Ilmiy ishlarga kirish uchun to'lov talab qilinadi - 150 000 UZS
To'lovni amalga oshirish uchun login bilan tizimga kiring.
Рақамлаштириш ва сунъий интеллект даврига кириш ахборот-коммуникация технологиялари бўйича юқори малака ҳамда замопавий билимларни талаб этади. Янги Ўзбекистонда глобал рақамли инновацияларни ўз вақтида ўрганиш ва ўзлаштиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан республикада миллий стратегия даражасида иқтисодиёт ва жамиятни рақамлаштириш жараёни йўлга қўйилди’, бунда илғор ғоялар, жараёнлар, маҳсулотлар ва ишланмаларни жорий этишга мамлакат иқтисодий ўсишини ҳаракат-лантирувчи кучи деб қаралди. 2030 йилга бориб, Глобал инновация индекси рейтинги бўйича дунёнинг энг илғор 50 мамлакати сафига кириш асосий вазифа сифатида белгиланди. Инқилобий ташаббусларнинг якуний муваффақияти илмий, маданий тараққиёт ва ICT соҳасидаги ўзгаришларнинг бўлажак авангарди сифатида бугунги ўсиб келаётган ёш авлодга боғлиқ. Аммо бугун ёш ўзбекистонликлар, ҳозирги мактаб ўқувчилари ёки бир қатор ўзига хос хусусиятлари учун рақамли «аборигенлар»2, яъни «Z-Generation» -«Z-авлодлари» деб аталадиган ёшларнинг виртуал макон билан алоқалари қанчалик самарали? Усмирлар Интернетнинг фойдали жиҳатларини ишга солишга, шу билан бирга, зарарли таъсирлар ва оқим-лардан ўзларини олиб қочишга қанчалик қодир ва қай даражада мослашган? Интернет тармоғидан фойдаланишда ушбу икки энг муҳим жиҳат ўртасидаги ўзаро боғлиқликни тадқиқ этиш бизнинг юксак, ҳатто айтиш мумкинки, стратегии мақсад йўлидаги долзарб вазифамиздир. Бу мақсад ўзбекистонлик ёшларни ахборот глобаллашувининг кутилмаган оқибатлари ҳамда ёт, зарарли оқимлардан огоҳлантириш ва асраш, уларнинг виртуал тармоқлардаги чексиз лабиринтларда адашиб қолишига йўл қўймас-ликдан иборат. Китоб ғоясини менга Узбекистан Республикаси Президента ҳузуридаги Давлат бошқаруви академиясининг «Бошқарув социологияси ва психологияси» кафедраси мудири, социология фанлари доктори Мансур Бобо-муродович Бекмурадов таклиф қилди. Тўғрисини айтсам, китоб ёзишга тайёр эмасдим - яқинда Узбекистан Республикаси Президента ҳузуридаги Давлат ботпқаруви академияси (ДБА)да докторлик диссертациясини ҳимоя қилдим, ундан олдин иккита монография, ҳимоядан олдин ва кейин бир қанча ҳужжатлар бор эди. Ҳолдан тойганимни ҳис этдим. Лекин Мансур Бобомуродович ўзига хос зийраклик билан бу ишни бажаришга ундади. Яна куч топишга тўғри келди ва мана, китоб чоп этилмоқда. Йирик олим, файласуф, тарихчи, социолог, академик жамиятшунос бўлишимда ёрдам берган ва менга устозлик қилган Валерий Сергеевич Ханга қўлёзмани ўқигани ва қимматли тавсиялари учуй ўз миннатдорлигимни билдираман. Шунингдек, шогирдим ва сафдошим, профессор, техника фанлари доктори, Ньютон медали соҳибаси Саида Сафибуллаевна Бекназаровага китоб ҳақидаги ижобий тақризи учун ташаккур айтаман. Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги ва унинг раҳбари Алишер Зафарович Саъдуллаевга китобни чоп этиш харажатларини лутфан ўз зиммасига олгани учун улкан миннатдорчилик изҳор этаман. Монографияни нашрга тайёрлаш бўйича ташкилий масалаларни зиммасига олган шогирдим Лайло Аслоновага ҳам алоҳида раҳмат айтаман. Ва албатта, «рақамди аборигенлар»нинг ўзларига -Сенатда амалиёт ўтаган ЖИДУ талабалари - Камола Низом иддинова, Азизбек Муродбековга, Сингапур университета битирувчиси Мадинахон Мирсалихова, шунингдек, ахборот технологияларининг нозик сирларини пухта эгаллашимда ёрдам берган ва рақамли оламни «ичкаридан» - кўпгана катталарга тушунарсиз бўлган зумерларнинг ўз нуқтаи назаридан очган набирам - Вебстер университета талабаси Зафар Атаматовга катта раҳмат. Камола ва Зафар - китобнинг ҳақиқий ҳаммуаллифлари. Айнан улар туфайли зумерлар сленги - жаргонлари лугати тузилди. Бу жаргонлар худди чет тилидаги сўзлар каби тушунарсизлиги билан чўчитади, лекин айни пайтда бу ҳақиқат - ёш авлод сўзлашадиган тилдир. Биз - катталар, умидсизларча ортда қолиб, фарзандларимиз ва невараларимиз билан турли олам вакилларига айланишни хоҳламасак, уни ўзлаштиришимиз керак!
Ilmiy ishlarga kirish uchun to'lov talab qilinadi - 150 000 UZS
To'lovni amalga oshirish uchun login bilan tizimga kiring.
Рақамлаштириш ва сунъий интеллект даврига кириш ахборот-коммуникация технологиялари бўйича юқори малака ҳамда замопавий билимларни талаб этади. Янги Ўзбекистонда глобал рақамли инновацияларни ўз вақтида ўрганиш ва ўзлаштиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан республикада миллий стратегия даражасида иқтисодиёт ва жамиятни рақамлаштириш жараёни йўлга қўйилди’, бунда илғор ғоялар, жараёнлар, маҳсулотлар ва ишланмаларни жорий этишга мамлакат иқтисодий ўсишини ҳаракат-лантирувчи кучи деб қаралди. 2030 йилга бориб, Глобал инновация индекси рейтинги бўйича дунёнинг энг илғор 50 мамлакати сафига кириш асосий вазифа сифатида белгиланди. Инқилобий ташаббусларнинг якуний муваффақияти илмий, маданий тараққиёт ва ICT соҳасидаги ўзгаришларнинг бўлажак авангарди сифатида бугунги ўсиб келаётган ёш авлодга боғлиқ. Аммо бугун ёш ўзбекистонликлар, ҳозирги мактаб ўқувчилари ёки бир қатор ўзига хос хусусиятлари учун рақамли «аборигенлар»2, яъни «Z-Generation» -«Z-авлодлари» деб аталадиган ёшларнинг виртуал макон билан алоқалари қанчалик самарали? Усмирлар Интернетнинг фойдали жиҳатларини ишга солишга, шу билан бирга, зарарли таъсирлар ва оқим-лардан ўзларини олиб қочишга қанчалик қодир ва қай даражада мослашган? Интернет тармоғидан фойдаланишда ушбу икки энг муҳим жиҳат ўртасидаги ўзаро боғлиқликни тадқиқ этиш бизнинг юксак, ҳатто айтиш мумкинки, стратегии мақсад йўлидаги долзарб вазифамиздир. Бу мақсад ўзбекистонлик ёшларни ахборот глобаллашувининг кутилмаган оқибатлари ҳамда ёт, зарарли оқимлардан огоҳлантириш ва асраш, уларнинг виртуал тармоқлардаги чексиз лабиринтларда адашиб қолишига йўл қўймас-ликдан иборат. Китоб ғоясини менга Узбекистан Республикаси Президента ҳузуридаги Давлат бошқаруви академиясининг «Бошқарув социологияси ва психологияси» кафедраси мудири, социология фанлари доктори Мансур Бобо-муродович Бекмурадов таклиф қилди. Тўғрисини айтсам, китоб ёзишга тайёр эмасдим - яқинда Узбекистан Республикаси Президента ҳузуридаги Давлат ботпқаруви академияси (ДБА)да докторлик диссертациясини ҳимоя қилдим, ундан олдин иккита монография, ҳимоядан олдин ва кейин бир қанча ҳужжатлар бор эди. Ҳолдан тойганимни ҳис этдим. Лекин Мансур Бобомуродович ўзига хос зийраклик билан бу ишни бажаришга ундади. Яна куч топишга тўғри келди ва мана, китоб чоп этилмоқда. Йирик олим, файласуф, тарихчи, социолог, академик жамиятшунос бўлишимда ёрдам берган ва менга устозлик қилган Валерий Сергеевич Ханга қўлёзмани ўқигани ва қимматли тавсиялари учуй ўз миннатдорлигимни билдираман. Шунингдек, шогирдим ва сафдошим, профессор, техника фанлари доктори, Ньютон медали соҳибаси Саида Сафибуллаевна Бекназаровага китоб ҳақидаги ижобий тақризи учун ташаккур айтаман. Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги ва унинг раҳбари Алишер Зафарович Саъдуллаевга китобни чоп этиш харажатларини лутфан ўз зиммасига олгани учун улкан миннатдорчилик изҳор этаман. Монографияни нашрга тайёрлаш бўйича ташкилий масалаларни зиммасига олган шогирдим Лайло Аслоновага ҳам алоҳида раҳмат айтаман. Ва албатта, «рақамди аборигенлар»нинг ўзларига -Сенатда амалиёт ўтаган ЖИДУ талабалари - Камола Низом иддинова, Азизбек Муродбековга, Сингапур университета битирувчиси Мадинахон Мирсалихова, шунингдек, ахборот технологияларининг нозик сирларини пухта эгаллашимда ёрдам берган ва рақамли оламни «ичкаридан» - кўпгана катталарга тушунарсиз бўлган зумерларнинг ўз нуқтаи назаридан очган набирам - Вебстер университета талабаси Зафар Атаматовга катта раҳмат. Камола ва Зафар - китобнинг ҳақиқий ҳаммуаллифлари. Айнан улар туфайли зумерлар сленги - жаргонлари лугати тузилди. Бу жаргонлар худди чет тилидаги сўзлар каби тушунарсизлиги билан чўчитади, лекин айни пайтда бу ҳақиқат - ёш авлод сўзлашадиган тилдир. Биз - катталар, умидсизларча ортда қолиб, фарзандларимиз ва невараларимиз билан турли олам вакилларига айланишни хоҳламасак, уни ўзлаштиришимиз керак!
Ilmiy ishlarga kirish uchun to'lov talab qilinadi - 150 000 UZS
To'lovni amalga oshirish uchun login bilan tizimga kiring.
«Ахборотлаштириш тўғрисида»ги Узбекистан Республикаси Қонуни. 11.12.2003 йилдаги 560-П-сон Ц Узбекистан Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2004 й., 1-2-сои, 10-модда; Узбекистан Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2014 й., 36-сон, 452-модда; Қонунчилик маълумотлари миллий базаси 11.09.2024 й., 03/24/959/0698-сон. Ц https://lex.uz/docs/83472
«Болаларни уларнинг соғлиғига зарар етказувчи ахборотдан ҳимоя қилиш тўғрисида»ги Узбекистан Республикаси Қонуни. 08.09.2017 йилдаги ЎРҚ-444-соп // Узбекистан Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 37-сон, 976-модда; Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 12.04.2023 й., 03/23/829/0208-сон //https://lex.uz/docs/3333797
«Болаларни уларнинг соғлиғига зарар етказувчи ахборотдан химоя қилиш тўғрисида»ги Узбекистан Республикаси Қо-нунини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисидаги Узбекистан Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори. 22.10.2018 йилдаги 848-сон // Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 23.10.2018 й., 09/18/848/2083-сон; Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 08.06.2022 й., 09/22/317/0497-сон И https://lex.uz/ru/docs/4013413
«Ўзбекистоннинг янги тараққиёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан соҳаларини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғри-сида»ги Узбекистан Республикаси Президента Фармони. 06.11.2020 йилдаги ПФ-6108-сон // Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.11.2020 й., 06/20/6108/1483-сон; Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 04.07.2023 й., 06/23/107/0441-сон Ц https://lex.uz/docs/5085999
«Психиатрия ёрдами кўрсатиш тизимини тубдан такомил-лаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Узбекистан Республикаси Президентининг қарори. 16.03.2018 йилдаги ПҚ-3606-сон Ц Қопун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 16.03.2018 й., 07/18/3606/0903-сон
«Таълим-тарбия тизимини янада такомиллаштиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Узбекистан Республи-каси Президентининг қарори. 06.11.2020 йилдаги ПҚ-4884-сон // Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.11.2020 й., 07/20/4884/1484-сон; Қонупчилик маълумотлари миллий базаси, 25.06.2024 й., 07/24/231/0445-сон // https://lex.uz/uz/docs/5085887
