Международная научно
-
практическая конференция
«Экспериментальная
медицина:
сегодня и в будущем»
99
ISSIQ IQLIM SHAROITIDA RIVOJLANGAN EKSPRIMENTAL
GIPERTIREOZDA UMUMIY OQSIL VA FIBRINOGEN MIQDORINING
Oʻ
ZGARISH DINAMIKASI
Xonov A.Sh.
Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filiali, Termiz, O
ʻ
zbekiston
MAVZUNING DOLZARBLIGI
Uzoq vaqt davomida gipertireozni
о‘
rganishda yurak va qon tomirlarining
о‘
zgargan funksiyalarini tahlil qilishga e
ʼ
tibor qaratildi. Mikrovaskulyar rollardan
biri, qonning reologik xususiyatlari ikkinchi darajali ahamiyatga ega edi va
qonning reologik xususiyatlarining buzilishi bir qator asoratlarni keltirib
chiqarishi mumkin. Gipertireozda reologik xususiyatlar va qon ivishi t
о‘gʻ
risidagi
ma
ʼ
lumotlar juda ziddiyatli. Ba
ʼ
zi mualliflarning fikriga k
о‘
ra, gipertireoz
antikoagulyant va fibrinolitik qon ivish tizimining depressiyasi va fibrinogen
darajasining oshishi tufayli qon ivishining k
о‘
payishi bilan tavsiflanadi. Boshqa
mualliflar gipotiroidizmda gemostazning buzilishi tiroid gormonlarining
yetishmasligi bilan bo
gʻ
liq, ammo mexanizmlar hali aniqlanmagan. Perioperatif
organ shikastlanishi uchun muhim b
oʻ
lgan yalli
gʻ
lanish hujayralari sifatida
trombotsitlar sonining k
oʻ
payishi sezilarli darajada qayta baholashni talab qiladi
. Shunday qilib, gipotiroidizm va toksik b
oʻ
lmagan boshqa kasalliklar bilan
o
gʻ
rigan bemorlarda trombotsitik reaktsiyalar yetarli darajada
oʻ
rganilmagan va
ularning tadqiqotlari dolzarb ilmiy va klinik muammodir. Issiq iqlim sharoitida
rivojlanadigan gipertiroid sharoitlarida qonning prokoagulyatsion xususiyatidagi
oʻ
zgarishlar dinamikasi ma
ʼ
lum qiziqish uy
gʻ
otadi.
TADQIQOT MAQSADI
Issiq iqlim sharoitida rivojlanuvchi eksperimental gipertireozda Umumiy
oqsil va fibrinogen miqdori
oʻ
zgarishlari dinamikasini
oʻ
rganishdan iborat.
TADQIQOT MATERIALLARI VA USULI
Gipertireoz modeli boshlan
gʻ
ich o
gʻ
irligi 130
–
180g b
о‘
lgan oq naslsiz
kalamushlarida 35-38
0
C atrof
–
muhit haroratida har kuni 30 kun davomida
100 mkg/kg dozada L-tiroksinni yuborish orqali paydo b
о‘
ldi. 30 kundan keyin
hayvonlar dekapitatsiya bilan s
о‘
yildi. Qondagi umumiy oqsil va fibrinogen
miqdori aniqlandi.
TEKSHIRUV NATIJALARI
Eksperimental hayvonlarning atrof-muhit harorati 18
0
C (nazorat) b
oʻ
lgan
hayvonlarda eksperimental gipertireoz qonda umumiy oqsil va fibrinogen
miqdorlari 69,1 g/l va 1,82 g/l. 18
0
C dagi tajriba hayvonlarda umumiy oqsil va
fibrinogen mos ravishda 7,5%, va 26,9 ga k
oʻ
payishi 74,3g/l va 2,31 g/l bilan
tavsiflandi. Intakt guruh hayvonlar bilan solishtirganda yuqori atrof-muhit
Международная научно
-
практическая конференция
«Экспериментальная медицина:
сегодня и в будущем»
100
harorati fonida eksperimental gipertireozning rivojlanishi qonda umumiy oqsil
va fibrinogen miqdorlari sezilarli darajada oshishi va qonning koagulyatsion
faolligining sezilarli darajada oshishi bilan tavsiflanadi. Shunday qilib , umumiy
oqsil va fibrinogen darajasi yuqori harorat sharoitida rivojlangan tajriba
hayvonlarda intakt guruh hayvonlarning qiymatlaridan mos ravishda 14,9 % va
140,1% ga yuqori edi.
Shunday qilib, tadqiqot natijalari atrof-muhit haroratiga qarab
eksperimental gipertireozli hayvonlarda gemostaziologik reaktsiyalarning bir
xilligini k
oʻ
rsatadi. Yuqori atrof-muhit harorati sharoitida eksperimental
gipertireozning rivojlanishi umumiy oqsil va fibrinogen qon tarkibining sezilarli
darajada oshishi va trombotsitlarning prokoagulyatsion faolligining sezilarli
darajada oshishi bilan tavsiflanadi.
XULOSA
Oddiy atrof-muhit haroratida eksperimental gipertireozning rivojlanishi
trombotsitlarning prokoagulyatsion faolligining oshishi bilan tavsiflanadi. Yuqori
atrof-muhit haroratida eksperimental gipertireozning rivojlanishi natijasida,
umumiy oqsil va fibrinogen darajasining oshishi trombotsitlar agregatsiyasi
parametrlarining oshishi bilan tavsiflanadi. Yuqori atrof-muhit harorati
sharoitida gipertiroidizmga xos b
oʻ
lgan qonning prokoagulyant xususiyatlaridagi
belgilangan
oʻ
zgarishlar antitrombik tadbirlarning yuqori darajada dolzarbligini
belgilaydi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Саитмуратова, О. Х., et al. "Изучение интерферониндуцирующей
активности Ver
-Mol-
2 in vivo на экспериментальных животных."
Узбекский
биологический журнал. Ташкент
2 (2011): 3-5.
2.
Хакимова, Г. А., and Ф. С. Мухаммедова. "ОНКОГЕНЕЗ И
ДИАГНОСТИКА АТИПИЧНОЙ ТЕРАТОИД
-
РАБДОИДНОЙ ОПУХОЛИ."
The 1 st
International scientific and practical conference “European scientific
congress”(February 20
-22, 2023) Barca Academy Publishing, Madrid, Spain.
2023. 469 p.. 2023.
