infrastructure.

Qadimiy savdo

yoʻllarining yangi qiyofasi: temir yoʻllar

tarixi (Qashqadaryo vohasi misolida)

ANNOTATSIYA

Kalit so‘zlar

:

Markaziy Osiyo,

savdo yoʻli,

сhor Rossiyasi,

Buxoro amirligi,

Qashqadaryo,

voha, shoʻrolar davri,

mustaqillik yillari,

temir yoʻl,

infratuzilma.

Ushbu maqolada Markaziy Osiyodagi qadimgi karvon

yoʻllari, ularning geografik joylashuvi, savdo yoʻllarining temir
yoʻllar bilan aloqadorligi, shuningdek, temir yoʻllarning

Qashqadaryo vohasiga kirib kelishi va rivojlantirilishi haqida

soʻz yuritilgan.

1

PhD in History, Karshi State University.

2

Master degree student, Karshi State University


background image

Жамият

ва

инновациялар

Общество

и

инновации

Society and innovations

Issue

3 №

6 (2022) / ISSN 2181-1415

2

Новый взгляд на древние торговые пути: история

железных дорог

(на примере Кашкадарьского оазиса)

АННОТАЦИЯ

Ключевые слова:

Средняя Азия,

торговый путь,

царская Россия,

Бухарский эмират,

Кашкадарья,

оазис,

советский период,

годы независимости,

железная дорога,

инфраструктура.

В данной статье рассказывается о древних караванных

путях в Средней Азии, их географическом положении,

соединении торговых путей с железными дорогами, а

также о введении и развитии железных дорог в

Кашкадарьинском оазисе.

Bugungi globallashuv jarayonlari davrida hayotimizni transport vositalarisiz

tasavvur qilishning imkoni yoʻq. Zamonaviy fan

va texnika taraqqiyoti yutuqlari

hisoblangan avtomobil, temir yoʻl va havo transportlari barcha qit’alar aholisini oʻzaro

bogʻlab turadi. Davlatlarning dunyo bozorlariga chiqishi, birinchi navbatda,

iqtisodiyotni

izchil isloh etish va tarkibiy jihatdan oʻz

gartirishlarning barchasi transport

infratuzilmasining rivojlanishi bilan bogʻliqdir.

Qolaversa, ushbu sohani siyosiy va huquqiy jihatdan yanada rivojlantirish

maqsadida 1999-

yilda Oʻzbekiston Respublikasining “Temiryoʻl transporti toʻgʻrisida”

Qonuni qabul qilindi.

Ushbu Qonun 28 moddadan iborat boʻlib, amalda temir yoʻl

siyosatini har tomonlama mustahkamlash borasida ulkan qadam boʻldi [1]

.

Temir

yo‘l

transportining boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish, tarmoqni

monopoliyadan chiqarish hamda uning korxonalari va tashkilotlarini aksiyalashtirish

jarayonlarini chuqurlashtirish asosidatransport kommunikatsiyalarini rivojlantirishni,

harakatdagi tarkibni texnika bilan qayta jihozlashni ta’minlash, respublika aholisiga,

iqtisodiyot tarmoqlari va sohalari

ga temir yo‘l transporti xizmati ko‘rsatish darajasi va

sifatini oshirish maqsadida “O’zbekistonda temir yo‘l transportini monopoliyadan

chiqarish va aksiyalashtirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida” Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidentining Farmoni qabul qilindi [2].

Ushbu Farmonda:

mononoliyadan chiqarish chora-

tadbirlarini izchil amalga oshirish va temir yo‘l

transporti xizmatlari bozorida raqobat muhitini shakllantirish;

yo‘lovchilar tashish, harakatdagi tarkibni, refrijerator va konteyner xo‘jaligini

ta’mirlash korxonalarini bosqichma

-bosqich aksiyalashtirish;

ijtimoiy infratuzilma, yuk va yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish ob’yektlarini,

ta’mirlash

-

qurilish, savdo va ta’minot tashkilotlarini davlat tasarrufidan chiqarish va

xususiylashtirishni jadallashtirish, ular negizida mulkchilikning nodavlat shakllaridagi

korxonalar, shu jumladan, xususiy korxonalar tashkil etish;

boshqaruv tizimiga va tashish jarayon qatnashchilari o‘rtasidagi xo‘jalik

aloqalariga bozor tamoyillari va mexanizmlarini joriy etish;

temir yo‘l kompleksini rekonstruksiya qilish, yangilash va zamonaviylashtirishga

chet el investitsiyalarini keng jalb qilish bo‘yicha qulay shart

-sharoitlar yaratish;

mamlakat iqtisodiyotining samarali va barqaror faoliyat ko‘

rsatishini

ta’minlashda temir yo‘l transportining ahamiyatini kuchaytirish, temir yo‘l transporti

kommunikatsiyalarini rivojlantirish kabilar temir yo‘l transporti sohasidagi iqtisodiy

islohotlarni chuqurlashtirishning ustuvor yo‘nalishlari hisoblanishi ta’kidlandi.


background image

Жамият

ва

инновациялар

Общество

и

инновации

Society and innovations

Issue

3 №

6 (2022) / ISSN 2181-1415

3

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2020

-yil 24-yanvardagi Oliy

Majlisga yoʻllagan Murojaatnomasida “Mahsulotlarimizni tashqi va ichki bozorlarga

yetkazish, ularning tannarxini tushirish uchun eng katta masala

transport-logistika

sohasini rivojlantirishimiz zarur” [3] deb ta’kidlagan edi.

Mamlakatni iqtisodiy rivojlanishida

muhim oʻrin tutuvchi transport vositalari orasida temir yoʻl transportining oʻziga xos oʻrni

bor. Yuqorida keltirib oʻtilgan muammolarni hal e’tish uchun

transport tizimini isloh

qilishning strategik yoʻnalishlari belgilab olindi va respublikada yagona milliy transport

tizimini yaratish ishlari boshlab yuborildi. Sohaning barcha tarmoqlari

temir yoʻl,

avtomobil, aviatsiya transportining rivojlanishiga as

os solindi. Oʻzbekistondagi avtomobil va

temir yoʻllarning raqobatbardoshligini oshirish boʻyicha dolzarb vazifalar belgilandi.

Tarixga nazar tashlasak, temir yoʻllar oʻz

-

oʻzidan paydo boʻlib qolgan emas. Bu

yurtimiz hududida mavjud va uzoq yillar davomid

a amalda boʻlgan savdo

karvon

yoʻllarining yangi avlod koʻrinishidir.

Markaziy Osiyoning togʻoldi va togʻli hududlari qadimgi ajdodlarimiz tomonidan

tosh davridayoq oʻzlashtirila boshlangan. Mintaqaning yirik togʻ tizmalari turli

tarixiy-

madaniy viloyatlarning chegaralari sifatida qadimdan ma’lum. Ular ichida qadimgi

Baqtriya va Soʻgʻdiyona chegarasida joylashgan Hisor togʻ tizmalari oʻziga xos oʻrin tutadi.

Bronza davridayoq Baqtriya (hozirgi Shimoliy Afgʻoniston, Janubiy Tojikist

on va Surxon

vohalari) hududidan Soʻgʻdiyona (Qashqadaryo va Zarafshon vohalari)ga oʻtuvchi

yoʻllardan mavsumiy (ya’ni yoz oylarida) nisbatan qisqa boʻlgan togʻ dovonlaridan, qish

faslida esa dasht va tekisliklardan oʻtuvchi yoʻllardan foydalanilgan. Hisor

togʻining

janubiy bagʻrida Sarigʻju bilan Yagʻnob oʻrtasida joylashgan Mergandara (Giz, Gaz darasi

ham deyilgan) hududidan ham kichik bir yoʻl mavjud boʻlgan. Bu yoʻl orqali aholi savdo

karvonlariga nafaqat xizmat koʻrsatgan, balki oʻzi uchun karvonlarda olib oʻtiladigan

zaruriy mahsulotlarni oldi-

sotdisi bilan ham shugʻullangan. Samarqanddan Kesh orqali

Surxon vohasi va Hindistonga oʻtuvchi yoʻnalish ham oʻzining uzoq tarixiga ega.

Sharofiddin Ali Yazdiyning ma’lumot berishicha, Amir Temur Samarqanddan 7 yigʻoch

masofada, Kesh yoʻlida joylashgan togʻda bir bogʻ va qasr barpo qildirgan va unga “Taxti

Qoracha” deb nom bergan. Shu davrdan boshlab, Samarqanddan Shahrisabzga oʻtuvchi

togʻ yoʻli Taxtiqoracha dovoni nomi bilan yuritilgan. Hisor togʻi orqali Shahr

isabzdan

Surxon vohasiga oʻtuvchi yoʻllar asosan uch yoʻnalishda boʻlgan. Ular ichida Toshqoʻrgʻon

dovonidan oʻtgan yoʻl eng sharqiy yoʻnalish boʻlib, undan asosan yoz oylaridagina

foydalanilgan. Shahrisabz

Toshqoʻrgʻon yoʻnalishi Chimqoʻrgʻon qishlogʻi va Yakkabogʻ

qal’asi orqali oʻtgan. Chimqoʻrgʻon qishlogʻi yaqinida Chimqoʻrgʻontepa nomi bilan

ataluvchi arxeologik yodgorlik mavjud boʻlib, qazishmalar paytida karvonsaroy qoldiqlari

topib oʻrganilganligi bu yoʻnalishdan oʻrta asrlar davrida ham keng foy

dalanilganligidan

dalolat beradi. Hattoki, Hofiz Tanish Buxoriyning “Abdullanoma” asarida lashkarlar

Hisori Shodmon (Surxondaryo vohasi va Kofirnixon daryosining shimoliy qismini oʻz

ichiga olgan Hisor viloyatining markaziy shahri) qal’asi sultonlaridan bi

r guruhi

birgalikda daryo kechuvlaridan oʻtganligi, ikkinchi qism raqib lashkarlari esa Shahrisabz

va unga qaram boʻlgan yerlar sipohi bilan suvlikning pastki qismidan oʻtib borib, jangga

kirganligini yozib qoldiradi [4].

Chor Rossiyasining Oʻrta Osiyoda temir yoʻllar qurish siyosati ham katta oʻrin

tutadi. Oʻrta Osiyo hududlarida rus hukumati tomonidan temir yoʻllar qurish siyosati

uning Turkiston oʻlkasida oʻz mavqeyini mustahkamlash borasida olib borgan ishlari

ichida eng muhimlaridan biri edi. Turkiston

oʻlkasida temir yoʻllar qurish masalasi, eng

avvalo, siyosiy, harbiy strategik va iqtisodiy masalalar yechimi nuqtayi nazaridan kun

tartibiga olib chiqilgan edi [5].


background image

Жамият

ва

инновациялар

Общество

и

инновации

Society and innovations

Issue

3 №

6 (2022) / ISSN 2181-1415

4

Chor Rossiyasining oʻlkadagi olib borgan temir yoʻllar qurish borasidagi siyosati

Buxoro

amirining moddiy manfaat koʻzlashi uchun asos boʻlib xizmat qilgan.

F.

Xoʻjayevning guvohlik berishicha, “Amir million

-

million soʻmlik mablagʻlarni savdo

sohasida, temiryoʻl kompaniyalarida, rus va chet el firmalarining sanoat korxonalarida
ishga solgan”

[6].

Qashqadaryo vohasidan oʻtgan temir yoʻllarning qurilishi quyidagicha boʻlgan. Qarshi

shahrida 1885-yilning 25-iyunida rus va buxorolik diplomatlar, elchilar ishtirokida

Qashqadaryo, Surxondaryo hududlaridan temir yo‘l o‘tkazish haqida bitim imzolandi.

1913-yilda Buxoro amirligi hududidan Kogon, Qarshi-

G‘uzor, Kelif, Termiz shaharlari

oralig‘ida quriladigan temir yo‘li loyihasi ishlab chiqildi. Birinchi navbatdigisi Kogon

-Qarshi

shaharlari o‘rtasida 157 kilometrlik masofada 1914

-yilda qurib tugallanishi

lozim bo‘lgan

yo‘l edi. Loyiha bo‘yicha Kogon

-

Qarshi temir yo‘lida beshta eng yirik bekat (Amirabod,

Qarovulbozor, Muborak, Koson) va bir nechta raz’yezdlar qurilishi rejalashtirildi.

Temir yo‘l qurilishing ikkinchi navbati 1917

-yilning boshida Qarshi-Termiz-Kelif

shaharlari o‘rtasida loyiha ishlari amalga oshirildi.

Uchinchi navbatda Qarshi-

Kitob oralig‘ida 122 kilometrlik masofa 1914–

1917-

yillarda qurib ishga tushirilishi mo‘ljallangan edi. Bu shaharlar orasida G‘uzor,

Qamashi, Yakkabog‘, Kitob

temir yo‘l stansiyalari bir qancha raz’yezdlar qurilishi

rejalashtirilgan edi. Kogon-Qarshi-Termiz, Qarshi-

Kitob temir yo‘lini qurilishini amalga

oshirishda Kogon temir yo‘l stansiyasining xizmatlari benihoya katta edi. 1914

-yil

12-

noyabrda temir yo‘l Qa

shqadaryo viloyatining Qarshi shahriga yetib keldi [7].

XX asrda O‘zbekistonda temiryo‘llar qurilishiga katta e’tibor berildi. Bu davrda

Farg‘ona

-Quvasoy (1922-yili), Qarshi-Kitob (1924-yili), Amudaryo-Termiz (1925-yili) va

boshqa temiryo‘l tarmoqlari qur

ilib, foydalanishga topshirildi. 1929

1931-yillarda

uzunligi 1452 km bo‘lgan Turkiston

-

Sibir temiryo‘li ham qurib bitkazildi. 30

-yillarda

O‘zbekistonda avtomobil transportining rivojlanishi natijasida qattiq qoplamali yo‘llar

qurilishi keng rivojlangan [8]. 1966-yildan boshlab Samarqand-

Qarshi temir yo‘lini

qurishga kirishildi va 1970-yilning may oyida tugatildi.

XX asrning 70-80-

yillarida Oʻzbekistonda, shuningdek, vohada ham temir

yoʻllarning ijtimoiy

-

iqtisodiy hayotdagi oʻrni ortib bordi.

Mustaqillik yillarida yurtimizda amalga oshirilgan islohotlar mamalakat rivoji

uchun tom ma’noda tamal toshi vazifasini bajardi. Bunda iqtisodiyotning rivojlanishi
yoʻllarning ishga tushishi va u orqali kelayotgan daromadning yuqori darajadagi
oʻzgarishlariga asos boʻli

b xizmat qildi.

Ishlab chiqarish infratuzilmasi, avvalambor, avtomobil va temir yo‘llarning

rivojlangan tizimi, ularning samarali faoliyati ishlab chiqarishdagi umumiy xarajatlarni

kamaytirishning muhim sharti va omilidir. Bu esa, o‘z navbatida, ishlab chi

qarilayotgan

mahsulot va butun iqtisodiyotimizning raqobatdoshligini oshiradi. O‘zbekiston

Respublikasining birinchi Prezidenti I.A. Karimovning 1992-yilning 1-yanvaridagi

farmoniga asosan Turkmaniston temir yo‘li tashkil etilishi munosabati bilan

Qashqada

ryo viloyati hududida temir yo‘l orqali yuk va yo‘lovchilarni tashishni

boshqarish samaradorligini ta’minlash maqsadida O‘rta Osiyo temir yo‘llarining Qarshi
bo‘limi tashkil etildi [9]. Uning tarkibiga Qashqadaryo va Samarqand viloyatlari

hududlarida joyla

shgan temir yo‘l uchastkalari, stansiyalari, razyezdlari hamda temir yo‘l

transportining boshqa korxonalari va tashkilotlari kiritilishi O‘rta Osiyo temir yo‘li

boshqarmasiga Qashqadaryo, Buxoro va Samarqand viloyatlari ijroiya komitetlari bilan


background image

Жамият

ва

инновациялар

Общество

и

инновации

Society and innovations

Issue

3 №

6 (2022) / ISSN 2181-1415

5

kelishib,

temir yo‘lning ana shu bo‘limi chegarasini, unga kiruvchi korxonalar va

tashkilotlar ro‘yxatini, shuningdek ularni iqtisodiy va ijtimoiy rivojlantirishga oid

tadbirlarni belgilash kabi vazifalar topshirildi [10].

1994-yilning 7-

noyabrida O‘zbekiston Respublikasi hududida “O‘zbekiston temir

yo‘llari” davlat

-

aksionerlik temir yo‘l kompaniyasi tashkil topdi. Kompaniya 5 ta bo‘lim

(Toshkent, Farg‘ona, Buxoro, Orolbo‘yi, Qarshi va Xorazm) yo‘lovchilar va yuk tashish
direksiyasidan iborat boʻldi. 2010

-yil 25-dekabrda Toshkent-

Qarshi yo‘nalishlarida

“Nasaf” deb nomlangan va barcha qulayliklar muhayyo etilgan tezyurar ekspress poezdi
qatnovi yo‘lga qo‘yildi.

2012-yil 5-

yanvar O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori bilan Maroqand

Qarshi temir yo‘l uchastkasida elektropoezdlar harakatlanishi yo‘lga qo‘yildi, 2016

-yil

5-

sentyabrda tezyurar “Afrosiyob” yo‘lovchi poezdining Toshkent

Samarqand

Qarshi

yo‘nalishida doimiy qatnovi yo‘lga qo‘yildi[9].

Xuddi shunga oid manbaalar haqida yana

ma’lumot beradigan boʻ

lsak, Markaziy Osiyo hududida Toshkentdan Samarqandgacha ilk

tezyurar yoʻlovchi harakatni tashkil

qilish maqsadida 2008-yil

“Oʻzbekiston

temir

yoʻllari”

AJ va

“Talgo”

(Ispaniya) kompaniyasi oʻrtasida 2 ta tezyurar yoʻlovchi

elektropoezdlarini sotib olish toʻgʻrisida bitim imzolandi. 2010

-yilda umumiy uzunligi

344 kilometr bo‘lgan “Toshkent –Samarqand” liniyasida keng ko‘lamli modernizatsiya va
ta’mirlash ishlari olib borildi. Natijada 2011

-yildan boshlab,

mazkur yo‘nalishda

“Afrosiyob” yuqori tezlikda harakatlanuvchi zamonaviy poyezd mamlakatimiz aholisi va

mehmonlariga xalqaro talab darajasida xizmat

ko‘rsatishni

boshladi. Tarmoqda amalga

oshirilgan elektrlashtirish ishlari natijasida 2015-yil Toshkentdan Qarshiga zamonaviy
p

oyezdlarning muntazam qatnovi yo‘lga qo‘yildi [11].

“2017–

2021-

yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor

yo‘nalishi bo‘yicha

Harakatlar

strategiyasi” asosida

Temir

yoʻllar

faoliyatini yanada

rivojlantirish maqsadida Qarshi-Termi

z temir yo‘l liniyasini elektrlashtirildi [12].

Soʻnggi yillarda transport infratuzilmasi, jumladan temiryo‘llar tizimini

rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bu boradagi islohatlarning zamirida yurt

ravnaqi, inson manfaati yotadi, albatta.

Xul

osa oʻrnida shuni ta’kidlash joizki, qadimgi savdo yoʻllarining yangi qiyofasi

hisoblangan temir yoʻllarning Qashqadaryo vohasiga kirib kelishi va rivojlantirilishi
oʻziga xos tarixiy yoʻlni bosib oʻtgan edi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:

1.

O‘zbekiston Respublikasining “Temir yo‘l transporti to‘g‘risida”gi 1999

-yil

15-apreldagi 766-I-

sonli Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining

Axborotnomasi, 1999-y., 5-son, 118-modda.

2.

Temir yo‘l transportini monopoliyadan chiqarish va aksiyalashtir

ish chora-

tadbirlari to‘g‘risida 2001

-yil 2-

martdagi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining

PF

2815-son Farmoni.

3.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga

Murojaatnomasi //

“Xalq soʻzi”

, 2020-yil 25-

yanvar, № 19 (7521).

4.

Bahriddinov

A. Hisor togʻ dovonlari, Science and innovation international

scientific journal. 2022.

№ 3. –

B. 294.


background image

Жамият

ва

инновациялар

Общество

и

инновации

Society and innovations

Issue

3 №

6 (2022) / ISSN 2181-1415

6

5.

Joʻramurodov

I., Shavqatulloyev D., Toshboltayev Z. Buxoro iqtisodiyotiga chor

Rossiyasi kapitalining kirib kelishi, oqibatlari. Journal of innovations in social sciences.
2022.

B. 224.

6.

Tojiyev B. Amir Sayid Olimxonning Rossiyaga kiritgan kapitallari. Scientific

progress scientific Journal. 2022.

Б. 686.

7.

https://telegra.ph/Qashqadaryo-viloyatiga-temir-yolni-kirib-kelishi-tarixi-02-

21 /2022.10.11./.

8.

Eshov

B. O‘zbekstonda davlat va mahalliy boshqaruv tarixi. –

Т.: Yangi asr avlodi,

2014.

B. 167.

9.

https://telegra.ph/Qashqadaryo-viloyatiga-temir-yolni-kirib-kelishi-tarixi-02-

21 /2022.10.11./.

10.

O‘zbekiston temir yo‘llari davlat

-aksionerlik kompani

yasini tuzish to‘g‘risida

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 1994

-yil 7-noyabrdagi PF-982-son Farmoni,

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1994

-y., 11-12-son,

288-modda.

11.

Gulmatov U.

Temir yoʻllarda Oʻzbekiston milliy

transport tizimining siyosiy-

huquqiy asoslari.

Loyihalar. Yosh tadqiqotchi jurnali, № 4, –

2022,

B. 117.

12.

Yaponiya xalqaro hamkorlik agentligining zayomidan foydalangan holda

Qarshi-

Termiz temir yo‘l uchastkasini elektrlashtirish investitsiya loyihasini

amalga

oshirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2012

-yil

21-fevraldagi PQ

1712-sonli Qarori.

Библиографические ссылки

O‘zbekiston Respublikasining “Temir yo‘l transporti to‘g‘risida”gi 1999-yil 15-apreldagi 766-I-sonli Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1999-y., 5-son, 118-modda.

Temir yo‘l transportini monopoliyadan chiqarish va aksiyalashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida 2001-yil 2-martdagi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PF-2815-son Farmoni.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi // Xalq soʻzi, 2020-yil 25-yanvar, № 19 (7521).

Bahriddinov A. Hisor togʻ dovonlari, Science and innovation international scientific journal. 2022. № 3. – B. 294.

Joʻramurodov I., Shavqatulloyev D., Toshboltayev Z. Buxoro iqtisodiyotiga chor Rossiyasi kapitalining kirib kelishi, oqibatlari. Journal of innovations in social sciences. 2022. – B. 224.

Tojiyev B. Amir Sayid Olimxonning Rossiyaga kiritgan kapitallari. Scientific progress scientific Journal. 2022. – Б. 686.

https://telegra.ph/Qashqadaryo-viloyatiga-temir-yolni-kirib-kelishi-tarixi-02-21 /2022.10.11./

Eshov B. O‘zbekstonda davlat va mahalliy boshqaruv tarixi. – Т.: Yangi asr avlodi, 2014. – B. 167.

https://telegra.ph/Qashqadaryo-viloyatiga-temir-yolni-kirib-kelishi-tarixi-02-21 /2022.10.11./

O‘zbekiston temir yo‘llari davlat-aksionerlik kompaniyasini tuzish to‘g‘risida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 1994-yil 7-noyabrdagi PF-982-son Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1994-y., 11-12-son, 288-modda.

Gulmatov U, Temir yoʻllarda Oʻzbekiston milliy transport tizimining siyosiy-huquqiy asoslari. Loyihalar. Yosh tadqiqotchi jurnali, № 4, 2022, B. 117.

Yaponiya xalqaro hamkorlik agentligining zayomidan foydalangan holda Qarshi-Termiz temir yo‘l uchastkasini elektrlashtirish investitsiya loyihasini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 21-fevraldagi PQ-1712-sonli Qarori

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов