24
привело к нормализации состояния микрофлоры
полости рта.
Выводы:
Дентором-гель является
препаратом выбора для симптоматического
воздействия при хронических стоматитах,
характеризующихся
эрозивно-язвенным
поражением.
Ключевые слова:
рецидивирующий афтозный
стоматит, хронический герпетический стоматит,
местное лечение, Дентором-гель.
Maqsad:
Dentor-gel (ALTEZZA pharma, Italiya)
yordamida og’iz bo’shlig’i shilliq qavatining eroziv va
yarali lezyonlarini mahalliy davolash samaradorligini
baholash.
Material va usullar:
Toshkent davlat
stomatologiya instituti terapevtik stomatologiya
klinikasiga 2022-yil fevral-may oylarida murojaat
qilgan 100 nafar bemor ko‘rikdan o‘tkazildi.
Natijalar:
Olingan natijalar og‘iz bo‘shlig‘ining
tabiiy mikrobiotsenozi buzilganligini ko‘rsatadi.
opportunistik mikroflora - Candida jinsining
xamirturushga o’xshash qo’ziqorinlari. Davolanishdan
so’ng ikki guruhdagi bemorlarda opportunistik
mikroorganizmlar titrining mos ravishda 3,1 va
2,4 baravar pasayishi kuzatildi, bu og’iz bo’shlig’i
mikroflorasi holatini normallashishiga olib keldi.
Xulosa:
Dentorom-gel eroziv va ülseratif lezyonlar
bilan tavsiflangan surunkali stomatitni simptomatik
davolash uchun tanlangan preparatdir.
Kalit so’zlar:
takroriy aftoz stomatit, surunkali
gerpetik stomatit, topikal davolash, Dentor-gel.
Objective:
To evaluate the effectiveness of local
treatment of erosive and ulcerative lesions of the oral
mucosa using Dentor-gel (ALTEZZA pharma, Italy).
Material and methods:
100 patients who applied
to the clinic of therapeutic dentistry of the Tashkent
State Dental Institute from February to May 2022
were examined.
Results:
The results obtained indicate
a violation of the natural microbiocenosis of the oral
cavity with the appearance of representatives of
opportunistic microflora - yeast-like fungi of the genus
Candida. After the treatment, there was a decrease in
the titer of opportunistic microorganisms in patients
of the two groups, respectively, by 3.1 and 2.4 times,
which led to the normalization of the state of the
microflora of the oral cavity.
Conclusions:
Dentorom-
gel is the drug of choice for symptomatic treatment
of chronic stomatitis characterized by erosive and
ulcerative lesions.
Key words:
recurrent aphthous stomatitis, chronic
herpetic stomatitis, topical treatment, Dentor-gel.
УДК: 613,951-1
ҚАНДЛИ ДИАБЕТГА ЧАЛИНГАН БОЛАЛАРДА СТОМАТОЛОГИК КАСАЛЛИКЛАР
РИВОЖЛАНИШИ УЧУН МАВЖУД БЎЛГАН ХАВФ ОМИЛЛАРИНИНГ АҲАМИЯТИ
Толибова М.И., Камалова Ф.Р.
Бухоро давлат тиббиёт институти
ЖССТ мутахассисларининг фикрига кўра,
соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш инсон
ресурслари жиҳатидан ҳам, тиббий хизматнинг
юқори нархлари бўйича ҳам аҳолига тиббий ёрдам
кўрсатишнинг энг самарали усули ҳисобланади.
Қандли диабет (КД) ҳақидаги билимлар
тўғрисида етарли маълумотга эга бўлиш ушбу
касалликни назорат қилиш ва даволашда самарали
хисобланади [1]. Тадқиқотлар натижаларига кўра,
тўғри режалаштирилган даволаш тадбирлари
қандли диабет асоратларини 80% камайтириши
мумкин [2,3]. Қандли диабет кўплаб стоматологик
касалликлар
ривожланишининг
қўзғатувчи
омилларидан биридир. Шундай қилиб, диабет
билан, метаболик ва қон томир касалликларнинг
оғир ҳолатлари юзага келади, бу ўз навбатида ҳам
асосий касалликларни даволашни, ҳам бундай
беморларда стоматологик асоратларни даволашни
қийинлаштиради, реабилитация давомийлигини
оширади, эрта ногиронликка олиб келади ва меҳнат
ёшидаги умр кўриш давомийлигини пасайтиради
[2,4]. Гарчи баъзи маълумотлар тасдиқланган
бўлсада, баъзилари инкор этилиб, бахс мунозарага
сабаб бўлмоқда. Қандли диабетнинг салбий
хусусияти шундаки, у капиллярларга бой органлар
ва тўқималарга таъсир қилади, масалан, буйрак,
тўр пардаси ва асаб толалари. Ушбу асоратлар
микроангиопатия
ривожланишида
иккинчи
25
даражали ҳисобланади. Капилляр томирлардаги
ўхшаш ўзгаришларни оғиз бўшлиғи тўқималарида
хам топиш мумкин. Тадқиқотларда қандли
диабет ва пародонт касалликлари (гингивит ва
пародонтит каби) ўртасидаги боғлиқликка катта
эътибор берилади [2-4]. Олинган натижалар шуни
кўрсатдики, 1-тип диабетга чалинган болаларда
милк яллиғланиши ва тиш тошлари карашлари
учраш миқдори ортган. Ушбу беморлардаги
тизимли асоратлар, оғиз ҳолатининг ёмонлиги ва
билимларнинг этишмаслиги умумий соғлиқ ва
фаровонликка таъсир қилиши мумкин.
Тадқиқот материали
Қандли
диабетга
чалинган
болаларда
стоматологик касалликлар ривожланиши учун
мавжуд бўлган хавф омилларининг аҳамиятини
ўрганиш мақсадида биз Бухоро вилоят
эндокринология тиббиёт марказида стационар
даволанган 1562 болаларнинг ва 2017 йилдан
2019 йилгача бўлган давр мобайнидаги 1-тип
диабет билан касалланган 1031 нафар беморнинг
касаллик тарихини ретроспектив равишда
ўрганиб чиқдик. Ретроспектив тадқиқотлар
натижалари шуни кўрсатдики, болаларда 1-тип
диабетнинг тарқалиш даражаси 70,8% ни ташкил
қилди. Шу гурух беморлар орасида стоматологик
касалликларнинг учраши қизиқиш уйғотди. ҚД
билан касалхонага ётқизилган барча беморлар
орасида 518 (50,2±1,6%) нафарида стоматологик
касалликлар аниқланди. Стоматологик холатни
ўрганиш учун болалар 3 гуруҳга бўлинди: 1-гуруҳ
– 3-5 ёшли сут тишлов билан 30 (5,8±1,0%) нафар
болалар; 2-гуруҳ – 6-11 ёшли алмашинув тишлови
билан 133 (25,7±1,9%) нафар болалар; 3- гуруҳ –
12-17 ёшли доимий тишлов билан 355 (68,5±2,0%)
нафар болалар олинди.
Тадқиқот натижалари
Қандли диабетнинг 1-тури билан касалхонага
ётқизилган болаларни гуруҳларга ажратиб
ўрганганда,
натижа
шуни
кўрсатдики,
касалликнинг 3-5 ёшли ўғил ва қизлар ўртасида
учраши мос равишда 1:1.3; 6-11 ёшли болаларда
1:1.25; 12-17 ёшли болаларда эса – 1:1.13 ни ташкил
этди. Олинган маълумотлар шуни кўрсатдики,
12-17 ёшдаги болалар 355 нафарни ташкил этиб
(68,5%), тез-тез стационар даво муолажаларига
мухтож бўлишган (1-жадвал).
31
1-
жадвал
ҚД билан оғриган болаларда стоматологик касалликлари бор беморларни ёшга мос ҳолда
гуруҳларга ажратиш, m±M
Ёшга мос ҳолда гуруҳларга ажратиш
Абс.
%
3-5
30
5,8±0,25
6-11
133
25,7±1,12
12
-
17
355
68,5±3,0
Жами
518
100
2
-
жадвал
ҚД билан оғриган болаларда стоматологик касалликларнинг клиник формалари, m±M
Клиник кўриниши
Абс.
%
Кариес
393
75,8±3,3
Хроник
периодонтит
148
28,6±1,3
Катарал гингивит
128
24,7±1,0
Пародонтит
78
15,1±1,3
Гипертрофик
гингивит
14
2,7±0,1
Дистопия
35
6,7±0,3
Прикус аномалияси
27
5,2±0,2
Юқори лаб қиска юганчаси
14
2,7±0,1
Тилнинг калта юганчаси
11
2,2±0,09
Тугалланмаган амелогенез
11
2,2±0,09
Тиш эмали гипоплазияси
7
1,4±0,06
Тугалланмаган
дентиногенез
2
0,38±0,01
3-
жадвал
1-
тур
ҚД билан оғриган болаларда стоматологик касалликлар ривожланиши учун хавф
омиллари, %
Хавф омили
1 АГ,
n=400
2 АГ,
n=400
1 ТГ,
n=400
2 ТГ,
n=400
РР
ИО,
%
Х
Оилада ҚД
ха
39,0
44,5
9,5
27,75
1,83
95
0,001
йўқ
61,
0
55,5
90,5
72,25
0,94
95
0,001
Эмлашга
реакция
ха
61,5
36,0
26,75
39,0
1,55
95
0,001
йўқ
38,5
64
73,25
61
0,68
95
0,001
ЭКД
ва
атопик.
дерматит
ха
75,25
52,75
30,75
45,75
1,46
99
0,001
йўқ
24,75
47,25
69,25
54,25
0,61
99
0,001
Тез
-
тез
ЎРВИ
ха
78,5
55,5
75,25
61,25
1,06
95
0,001
йўқ
21,5
44,5
24,75
38,75
0,83
95
0,001
Тез
-
тез
диарея
ха
83,25
31,0
18,25
25,25
1,73
95
0,001
йўқ
16,75
69,0
81,75
74,75
0,37
95
0,001
Сунъий
озиқлантир
иш
ха
70,75
35,75
52,5
47,0
1,25
95
0,001
йўқ
29,25
64,25
47,5
5
3,0
0,66
95
0,001
Эрта
қўшимча
овқатга
ўтиш
ха
86,75
72,25
37,25
61,0
1,43
95
0,01
йўқ
13,25
27,75
62,75
39,0
0,52
95
0,01
Тез
-
тез
стоматит
ха
81,75
53,25
34,5
30,75
1,14
95
0,01
йўқ
18,25
46,75
65,6
69,25
0,57
95
0,01
Дисбактери ха
93,75
41,5
5,5
9,25
1,85
95
0,001
ТЕРАПЕВТИЧЕСКАЯ СТОМАТОЛОГИЯ
26
31
1-
жадвал
ҚД билан оғриган болаларда стоматологик касалликлари бор беморларни ёшга мос ҳолда
гуруҳларга ажратиш, m±M
Ёшга мос ҳолда гуруҳларга ажратиш
Абс.
%
3-5
30
5,8±0,25
6-11
133
25,7±1,12
12
-
17
355
68,5±3,0
Жами
518
100
2
-
жадвал
ҚД билан оғриган болаларда стоматологик касалликларнинг клиник формалари, m±M
Клиник кўриниши
Абс.
%
Кариес
393
75,8±3,3
Хроник
периодонтит
148
28,6±1,3
Катарал гингивит
128
24,7±1,0
Пародонтит
78
15,1±1,3
Гипертрофик
гингивит
14
2,7±0,1
Дистопия
35
6,7±0,3
Прикус аномалияси
27
5,2±0,2
Юқори лаб қиска юганчаси
14
2,7±0,1
Тилнинг калта юганчаси
11
2,2±0,09
Тугалланмаган амелогенез
11
2,2±0,09
Тиш эмали гипоплазияси
7
1,4±0,06
Тугалланмаган
дентиногенез
2
0,38±0,01
3-
жадвал
1-
тур
ҚД билан оғриган болаларда стоматологик касалликлар ривожланиши учун хавф
омиллари, %
Хавф омили
1 АГ,
n=400
2 АГ,
n=400
1 ТГ,
n=400
2 ТГ,
n=400
РР
ИО,
%
Х
Оилада ҚД
ха
39,0
44,5
9,5
27,75
1,83
95
0,001
йўқ
61,
0
55,5
90,5
72,25
0,94
95
0,001
Эмлашга
реакция
ха
61,5
36,0
26,75
39,0
1,55
95
0,001
йўқ
38,5
64
73,25
61
0,68
95
0,001
ЭКД
ва
атопик.
дерматит
ха
75,25
52,75
30,75
45,75
1,46
99
0,001
йўқ
24,75
47,25
69,25
54,25
0,61
99
0,001
Тез
-
тез
ЎРВИ
ха
78,5
55,5
75,25
61,25
1,06
95
0,001
йўқ
21,5
44,5
24,75
38,75
0,83
95
0,001
Тез
-
тез
диарея
ха
83,25
31,0
18,25
25,25
1,73
95
0,001
йўқ
16,75
69,0
81,75
74,75
0,37
95
0,001
Сунъий
озиқлантир
иш
ха
70,75
35,75
52,5
47,0
1,25
95
0,001
йўқ
29,25
64,25
47,5
5
3,0
0,66
95
0,001
Эрта
қўшимча
овқатга
ўтиш
ха
86,75
72,25
37,25
61,0
1,43
95
0,01
йўқ
13,25
27,75
62,75
39,0
0,52
95
0,01
Тез
-
тез
стоматит
ха
81,75
53,25
34,5
30,75
1,14
95
0,01
йўқ
18,25
46,75
65,6
69,25
0,57
95
0,01
Дисбактери ха
93,75
41,5
5,5
9,25
1,85
95
0,001
32
оз
йўқ
6,25
58,5
94,5
90,75
0,18 95 0,001
Оғиз
бўшлиғи
кандидози
ха
52,5
17
17
29,5
2,06 99 0,001
йўқ
47,5
83
83
70,5
0,67 95 0,001
Руҳий
зўриқиш
ха
62,25
47
10,5
30,25
2,21 99 0,001
йўқ
37,75
53
89,5
69,75
0,74 95 0,001
Тишлов
аномалияси
ха
32,25
66,75
27,75
74,75
1,20 95 0,001
йўқ
67,75
33,25
72,25
25,25
0,90 95 0,001
“
Бутылочны
й
”
кариес
ха
49,5
36,75
63,75
86
1,34 95 0,001
йўқ
50,5
63,25
36,25
14
0,61 95 0,001
Эрта
ёш
кариес
ха
81
83,5
36
52,75
1,21 95 0,001
йўқ
19
16,5
64
47,25
0,93
95 0,001
Гельминтоз
ха
43,75
39
14,75
16,25
1,11 95 0,001
йўқ
56,25
61
85,25
83,75
0,95 95 0,001
Беморнинг оила ва ҳаёт анамнези
қиёсий хусусиятлари 1
-
тур ҚД билан
оғриган
болаларда
стоматологик
касалликлар ривожланиши учун хавф
омилларининг ролини аниқлашга имкон
беради.
Адабиётлар
1. Бородина В.И., Замятина О.В.,
Поварова О.Ю. и др. Сахарный диабет.
Клиника,
диагностика,
поздние
осложнения,
сахароснижающая
и
метаболическая терапия: Учеб.
-
метод.
пособ.
–
М.: МЕД
-
ПРАКТИКА
-
М, 2009.
–
60 с.
2. Быков И.М., Гильмиярова Ф.Н.,
Доменюк
Д.А.
и
др.
Оценка
кариесогенной ситуации у детей с
сахарным диабетом первого типа с учётом
минерализующего потенциала ротовой
жидкости и эмалевой резистентности //
Кубанский науч. мед. вестн.
–
2018.
–
Т.
25, №4.
–
С. 22
-
36.
3. Быков И.М., Ивченко Л.Г., Доменюк
Д.А. и др. Уровень провоспалительных
саливарных цитокинов у детей с
аутоиммунным сахарным диабетом в
различные
фазы
компенсации
эндокринопатии // Кубанский науч. мед.
вестн.
–
2017.
–
Т. 24, №4.
–
С. 39
-
48.
4. Михальченко Д.В., Маслак Е.Е.,
Наумова В.Н. и др. Взаимосвязь
сахарного диабета с заболеваниями
полости рта: что знают об этом врачи
-
стоматологи и их пациенты? //
Волгоградский науч.
-
мед. журн.
–
2013.
–
№2.
–
С. 51
-
53.
5.
https://scholar.google
.com/scholar?
cluster=3951219829041408861&hl=en&oi=s
cholarr.
Цель:
оценка
эффективности
программы профилактики основных
стоматологических заболеваний у детей,
страдающих
сахарным
диабетом.
Материал и методы:
для изучения
значимости факторов риска развития
стоматологических заболеваний у детей с
СД ретроспективно были изучены
истории болезни 1562 больных детей,
получавших стационарное лечение в
Бухарском
областном
эндокринологическом
медицинском
центре, и 1031 больного ребенка детей,
обратившегося по поводу СД 1
-
типа в
2017-
2019 гг.
Результаты:
в
структуре
стоматологических
заболеваний
преобладают
кариес
(75,8%)
и
хронический
периодонтит
(28,6%).
Выводы: необходим индивидуальный
подход к диагностике и ведению
пациентов данной категории.
Ключевые слова:
дети, сахарный
диабет, кариес, периодонтит.
Maqsad:
qandli diabet bilan og'rigan
bolalarda asosiy stomatologik kasalliklarning
oldini olish dasturining samaradorligini
baholash.
Material va usullar:
DM bilan
og'rigan
bolalarda
tish
kasalliklari
rivojlanishining
xavf
omillarining
ahamiyatini, Buxoro viloyat endokrinologiya
tibbiyot markazida statsionar davolangan
1562 nafar bemor bolalar va toifaga murojaat
qilgan 1031 nafar bemor bolalarning kasallik
tarixini o'rganish.
2017-
yilda 1 qandli diabet
Беморнинг оила ва ҳаёт анамнези қиёсий
хусусиятлари 1-тур ҚД билан оғриган болаларда
стоматологик касалликлар ривожланиши учун
хавф омилларининг ролини аниқлашга имкон
беради.
Адабиётлар
1. Бородина В.И., Замятина О.В., Поварова О.Ю.
и др. Сахарный диабет. Клиника, диагностика,
поздние осложнения, сахароснижающая и
метаболическая терапия: Учеб.-метод. пособ. –
М.: МЕД-ПРАКТИКА-М, 2009. – 60 с.
27
2. Быков И.М., Гильмиярова Ф.Н., Доменюк
Д.А. и др. Оценка кариесогенной ситуации у
детей с сахарным диабетом первого типа с учётом
минерализующего потенциала ротовой жидкости
и эмалевой резистентности // Кубанский науч. мед.
вестн. – 2018. – Т. 25, №4. – С. 22-36.
3. Быков И.М., Ивченко Л.Г., Доменюк Д.А.
и др. Уровень провоспалительных саливарных
цитокинов у детей с аутоиммунным сахарным
диабетом в различные фазы компенсации
эндокринопатии // Кубанский науч. мед. вестн. –
2017. – Т. 24, №4. – С. 39-48.
4. Михальченко Д.В., Маслак Е.Е., Наумова
В.Н. и др. Взаимосвязь сахарного диабета
с заболеваниями полости рта: что знают об
этом врачи-стоматологи и их пациенты? //
Волгоградский науч.-мед. журн. – 2013. – №2. – С.
51-53.
5. https://scholar.google.com/scholar? cluster=395
1219829041408861&hl=en&oi=scholarr.
Цель:
оценка эффективности программы
профилактики основных стоматологических
заболеваний у детей, страдающих сахарным
диабетом.
Материал и методы:
для изучения значимости
факторов риска развития стоматологических
заболеваний у детей с СД ретроспективно были
изучены истории болезни 1562 больных детей,
получавших стационарное лечение в Бухарском
областном эндокринологическом медицинском
центре, и 1031 больного ребенка детей,
обратившегося по поводу СД 1-типа в 2017-2019 гг.
Результаты:
в структуре стоматологических
заболеваний преобладают кариес (75,8%) и
хронический периодонтит (28,6%). Выводы:
необходим индивидуальный подход к диагностике
и ведению пациентов данной категории.
Ключевые слова:
дети, сахарный диабет,
кариес, периодонтит.
Maqsad:
qandli diabet bilan og’rigan bolalarda
asosiy stomatologik kasalliklarning oldini olish
dasturining samaradorligini baholash.
Material va usullar:
DM bilan og’rigan bolalarda
tish kasalliklari rivojlanishining xavf omillarining
ahamiyatini, Buxoro viloyat endokrinologiya tibbiyot
markazida statsionar davolangan 1562 nafar bemor
bolalar va toifaga murojaat qilgan 1031 nafar bemor
bolalarning kasallik tarixini o’rganish. 2017-yilda 1
qandli diabet retrospektiv tarzda o‘rganildi.-2019-yil.
Natijalar:
stomatologik kasalliklar tarkibida
kariyes (75,8%) va surunkali periodontit (28,6%)
ustunlik qiladi.
Xulosa:
ushbu toifadagi bemorlarni
tashxislash va boshqarishga individual yondashuv
zarur.
Kalit so’zlar:
bolalar, diabet, karies, periodontit.
Objective:
To evaluate the effectiveness of the
program for the prevention of major dental diseases in
children with diabetes mellitus.
Material and methods:
To study the significance
of risk factors for the development of dental diseases
in children with DM, the case histories of 1562 sick
children who received inpatient treatment at the
Bukhara Regional Endocrinological Medical Center
and 1031 sick children of children who applied for
type 1 diabetes in 2017 were retrospectively studied
2019.
Results:
Caries (75.8%) and chronic periodontitis
(28.6%) prevail in the structure of dental diseases.
Conclusions:
An individual approach to the
diagnosis and management of patients in this category
is needed.
Key words:
children, diabetes, caries, periodontitis.
ФОТОДИНАМИЧЕСКОЕ ОТБЕЛИВАНИЕ ЗУБОВ
Ирсалиев Х.И., Валиева Ф.А., Ирсалиева Ф.Х.
Ташкентский государственный стоматологический институт
В современном мире одной из важных
составляющих внешнего облика человека
является внешний вид и красивая улыбка с
белоснежными зубами, что, несомненно влияет на
качество жизни и обеспечивает успех в карьере.
[8]. Эстетические недостатки нередко становятся
причиной не только психологических проблем,
но и психосоматической патологии [6]. Люди
с некрасивыми, порой разрушенными зубами,
стараются не появляться в обществе, а если
появляются, то стараются меньше улыбаться или
при улыбке закрывают рот рукой. Всё это ведёт к
ТЕРАПЕВТИЧЕСКАЯ СТОМАТОЛОГИЯ