«2019-2025 йилларда Узбекистан Республикаси аҳолисининг руҳий саломатлигини муҳофаза қилиш хизматини ривож-лантириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида»ги Узбекистан Республикаси Президентининг қарори. 13.02.2019 йилдаги ПҚ-4190-сон // Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 15.02.2019 й., 07/19/4190/2614-сон Ц https://lex.uz/docs/4201081
«Рақамли Узбекистан - 2030» стратегиясини тасдиқлаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Узбекистан Республикаси Президента Фармони. 05.10.2020 йилдаги ПФ-6079-сон // Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 06.10.2020 й., 06/20/6079/1349-сон; 21.11.2024 й., 06/24/185/0944-сон // https://lex.uz/ru/docs/5030957
Дети в цифровом мире: доклад «Положение детей в мире, 2017 год». ЮНИСЕФ, 2017. // https://www. unicef.org/uzbekistan/media/
Замечание общего порядка № 20 (2016) об осуществлении прав ребёнка в подростковом возрасте. ООН, 2016. // https://www. иn.org/гu/documents/decl_conv/ conventions/chiIdcon.shtm 1
Молодёжная стратегия ООН: Молодёжь 2030. Работа с молодёжью и в интересах молодёжи. ООН, 2018. Ц https://www. un.org/youthenvoy/wp-content/ uploads/2014/09/WEBR-UN-Youth-Strategy_Booklet_Russian-for-WEB.pdf
Поколение 2030: Демографический дивиденд. Время инвестировать в развитие детей и молодёжи для получения демографического дивиденда. ЮНИСЕФ, июль 2018. // https:// www.unicef.org/uzbekistan/ media/401/file/no^ieniie%202030.pdf
Профилактика и лечение психических расстройств в Узбекистане. Аргументы в пользу инвестирования. Копенгаген: Европейское региональное бюро ВОЗ; 2021 г. // https://iris.who.int/ handle/10665/348871
Исследование «Изучения проблем молодёжи и подготовки перспективных кадров» НПЦ «Оила» при Кабинете Министров Республики Узбекистан.
Абдуазимов О.У. Роль социологии массовых коммуникаций в обеспечении мониторинга общественного мнения в информационном обществе (на примере материалов средств массовой информации Узбекистана 2001-2016 гг.): дис. док-pa. соц. наук: 10.00.09. - Ташкент, 2017. - 311 с.
Боряз В. Н. Молодёжь. Методологические проблемы исследования. - Ленинград, 1973. - 155 с.
Елишев С. О. Молодёжная проблематика и подходы к определению понятия «молодёжь» в социологии Ц Вестник Московского университета. Серия
Социология и политология, 2017. - № 3. - С. 200-223.
Елишев С. О. Молодёжь как объект социализации и манипуляций: монография / С. О. Елишев. - Москва: Канон плюс Реабилитация, 2015. - 320 с.
Заморкин А. А. Виртуальные коммуникации как социокультурный феномен современности: авгореф. дис. канд. фил. наук: 09.00.11. - Ставрополь, 2014. - 23 с.
Иконникова С. Н. Молодёжь как социальная категория / С. Н. Иконни-жова, И. С. Кон. - Москва: Наука, 1970.-40 с.
Иконникова С. Н. Молодёжь: социологический и социальнопсихологический анализ. - Ленинград: ЛГУ, 1974.-160 с.
Касьянов В. В. Социология Интернета: учебник для академического бакалавриата / В. В. Касьянов, В. Н. Нечипуренко. -Москва: Издательство Юрайт, 2019.-424 с.
Ковалёва А. И. Социология молодёжи: Теоретические вопросы / А. И. Ковалёва, В. А. Луков. - Москва: Социум, 1999. - 351 с.
Кон И. С. Социология личности / И.С. Кон - М.: Политиздат, 1967. - 383 с.
Конвенция о правах ребёнка. Комитет по правам ребёнка. Замечание общего порядка N2 25 (2021) о правах детей в связи с цифровой средой. ООН, 2021. https://www.un.org/ru/documents/ decl_conv/ conventions/ch i Idcon.shtm 1
Лисовский В. Т. Социология молодёжи. - СПб: Санкт-Петербургский университет, 1996. - 361 с.
Лисовский В. Т. Эскиз к портрету: жизненные планы молодёжи.-Москва: Наука, 1962. - С. 7.
Лунандин В. Н. Социология молодёжи: учеб, пособие. - Орёл: Орловский гос. техн, ун-т, 2011. - С. 31.
Манхейм К. Диагноз нашего времени / Пер. с нем. и англ. -Москва: Юрист, 1997. - С. 146-147.
Маркузе Г. Одномерный человек. - Москва: Госполитиздат, 1994.-651 с.
Маркузе Г. Человек в индустриальном мире. - Москва, 1993. -364 с.
Омельченко Е. Л. Молодёжь: открытый вопрос / Е. Л. Омельченко. - Ульяновск: Симбирская книга, 2004. - С. 68-147.
Парк Р Э. Избранные очерки: сборник переводов / Р. Э. Парк; ред. Д. В. Ефременко; пер. В. Г. Николаев. - Москва: Институт научной информации по общественным наукам (ИНИОН) РАН, 2011. - 321 с.
Парсонс Т. Система современных обществ. - Москва: Аспект Пресс, 1997. - 270 с.
Рахимова Ш. А. Культура обмена информацией в процессе модернизации социальной системы: автореф. дис. ... док. филос. (PhD) соц. наук: 22.00.02. - Ташкент: ТГТУ, 2021.
Сайганова Е. В. Трансформация роли молодёжи в современном обществе // Известия Саратовского университета. Новая серия. Серия: Социология. Поли тология. Т. 15. - 2015. - № 1. - С. 19-22.
Слепенков И. М. Социология молодёжи // Социол. исследования. - 1993. - № 3. - С. 130-132.
Смолик А. И. Молодёжь как объект теоретикометодологического анализа американской и европейской социологии / А. И. Смолик, М. М. Соколовская Ц Современная молодёжь и общество: сб. науч. ст. Вып. 9. - Минск: РИВШ, 2021. - С. 60-65.
Ташмухамедова Д. Г. Молодёжь Узбекистана в виртуальной среде. - Ташкент: Complix Print, 2023. - 232 с.
Тесленко А. Н. Ювенология как ресурс комплексного осмысления феномена молодёжи // Вестник Костромского гос. ун-та. Серия: Педагогика. Психология. Социокинетика. - 2014. - № 2. - С. 176-180.
Тураев О. Б. Процессы развития системы информационнопсихологической безопасности молодёжи в Узбекистане: автореф. дис. док. филос. (PhD) соц. наук: 22.00.02. - Ташкент: Международная исламская академия Узбекистана, 2021. - 60 с.
Фромм Э. Революция надежды / Э. Фромм; пер. с нем. Т. В. Панфиловой // Психоанализ и этика. - Москва: Република, 1993. - 256 с.
Хебердигер Д. Субкультура: значение стиля. - Пекин: Изд-во Пекинского университета, 2009. - 95 с.
Холл С. Сопротивление через ритуал: молодёжная субкультура в Великобритании после войны / С. Холл, Т. Джефферсон; пер. с англ. Дэньин Мэн, Цзянфэн Ху, Хуэй Ван. - Пекин: Китайский молодёжный издательский дом, 2015. - 20 с.
Хоркхаймер М. Диалектика просвещения / М. Хоркхаймер, Т. Адорно; пер. с нем. М. Кузнецова. - Санкт-Петербург: Медиум, 1997. - 310 с.
Чикагская социология: сб. переводов / РАН ИНИОН. Центр социал, науч.-информ. исслед. Отд. социологии и социал, психологии; Сост. и пер. В. Г. Николаев; Отв. ред. Д. В. Ефременко. - Москва, 2015. - 430 с.
Чупров В. И. Социология молодёжи: учебник / В. И. Чупров, Ю. А. Зубок. - Москва: Норма, ИНФРА, 2013. - 336 с.
Шермухамедова А. У. Формирование, тенденции и особенности социальных сетей в Узбекистане: автореф. дис. ... док. филос. (PhD) соц. наук: 22.00.02. - Ташкент, 2021. - 51 с.
Bauerlein М. The Dumbest Generation: How the Digital Age Stupefies Young Americans and Jeopardizes Our Future (Or, Don't Trust Anyone Under 30). Tarcher, 2008. 264 p.
Carr N.G. Is Google Making Us Stupid? What the Internet is doing to our brains. URL: http://www. theatlantic.com/magazine/ archive/2008/07/is-googlemaking-us-stupid/ 306868/
Greenfield S.A. Influence of New Media on Human Brain / The Influence of New Media on Consciousness and Behavior of Youth I I International Research and Practice Web-Conference Proceedings (Tomsk State University, May 29-31, 2012). TSU, 2012. P. 145-151.
Habermas, J. Theorie des kommunikativen Handelns: in 2 Bd. Frankfurt am Main: Suhrkamp. Bd. 1: Handlungsrationalitat und gesellchaftliche Rationalisierung., 1981. 533 p.
Howe N., Strauss W. Generations: The History of America's Future, 1584 to 2069. New York, William Morrow & Company Publ., 1991. 554 p.
Kieling, C., Baker-Henningham, H., Belfer, M., Conti, G., Ertem, I., Omigbodun, O., Rohde, L. A., Srinath, S., Ulkuer, N., & Rahman, A. (2011). Child and adolescent mental health worldwide: evidence for action. Lancet (London, England), 378(9801), 1515-1525. https:// doi. org/10.1016/S0140-6736(ll)60827-l
Prensky, M. (2001), «Digital Natives, Digital Immigrants Part 1», On the Horizon, Vol. 9 No. 5, pp. 1-6. https:// doi. org/10.1108/10748120110424816
Small G., Small G. iBrain: Surviving the Technological Alteration of the Modern Mind. HarperCollins Publishers, 2008.
Tapscott D. Grown Up Digital: How the Net Generation is Changing Your World, McGraw-Hill, 2008. 384 p.
Tenbruck, F. Jugend und Gesellschaft: Soziologische Perspektiven.2., durchges. u. erw. Aufl. Friburg i. Br.: Rombach, 1965.135 p.
https://digitalocean.rU/n/blokirovki-socsetej-kto-kogda-pochemu
https://biznes.interia.pl/praca/news-nowa-epidemiawspolczesnej-europy-gigantyczne-koszty-dlagos,nld, 7111469
https://datareportal.com/reports/digital-2022-uzbekis tan
https://ifap.ru/ofdocs/unesco/program.htm
https://iite.unesco.org/pics/publications/ru/files/32147 06.pdf
https://mediasat.info/ru/2023/ll/23/istoriya-interneta-kak-on-zarodilsya-i-kak-razvivalsya/
https://mitc.uz/ru/pages/internet
https://officelife.media/news/53932-v-mire-raskhodyna-reklamu-vyrastut-na-7-8-v-etom-godu/
ttps://publicadministration.un.org/ru/Intergovernmental-Support/ WSIS-10
https://smmplanner.com/blog/12-stran-gde-zablokirovany-socialnye-seti/; https://www.mn.ru/smart/zapretna-onlajn-gde-v-mire-blokiruyut-soczseti-podrostkam-i-k-chemu-eto-mozhet-privesti
https://tribune.kz/issledovanie-internews-mediapotreblenie-v-uzbekistane/
https://unesdoc.unesco.Org/ark:/48223/pf0000123274_ rus
https://unesdoc.unesco.Org/ark:/48223/pf0000377068/ PDF/377068eng. pdf.multi
https://www.gazeta.uz/ru/2023/12/07/tehnikum-bloggers-award-2023/
ttps://www.mn.ru/smart/zapret-na-onlajn-gde-v-mire-blokiruyut-soczseti-podrostkam-i-k-chemu-etomozhet-privesti