№ 1 (2025) «Zamonaviy dunyoda ijtimoiy fanlar: Nazariy va amaliy izlanishlar»

Ushbu maqolada Qashqadaryo viloyatida turizm aglomeratsiyalarini optimal joylashtirishga ta'sir etuvchi omillar yoritilgan hamda viloyatda turistik aglomeratsiyalarni rivojlantirishda ichki va tashqi sayyohlar talabini o‘rganish zarur.

В статье представлены сведения о лирике Зульфияханим. Кроме того, анализируются тема и идея стихов поэтессы и ее стихотворений о верности и любви.

This thesis explores the financial risks associated with the optimal management of capital markets. The findings emphasize the importance of effective risk management for ensuring the efficiency and resilience of capital markets.

Dunyo tillari frazeologiyasining asosiy qismini  somatic frazeologizmlar  tashkil etadi. Somatik frazeologizmlar tarkibida somatizmlar, ya’ni tana a’zolari nomlarini bildiruvchi so‘zlar  qatnashgan  iboralardir.  Aynan somatik frazeologiyada har bir xalqning ko‘p asrlik tajribasi, turmush tarzi, madaniyati, ma’naviyati, urf-odatlari va an’analari o‘z aksini topgan bo‘ladi. Jahon tilshunosligida somatik frazeologizmlar haqida qator ilmiy tadqiqotlar olib  borilgan.  Somatik frazeologizmlarning ilk tadqiqotchilaridan biri F.  Vakk sanaladi.  U butun somatik frazeologizmlarni uch guruhga ajratadi, ya’ni:

“Bul funksiyasi. Ularning berilish usullari. Bul funktsiyalari soni. Bul vazifalari, maʻlum bir toʻplamdan toʻplamga qarab berilgan tavsiflarni ifodalovchi matematik funksiyalar sifatida belgilanadi. Ularning berilish usullari, asosan, grafik, jadval va formulalar orqali amalga oshirish. Bul funktsiyalari soni, muayyan toʻplam jarayonining birlashmasi bogʻliq boʻlib, bu mavzu oʻquvchilarni kombinatorika va analit. Ushbu mavzu, talabalarni bul matematikasida chuqurroq bilim olishlari va amaliy masalalarni yechishda yuklashga yordam beradi. Annotatsiya, mustaqil, mavzuning qobiliyati va uning zamonaviy matematikada oʻrnini taʻkidlaydi.

“Excelda formula va funksiyalar bilan ishlash diagrammalar yaratish” mavzusi zamonaviy biznes va taʻlim sohalarida muhim ahamiyatga ega. Ushbu annotatsiya Excel dasturida formula va funksiyalarni qoʻllash orqali diagrammalar yaratish jarayonini oʻrganishga qaratilgan. Excel — bu maʻlumotlarni tahlil qilish, saqlash va vizualizatsiya qilish uchun kuchli vosita boʻlib, uning imkoniyatlari foydalanuvchilarga murakkab hisob-kitoblarni amalga oshirishga, shuningdek, maʻlumotlarni grafik koʻrinishda taqdim etishga yordam beradi. Diagrammalar yordamida maʻlumotlarni tezda va oson tushunish mumkin, bu esa qaror qabul qilish jarayonini samarali qiladi. Maʻlumotlar bilan ishlashda birinchi navbatda, formulalar va funksiyalarni toʻgʻri qoʻllash muhimdir. Excelda formulalar odatda hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun ishlatiladi va ular turli matematik, statistik yoki moliyaviy operatsiyalarni bajarishga imkon beradi.

Yangi hujjat yaratish. Dasturda yangi hujjat ochamiz. Sarlavha kiritish. Soʻrovnoma mavzusini ifodalovchi sarlavha yozamiz. Savollarni belgilash. Kerakli savollarni roʻyxatga olamiz, ularni aniq va tushunarli ifodalaymiz. Javob variantlarini kiritamiz. Yopiq savollar uchun javob variantlarini koʻrsatamiz. Formatlash. Savollar va javoblarni koʻrinishi uchun formatlaymiz. Izoh qoʻshish. Har bir savolga izoh yoki qoʻshimchalar kiritamiz. Tahrir va tekshirish. Hujjatni xatolarni tuzatamiz va oʻzgartirishlar kiritish uchun koʻrib chiqamiz. Saqlash. Tayyor hujjatni saqlaymiz va kerak boʻlsa, tarqatish uchun chop etamiz. Ushbu jarayon, soʻrovnoma tayyorlashda samaradorlikni oshirishga yordam beradi va kerakli maʻlumotlarni toʻplash imkonini beradi.

Mantiqiy inkor, qoʻshish, koʻpaytirish, emplekatsiya va ekvivalensiya amallari mantiqiy fikrlash jarayonida muhim ahamiyatga ega. Mantiqiy inkor bir ifodaning notoʻgʻri ekanligini koʻrsatadi, qoʻshish esa ikkita yoki undan ortiq ifodani birlashtiradi. Ayirish amali bir ifodadan boshqa bir ifodani ajratish imkonini beradi. Emplekatsiya esa bir ifodani ikkinchisiga qoʻllashni anglatadi. Ekvivalensiya amali esa ikki ifoda oʻrtasida tenglikni oʻrnatadi. Ushbu amallar matematik va mantiqiy muloqotda toʻgʻri fikrlash va argumentlarni tuzishda muhim rol oʻynaydi. Mantiqiy inkor, qoʻshish, ayirish, emplekatsiya va ekvivalensiya amallari mantiqiy fikrlashning asosiy tushunchalari hisoblanadi. Bu amallar yordamida mantiqiy ifodalar oʻrtasida bogʻlanishlar oʻrnatiladi, xulosa chiqariladi va argumentlar tuziladi. Har bir amal oʻziga xos vazifaga ega boʻlib, mantiqiy muloqotda toʻgʻri qarorlar qabul qilishda muhim rol oʻynaydi. Mantiqiy inkor bir fikrning notoʻgʻri ekanligini koʻrsatadi, qoʻshish va ayirish esa ifodalarni birlashtirish va ajratish imkonini beradi. Emplekatsiya va ekvivalensiya esa ifodalar oʻrtasidagi munosabatlarni yanada chuqurroq oʻrganishga yordam beradi. Bu amallar matematik va mantiqiy jarayonlarda keng qoʻllaniladi.

Ushbu maqolada Farg’ona-Toshkent   maqom yo’llari haqida va uning o’ziga hos jihatlari, o’ziga hosliklarini yoritib berishga harakat qilingan. Farg’ona-Toshkent maqom yo’llariga kiruvchi Segoh maqomi haqida ham gap boradi.

Ushbu maqolada Mahalliy aholi bilan hamkorlikda xizmat ko‘rsatish (gidlik, hunarmandchilik mahsulotlari, ekoturizm ekskursiyalari) imkoniyatlarini yaratish muhimdir. Ekoturizm mahalliy aholining turizm loyihalarida faol ishtirokini ta’minlaydi, bu esa ularning iqtisodiy farovonligini oshiradi va qishloq joylarda yashovchi aholining turmush darajasini yaxshilashga yordam beradi.

This article provides detailed information about the appearance of the toponyms Ferghana and Margilan in such works as “History of Ferghana” by Iskhakhon Tura Ibrat and “Explanation of historical and geographical names” by Kh. Khasanov.

Muhammad Yusuf o‘zbek xalqining eng sevimli shoirlaridan biri edi. U qisqa umr ko’rgan bo’lsa-da, o’z she’rlari bilan kitobxonlar qalbida o‘chmas iz qoldirgan sevimli va erka shoirdir. U xalqning yuragidagi dardni yaxshi his eta olgan. Shu sababli, mehnatkash, soddadil insonning dard-hasratlarini o‘zida mujassam etgan she’rlari kitobxonlar ko‘nglidan tez o‘rin oladi. Shoir qaysi mavzuda she’r yozmasin, unda Vatanning nafasi ufurib turadi. Muhammad Yusufning shoirligi Vatan nomli buyuk ildizga borib tutashadi. U shoirlikka biror-bir martaba yoki mansab sifatida qaramaydi, aksincha Vatani oldidagi ma’suliyat deb qaraydi.  Shoir she’rlarini tashqaridan kuzatib emas, xalq orasida yashab yaratdi. Shuning uchun ham xalq dardi, armoni va iztiroblarini chuqur his eta bilgan. Qalbdan chiqqan sodda, samimiy tuyg‘ular xalq qalbidan chuqur joy ola bildi.

Ер солиғи бўйича тадқиқотларда унинг назарий, ҳуқуқий ва иқтисодий жиҳатлари чуқур таҳлил қилинган. Ер солиғининг маҳаллий бюджетларни шакллантиришдаги аҳамияти, унинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишга қўшадиган ҳиссаси ва фискал самарадорлиги ёритилган. Тадқиқотда ер солиғининг адолатли ва самарали бошқарувини таъминлаш, унинг маъмуриятчилигини такомиллаштириш ҳамда бюджет даромадларини барқарорлаштириш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган. 

Muhammad Yusuf o‘zbek xalqining eng sevimli shoirlaridan biri edi. U qisqa umr ko’rgan bo’lsa-da, o’z she’rlari bilan kitobxonlar qalbida o‘chmas iz qoldirgan sevimli va erka shoirdir. U xalqning yuragidagi dardni yaxshi his eta olgan. Shu sababli, mehnatkash, soddadil insonning dard-hasratlarini o‘zida mujassam etgan she’rlari kitobxonlar ko‘nglidan tez o‘rin oladi. Shoir qaysi mavzuda she’r yozmasin, unda Vatanning nafasi ufurib turadi. Muhammad Yusufning shoirligi Vatan nomli buyuk ildizga borib tutashadi. U shoirlikka biror-bir martaba yoki mansab sifatida qaramaydi, aksincha Vatani oldidagi ma’suliyat deb qaraydi.  Shoir she’rlarini tashqaridan kuzatib emas, xalq orasida yashab yaratdi. Shuning uchun ham xalq dardi, armoni va iztiroblarini chuqur his eta bilgan. Qalbdan chiqqan sodda, samimiy tuyg‘ular xalq qalbidan chuqur joy ola bildi.

Ushbu maqolada Oliy taʼlim jarayonida talabalarda innovatsion yondashuv asosida kasbiy kompetentligini shakllantirishning oʻziga xos jihatlari haqida fikrlar va ushbu yoʻnalishdagi turli xil farmonlar haqida yozilgan. Maqolaning asosiy mazmun mohiyati oliy talim jarayonida kasbiy yondashuvlar boʻladi va ular haqida misollar keltirilgan.

Ushbu tezisda Ibn Xaldun ijtimoiy falsafiy g’oyalari va nazariyalari, falsafasi va uning zamonaviy fanlarga qo’shgan hissasi va o’rni o’rganilgan. Uning hayoti va u qoldirgan meros “Muqaddima” asaridagi falsafiy g’oyalari tahlil qilingan.

Ushbu maqolada PIRLS, TIMSS, PISA va TALIS kabi xalqaro baholash tadqiqotlarida yuqori natijalarni ko‘rsatgan mamlakatlarning ta’lim sifatini baholash tizimi o‘rganilgan. Tadqiqot ob’ekti sifatida Singapur, Finlyandiya, Xitoy Xalq Respublikasi kabi davlatlar keltirilgan.

Статья посвящена истории формирования и развития уголовной ответственности за финансирование терроризма, подчеркивая важность международного сотрудничества в этой области. В ней рассматриваются ключевые этапы, начиная с раннего периода XX века, когда терроризм воспринимался как внутренняя проблема государств, до современности, когда финансирование терроризма стало признанным международным преступлением. Принятие Международной конвенции о борьбе с финансированием терроризма в 1999 году стало поворотным моментом, установившим стандарты уголовной ответственности. Статья также анализирует вызовы, связанные с новыми финансовыми инструментами, такими как криптовалюты, и необходимость комплексного подхода к законодательству и правоприменению для эффективной борьбы с этой глобальной угрозой.

Ijtimoiy himoya – jamiyat a’zolarining еrtangi kunga ishonchini uyg‘otadigan, ishchi kuchining sifatini yaxshilaydigan, рassiv hayot tarzidan faollikka undaydigan o‘ziga xos qadriyat bo‘lib, davlatda siyosiy barqarorlik, iqtisodiy farovonlikni ta’minlash vositasi sifatida xizmat qiladi[1].

Ushbu maqolada Ibn Arabiyning hayoti va faoliyati butunlay so‘fiylik yo‘li bilan chambarchas bog‘liqligi, uning tarjimai holi va so‘fiylik ma’rifatining rivojlanishi, asarlarida keltirilgan tasavvufiy g‘oyalar, borliq, haqiqat va inson tushunchalari tahlil qilingan.

Raqamli iqtisodiyot, texnologiyalarning tez sur'atlarda rivojlanishi va internetning keng tarqalishi bilan kichik biznesning rivojlanishi uchun yangi imkoniyatlar yaratmoqda. Ushbu maqolada kichik biznesni raqamli iqtisodiyot sharoitida rivojlantirish strategiyalari ko‘rib chiqiladi. Raqamli vositalardan samarali foydalanish, onlayn savdo, marketing, moliyaviy boshqaruv va mijozlar bilan aloqalarni o‘rnatish kabi strategik yo‘nalishlar muhokama qilinadi. Maqola, kichik biznes egalari va tadbirkorlar uchun raqamli iqtisodiyotda muvaffaqiyatga erishish yo‘llarini ochib beradi.

Hozirgi kunda qimor va tavakkalchilikka asoslangan o‘yinlar butun dunyo miqyosida keng tarqalgan va ular ko'plab jamiyatlarda, xususan, rivojlanayotgan davlatlarda jiddiy ijtimoiy va iqtisodiy muammolarga olib kelmoqda. Ushbu o'yinlar jamiyatda nafaqat iqtisodiy zaiflikni, balki jinoyatchilikni ham keltirib chiqarishi mumkin. Yangi tadqiqotlar va ilg‘or xorij tajribalari asosida qimor jinoyatining oldini olish va uning profilaktikasini takomillashtirish uchun samarali usullarni ishlab chiqish zarur. Bu maqolada qimor va tavakkalchilikka asoslangan o'yinlar tashkil etish jinoyatining profilaktikasini takomillashtirishga oid ilmiy fikrlar va ilg‘or xorij tajribalariga asoslangan tahlillarni ko‘rib chiqamiz.

Ushbu maqola atrof-muhitni muhofaza qilishda yoshlarning faolligi va tashabbuslari masalasini o‘rganadi, yoshlarning atrof-muhitni asrashga bo‘lgan qiziqishlari, ekologik loyihalarda ishtirok etishlari va yashil iqtisodiyotga o‘tishdagi roli tahlil qilinadi. Shuningdek, ekologik ta’limning yoshlarni faollashtirishdagi o‘rni va ular tomonidan amalga oshirilgan tashabbuslar muhokama qilinadi. Maqola, yoshlarni ekologik masalalarda yanada faol va ta’sirchan qilish uchun zarur chora-tadbirlarni belgilaydi. Bu ish atrof-muhitni himoya qilishda yoshlarning samarali ishtirokini ta’minlashga yordam beradi.

Мазкур мақолада кибертерроризим жиноятлари тушунчаси, унинг белгилари ва таснифи баён этилган. Шунингдек, мазкур мақолада кибертерроризимнинг ахборот маконинида содир этилиши билан боғлиқ тушунчалар ва ушбу жиноятларини терговига доир масалалар ҳам таҳлил этилган.

The United Nations (UN), established in 1945 in the aftermath of the Second World War, has played a pivotal role in addressing the world's most pressing challenges, including peacekeeping, development, and humanitarian aid. However, in an increasingly complex and multipolar world, the UN faces numerous challenges that threaten its relevance, effectiveness, and ability to meet modern-day global needs. This thesis explores the future of the United Nations by examining its key challenges, such as geopolitical tensions, institutional inefficiencies, and financial constraints, and discusses the prospects for reforming the UN to better address contemporary global issues. By evaluating the UN’s historical achievements and analyzing the present-day obstacles it faces, this study proposes solutions for making the organization more responsive to the needs of the 21^st  century.