№ 1 (2025) «Zamonaviy dunyoda innovatsion tadqiqotlar: Nazariya va amaliyot»

Cовременные возможности молекулярно генетичесгенетического молекулярно-генетические методы диагностики в генитите сегодня являются основой для множества прикладных и фундаментальных исследований в медицине   Эти методы стали основой для разработки новых подходов к диагностике, лечению и профилактике множества заболеваний, а также для проведения научных исследований в области медицины и биологии. Они предоставляют уникальные возможности для изучения генетической информации, выявления мутаций и аномалий, а также для разработки персонализированных методов лечения.

From this standpoint, leadership is at the root of organizations’ positive performance, especially in education. And higher education institutions, where knowledge creation and transfer take place, need nimble and responsive leadership to properly address the challenges of today´s academia. In Sri Lanka, the Northern and Eastern provinces, which are single entity territories based on unique socio cultural and post-conflict contexts provide us with a unique context to explore the impact of various leadership styles [1-2].

О‘zbеkistоndа xususiy оliy tа’lim sеzilаrli о‘sishgа guvоh bо‘lib, sifаt kаfоlаtini оshirish vа tа’lim dаsturlаrini mоdеrnizаtsiyа qilish imkоniyаtlаrini tаqdim еtmоqdа. Ushbu mаqоlа mustаhkаm sifаt kаfоlаti аsоslаri vа innоvаtsiоn о'quv dаsturlаri dizаynlаrini аmаlgа оshirish mеxаnizmlаri vа strаtеgiyаlаrini о'rgаnаdi. Tа'lim dаsturlаrini xаlsifаt kаfоlаtirо stаndаrtlаrgа mоslаshtirish vа tеxnоlоgiyаdаn fоydаlаnish оrsifаt kаfоlаtili xususiy muаssаsаlаr ishchi kuchigа bо'lgаn tаlаbni qоndirishi vа mаmlаkаtning ijtimоiy-iqtisоdiy rivоjlаnishigа hissа qо'shishi mumkin. Kеys tаdqiqоtlаri vа еkspеrt fikrlаri ilg‘оr tаjribаlаr vа xususiy оliy tа’limning О‘zbеkistоn tа’lim sоhаsidа о‘zgаruvchаn rоl о‘ynаsh sаlоhiyаtini tа’kidlаydi.

Ushbu maqolada maktabgacha ta’lim tizimi sifati va samaradorligini ta’minlash omillari, ularning mazmuni, mohiyati va ahamiyati, shuningdek, ta’lim menejmentida “strukturaviy boshqaruv” tushunchasining mohiyativa tashkiliy turlari haqida ma’lumotlar yoritib berilgan.

Ma’lumki, O‘zbekistonda maktabgacha ta’lim tizimi so‘nggi yillarda sezilarli darajada rivojlanib, bolalar ta’limiga bo‘lgan yondashuvda yangi bosqichga ko‘tarildi. Ushbu rivojlanishning asosiy omillari davlat siyosati, ta’lim sohasidagi islohotlar, xalqaro hamkorlik va jamiyatdagi o‘zgarishlar bilan bog‘liq.

Balet (lotin tilidan olingan bo‘lib,  ballo - raqsga tushaman ma’nosini anglatadi) - asar mazmuni musiqiy xoreografik obrazlar vositasi bilan ifodalanadigan sahna sanʼati turi. Oʻzida sanʼatning dramaturgiya, musiqa, xoreografiya, tasviriy sanʼat kabi turlarini uygʻunlashtiradi, bu sanʼat turlarining hammasi alohida-alohida mavjud boʻlmay, Baletning sintez markazi boʻlgan xoreografiyaga boʻysunadi. Balet librettochi, kompozitor, baletmeyster va rassom hamkorligida yaratiladi.

Проблема рубцевания, особенно рубцевания кожи лица, остается одной из актуальных задач практического здравоохранения. Она находится на стыке различных медицинских дисциплин, включая дерматологию, косметологию, комбустиологию, реконструктивную хирургию, реабилитационную медицину и психологию. Рубцы на коже возникают вследствие повреждений различного происхождения, таких как ожоги, ранения, хирургические вмешательства и другие травмирующие факторы, а также в результате хронических заболеваний кожи и подкожной клетчатки. Большинство исследований сосредоточено на терапевтической коррекции уже образовавшихся рубцов, в то время как вопросы профилактики патологических и эстетически неприемлемых деформирующих рубцов лица остаются менее изученными. В последние годы появилось множество уникальных работ российских ученых.

Jamiyat sohalaridagi yangiliklar, ixtirolar, yutuqlar butun insoniyatning mulkiga aylanmoqda. Bugungi kunda har qanday ahamiyatli, qiziq g‘oyalarning, foydali va foydasiz axborotning, texnologiyalarning, mahsulotlarning dunyo bo‘ylab tez tarqalishiga guvoh bo‘lmoqdamiz.

Hozirgi zamonning eng dolzarb muammolaridan biri atrof-muhit o'zgarishlari va ularning inson salomatligiga ta'siridir. Iqlim o'zgarishi, havoning ifloslanishi, tabiiy resurslarning iste'moli va stress darajasining oshishi ko'plab kasalliklarning rivojlanishiga sabab bo'lmoqda. Ayniqsa, yurak-qon tomir kasalliklari (YQTK) insonlar orasida yuqori darajada tarqalmoqda.

O'z-o'zini moylashning fizik mohiyatini hisobga olgan holda, M. Y.Balshin va boshqalar vkladishlarning teshiklaridan yog'ning chiqib ketishi hodisasini "moylashning kapillyar ta'minoti" deb atashdi. Ushbu kontseptsiya asosida materialning teshiklari bilan aloqa qilish natijasida hosil bo'lgan astar tanasida kapillyar kanallar orqali ishqalanish yuzalarini moylash imkoniyatini ta'minlaydigan ko'plab ishqalanish birliklarining konstruktsiyalari paydo bo'ldi. Asosan, ushbu konstruktsiyalarda astarning tashqi yuzasida neft zahirasi uchun suv omborlari mavjud bo'lib, ular mualliflarning fikriga ko'ra asta-sekin astar ishlashi jarayonida kapillyar hodisalar tufayli bo'shliqqa kirib, ishqalanish yuzalarini moylaydi.

В данной статье анализируется соотношение понятий  финансирования под уступку права требования, закрепленного в национальном законодательстве Республики Узбекистан, и факторинга, предусмотренного Конвенцией УНИДРУА. Также проведен сравнительный анализ факторинга с другими видами сделок, с цессией, лизингом и договором купли-продажи, выявлены отличительные черты и сходства. Обсуждена правовая и экономическая сущность факторинга, его роль в развитии малого и среднего бизнеса.

In numerous works devoted to acute renal failure (ARF), not all aspects have been sufficiently covered. This is especially true for ARF of obstetric etiology, which is given undeservedly little attention, because in most countries with a high birth rate, ARF caused by pathology of pregnancy and childbirth occurs in 50 - 70% of cases in the structure of all etiological factors leading to this complication. A few works by domestic authors clearly show the high frequency of development (50 - 70%) of ARF of obstetric etiology, the severity of its clinical course and the stability of high mortality rates within (30 - 40%). Numerous features of the development, course and outcomes of ARF caused by pathology of pregnancy in various regions of the Republic of Uzbekistan are shown, many unresolved issues, which directly or indirectly cause such disappointing results.

В многочисленных работах, посвящённых острой почечной недостаточности (ОПН) не все аспекты нашли достаточное освещение Течение ОПН значительно осложняется, если она возникает на фоне преэклампсии или хронической патологии почек.  Основными причинами, способствующими  возникновению ОПН,  является  степень тяжести преэклампсии  и длительность ее течения с нарушениями  микроциркуляции и острая сосудистая  недостаточность, возникшая  на фоне характерных для данной патологии беременности  выраженных сосудистых расстройств. Эндотелиальная дисфункция  характеризуется  нарушением микроциркуляции с паралитическим  состоянием сосудистых стенок, образованием стазов и тромбов приводящих к органной дисфункции.Кровопотеря в родах или  вазомоторный коллапс обусловливает острую сосудистую недостаточность.  Особенно  HELLP –синдром как заключительный этап преэклампсии  может явиться  причиной развития  внутрисосудистого  гемолиза. Многие авторы, придавая важное значение  ишемии почек в патогенезе ОПН, считают, что большую роль играют изменения в системе гемостаза, что приводит к образованию микротромбов, усугубляющих явления гипоксии почек.

Tayanch-harakat apparatidagi turli buzilishlar bolalarni o‘qitish va tarbiyalashda muayyan muammolarni keltirib chiqarishini  o`rganishdan iborat.

Raqamli taʻlim muhitida sunʻiy intellekt (SI) keng qoʻllanilib, oʻquvchilarga va oʻqituvchilarga bir qator afzalliklar taqdim etadi. SI individual oʻquv tajribasini yaratib, taʻlim materiallarini oʻquvchilarning ehtiyojlariga moslashtiradi va shaxsiy tavsiyalar beradi. U, shuningdek, oʻqituvchilarning administrativ ishlarini avtomatlashtirib, ularning vaqtini taʻlim jarayoniga samarali sarflash imkonini yaratadi. Oʻquvchilar esa har qanday vaqtda va joyda taʻlim olish imkoniyatiga ega boʻlishadi. Xulosa qilib aytganda, sunʻiy intellekt raqamli taʻlim muhitida oʻqitish va oʻrganishni yangi bosqichga olib chiqadi, taʻlim jarayonini boyitadi va oʻquvchilarning muvaffaqiyatini oshiradi.

Ushbadagi tizimli blokning jamlanma jarayoni — protsessor, soprotsessor va xotira — haqida ma’lumot beriladi. Tizimli blok kompyuter arxitekturasining markaziy qismi bo‘lib, u turli xil komponentlar o‘rtasida ma’lumot yordamini ta’minlash. Protsessor, ma’lumotlarni qayta ishlash va harakatda asosiy rol o‘ynaydi, soprotsessor esa qo‘shimcha mahsulotlarni taqdim etib, tezlikni qayta ishlash. Xotira esa, dasturlar va ma’lumotlarni vaqtinchalik saqlashda muhim korxona ega. Maqola, har bir elementning funksiyalarini, o‘zaro bog‘liqligini va tizimning umumiy ishlashini qanday tuzatishini ko‘rib chiqadi. Ush tadqiqot, zamonaviy kompyuter arxitekturasining ijobiy natijalari

Ushbu maqolada maʻlumotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash va dekodlash jarayonlari oʻrganiladi. Ikkilik sanoq tizimi, axborot texnologiyalarining asosiy poydevorlaridan biri sifatida, raqamli maʻlumotlarning saqlanishi, uzatilishi va qayta ishlanishida muhim ahamiyatga ega. Maqola kodlash va dekodlash jarayonlarining nazariy asoslarini, ularning amaliy qoʻllanilishiga oid misollarni va natijalarni taqdim etadi. Axborotlarni kodlash maʻlumotlarni uzatish va saqlash qulay boʻlgan koʻrinishda ifodalashdir. Tor maʻnoda aytganda “kodlash” atamasi, maʻlum bir maʻlumotning bir koʻrinishidan saqlash, uzatish, qayta ishlash oson boʻlgan boshqa koʻrinishga oʻtkazishdir. Odatda kodlashda har bir shakl alohida belgi bilan taqdim etiladi. Kompyuter faqat raqamli koʻrinishda aks ettirilgan axborotni qayta ishlashi mumkin. Masalan, musiqiy tovushni raqamli formaga oʻtkazish uchun, maʻlum chastotadagi tovush intensivligini katta boʻlmagan vaqt oraligʻida oʻlchab, har bir oʻlchash natijalarini raqamli shaklda tasvirlash mumkin.  Analog usulda kompyuter matnli axborotni qayta ishlashi mumkin. Kompyuterga kirishda har bir harf maʻlum son bilan kodlanadi, chiqishda tashqi qurilmalar(ekran yoki printer) inson idrok etishi uchun bu sonlardan harflarning tasvirini hosil qiladi Boshqacha aytganda, kompyuterlar bu qurilmalarda qayta ishlash sezilarli darajada oson kechganligi uchun odatda ikkilik hisoblash tizimida ishlaydi.

Tashqi xotira qurilmalari, kompyuter tizimlarida maʻlumotlarni saqlash va uzatish jarayonlarida muhim rol oʻynaydi. Ushbu qurilmalar turli xil formatlarda boʻlib, axborotlarni kiritish va chiqarish uchun xizmat qiladi. Kiritish qurilmalari (masalan, klaviatura, sichqoncha, skaner) foydalanuvchidan axborotni kompyuterga kiritish imkonini beradi, chiqish qurilmalari (monitor, printer) esa tizimdan maʻlumotlarni foydalanuvchiga yetkazadi. Tashqi xotira qurilmalari (USB flesh-disklar, qattiq disklar, CD/DVD, SSD) tezkor va ishonchli maʻlumot saqlash imkoniyatini taqdim etadi. Ular maʻlumotlar almashinuvi va saqlash uchun zarur vositalardir. Ushbu annotatsiya, tashqi xotira va axborotlarni kiritish-chiqarish qurilmalarining funksiyalari, turlari va ularning kompyuter tizimidagi ahamiyatini yoritadi. Ushbu mavzu zamonaviy axborot texnologiyalari kontekstida har qanday foydalanuvchining bilimlarini oshirishga qaratilgan.  

В современных условиях глобализации и интенсификации международных контактов владение иностранными языками становится необходимым компонентом профессиональной компетентности специалиста любого профиля. Это определяет возрастающие требования к качеству языкового образования и эффективности методов обучения иностранным языкам.

ushbu maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarning estetik tarbiyasida musiqaning o‘rni va roli, uning rivojlanishida muhim ahamiyati tadqiq qilingan.

Туғма бронх аномалиялари янги туғилган чақалоқларда нафас олиш тизимининг тўлиқ шаклланмаслиги ёки функционал бузилишларига олиб келадиган касалликлар гуруҳига киради. Ушбу патологиялар нафас олиш қийинчилиги, гипоксия, қайталанувчи инфекциялар каби жиддий асоратлар билан намоён бўлади. Туғма аномалияларнинг пайдо бўлишида нафақат атроф-муҳит омиллари, балки генетик ўзгаришлар ҳам муҳим аҳамиятга эга. Замонавий илмий тадқиқотлар нафас йўллари ривожланишига таъсир этувчи бир қатор генетик маркерларни, жумладан CFTR, FGF10, SOX2, FGFR2 ва SHH (Sonic Hedgehog) генларини аниқлади.

Ushbu maqolada Turizm aglomeratsiyasining rivojlanishi, turistik xizmatlarning sifat va miqdor ko‘rsatkichlariga bevosita bog‘liq bo‘lib, ushbu xizmatlar turistik hududning jozibadorligini oshirishda muhim omil hisoblanadi. Ushbu maqolada turizm aglomeratsiyasiga ta’sir qiluvchi asosiy turistik xizmatlar tahlil qilinib, ularning iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik jihatlari o‘rganiladi. Transport va logistika, mehmonxona va ovqatlanish tizimi, ekskursiya va ko‘ngilochar xizmatlar kabi asosiy xizmatlarning muvozanatli rivojlanishi turistik aglomeratsiyaning umumiy samaradorligini ta’minlashda asosiy rol o‘ynaydi.

Mazkur maqola globallashuv jarayonining O‘zbekiston milliy madaniyatiga ta‘sirini o‘rganishga bag‘ishlangan. Unda milliy madaniyatning o‘ziga xos jihatlari, globallashuvning madaniyatga ijobiy va salbiy ta‘sirlari tahlil qilinadi. Milliy qadriyatlarning tarixiy rivojlanishi va bugungi globallashuv davridagi holati chuqur o‘rganiladi. Shuningdek, madaniy merosni himoya qilish va zamonaviylikka moslashtirish uchun zarur strategiyalarni ishlab chiqish masalalari ham keng ko‘lamda tahlil qilinadi.

This article examines how metaphorical polysemy—where a single metaphorical expression carries multiple interpretations—can serve as a catalyst for humor in multilingual and cross-cultural settings. Drawing upon theories of incongruity, benign violation, and language interference, the study illustrates how speakers and listeners negotiate overlapping meanings. Through qualitative analyses of everyday conversations, media texts, and focus group discussions, the paper demonstrates how the literal and figurative dimensions of polysemous expressions elicit laughter, confusion, or both. The multilingual context intensifies these effects, as differences in linguistic codes and cultural norms can lead to creative yet unintentional juxtapositions. The findings underscore the importance of embracing these moments of linguistic play in educational environments, translations, and broader communicative practice. The article ultimately highlights the pedagogical value in recognizing metaphorical polysemy not only as a linguistic phenomenon but also as a potent source of engagement and cultural insight.

Sanoat korxonalarida investitsion faoliyatni takomillashtirish sanoatning umumiy raqobatbardoshligini oshirish, milliy iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini taʼminlash va zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish orqali amalga oshiriladi. Shu bois, investitsiya faoliyatining har bir yoʻnalishi puxta rejalashtirilgan boʻlishi muhimdir. Sanoat korxonalarida investitsion faoliyatni takomillashtirishning ilmiy-nazariy asoslari quyidagi muhim jihatlarni o‘z ichiga oladi: