Talabalarga zamonaviy ta‘limni raqamli texnologiyalar yordamida berishning pedagogik zarurati

CC BY f
202-204
272
32
Поделиться
Пармонов, А. (2022). Talabalarga zamonaviy ta‘limni raqamli texnologiyalar yordamida berishning pedagogik zarurati. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 202–204. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5152
Абдутолиб Пармонов, О ‘zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali “Biotexnologiya ” kafedrasi

katta о ‘qituvchisi

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ushbu maqolani yozishda ta’lim-tarbiya jarayonining rivojlanish bosqichlarini о ‘rganish orqali zamonaviy ta ’limning farqini va ahamiyatini tadqiq etish va bu tadqiqot natijalariga asosan xulosa chiqarishni maqsad qilganmiz.

Похожие статьи


background image

202

popular of them, but before that we need to look at different types of machine learning. There are
three main types of machine learning:

Controlled

Uncontrolled

Semi-controlled

Study of controlled machines. In the controlled learning model, the person teaches the

algorithm or what to look for [1,2] .

Artificial intelligence models created with controlled learning are often used to perform

predictive analysis. These models use past decisions made by experts on the subject to predict
future decisions that an expert can make [3].

In the uncontrolled learning model, the software teaches algorithms. In some cases, the

teaching method used by the curriculum mimics that of humanity, but they do not always require
the same teaching method.

Artificial intelligence models based on uncontrolled learning are often used to perform

descriptive analysis. These tasks include summarizing content, classifying content, and sorting
content.

Semi-controlled learning models combine some of the previous two models we

discussed. In a semi-controlled learning environment, a person performs part of the training and
the software is designed to manage the rest based on the initial training performed by the person.
Because artificial intelligence models created with semi-controlled learning are somewhat
generalized to both teaching methods, they are able to perform both predictive and descriptive
analysis tasks depending on the intended purpose [1].

There are currently a variety of artificial intelligence models available, and they all differ

somewhat from each other, these models are listed below.

Linear regression

Logistic regression

Decision trees

Random forest

Neural networks

Deep learning

References

1.Miller, Tim . Explanation in artificial intelligence: Insights from the social sciences. DOI:
10.1016 / j.artint.2018.07.007. October, 2018.
2.Ghosh, Ashish , Chakraborty, Debasrita , Law, Anwesha . Artificial Intelligence in the Internet
of Things. DOI: 10.1049 / trit.2018.1008. CAAI Transactions on Intelligence Technology.
October, 2018.
3.Toorajipour, Reza , Sohrabpour, Vahid , Nazarpour, Ali , Oghazi, Pejvak , Fischl, Maria .
Artificial intelligence in supply chain management: A systematic literature review. DOI: 10.1016
/ j.jbusres.2020.09.009. Journal of Business Research. January, 2021.

TALABALARGA ZAMONAVIY TA‘LIMNI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

YORDAMIDA BERISHNING PEDAGOGIK ZARURATI

Parmonov Abdutolib Abduvahob o‗g‗li

O‗zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali ―Biotexnologiya‖ kafedrasi katta o‗qituvchisi

Annotatsiya:

Ushbu maqolani yozishda ta‘lim-tarbiya jarayonining rivojlanish

bosqichlarini o‗rganish orqali zamonaviy ta‘limning farqini va ahamiyatini tadqiq etish va bu
tadqiqot natijalariga asosan xulosa chiqarishni maqsad qilganmiz.

Kalit so‗zlar:

raqamli texnologiyalar, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, oliy

ta‘lim tizimi, zamonaviy ta‘lim.


background image

203

Kirish.

Har bir jamiyatning kelajagi uning ajralmas qismi va hayotiy zarurati bo‗lgan

ta‘lim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi. Bugungi kunda mustaqil
taraqqiyot yo‗lidan borayotgan mamlakatimizning uzluksiz ta‘lim tizimini isloh qilish va
takomillashtirish, yangi sifat bosqichiga ko‗tarish, unga ilg‗or pedogogik va axborot
texnologiyalarni joriy qilish hamda ta‘lim samaradorligini oshirish davlat siyosati darajasiga
ko‗tarildi.

Yuqorida keltirilgan yuksak, ammo, sharafli vazifalarni muvaffaqiyatli uddalash har bir

pedagogik xodimdan yuksak kasbiy mahorat, bilimdonlik va keng dunyoqarashni hamda
bugungi zamon raqamli texnologiyalarini puxta bilishlikni va bularni o‗quv jarayonida qo‗llay
olishlikni talab etadi. Shu sababdan bugungi kun oliy ta‘lim tizimida talabalarga zamonaviy
ta‘limni raqamli texnologiyalar yordamida berishning pedagogik ahamiyatini o‗rganishni
maqsad qildik.

Tadqiqot metodologiyasi.

Ushbu maqolani yozishda ta‘lim-tarbiya jarayonining

rivojlanish bosqichlarini o‗rganish orqali zamonaviy ta‘limning farqini va ahamiyatini tadqiq
etish va bu tadqiqot natijalariga asosan xulosa chiqarishni maqsad qilganmiz.

Bugungi kun auditoriyalari o‗n yil, o‗n besh yil avvalgilaridan juda katta farq qiladi va

sinf xonalari kompyuterlar, IPad, planshetlar, smart-doskalar va boshqa turdagi ta‘lim
texnologiyalari bilan jihozlangan. Dunyoning boshqa joylarida bo‗lgani kabi Respublikamizda
ham raqamli avlodning yetti ekranli avlodi - televizor, kompyuter, planshet, tablet, fablet,
smartfon va smartsoatlari paydo bo‗lmoqda. Bunday zich raqamli muhitga ega bo‗lish va u bilan
doimiy o‗zaro munosabat natijasida bugungi kun talabalarining fikrlashi va axborotlarga ishlov
berish jarayonlari oldingi fikr yuritish va axborot jarayonlaridan tubdan farq qilmoqda. Raqamli
avlod ota-onalarimiz o‗rgangan uslubda o‗qitilishi mumkin emas va bo‗lmasligi ham kerak. Bu
avlodni o‗qitishda eskicha texnologiyalar(qora doska va oq bo‗r)dan foydalanish ham mumkin
emas. Qora doskani oqiga va bo‗rni markerga o‗zgartirish hech narsani o‗zgartirmaydi, ya‘ni
zamonaviy talabalarni bilim olishga va mehnat bozorida muvaffaqiyatga erishish ko‗nikmalarini
rivojlantirishga undash usuli bo‗la olmaydi. Zamonaviy axborot-kommunikatsiya
texnologiyalariga asoslangan innovatsion ta‘lim texnologiyalari va didaktik modellarni ommaviy
va samarali qo‗llash orqali ta‘lim tizimini raqamli avlodga moslashtirish zamon talabi
hisoblanadi.

Shu bilan bir qatorda, ta‘lim jarayonida tadqiqotga asoslangan yondashuvdan faol

foydalanish lozim va bu bilan ilmiy tadqiqotda talabalarning ko‗nikmalarini rivojlantirish va IT-
kompetensiyaga asoslangan ijodiy qobiliyatlarini va ijodiy fikrlashlarini shakllantirish mumkin.
Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari – ta‘lim tizimidagi barcha muammolarga yechim
emas, balki raqamli avlod uchun ma‘ruzalar va seminarlarni ma‘lumotlarga boy va interaktiv
qilib amalga oshirish vositasidir. Shuni ham ta‘kidlab o‗tish lozimki, o‗qituvchilar talabalarning
ehtiyojlariga yo‗naltirilgan interfaol o‗quv jarayonida asosiy rolni saqlab qoladi.

O‗qituvchining mahorati va talabalar oldidagi obro‗sini va uning faoliyatining

samaradorligi faqatgina o‗qitadigan fanining mazmunidagi bilimlar darajasi va uning pedagogik
qobiliyatiga emas, balki muayyan o‗quv materialini to‗plash, qayta ishlash va o‗qitish hamda bu
bilimlarni o‗qituvchining qanchalik zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini
qo‗llash darajasiga bog‗liq holda talabalar ongiga yetkazishi hisoblanadi. Boshqacha qilib
aytganda, raqamli asrda ta‘lim qayta ko‗rib chiqilishi va ta‘lim paradigmasi o‗zgartirilishi shart,
chunki talabalar ortiq an‘anaviy uslubda o‗qishni xohlamaydilar va o‗qituvchilar ham bu kabi
odatiy usulda o‗qitishni davom ettirishlari bugungi zamonning o‗zi inkor etmoqda [1].

Hozirgi kunda qaysi sohaga qaramaylik, har birida raqamli texnologiyalarni uchratamiz.

Shunday ekan, talabalarni kelajak uchun yetuk mutaxassis qilib chiqarish uchun hozirdan ularga
o‗quv jarayonining o‗zida ya‘ni har bir o‗quv mashg‗ulotida pedagogik texnologiyalarni raqamli
ravishda qo‗llash usullarini ishlab chiqish muhim ahamiyatga ega.

Talabalarga ta‘limni raqamli texnologiyalardan foydalangan holda berish talabaning

olinayotgan bilimni o‗zlashtirishda yengillik beradi. Talabani bilim olishida unga nima halaqit
beradi? degan savol turadi. Eng avvalo zerikish. Atrofga e‘tibor berib qarasak yoshlar


background image

204

qo‗llaridagi oddiy smartfon bilan mashg‗ul bo‗lib, vaqtini qanday o‗tganini bilamy qoladi. Biz
hozirgi ta‘lim jarayonimizni shunday zamonga moslashtirishimiz kerakki, ya‘ni pedagogik
texnologiyalarni shu oddiy smartfon orqali qo‗llash yo‗llarini topishimiz zarur, albatta bunda
talaba yoshlar o‗rgatilayotgan bilimlarni olishga tabora qiziqib borishi kerak bo‗ladi.

Texnika oliy o‗quv yurtlari bakalavrlarining axborot-texnik kompetentsiyasi - bu

bakalavrning bilim, ko‗nikma va malakalari hamda uning kelajakdagi kasbiy faoliyatida talab
qilinadigan umumtexnik muammolarni hal qilishda axborot texnologiyalaridan foydalanish
qobiliyati hisoblanib, davlat ta‘lim standartining talablari va raqamli texnologiyalarni
rivojlantirish davrida talabalarning kasbiy tayyorgarligi natijalariga, shu jumladan umumtexnik
ma‘lumotlarga tegishli talablarga javob beradi [2].

Xulosa va takliflar

.

Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga asoslangan innovatsion ta‘lim

texnologiyalari va didaktik modellarni ommaviy va samarali qo‗llash orqali ta‘lim tizimini
raqamli avlodga moslashtirish zamon talabi hisoblanadi.

Shu bilan bir qatorda, ta‘lim jarayonida tadqiqotga asoslangan yondashuvdan faol

foydalanish lozim va bu bilan ilmiy tadqiqotda talabalarning ko‗nikmalarini rivojlantirish va IT-
kompetensiyaga asoslangan ijodiy qobiliyatlarini va ijodiy fikrlashlarini shakllantirish lozim.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1.

A.A.Parmonov

– ―Umumtexnik fanlarni o‗qitishda talabalarning axborot-texnik

kompetensiyasini samarali‖ // Ta‘lim, fan va innovatsiya. 2021-yil 2-son. 108-112-betlar.

2.

A.A.Parmonov – ―Talabalarning kasbiy kompetensiyalarini shakllantirishda axborot-texnik

ko‗nikmalarining roli‖ // Kasb-hunar ta‘limi. 2021-yil, 2-son. 54-57-betlar.

INNOVATSION TARAQQIYOTNING FAN VA TA‘LIM RIVOJLANISHIDAGI

AHAMIYATI

Raxmanova Gulimoxixiroj Baxri qizi

O‘zbekiston Milliy unversitetining Jizzax filiali Psixologiya fakulteti Psixologiya kafedrasi

―Yoshlar psixologiyasi‖ yo‘nalishi talabasi

Annotatsiya

:

Ushbu maqolada fan va ta‘lim sohasining rivojlanishida innovatsion

taraqqiyotning o‘rni hamda ahamiyati haqidagi nazariy qarashlar to‘g‘risida so‘z yuritiladi

.

Kalit so‘zlar:

ta‘lim, innovatsion, fan, taraqqiyot, texnika, texnologiya, fundamental,

nazariy, amaliy, integratsiya, strategiya

.

Bugungi kunda har qanday davlatning barqaror taraqqiyoti asosini innovatsion faoliyat

tashkil etadi. Tarix shundan dalolat beradiki, inson o‗zining aql-zakovati bilan dastlabki mehnat
qurollarini o‗ylab topishdan, algoritm va nanozarralar, zamonaviy innovatsion kompyuter,
quyosh va boshqa yuqori texnologiyalarni kashf etishgacha bo‗lgan murakkab yo‗lni bosib o‗tdi.

Shu bilan bir qatorda global rivojlanish nafaqat ta‘lim tizimiga, balki jamiyatning barcha

sohalarining rivojiga o‗zining aks ta‘sirini ko‗rsatadi. Shu bois ham ana shu ta‘sir va
bo‗shliqning oldini olish maqsadida Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan mazkur 2018-
yilni ―Faol tadbirkorlik, innovatsion g‗oyalar va texnologiyalarni qo‗llab-quvvatlash yili‖ deb
e‘lon qilindi. ―Bugun biz davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarini tubdan yangilashga
qaratilgan innovatsion rivojlanish yo‗liga o‗tmoqdamiz. Bu bejis emas, albatta. Chunki zamon
shiddat bilan rivojlanib borayotgan hozirgi davrda kim yutadi? Yangi fikr, yangi g‗oyaga
innovatsiyaga tayangan davlat yutadi. Innovatsiya – bu kelajak degani. Biz buyuk kelajagimizni
barpo etishni bugundan boshlaydigan bo‗lsak, uni aynan innovatsion g‗oyalar, innovatsion
yondashuv asosida boshlashimiz kerak‖- deb ta‘kidladi Prezidentimiz [2].

Bizga ma‘lumki, XXI asr - texnika va texnologiya asri. Atrof-muhitda sodir bo‗ladigan

hodisalar uni o‗rganishga bo‗lgan qiziqishni yanada orttirmoqda. Bu qiziqish ortidan ilm-fan
sohasida misli ko‗rilmagan kashfiyotlar paydo bo‗lmoqda. Kundan kunga kishini hayratga

Библиографические ссылки

A.A.Pannonov - “Umumtexnik fanlami o‘qitishda talabalaming axborot-texnik kompetensiyasini samarali” // Ta’lim, fan va innovatsiya. 2021-yil 2-son. 108-112-betlar.

A.A.Pannonov - “Talabalaming kasbiy kompetensiyalarini shakllantirishda axborot-texnik ko'nikmalarming roli” // Kasb-hunar ta’limi. 2021-yil, 2-son. 54-57-betlar.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов