O‘zbek milliy cholg‘u asboblarini tarjimadagi roli

CC BY f
85-86
34
7
Поделиться
Тураев, А. (2022). O‘zbek milliy cholg‘u asboblarini tarjimadagi roli . Переводоведение: проблемы, решения и перспективы, (1), 85–86. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/translation_studies/article/view/6008
Алишер Тураев, O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

o‘qituvchi, Ingliz tili tarjima nazaryasi kafedrasi

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Samarqand shahrida 1997-yildan buyon o‘tkazib kelinayotgan an’anaviy “Sharq taronalari” xalqaro musiqa festivali qisqa muddatda jahondagi nufuzli musiqa anjumanlari qatoridan munosib o‘rin egalladi. Ko‘plab davlatlar, xalqaro madaniyat tashkilotlari, dunyo miqyosida tanilgan mashhur san’at namoyandalarining bu festivalga bo‘lgan qiziqishi va e’tibori ortib, ishtirokchi mamlakatlar safi kengayib borayotgani buning yaqqol dalilidir.


background image

84

O‘ZBEK MILLIY CHOLG‘U ASBOBLARINI TARJIMADAGI ROLI

T

o‘rayev Alisher

o‘qituvchi, Ingliz tili tarjima nazaryasi kafedrasi,

O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti


Samarqand shahrida 1997-yildan buyon

o‘tkazib kelinayotgan an’anaviy

“Sharq taronalari” xalqaro musiqa festivali qisqa muddatda jahondagi nufuzli musiqa
anjumanlari qatoridan munosib

o‘rin egalladi. Ko‘plab davlatlar, xalqaro madaniyat

tashkilotlari, dunyo miqyosida tanilgan mashhur

san’at namoyandalarining bu

festivalga b

o‘lgan qiziqishi va e’tibori ortib, ishtirokchi mamlakatlar safi kengayib

borayotgani buning yaqqol dalilidir.

Asosiy

g‘oyasi insonlarni go‘zallik, nafosat va ezgulikka da’vat etish, dunyo

xalqlarining noyob musiqiy merosi va

an’analarini asrab-avaylash va rivojlantirishdan

iborat b

o‘lgan “Sharq taronalari” musiqa festivali tili, madaniyati, milliy qadriyatlari

rang-barang b

o‘lgan turli millat va elatlarni san’at vositasida mushtarak maqsadlar

y

o‘lida yaqinlashtirishga, O‘zbekistonning jahon miqyosidagi obro‘-e’tibori ortishiga

xizmat qilayotganini qayd etish zarur.

Ayniqsa, bugungi notinch va tahlikali zamonda yovuzlik va jaholatning har

qanday k

o‘rinishlariga qarshi ma’rifat asosida kurashish, xalqimiz ma’naviyati, uning

k

o‘p asrlik musiqa xazinasini boyitishda mazkur festivalning roli va ahamiyati yanada

kuchayib bormoqda.

Shu munosabat bilan 2005-yilning 25

–30-avgust kunlari Samarqand

shahridagi Registon maydonida b

o‘lib o‘tadigan “Sharq taronalari” 5-xalqaro musiqa

festivalini yuksak

g‘oyaviy-badiiy darajada, uyushqoqlik bilan o‘tkazish maqsadida:

Tarjimada turli millat va elatlarni musiqa

san’ati vositasida o‘zaro

yaqinlashtirish

g‘oyasini badiiy talqin etish;

tarjima orqali xalqlar

o‘rtasidagi do‘stlik, birodarlik va hamkorlikni, chin insoniy

fazilatlarni ulu

g‘lash;

yurtimizning, jumladan, Samarqand shahrining jahon tarixida tutgan

o‘rni va

ahamiyati, umumbashariy madaniyat rivojiga q

o‘shgan ulkan hissasini. boy musiqiy

merosimizni keng namoyon etish;

yosh avlod qalbida musiqaning tarjima

san’atga bo‘lgan mehr va ixlos

tuy

g‘ularini kamol toptirish;

mumtoz sharq musiqa

san’atining tarjimaga insonlarni gumanizm va ezgulik

ruhida tarbiyalashda, jaholatga qarshi m

a’rifat bilan kurashda ta’sirchan vosita bo‘lib

xizmat qilishini yorqin ifoda

etish muhim vazifa etib qo’yilgan.

Misol uchun:

Doira qadimiy musiqa

cholgʻularidan hisoblanadi. Markaziy Osiyo (Niso shahri,

eramizdan avvalgi II-asr) da topilgan terrakota yodgorliklarida doirachi ayollar
tasvirlangan. Doira va unga yaqin urma musiqa

cholgʻulari tojik, arman, ozar,

uygʻurlarda

dap

,

dapp

,

daff

,

def

deb nomlanadi.

20-asrda

oʻzbek doira ijrochilik anʼanalarini Usta Olim Komilov, T. Inogʻomov,

D.

Sottixoʻjayev,

Rahim

Isoxoʻjayev,

F. Azimov,

Qahramon

Dadayev,

O.

Kamolxoʻjayev, aka-uka Islomovlar, M. Oripov, R. Otaboyev, T. Sayfiddinov,

R. Samadov va boshqalar mukammallashtirgan.


background image

85

Karnayning

ogʻzi konus shaklida boʻlib, asbobning uzunligi 2-3 metr atrofidadir.

Olib yurishga qulay

boʻlishi uchun karnay ulanadigan uch boʻlakdan iborat boʻladi.

Karnayning parda va klapanlari

yoʻq. Asbobning ovozi juda baland va yoʻgʻon.

Diapazoni bir oktavani tashkil etadi.

Karnay surnay,

nogʻora, doiralarga hamohang boʻladi. Karnayning toʻgʻri va

tirsakli

(toʻgʻri burchak ostida ikki marta bukilgan) turlari qadimdan Oʻrta va Yaqin

Sharq mamlakatlarida, shu jumladan,

O’rta Osiyoda tarqalgan. Oʻtmishda harbiy

musiqa

cholgʻusi sifatida harbiy yurish xabarchisi, jang maydonida gʻalaba jarchisi

boʻlgan. Hozirda bayram, toʻy va boshqa tantanalarda chalinadi. Oxirgi paytda
Karnay zamonaviy milliy estrada ansambllar tarkibiga ham kiritilmoqda.

Xulosa qilib aytganda tarjima orqali

O‘zbek milliy musiqa asboblari haqidagi

boy ma’lumotlarni dunyoga tanitish bizning maqsadimizdir.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR R

O‘YXATI:

1.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 15-iyundagi PQ–103-son

qaroriga 1-ilova.

2.

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

3. https://uz.wikipedia.org //wiki // Karnay.

Библиографические ссылки

0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 15-iyundagi PQ-103-son qaroriga 1-ilova.

0‘zbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) ma’lumotlaridan foydalanilgan.

https://uz.wikipedia.org //wiki // Karnay.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов