Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Journal home page:
https://inscience.uz/index.php/socinov/index
Issues of mutual cooperation in the field of criminal
proceedings
Tolibjon OBIDOV
1
Chairman of Shaykhantahur District Criminal Court
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Article history:
Received December 2024
Received in revised form
15 December 2024
Accepted 20 January 2025
Available online
25 February 2025
This article substantiates the priority tasks of state policy in
combating crime in the legal system of our country, the trends
in the development of modern crime, and the need to create
effective mechanisms of international cooperation in the field of
criminal procedure. The increasing importance of international
cooperation in the investigation, consideration, and resolution
of criminal cases, as well as the comparative analysis of the
experience of Russia, are discussed. In addition, proposals and
recommendations are put forward on the issue of the
application of the norms of international treaties in the
implementation of international cooperation in the field of
criminal procedure, the regulation of the interaction of judicial
and investigative bodies with the relevant competent
authorities of foreign states in criminal proceedings.
2181-
1415/©
2025 in Science LLC.
https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss1-pp
This is an open access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)
Keywords:
criminal procedure,
international cooperation,
international treaty,
court, investigative bodies,
foreign countries,
money laundering,
objects,
documents,
citizen,
criminal liability,
inquiry,
courts,
prosecutor,
investigator,
investigative bodies.
Jinoiy sud ishlarini yuritish sohasidagi
o‘
zaro hamkorlik
masalalari
ANNOTATSIYA
Kalit so‘zlar
:
Jinoyat protsessi,
xalqaro hamkorlik,
xalqaro shartnoma,
sud,
tergov organlari,
xorijiy davlatlar,
daromadlarni legallashtirish,
Ushbu
maqolada
mamlakatimiz
huquq
tizimida
jinoyatchilikka qarshi kurash b
o‘
yicha davlat siyosatining
ustuvor vazifalari, zamonaviy jinoyatchilikning rivojlanish
tendensiyalari, jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlikning
samarali mexanizmlarini yaratish zarurligi asoslab berilgan.
Jinoyat ishlarini tergov qilish, k
o‘
rib chiqish va hal etishda
1
Doctor of Philosophy in Legal Sciences, Chairman of Shaykhantahur District Criminal Court.
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
1 (2025) / ISSN 2181-1415
79
ashyolar,
hujjatlar,
fuqaro,
jinoiy javobgarlik,
s
o‘
rov,
sudlar,
prokuror,
tergovchi,
surishtiruv organlari.
xalqaro hamkorlikning ortib borayotgan ahamiyati xususida,
shuningdek, Rossiya tajribasi qiyosiy tahlil qilingan. Bundan
tashqari, Jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlikni amalga
oshirishda xalqaro shartnomasi normalari q
o‘
llanilishi
t
o‘g‘
risidagi qoida, sud va tergov organlarining xorijiy
davlatlarning tegishli vakolatli organlari bilan jinoiy protsessdagi
o‘
zaro munosabatlarini tartibga solishni yanada kengaytirish
masalari yuzasidan taklif va tavsiyalar ilgari surilgan.
Вопросы взаимного сотрудничества в области
уголовного судопроизводства
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова:
уголовный процесс,
международное
сотрудничество,
международный договор,
суд,
следственные органы,
иностранные государства,
отмывание денег,
предметы,
документы,
гражданин,
уголовная
ответственность,
дознание,
суды,
прокурор,
следователь,
органы дознания.
В
статье
обосновываются
приоритетные
задачи
государственной политики по борьбе с преступностью в
правовой системе нашей страны, тенденции развития
современной
преступности,
необходимость
создания
эффективных механизмов международного сотрудничества в
сфере уголовного процесса. Также был проведен
сравнительный анализ российского опыта по вопросу
возрастающей значимости международного сотрудничества
в расследовании, рассмотрении и разрешении уголовных дел.
Кроме того, были выдвинуты предложения и рекомендации
по вопросу применения норм международных договоров при
осуществлении международного сотрудничества в сфере
уголовного судопроизводства, дальнейшего расширения
регулирования взаимодействия судебных и следственных
органов с органами прокуратуры. соответствующие
компетентные органы иностранных государств в уголовном
судопроизводстве.
Jinoiy sud ishlarini yuritish sohasidagi o
‘
zaro hamkorlik, xalqaro huquqiy
tizimning muhim qismi bo
‘
lib, jinoyatchilikka qarshi kurashishda global miqyosda
adolatni ta
’
minlashga qaratilgan. Bugungi kunda, milliy va xalqaro sud tizimlari
o
‘
rtasidagi hamkorlikning kuchayishi, har bir davlatning qonun ustuvorligini
ta
’
minlashga, jinoiy ishlarni samarali ravishda hal qilishga va xalqaro jinoyatchilikka
qarshi kurashishga yordam beradi. O
‘
zbekiston Respublikasining qonunchiligi va
amaliyoti ham, shu jumladan, xalqaro huquq normalari, sud tizimlarining o
‘
zaro
hamkorliklarini mustahkamlashga qaratilgan.
Xalqaro hamkorlikning asosiy maqsadi
–
jinoyatchilikka qarshi kurashish,
jinoyatlarni tergov qilish, dalillarni to
‘
plash va adolatli sudlovni ta
’
minlashdir. Bunday
hamkorlik, sudyalar, prokurorlar va boshqa huquqni muhofaza qiluvchi organlar
o
‘
rtasidagi axborot almashinuvi va koordinatsiyaga yordam beradi. Shu bilan birga,
o
‘zaro hamkorlik jinoyatlarni tez va samarali
aniqlash, sud qarorlarining to
‘g‘
ri chiqishini
ta’minlash uchun zarur shart
-sharoitlar yaratadi.
Mamlakatimiz huquq tizimida jinoyatchilikka qarshi kurash bo
‘
yicha davlat
siyosatining aks etishi zamonaviy davlatning himoya funksiyasini samarali amalga
oshirishning muhim shartlaridan biridir. Umuman jinoyatchilikka qarshi kurashda,
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
1 (2025) / ISSN 2181-1415
80
xususan, jinoyat ishlarini tergov qilish, ko
‘
rib chiqish va hal etishda xalqaro hamkorlikning
ortib borayotgan ahamiyati muhim hisoblanadi. O
‘
zbekistonning xalqaro maydonda faol
ishtirok etishi, xalqaro huquqning to
‘
liq subyekti sifatida tan olinishi va mamlakatning
jinoyatchilikka qarshi kurashish bo
‘
yicha xalqaro tashkilotlarga a
’
zo bo
‘
lishi sud organlari,
prokurorlar va tergovchilarning xorijiy davlatlardagi tegishli muassasalar bilan hamkorlik
qilishini talab qiladi. Hozirgi kunda jinoyatchilikning xavfli va og
‘
ir turlari ko
‘
paymoqda,
ularning ko
‘
plari transchegaraviy va transmilliy xususiyatga ega.
Xalqaro jinoyat huquqida ikki xil jinoyat turi mavjud: xalqaro va transchegaraviy.
Xalqaro jinoyatlar
–
bu xalqaro huquq tomonidan belgilangan jinoiy harakatlar bo
‘
lib,
ularga genotsid, tinchlikka qarshi jinoyatlar, xalqaro gumanitar huquqning buzilishi bilan
bog
‘
liq og
‘
ir jinoyatlar kiradi. Transchegaraviy jinoyatlar esa umumjinoiy jinoyatlar
b
o‘
lib, ular bir necha davlatlarning chegarasini kesib
o‘
tadi.
Hozirda jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlikning bir qator
y
o‘
nalishlari mavjud b
o‘
lib, ular jinoyatlarning oldini olish, ularga qarshi kurashish va
huquqbuzarlar bilan muomala qilishda ikki tomonlama, mintaqaviy va universal darajada
amalga oshirilmoqda. Bunday hamkorlik
o‘
zaro huquqiy yordamni ta
’
minlaydigan
shartnomalar asosida amalga oshirilishi mumkin.
O‘
zbekiston bir qator xalqaro shartnomalar va konvensiyalarning ishtirokchisi
hisoblanadi. Jumladan, “Terrorizmga qarshi kurash to‘g‘risida”gi BMT konvensiyasi,
“Jinoyatchilik va narkotik moddalar bo‘yicha BMT konvensiyasi”, “Korrupsi
yaga qarshi
BMT konvensiyasi” kabi hujjatlar xalqaro hamkorlikning mustahkam asosini tashkil etadi.
Shuningdek,
O‘
zbekiston MDH doirasida huquqiy yordam k
o‘
rsatish b
o‘
yicha
Minsk va Kishinyov konvensiyalarini ratifikatsiya qilgan. Ushbu hujjatlar jinoyatchilarni
ekstraditsiya qilish va jinoiy ishlar b
o‘
yicha ma
’
lumot almashish tartibini belgilaydi.
Masalan, MDH davlatlari rahbarlari tomonidan 1993-yil 22-yanvarda Minskda
imzolangan
“
Fuqarolik, oilaviy va jinoyat ishlari b
o‘
yicha huquqiy yordam k
o‘
rsatish va
huquqiy munosabatlar
”
konvensiyasi yoki
O‘
zbekiston va Turkiya
o‘
rtasida 1994-yil
23-iyunda imzolangan
“
Fuqarolik, iqtisodiy va jinoyat ishlari b
o‘
yicha huquqiy yordam
”
shartnomasi bunday hamkorlikning misollaridir. Shuningdek, 2004-yil 27-aprelda
Kishin
yovda MDH davlatlari tomonidan «Fuqarolik, oilaviy va jinoyat ishlari bo‘
yicha
huquqiy yordam» konvensiyasi qabul qilindi. 2005
-yil 28-avgustda esa Rossiyaning
Qozon shahrida
O‘
zbekiston MDH mamlakatlari bilan terrorizm va z
o‘
ravonlikka qarshi
kurashish b
o‘
yicha hamkorlik dasturining a
’
zosi sifatida tan olindi. Bu dastur MDH
davlatlari rahbarlari Kengashining qarori bilan tasdiqlangan.
Xalqaro hamkorlikning protsessul tartibi va shakllari.
O‘
zbekiston
Respublikasida jinoyat-protsessual huquq normalari jinoiy sud ishlarini samarali yuritish
uchun zarur b
o‘
lgan huquqiy asosni yaratadi.
O‘
zbekiston Respublikasi Jinoyat-
protsessual kodeksi (JPK) xalqaro hamkorlikni tartibga soluvchi maxsus b
o‘
limlarni
o‘
z
ichiga oladi. JPKning
o‘
n t
o‘
rtinchi b
o‘
limi Jinoiy sud ishlarini yuritish sohasidagi xalqaro
hamkorlik masalalarini atroflicha yoritib beradi. Milliy qonunchilik xalqaro hamkorlikni
quyidagi shakllarda amalga oshirishni nazarda tutadi:
Ekstraditsiya
–
jinoyatchilarni boshqa davlatlarga topshirish tartibi.
Huquqiy yordam
–
dalillarni t
o‘
plash, guvohlarni s
o‘
roq qilish va boshqa tergov
harakatlari.
Sud hukmlarini tan olish va ijro etish
–
chet el sudlari tomonidan chiqarilgan
qarorlarning
O‘
zbekistonda ijro etilishini ta
’
minlash.
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
1 (2025) / ISSN 2181-1415
81
Agar
O‘
zbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksida k
o‘
zda tutilgan
protsessual harakatlar xorijiy davlat hududida amalga oshirilishi kerak b
o‘
lsa, sud,
prokuror, tergovchi yoki surishtiruv organi ushbu harakatlarni amalga oshirish uchun
O‘
zbekistonning xalqaro shartnomalariga yoki
o‘
zarolik prinsipi asosida xorijiy
davlatning vakolatli organiga s
o‘
rov yuboradi.
O‘
zarolik prinsipi doirasida,
O‘
zbekiston
Respublikasi Oliy sudi, Ichki ishlar vazirligi, Davlat xavfsizlik xizmati yoki Bosh
prokuraturasi ayrim protsessual harakatlarni bajarishda xorijiy davlatning vakolatli
organiga huquqiy yordam k
o‘
rsatish majburiyatini yozma ravishda tasdiqlaydi.
O‘
zbekiston Respublikasi ishtirokidagi xalqaro shartnomalar va kelishuvlar
asosida quyidagi xalqaro huquqiy yordam shakllarini ajratib k
o‘
rsatish mumkin:
–
xorijiy davlat hududida protsessual harakatlarni amalga oshirish b
o‘
yicha s
o‘
rov
yuborish;
–
O‘
zbekiston Respublikasi hududida protsessual harakatlarni amalga oshirish
b
o‘
yicha kelib tushgan s
o‘
rovni ijro etish;
–
O‘
zbekiston Respublikasi hududidan tashqarida yashovchi guvohlar,
jabrlanuvchilar, ekspertlar, fuqaroviy da
’
vogarlik va javobgarlik tomonlari hamda
ularning vakillarini chaqirish;
–
jinoyat ishi materiallarini xorijiy davlatning vakolatli organlariga yuborish;
–
O‘
zbekiston Respublikasi hududida jinoiy javobgarlikka tortish t
o‘g‘
risidagi
s
o‘
rovni bajarish va boshqa shu kabi yordam turlari.
Jinoyat ishlarini tergov qilish, k
o‘
rib chiqish va hal etishda xalqaro hamkorlik
xususidagi Rossiya tajribasi.
2002-yilda Rossiya Federatsiyasining yangi Jinoyat-
protsessual kodeksi kuchga kirdi, u Rossiya jinoyat-protsessual qonunchiligi tarixida
birinchi marta jinoyat protsessi sohasidagi xalqaro hamkorlikni belgilovchi mustaqil
qismni
o‘
z ichiga oldi. (Rossiya Federatsiyasi Jinoyat-protsessual kodeksining 5-qismi)
[2;9-b]. Ushbu qismning normalari jinoyat protsessi sohasidagi xalqaro hamkorlikning
turli sohalarini ichki tartibga solishga qaratilgan qoidalarni
o‘
z ichiga oladi: huquqiy
yordam s
o‘
rovlari doirasidagi
o‘
zaro munosabatlar javobgarlikka tortish yoki hukmni ijro
etish uchun shaxsni topshirish shaxslarni jazoni
o‘
tash uchun topshirish masalalari
yoritib
o‘
tilgan.
O‘
zbekiston Respublikasi JPKda ham
o‘
n t
o‘
rtinchi b
o‘
lim b
o‘
lib, jinoiy sud
ishlarini yuritish sohasidagi xalqaro xamkorlik masalalari belgilangan. Unga k
o‘
ra, sudlar,
prokurorlar, tergovchilar va surishtiruv organlarining xorijiy davlatlar vakolatli organlari
bilan
o‘
zaro hamkorligining tartibi t
o‘g‘
risidagi asosiy qoidalar, protsessual harakatlarni
xorijiy davlat hududida bajarish t
o‘g‘
risida s
o‘
rov yuborish, Xorijiy davlat hududida
olingan dalillarning yuridik kuchi, Protsessual harakatlarni bajarish t
o‘g‘
risidagi s
o‘
rovni
O‘
zbekiston Respublikasi hududida ijro etish, Jinoyat ishi materiallarini xorijiy davlatning
vakolatli organiga yuborish Jinoiy javobgarlikka tortish t
o‘g‘
risidagi s
o‘
rovni
O‘
zbekiston
Respublikasi hududida ijro etish masalalari berilgan.
Xorijiy davlat vakolatli organining xorijiy davlat hududida jinoyat sodir etgan va
O‘
zbekiston Respublikasiga qaytib kelgan
O‘
zbekiston Respublikasining fuqarosini jinoiy
javobgarlikka tortish t
o‘g‘
risidagi s
o‘
rovi
O‘
zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi
tomonidan k
o‘
rib chiqiladi. Bunday hollarda jinoyat ishini yuritish ushbu Kodeksda
belgilangan tartibda olib boriladi. Jinoyat ishi b
o‘
yicha uzil-kesil qaror qabul qilgan organ
qarorning k
o‘
chirma nusxasini
O‘
zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasiga yuboradi.
O‘
zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi qabul qilingan qaror haqida xorijiy
davlatning s
o‘
rovni yuborgan vakolatli organini yozma ravishda xabardor qiladi.
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
1 (2025) / ISSN 2181-1415
82
Mazkur organning iltimosiga k
o‘
ra jinoyat ishi b
o‘
yicha uzil-kesil qarorning k
o‘
chirma
nusxasi ham yuborilishi mumkin.Shu paytgacha sudlar, prokurorlar, tergovchilar va
tergov organlarining jinoyat ishlarini tergov qilish va hal qilishda xalqaro hamkorlik
b
o‘
yicha faoliyati, Jinoyat-protsessual kodeksining umumiy xususiyatidan kelib chiqqan
holda, asosan xalqaro huquq normalari bilan tartibga solingan, Jinoyat-protsessual
kodeksida "Sudlar, prokurorlar, tergovchilar va surishtiruv organlarining xorijiy
davlatlarning sud va tergov organlari bilan munosabatlari tartibi. davlatlar, shuningdek,
ularning buyruqlarini bajarish tartibi
O‘
zbekiston Respublikasi qonunlari va tegishli
davlatlar bilan tuzgan xalqaro shartnomalari bilan belgilanadi.
O‘
zbekiston Respublikasi
Jinoyat-protsessual kodeksining normalarning mavjudligi hozirgi rivojlanish bosqichida
jinoyat-protsessual faoliyat xalqaro hamkorlikni amalga oshirish uchun ichki huquqiy
mexanizmga juda muhtoj ekanligini k
o‘
rsatadi. U xalqaro huquqning umume
’
tirof etilgan
tamoyillari va normalariga, shuningdek, Rossiya Federatsiyasining xalqaro
shartnomalariga mos keladigan hamkorlik turlarini (y
o‘
nalishlarini) va amalga oshirish
tartibini aniq belgilashi kerak. Jinoyat-protsessual kodeksining 1-moddasi jinoiy ish
yuritishni tartibga soluvchi qonun hujjatlarining ajralmas qismidir. Jinoyat-protsessual
kodeksining ushbu qismini tahlil qilish ushbu muammolar t
o‘
liq hal etilmagan degan
xulosaga kelishimizga imkon beradi: Jinoyat-protsessual kodeksining normalari qoidalari
har doim ham izchil emas tegishli ichki tartib-qoidalar bilan, xalqaro shartnomalari
talablariga t
o‘
liq mos kelmasa, bir qator masalalarni tartibga solishda b
o‘
shliq mavjud.
Statistik ma
’lumotlarga eʼtibor qaratadigan boʻlsak, har bir soatda taxminan, dunyoda
200 mingta jinoyat sodir etiladi. Oʻtgan yili davomida esa
450 mln. jinoyat sodir
etilganligi roʻyxatga olingan. Demakki, katta hajmdagi vazifalarni amalga oshiru
vchi
sudlarda ayblov hukmlarini qonuniy, asosli, adolatli qabul qilish eng murakkab
vazifalardan biri sanaladi.
Jinoyat-protsessual kodeksi hamkorlik tamoyillarini belgilaydi, lekin ularning
turlarini aniq belgilab q
o‘
ymaydi va jinoyat protsessida xalqaro hamkorlikni ta
’
minlash
uchun milliy protsessual normalarning t
o‘
liq yagona tizimini yaratmaydi.Jinoyat
protsessi sohasidagi xalqaro hamkorlikni huquqiy tartibga solishda ushbu kamchiliklarni
bartaraf etishning mumkin b
o‘
lgan usullarini tahlil qilish va nazariy ishlab chiqish
zarurati mavjud. Xalqaro hamkorlik muammolariga qiziqish ortishi bilan bevosita bo
g‘
liq
b
o‘
lib, u boshqa davlatlarning tegishli organlari va xalqaro tashkilotlar bilan bevosita
aloqalarni amalga oshiradi, ular bilan hamkorlik qiladi, shartnomalar tuzadi, huquqiy
yordam k
o‘
rsatish va jinoyatchilikka qarshi kurashish masalalari b
o‘
yicha amalga
oshiradi [3;150-b]. Bundan tashqari, shuni ta
’
kidlash kerakki, ijtimoiy-siyosiy,
kriminogen va huquqiy vaziyatda, Jinoyat-protsessual qonunchiligining qonun kuchga
kirganidan keyin q
o‘
llaniladigan printsipial jihatdan yangi qoidalarini hisobga olmagan
holda amalga oshirilgan. K
o‘
pgina olimlarmiz tomonidan jinoyat protsessi sohasidagi
xalqaro hamkorlik tushunchasini aniqlash, mohiyati va maqsadini ochib berish; dastlabki
tergov bosqichida jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlikning huquqiy asoslari va
huquqni q
o‘
llash amaliyotini tahlil qilish masalalari dolzarb b
o‘
lib hisoblanadi. Shunday
qilib, zamonaviy jinoyatchilikning rivojlanish tendentsiyalari jinoyat protsessi sohasida
xalqaro hamkorlikning samarali mexanizmlarini yaratish zarurligini oldindan belgilab
beradi. jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlik konsepsiyasi, uni amalga oshirish
tamoyillari, jinoyat protsessi sohasidagi xalqaro hamkorlikning maqsadlari va asosiy
y
o‘
nalishlari belgilab berilgan.
O‘
zbekiston Respublikasida jinoyat protsessi sohasidagi
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
1 (2025) / ISSN 2181-1415
83
xalqaro hamkorlikni tartibga soluvchi huquqiy normalar qabul qilingan. Lekin ularni har
birini tahlil qilishimiz maqsadga muvofiq. Jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlik
tushunchasining tarifini shakllantirishimiz zarur.
Yevropa mamlakatlarida jinoyat protsessi sohasidagi xalqaro hamkorlikni tartibga
soluvchi huquqiy normalarni
o‘
rganib ijobiy jihatlarini implementatsiya qilishmiz darkor.
O‘
zbekiston Respublikasi qonunchiligi va jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlikni
amalga oshirishni tartibga soluvchi xalqaro-huquqiy normalarni takomillashtirish
b
o‘
yicha ilmiy asoslangan va huquqni q
o‘
llash amaliyoti tomonidan q
o‘
llab-quvvatlanishi
zarur. Shuningdek, jinoiy-protsessual, jinoiy va konstitutsiyaviy qonunchiligi normalari,
shuningdek, xalqaro huquqning umume
’
tirof etilgan printsiplari va normalari va
O‘
zbekiston Respublikasining ning xalqaro shartnomalari bo
‘
yicha huquqiy tartibga
solish va xalqaro hamkorlik tartibini belgilaydi. jinoiy ish yuritish sohasi; dastlabki tergov
bosqichida jinoyat protsessi sohasida xalqaro hamkorlikni amalga oshirish jarayonida
yuzaga keladigan huquqni q
o‘
llash amaliyotining muammoli masalalari ham bor. Jinoyat
protsessi sohasidagi xalqaro hamkorlikni dastlabki tergov bosqichida tartibga soluvchi
huquqiy me
’
yorlar tahliliga asoslangan holda, qonunchiligining qoidalarini hisobga olgan
holda Konstitutsiya va Jinoyat-protsessual kodeksi jinoyat protsessi sohasidagi xalqaro
hamkorlikning mohiyatini, uning mualliflik ta
’rifini, shuningdek, “Jinoyat ishlari bo‘
yicha
huquqiy yordam” tushunchasining ta’
rifini hisobga olgan holda xalqaro hamkorlik
tamoyillarini shakllantirgan. Jinoyat-protsessual kodeksining q
o‘
llash tajribasini
o‘
rganish asosida
o‘
rganilayotgan huquqiy munosabatlarni normativ tartibga solishda
b
o‘
shliqlar va nizolar ham bor. Jinoyat-protsessual kodeksi va boshqa ichki huquqiy
hujjatlar qoidalarini hisobga olgan holda
O‘
zbekistonning xalqaro shartnomalari
normalarini amalga oshirish y
o‘
llari belgilanligi ham muhimdir.
Bugungi kunga kelib jinoiy sud ishlarini yuritish sohasidagi
o‘
zaro hamkorlik
masalalari nafaqat
O‘
zbekistonda, balki global miqyosda muhim ahamiyat kasb etmoqda.
O‘
zbekiston Respublikasi tomonidan jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro
hamkorlikni y
o‘
lga q
o‘
yish va uni takomillashtirish yuzasidan juda k
o‘
plab ishlar amalga
oshirilmoqda. Jumladan, xorijiy davlatlar bilan jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlik
qilish t
o‘g‘risida ikki tomonlama shartnoma va bitimlar imzolanmoqda. “Jinoyatchilikka
qarshi kurashda hamkorlik qilish t
o‘g‘risida” O‘
zbekiston Respublikasi Hukumati bilan
Kipr Respublikasi Hukumati
o‘
rtasida 27.02.2015-yilda tuzilgan bitim, shuningdek xuddi
shu mazmundagi
O‘
zbekiston Respublikasi Hukumati bilan Moldova Respublikasi
Hukumati
o‘
rtasida 15.05.2001-
yildagi bitim hamda “Xalqaro terrorizmga qarshi kurash
sohasida hamkorlik t
o‘g‘risida”gi O‘
zbekiston Respublikasi Hukumati bilan Turkiya
Respublikasi Hukumati
o‘
rtasidagi 01.09.2004-yildagi bitimlar shular jumlasidan
hisoblanadi.
Xulosa
qilib aytganda,
O‘
zbekistonning xalqaro hamkorlikdagi asosiy maqsadi
–
jinoyatchilikka qarshi kurashishda samarali va
o‘
zaro manfaatli hamkorlikni y
o‘
lga
q
o‘
yishdir. Xalqaro sudlar va milliy sud tizimlari
o‘
rtasidagi yaqin hamkorlik, ma
’
lumot
almashinuvi, dalillarni t
o‘
plash, tergov harakatlarini amalga oshirish va jinoiy ishlarga
oid boshqa protsessual harakatlarni amalga oshirishda
o‘
zaro ishonch va hurmatni
mustahkamlashni ta
’
minlaydi. Shu nuqtai nazardan,
O‘
zbekistonning xalqaro sud ishi
yurituvi sohasidagi hamkorligini yanada kuchaytirish zarur. Bunda, xalqaro huquq
normalarini milliy qonunchilikka t
o‘g‘
ri tatbiq etish, xalqaro huquqiy yordam va
o‘
zaro
huquqiy hamkorlikni samarali y
o‘
lga q
o‘
yish, hamda jinoyat ishlari b
o‘
yicha tegishli
organlar
o‘
rtasida hamkorlikni yanada kuchaytirish kuchaytirish eng dolzarb masalalar
hisoblanadi.
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
1 (2025) / ISSN 2181-1415
84
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Jinoyat-protsessual huquq: Darslik / Yuridik fanlar doktori, professor
M.A.Rajabova tahriri ostida (T
o‘
ldirilgan va qayta ishlangan uchinchi nashri).
–
T.:
O‘
zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2019.
–
732 b.
2.
Jinoyat-protsessual huquqi. Maxsus qism. Darslik.// Mualliflar jamoasi.
–
Toshkent: TDYU nashriyoti, 2018.
–
418 bet.
3.
G.Z.T
o‘laganova, D.B.Bazarova, S.S.Uralov. “Jinoyat
-
protsessual huquqi”. O‘
quv
q
o‘
llanma.
–
Toshkent: TDYU nashriyoti, 2021 y.
–
325 bet.
4.
Александрова О.И. Уголовно
-
процессуальные и криминалистические
особенности возбуждения и расследования уголовных дел с участием
иностранных граждан. Дис. канд. юрид. наук
–
М., 2001
5.
Волеводз
А.Г.
Правовое
регулирование
новых
направлений
международного сотрудничества в сфере уголовного процесса: Автореферат дис. .
д
-
ра юрид. наук.
–
М., 2002
–
С. 9.
6.
Горленко
C.B
. Вопросы экстрадиции в деятельности российской
прокуратуры // Роль российской прокуратуры в защите прав и свобод человека и
гражданина. Роль компетентных органов прокуратуры в вопросах экстрадиции и
оказания правовой помощи по уголовным делам: Материалы 2
-
го международного
семинара под эгидой Совета Европы. М., 2004.
-
С. 150.
