Oliy ta‘limda kommunikatsion texnologiyalar: ahamiyati va foydalari

CC BY f
159-161
105
27
Поделиться
Дусбаева, Н. (2022). Oliy ta‘limda kommunikatsion texnologiyalar: ahamiyati va foydalari. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 159–161. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5278
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ushbu maqolada jahon tajribasiga muvofiq telekommunikatsiya texnologiyalarini oliy o'quv yurtlariga joriy etish masalalari muhokama qilinadi. Yangi texnologiyalaming ijobiy ta'siri va ba'zi salbiy tomonlari tasvirlangan

Похожие статьи


background image

159

1.Djalolova D.F., Саидова Х.Х. Дифференциация в обучении информатике в системе
профессионально-технического образования. Дифференциация в обучении информатике в
системе профессионально-технического образования. «Техническое регулирование в
едином экономическом пространстве» Сборник статей VII Всероссийской научно-
практической конференции с международным участием. 20 мая 2020 г. Екатеринбург. С.
168-172.
2. Джалолова Д.Ф. Техника олий ўқув юртлари таълим жараѐнида дастурий воситалардан
фойдаланиш-нинг назарий таҳлили. Ўзбекистонда илмий-амалий тадқиқотлар
мавзусидаги конференция материаллари. №20. 30 сентябр. Тошкент-2020 й. 33-36 б.
3. Djalolova D.F., Jalolov F.F. Organization of experimental work to develop independent and
creative abilities of students in general professional disciplines. Наманган муҳандислик-
технология институти илмий-техника журнали. ISSN 2181-8622. Vol 5-Issue (3) 2020. 215-
223 б. www.nammti.uz


OLIY TA‘LIMDA KOMMUNIKATSION TEXNOLOGIYALAR: AHAMIYATI VA

FOYDALARI

Dusbayeva Nazira Narimanovna

Jizzax Politexnika Instituti

Annotatsiya:

Ushbu maqolada jahon tajribasiga muvofiq telekommunikatsiya

texnologiyalarini oliy o'quv yurtlariga joriy etish masalalari muhokama qilinadi. Yangi
texnologiyalarning ijobiy ta'siri va ba'zi salbiy tomonlari tasvirlangan

Kalit so`zlar

:

texnologiya; telekommunikatsiya; masofaviy ta'lim.

O‗quv jarayoniga aloqa va axborot texnologiyalarining joriy etilishi butun dunyo boshdan

kechirayotgan koronavirus pandemiyasi sharoitida rivojlanishga qo‗shimcha turtki bo‗ldi.
O'zgargan turmush sharoiti o'qitishning yangi shakllari va usullarini shakllantirishga olib keldi.
Ta'limning an'anaviy shakli zudlik bilan masofaviy ta'limga o'tdi.

O‗zbekiston ta‘lim tizimiga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish

masalasi anchadan beri muhokama qilinib kelinmoqda. Bu borada qator me‘yoriy-huquqiy
hujjatlar, xususan, Prezidentning 2019-yil 11-iyuldagi ―Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim tizimida
boshqaruvning yangi tamoyillarini joriy etish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi PQ-4391-son qarori
qabul qilindi. Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligining asosiy vazifalaridan biri etib belgilangan
―ta‘lim jarayonini xalqaro amaliyotga muvofiq tashkil etish, ta‘limning yangi pedagogik
texnologiyalari va o‗qitish usullarini joriy etish, ta‘limning zamonaviy shakllari va axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari vositalarini joriy etgan holda o‗quv jarayonini sifat jihatidan
yangilash‖[1].

Koronavirus pandemiyasi sharoyitida Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida raqamli

iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy etish, shuningdek, elektron hukumat tizimini
rivojlantirish masalalari boʻyicha videoselektor yigʻilishi boʻlib oʻtdi.

Albatta, epidemiologik vaziyat taqozosi bilan oliy ta‘lim muassasalarida masofaviy

ta‘limga o‗tish ham davr talabidir. Hech kimga sir emaski, o'qituvchilarning aksariyati an'anaviy
ta'lim shaklida tayyorlangan, ular standart dasturlardan aniq tashkil etilgan ma'lumotlarni olishga
odatlangan, zamonaviy yoshlar esa, umuman olganda, Internetdan tasodifiy ma'lumot olishadi,
shuning uchun zamonaviy ta'limning an'anaviy va masofaviy shakllarini uyg'unlashtirgan holda
ta'limni birlashtirish va tartibga solish zarur[2].

Respublikamizning koʻpgina oliy oʻquv yurtlari samarali masofaviy taʼlim uchun mavjud

imkoniyatlarni qayta koʻrib chiqish va takomillashtirishga toʻgʻri keldi, bu esa asta-sekin
yaxshilana boshladi. O‗qituvchi va talabalarga ko‗rsatmalar berildi, elektron platformalar bilan
ishlashni o‗rgatish uchun zarur materiallar yaratildi.

Masofaviy ta'lim ingliz tilidan MOODLE ta'lim platformasi orqali amalga oshirildi.

Modulli ob'ektga yo'naltirilgan dinamik o'quv muhiti, bu ham o'qituvchilar, ham talabalar uchun


background image

160

juda ko'p funksiyalarga ega. Ushbu platforma doirasida talabalar oʻrganilayotgan fan boʻyicha
oʻzlarini qiziqtirgan barcha maʼlumotlarni olishlari, har bir mavzu boʻyicha oʻqituvchilar
tomonidan joylashtirilgan zarur va qoʻshimcha materiallar bilan tanishishlari, tegishli media-
kontentni koʻrishlari yoki tinglashlari mumkin. Platforma yordamida talabalar mustaqil ishlarni
bemalol bajarishlari, taqdimotlar yaratishlari, loyiha ishlarini olib borishlari mumkin.
O'qituvchilar Moodle orqali o'quvchilarga topshiriqlar berishi, ularning bajarilishini nazorat
qilishi, baho qo'yishi va sharhlar berishi mumkin. Moodle platformasi taʼlim sifatini nazorat
qiluvchi menejerlarga talaba yoki oʻqituvchining ushbu elektron tizimda qancha vaqt
oʻtkazganligini aniqlash, taʼlim jarayonining amaldagi oʻquv-uslubiy standartlarga qanchalik
mos kelishini baholash imkonini beradi.

Ushbu ta'lim platformasi orqali o'rganishning afzalligi shundaki, undan foydalanishda

katta hajmdagi trafik sarflanmaydi, bu esa talabalarga jamoat mulki bo'lgan katta hajmdagi
materiallardan foydalanish imkonini beradi.

Lekin shu bilan birga o‗qituvchining

o‗quvchilarning fan bo‗yicha topshiriqlarni qanday bajarishlarini aniq nazorat qilish imkoniyati
yo‗q. Masalan, o‗ziga qattiqqo‗l bo‗lishni istamaydigan ba‘zi o‗quvchilar inshoni internetdan
ko‗chirib yozishlari yoki elektron dastur yordamida tarjima vazifasini bajarishlari mumkin.
Qolaversa, ayrim o‗quvchilar darslarga qatnashmaydi, ko‗plari ishga joylashib, dars vaqtida
ishda bo‗ladilar yoki video ishlamayotganiga ishora qilib, karavotda yotib, videotizimni
yoqmaydilar. Samaradorlik ba'zan 50% ga tushadi. Ayniqsa, chet tillarini o'rganishda ko'proq
interfaol harakatlar talab etiladi: kartalar bilan ishlash, harakatni talab qiladigan rolli o'yinlar,
guruhlarda ishlash, juftlik bilan ishlash. Albatta Pandemiya davrida masofaviy ta‘lim yordam
beradi, ammo afzalliklari bilan bir qatorda kamchiliklari ham yo‗q emas[3].

Pandemiya sharoitida ko‗plab universitet o‗qituvchilari ZOOM platformasidan darslarni

videokonferensaloqa shaklida o‗tkazish uchun foydalanishadi. Bu usul o'qituvchi va talabalar
o'rtasidagi shaxsiy aloqa nuqtai nazaridan ham o'zining ijobiy natijalarini beradi, bu ayniqsa,
masalan, chet tillarini o'qitishda, o'quvchilarning og'zaki nutq qobiliyatlarini rivojlantirishda
muhim ahamiyatga ega. Ammo, afsuski, Internet tezligi va qimmat trafik bilan bog'liq
muammolar tufayli hamma ham ZOOM-dan foydalanish imkoniyatiga ega emas, chunki hamma
ham uyda Wi-Figa ega emas. Bu haqiqatni masofaviy ta'limning etishmasligi sifatida ham
ta'kidlash mumkin.

Yangi o'qitish formati yangi texnologiyalarga moslashish juda qiyin bo'lgan keksa avlod

o'qituvchilari uchun ma'lum qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Boshqa tomondan, bunday
majburiy mehnat tartibi ularga yangi amaliyot va qo'shimcha vositalarni o'zlashtirishga turtki
bo'ldi.

Albatta, bu mamlakat oliy o‗quv yurtlarida onlayn ta‘limning birinchi tajribasi va, albatta,

darhol katta muvaffaqiyatni kutmaslik kerak. Lekin bu yo‗nalishda dastlabki qadamlar qo‗yilgan
bo‗lib, vaqt o‗tishi bilan masofaviy ta‘lim metod va yondashuvlari yanada takomillashtirilib,
bo‗lajak mutaxassislarni tarbiyalash, malakali kadrlar tayyorlashga xizmat qilishi shubhasiz.

Mamlakatimizda masofaviy ta‘limning kelajagi qanday rivojlanishi hozircha ma‘lum

emas. Shunga qaramay, katta ehtimol bilan, ta'lim masofaviy va an'anaviy shakllarning
integratsiyasiga asoslanadi, bu turli xil yondashuvlardan foydalangan holda o'quvchilarning
materialni o'zlashtirish sifatini oshiradi va mahalliy ta'lim va mutaxassislar tayyorlash tizimi
o'zining munosib o'rnini egallaydi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1.

Постановление Президента РУз Шавката Мирзиѐева «О мерах по внедрению новых

принципов управления в систему высшего и среднего специального образования» от 11
июля 2019 года.

2.

Асташина, О.В. Коммуникативные стратегии в организации / О.В. Асташина // Вестник

науки и образования Северо-Запада России. - 2015. - № 4. - С. 151 - 156.

3.

Боброва И.И. Методика использования электронных учебно-методических комплексов,

как способ перехода к дистанционному обучению // Информатика и образование. – 2009
№11, - С. 124-125.


background image

161

4.

Генне О.В. Дистанционное обучение – новый шаг в развитии системы образования //

Защита информации. Конфидент. – 2004, - №3, - С.36-39.

5.

Dusbayeva, Nazira Narimanovna. "Ingliz tilida mintaqaviy lugatlarni o‘rganishning

ahamiyati."

Science and Education

3.2 (2022): 706-709.

6.

Madiyeva, Gavhar Abdulazimovna. "Ta‘limda yangi innovatsion modelni tatbiq qilishning

ahamiyati."

Science and Education

3.2 (2022): 777-780.

7.

Yakubov, Fazliddin Utaganovich. "Improving communicative language skills through role

playing activity."

Science and Education

3.2 (2022): 1006-1010.

8.

Shodiyev, M. B. (2022). The usage of web technologies as social network (Facebook) in

teaching a foreign language to adults.

Science and Education

,

3

(2), 973-977.

TA‘LIMDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARINING O‗RNI

G‗ozibekov Doston Shokir o‗g‗li

Oʻzbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali ―Fakultetlararo‖ kafedrasi stajyor-o‗qituvchisi

Safarov Shag‗zod Zokir oʻgʻli

Oʻzbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali talabasi

Annotatsiya:

Maqolada mahalliy va xorijiy mualliflarning kelajakdagi mutaxassislarni

tayyorlashda raqamli ta'lim resurslaridan foydalanish bo‗yicha ilmiy tadqiqotlarining qiyosiy
tahlillari keltirilgan. Maqolada o‗quv materiallari raqamli (elektron) formatda taqdim etilishi
mumkin bo'lgan o‗quv jarayonida axborot resurslaridan foydalanishga katta e'tibor qaratiladi.

Kalit so‗zlar:

raqamli ta'lim resurslari, axborot va kommunikatsiya texnologiyalari,

ta'limni axborotlashtirish.

Jamiyatning zamonaviy rivojlanish davri inson faoliyatining barcha sohalariga kirib

boradigan, jamiyatda axborot oqimining tarqalishini ta'minlaydigan, global axborot makonini
shakllantiradigan kompyuter texnologiyalarining kuchli ta'siri bilan tavsiflanadi. Ushbu
jarayonlarning ajralmas va muhim qismi ta'limni kompyuterlashtirishdir.

Barcha ta'lim tizimini hamma joyda axborotlashtirish sharoitida pedagog xodimlarning

axborot-kommunikatsiya kompetentligiga ahamiyati sezilarli darajada oshmoqda. Amaliyot
shuni ko‗rsatadiki, bugungi kunda AKTning yangi usullari va vositalarini joriy etish, ayniqsa,
maxsus fanlarni o‗qitishda ta'lim jarayonini takomillashtirish uchun barcha imkoniyatlar
mavjud. Ushbu texnologiyalar bo‗yicha o‗qituvchilarni tayyorlash zaruriyati katta ahamiyatga
ega.

Axborot bilan ishlashda umumiy ta'lim, umumiy madaniyat va kasbiy ko‗nikmalarni

rivojlantirish, talabalar bilan ishlash bo‗yicha kommunikativ ko‗nikmalar, elektron o'quv
nashrlarini loyihalashtirish qobiliyati bularning barchasi zamonaviy o'qituvchilarning axborot-
kommunikatsiya salohiyatining asosini tashkil etadi.

A. M. Ayulov o‗z ishida qayd etganidek, ta'lim-tarbiya jarayoniga an'anaviy

yondashuvlarda yuz berayotgan o‗zgarishlar elektron ta'lim fenomenini belgilaydi. AKT va
multimediyani rivojlantirish turli texnologiyalar va vositalar, ularning qobiliyatlari va
funktsiyalarini tezda kengaytirish, shuningdek, ta'lim jarayonida ularni qo'llash, geografiya,
madaniyat, yosh bilan bog‗liq har qanday chegaralarni bartaraf etish haqida gapiradi.

Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) bo‗yicha oliy o‗quv yurtlari professor -

o‗qituvchilarining malaka darajasi barcha ta'lim sifatini oshirishning asosi hisoblanadi. Fanlarni
o‗quv-uslubiy qo‗llab - quvvatlash uchun AKT vositalaridan keng foydalanish ta'lim
jarayonining sifatini oshirishga imkon beradi. Universitet o‗qituvchilari tomonidan AKTdan
to‗g‗ri foydalanish talabalarning ijodiy salohiyatini shakllantirishga pedagogik ta'sirini sezilarli
darajada oshiradi, ularda muayyan darajadagi ilmiy madaniyatni tarbiyalash [2; 86].

Библиографические ссылки

Постановление Президента РУз Шавката Мирзисева «О мерах по внедрению новых принципов управления в систему высшего и среднего специального образования» от 11 июля 2019 года.

Асташина, О.В. Коммуникативные стратегии в организации / О.В. Асташина // Вестник науки и образования Северо-Запада России. - 2015. - № 4. - С. 151 - 156.

Боброва И.И. Методика использования электронных учебно-методических комплексов, как способ перехода к дистанционному обучению // Информатика и образование. - 2009 №11,-С. 124-125.

Генне О.В. Дистанционное обучение - новый шаг в развитии системы образования // Защита информации. Конфидент. - 2004, - №3, - С.36-39.

Dusbayeva, Nazira Narimanovna. "Ingliz tilida mintaqaviy lugatlarni o’rganishning ahamiyati." Science and Education 3.2 (2022): 706-709.

Madiyeva, Gavhar Abdulazimovna. "Ta’limda yangi innovatsion modclni tatbiq qilishning ahamiyati." Science and Education 3.2 (2022): 777-780.

Yakubov, Fazliddin Utaganovich. "Improving communicative language skills through role playing activity." Science and Education 3.2 (2022): 1006-1010.

Shodiyev, M. B. (2022). The usage of web technologies as social network (Facebook) in teaching a foreign language to adults. Science and Education, 3(2), 973-977.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов