Topical issues of language training
in the globalized world
298
Numerous studies have demonstrated the effectiveness of DCTs in enhancing
learners
’
pragmatic competence. By engaging in DCTs, learners develop awareness of
pragmatic features such as speech acts, politeness strategies, and conversational
implicature. They also learn to consider contextual factors when producing and
interpreting language. Furthermore, DCTs facilitate authentic communication practice,
enabling learners to apply pragmatic knowledge in realistic scenarios.
Educators can integrate DCTs into language instruction by designing tasks that
target specific pragmatic features relevant to learners
’
proficiency levels and learning
goals. DCTs can be incorporated into classroom activities, assessments, and role-plays
to provide meaningful practice opportunities. Additionally, providing explicit
instruction on pragmatic principles alongside DCTs enhances learners
’
understanding
and application of pragmatic competence.
To sum up, Discourse Completion Tasks (DCTs) offer a valuable approach to
teaching pragmatic competence in language classrooms. By engaging learners in
realistic communication scenarios and prompting them to produce contextually
appropriate language, DCTs facilitate the development of pragmatic awareness and
skills. Educators should consider integrating DCTs into language instruction to
enhance learners
’
ability to communicate effectively in diverse social contexts.
References
1.
Aufa F. The use of discourse completion task (DCT) as explicit instruction on
Indonesian EFL learners
’
production of suggestion acts //Journal of English and
Education (JEE).
–
2011.
–
P. 21-43.
2.
Barron A. Acquisition in interlanguage pragmatics //Acquisition in Interlanguage
Pragmatics.
–
2003.
–
P. 1-416.
3.
Levenston E. A., Blum S. Discourse-Completion as a Technique for Studying Lexical
Features of Interlanguage. Working Papers on Bilingualism, No. 15.
–
1978. P 13-21.
4.
Ogiermann E. Discourse completion tasks //Methods in pragmatics.
–
2018.
–
Т
. 10.
–
P. 229-255.
TERMINLARNI
O‘
QITISHDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARNING
AHAMIYATI
Topical issues of language training
in the globalized world
299
Shodiyeva Nasiba
O‘
zbekiston davlat jahon tillari universiteti
Tayanch doktorant
Annotatsiya
Mazkur maqolada terminlarning tildagi
o‘
rni, ahamiyati, boyish manbalari va shu bilan
birga terminlarni
o‘
qitishdagi zamonaviy texnologiyalar ochib beriladi. Hozirgi kunda dunyo va
texnologiya rivojlanib borgani sari yangi terminlar ham paydo b
o‘
lmoqda va shu sababli
terminalogiya sohasi bu s
o‘
zlar qaysi tildan kirib kelganiligi va qanday ma
’
no anglatishini k
o‘
rsatib
berish bilan ham ahamiyatlidir.
Kalit s
o‘
zlar:
termin, texnologiya, komputerli texnologiya, terminalogiya, leksika, atama
Ma’lumki, tildagi terminlar har bir xalqning o‘
ziga xosligini k
o‘
rsatib berishda
muhim ahamiyatga ega. Hozirgi kunda,
o‘
zbek terminologiyasi shahdam qadamlar
bilan rivojlanmoqda.
O‘
zbek tili leksikasini bir tizimga jamlash va ilmiy jihatdan
o‘
rganish nihoyatda zarurligi haqida akademik Sh.Shoabdurahmonov quyidagi
fikrlarni bayon qilgan edi
: “Agar yaqin kelajakda o‘
zbek traditsion leksikasi t
o‘
laligi
bilan qayd qilib olinmas
a, barcha mas’uliyatni hisobga
olgan holda aytish mumkinki,
keksa avlod tugab borishi bilan tilning ular hofizasida saqlanib, bizgacha yetib kelgan
qimmatli materiallarning bir qismi hamishalikka y
o‘qolishi mumkin”
Ilm, fan va texnika, siyosat, iqtisodiyot va madaniy hayotga oid asosiy
tushunchalar ustuvor terminologiya tizimi bilan ta
’
minlangan. Mustaqillik yillarida
mamlakatda ikki tilli, k
o‘
p tilli va izohli lu
g‘
atlar k
o‘
p tarqalgan edi. Shu paytda turli
sohalarga oid terminologik lu
g‘
atlar tuzishda jadal ishlar amalga oshirilmoqda, va
terminologiyaga oid
o‘
quv,
o‘
quv-metodik va ilmiy adabiyotlar nashr etilmoqda.
O‘
zbek terminologiyasining yanada rivojlanishi uchun ommaviy axborot
vositalarining
o‘
rini beqiyosdir. Hozirgi
o‘
zbek adabiy tili mahalliy terminologik
tizimi boyitishi, t
o‘
ldirilishi va takomillashishining bosh manbai hisoblanadi. Bu,
boshqa tillarda amalga oshirilayotgan jarayonlarga
o‘
xshash ravishda sodda,
o‘
zining
o‘
ziga xos lu
g‘
at boyitishi mavjudligini k
o‘
rsatadi.
Topical issues of language training
in the globalized world
300
Mamlakatimizda
o‘
zgarishlar ta
’
lim sohasidagi yangiliklarni va
o‘
zgarishlarni
talab qilmoqda. Haqiqatdan ham, chuqur bilimli, keng dunyoqarashli insonlarni
tarbiyalash masalasi pedagoglar tomonidan yangicha ishlash prinsiplarini amalga
oshirishni talab qiladi va ularga katta mas
’
uliyat yukladi.
Dunyo ta’limi amaliyotida
q
o‘llaniladigan asosiy, zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan bo‘
lgan
o‘
yinli,
komputerli
o‘
qitish texnologiyasi terminlarni
o‘
qitishda muhim ahamiyatga egadir.
Kompyuterli
o‘
qitish texnologiyasi asosan elekt
ron ta’lim resurslari orqali
amalga
oshiriladi.
Kompyuterli
o‘
qitish texnologiyasining terminlarni
o‘
qitishdagi ahamiyati
shulardan iborat: ta
’
lim oluvchining mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatlarini
rivojlantirishga y
o‘
naltirilgan;
o‘
qituvchi ta
’
lim jarayonida maslahatchi sifatida
qatnashadi;
o‘
qitish jarayonidagi axborot vositalari va resurslari faol integratsiyasi
ta
’
minlanadi;
o‘
qitish motivatsiyasi oshiriladi; ta
’
limning intensivligi va
natijaviyligini oshiradi. Komputerli
o‘
qitish texnologiyalari sarasiga kiradigan
dasturlar: kahoot, quizlet, quizzes, bamboozle, nearpod va shu kabilar terminlar
ishlashda natijalarni yuqori darajaga k
o‘
taradi. Bu dasturlar orqali rasmlar bilan
terminlarni moslash, b
o‘
sh joylarni t
o‘
ldirish, k
o‘
p tanlovli savol javob va boshqa
turdagi bir qancha mashqlar orqali terminlarni tez va oson
o‘
qitish va
o‘
rganish
mumkin.
O‘
zbek tili s
o‘
zga boy tillardan biri hisoblanadi va ularning k
o‘
p qismi boshqa
tillardan kirib kelgan va
o‘z ta’sirini ko‘
rsatgan. Sof
o‘
zbek tilidagi s
o‘
zlarni bilishimiz
uchun ham terminologiya juda muhim, va u qoidalar, ma
’
no va tushunchalar haqida
tushunchalarimizni ifodalashda yordam beradi. Misol uchun,
“
telefon
”
s
o‘
zi rus tili
asosida kelayotgan, ammo
o‘
zbek tili doirasida ham ommaviy s
o‘
z sifatida
o‘
z
o‘
rnini
topgan. Bundan tashqari termin
–
atama, termin, sivilizatsiya - sivilizatsiya, tamaddun
k
abilarni biz nutqda teng ma’noda ishlatamiz.
Terminologiyada s
o‘
zlarning ishlatilishi,
qayerdan kirib kelgani, qanday ma
’
nolarda ishlatilishi kabilar aniq k
o‘
rsatiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati
Topical issues of language training
in the globalized world
301
1.
“Oliy ta’
lim muassasalarida ta
’
lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga
oshirilayotgan kеng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta’
minlash b
o‘
yicha q
o‘
shimcha
chora-tadbirlar t
o‘g‘risida”gi PQ
-3775-sonli qarori;
2.
Shoabdurahmonov Sh.
O‘
zbek adabiy tili va xalq shevalari
–
Toshkent, 1962.
–
B.325.
3.
Ishmuxamedov R.J. Innovasion texnologiyalar yordamida ta
’
lim samaradorligini oshirish
yullari. T.: TDPU, 2004
4.
Абдуллаева
Ш.
Ғазначилик
соҳасида
қўлланиладиган
молиявий
-
иқтисодий
терминларнинг чоғиштирма тадқиқи (инглиз, ўзбек ва рус тиллари мисолида). Филол.
фан. бўйича фалс. док. дисс. автореф.
-
Тошкент, 2018.
PRESERVING LINGUISTIC DIVERSITY IN A GLOBALIZED WORLD
Siddiqjonova O
‘
g
‘
iloy
student
UzSWLU
Scientific advisor: Mukhamedova N.A.
Teacher
UzSWLU
Abstract
This article dives into a pressing issue: the risk facing many languages today. The UNESCO
Atlas of the World
’
s Languages warns that 2500 languages are in danger, mostly due to global
changes like cities growing and cultures blending. Sadly, experts predict that 95 percent of these
languages might disappear in the next 100-150 years. Languages aren
’
t just about words; they hold
entire cultures and ways of seeing the world. When a language vanishes, it takes with it traditions,
stories, and valuable knowledge about nature. For instance, many indigenous languages share
secrets about plants, animals, and ecosystems. Losing these languages could mean losing essential
wisdom about our environment. On a brighter note, many people today speak more than one
language. While English is widely used worldwide, other languages play vital roles in different
countries. Being multilingual can open doors to new friendships, jobs, and understanding between
cultures. This article calls for action to save endangered languages. Preserving them means
safeguarding diverse cultures, precious knowledge about nature, and beautiful artistic traditions. It
’
s
a step towards a more connected and respectful world.
Keywords:
UNESCO Atlas of the World
’
s Languages, endangered languages,
globalization, linguistic diversity, cultural heritage, lingua franca, multilingualism, cross-cultural
understanding, language preservation, linguistic diversity, global cooperation.
The UNESCO Atlas of the World
’
s languages declares that 2500 languages are
detected as endangered today. Due to several threats, including globalization,
urbanization, and cultural assimilation, regional and less-spoken languages are losing
their importance. This means 95 percent of languages are estimated to disappear in the
