Raqamli iqtisodiyot tushunchasi va afzalliklari

CC BY f
634-635
192
29
Поделиться
Хайдаров, Б., & Саитов, С. (2022). Raqamli iqtisodiyot tushunchasi va afzalliklari. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 634–635. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5390
Бакром Хайдаров, O'zbekiston milliy universiteti Jizzax filiali

Iqtisodiyot kafedrasi assistenti

Сирожиддин Саитов, O'zbekiston milliy universiteti Jizzax filiali

Iqtisodiyot kafedrasi katta oʻqituvchisi

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotining amaliy ahamiyati, jihatlari, va xorij tajribasi haqida soz yuritiladi. Bugungi shiddat bilan rivojlanayotgan global iqtisodiyot sharoitida raqamli iqtisodiyot oz rivojlanishining boshlangich davrida bolib, birinchi navbatda insonlarning turmush darajasini sezilarli darajada oshira olishi va bu uning asosiy foydasi ekanligi yoritib berilgan.

Похожие статьи


background image

634

asr boshlari Mirzachoʻl vohasi tarixini batafsil oʻrganish va yoritishda asosiy birlamchi
manbalardan biri boʻlib hisoblanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1. Бушеeв М. К вопросу об орошение Голодная степи, в связи с заболачиванием

почвы и распространениемъ малярии //Туркестанское сельское хозяйство. – Ташкент,
1915. -№1-6. – С.1-11

2. Имина.В.М. Ирригация имеетъ также//Туркестанское сельское хозяйство. –

Ташкент, 1906. - №7. – С.25-35

3. Фомченко А. П.. Русские поселения в Туркестанском крае в конце XIX—начале

XX в.-Ташкент: Фан,1983. -130 с.

4. Караваев В.Ф. Голодная Степь въ ея прошломъ и настоящемъ. Статистико-

экономическiй очеркъ.– Спб.: Типо-Литографiя Н.Л. Нарьекина, 1914 . – 253 с

.

5. ―Туркестанское сельское хозяйство‖ jurnali//

https://mytashkent. uz/2015/07/16//

5.02.2022.

RAQAMLI IQTISODIYOT TUSHUNCHASI VA AFZALLIKLARI

Xaydarov Baxrom Xolmurodovich

OʻzMU Jizzax filiali Iqtisodiyot kafedrasi assistenti

Saitov Sirojiddin Abduvalievich

OʻzMU Jizzax filiali Iqtisodiyot kafedrasi katta oʻqituvchisi

Annotatsiya:

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotining amaliy ahamiyati, jihatlari, va

xorij tajribasi haqida so‗z yuritiladi. Bugungi shiddat bilan rivojlanayotgan global iqtisodiyot
sharoitida raqamli iqtisodiyot o‗z rivojlanishining boshlang‗ich davrida bo‗lib, birinchi
navbatda insonlarning turmush darajasini sezilarli darajada oshira olishi va bu uning asosiy
foydasi ekanligi yoritib berilgan.

Kalit so`zlar:

raqamli iqtisodiyot, raqamli texnologiyalar, taraqqiyot, tizim, internet

iqtisodiyoti, xalqaro raqobat raqamli texnologiya, raqobatdosh, kommunikatsiya.

Raqamli iqtisodiyot – bu jarayonlarni tahlil qilish natijalaridan foydalanish va katta

hajmdagi ma‘lumotlarni qayta ishlash asosida turli xildagi, texnologiyalar, asbob-uskunalar,
tovar va xizmatlarni saqlash, sotish va yetkazib berish samaradorligini jiddiy ravishda oshirishga
imkon beradigan, raqamli texnologiyalarga asoslangan elektron biznes va elektron tijorat bilan
chambarchas bog‗liq iqtisodiy faoliyat, hamda shu faoliyat natijasida ishlab chiqariladigan va
sotiladigan raqamli tovarlar, xizmatlar yig‗indisidir. Ba‘zida u internet iqtisodiyoti, yangi
iqtisodiyot yoki veb-iqtisodiyot degan terminlar bilan ham ifodalanadi.

Birinchi marta 1995 yilda amerikalik dasturchi Nikolas Negroponte ―Raqamli

iqtisodiyot‖ terminini amaliyotga kiritgan bo‗lsa, hozirda bu istilohni butun dunyodagi
siyosatchilar, iqtisodchilar, jurnalistlar, tadbirkorlar – deyarli barcha qo‗llamoqda[2].

Zamonaviy taraqqiyotning keyingi istiqbolida katta hajmli ma‘lumotlar bilan ishlash

texnologiyalari (Big Data), sun‘iy intellekt, neyrotexnologiyalar, kvant texnologiyalari,
buyumlar interneti, robototexnika va sensorika, raqamli elektron platformalar, bulutli va mobil
texnologiyalar, virtual va qo‗shimcha reallik texnologiyalari, kraudsorsing, blokcheyn
texnologiyalari, kriptovalyutalar va ICO, 3D- texnologiyalari singari raqamli texnologiyalar hal
qiluvchi ahamiyat kasb etmoqda.

Raqamli iqtisodiyot hozirgi mavjud sohalarning yarmidan ko‗prog‗ida beqiyos

o‗zgarishlar keltirib chiqarishi ta‘kidlanmoqda. Jumladan, Jahon banki ekspertlari fikricha,
tezkor internetdan foydalanuvchilar sonining 10 foizga ko‗payishi milliy iqtisodiyotlar yalpi
hajmini har yili o‗rtacha 0,4-1,4 foizga oshirish imkonini beradi[3,6].


background image

635

Shuningdek raqamli iqtisodiyot – bu noldan boshlab yaratilishi lozim bo‗lgan qandaydir

boshqacha iqtisodiyot emas. Bu yangi texnologiyalar, platformalar va biznes modellari yaratish,
ularni kundalik hayotga joriy etish orqali mavjud iqtisodiyotni yangicha tizimga ko‗chirish
deganidir. Bu tizimning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:

• yuqori darajada avtomatlashtirilganlik;
• elektron hujjat almashinuvi;
• buxgalterlik va boshqaruv tizimlarining elektron integratsiyalashuvi;
• ma‘lumotlar elektron bazalari;
• CRM (mijozlar bilan o‗zaro munosabat tizimi) mavjudligi;
• korporativ tarmoqlar.
Qulayliklari esa:
1. To‗lovlar uchun xarajatlar kamayadi (masalan, bankka borish uchun yo‗lkira va boshqa

resurslar tejaladi).

2. Tovarlar va xizmatlar haqida ko‗proq va tezroq ma‘lumot olinadi.
3. Raqamli dunyodagi tovar va xizmatlarning jahon bozoriga chiqish imkoniyatlari katta.
4. Fidbek (iste‘molchi fikri)ni tez olish hisobiga tovar va xizmatlar jadal

takomillashtiriladi.

5. Tezroq, sifatliroq, qulayroq.
Xulosa qilib aytganda, ―Raqamli‖ atamasi barcha sohalarda axborot texnologiyalaridan

faol foydalanishni anglatadi. Agar oddiy iqtisodiyotda moddiy buyumlar asosiy resurs
hisoblansa, raqamli iqtisodiyotda bu qayta ishlanadigan hamda uzatiladigan axborot –
ma‘lumotlar bo‗ladi. Ularning tahlilidan so‗ng esa to‗g‗ri boshqarish bo‗yicha yechim ishlab
chiqiladi.

Shuningdek, davlat innovatsion va raqamli ekotizimni qo‗llab-quvvatlash sohasida

raqamli ta‘limning zamonaviy metodlarini qo‗llab-quvvatlashi, innovatsion xizmatlarni samarali
tartibga solish normalarini ishlab chiqishi, yangi bozorlarni o‗zlashtirishda ko‗maklashishi
hamda texnologik jarayonlarning chuqurlashuvida yuzaga chiqadigan risklarni pasaytirish
choralarini ko‗rishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1.

O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning 2020 yil 24 yanvarda

Oliy Majlisga yo‗llagan Murojaatnomasi.

2.

Kelly K. New Rules for the New Economy: 10 radical strategies for a connected world

/ K. Kelly. – New York: Viking, 1998.

3.

J.B. Dixit Fundamental of computer programming and IT. – Laxmi Publication PVT.

Ltd., 2011. - 557 p.

4.

Hickerson. Business and Infomiation Systems 3/e. N. Y.: John Wiley & Sons, 2000.

4.Ostanaqulov M. Iqtisodiy tahlil va audit. Darslik. - T: Talqin. 2008. 424 b

5.

Qosimova G. Davlat byudjeti ijrosining g‘aznachilik tizimi. O‘quv qo‘llanma. - T.:

"IQTISOD-MOLIYA", 2008; 372 b

6.

Хайдаров Б.Х. Иқтисодий ислоҳотларни ривожлантиришда камбағалликни

қисқартириш. Иқтисодиѐт ва таълим / 2021 йил, 4-сон. 288-292 б.

рақалпоқ жамиятида зардуштийлик урфодат ва анъаналарининг

KOʻNIKMA VA MALAKALARNI SHAKLLANTIRUVCHI OʻQITISH MASHQLARI –

KOMMUNIKATIV LEKSIKANI O‗RGATISHNING ASOSI

Shodiyev Muhiddin Berdimuradovich,

Yakubov Fazliddin Utaganovich

Jizzax politexnika instituti

Annotatsiya

: O‗quvchilar nutqini o‗stirishda nemis tili o‗quv fanidan o‗tkaziladigan

mashg‗ulotlardagi mashqlar bilan uzviy ravishda bog‗lanadi. Nemis tili darslarida o‗quvchilar

Библиографические ссылки

0‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning 2020 yil 24 yanvarda Oliy Majlisga yo'llagan Murojaatnomasi.

Kelly K. New Rules for the New Economy: 10 radical strategies for a connected world IK. Kelly. - New York: Viking, 1998.

J.B. Dixit Fundamental of computer programming and IT. - Laxmi Publication PVT. Ltd., 2011,- 557 p.

Hickerson. Business and Information Systems 3/e. N. Y.: John Wiley & Sons, 2000. 4.Ostanaqulov M. Iqtisodiy tahlil va audit. Darslik. - T: Talqin. 2008. 424 b

Qosimova G. Davlat byudjeti ijrosining g’aznachilik tizimi. O’quv qo'llanma. - T.: "IQTISOD-MOLIYA", 2008; 372 b ’

Хайдаров Б.Х. Иктисодий ислохотларни ривожлантиришда камбагалликни кискартириш. Иктисодиёт ва таълим / 2021 йил, 4-сон. 288-292 б.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов