ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
26
года
) //
Бюллетень
нормативных
актов
министерств
,
государственных
комитетов
и
ведомств
Республики
Узбекистан
, 2000
г
.
№
19.
17.
Положение
о
порядке
выдачи
квалификаци
-
онного
сертификата
оценщика
,
утвержденное
поста
-
новлением
Государственного
комитета
Республики
Узбекистан
по
управлению
государственным
имуще
-
ством
от
16
июля
2008
года
№
01/19-18/09 (
рег
.
№
1840
от
4
августа
2008
года
) //
Собрание
законода
-
тельства
Республики
Узбекистан
, 2008
г
.,
№
31-32,
ст
.
307.
18.
Положение
о
порядке
проведения
аттестации
и
присвоения
квалификационных
категорий
медицин
-
ским
и
фармацевтическим
работникам
.
Утверждено
приказом
Министра
здравоохранения
от
18
декабря
2014
года
за
№
21 //
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2015
й
., 3-
сон
, 32-
модда
19. OECD Reviews of Vocational Education and
Training Learning for Jobs. 2010.
20. Learning while working Success stories on work-
place learning in Europe. Luxembourg: Publications Office
of the European Union, 2011.
Х
.
Хайитов
,
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
ҳузуридаги
Давлат
бошқаруви
академияси
докторанти
,
ю
.
ф
.
н
.
ҚОНУН
ЛОЙИҲАЛАРИ
ИҚТИСОДИЙ
ЭКСПЕРТИЗАСИНИ
ЎТКАЗИШНИНГ
ТАШКИЛИЙ
-
ҲУҚУҚИЙ
АСОСЛАРИНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
МАСАЛАЛАРИ
Аннотация
:
мақолада
демократик
ислоҳотларнинг
ҳуқуқий
асосларини
мустаҳкамлашда
қонун
ижодкорлиги
экспертлик
таъминотининг
аҳамияти
,
қонун
ижодкорлигида
иқтисодий
экспертиза
ўтказишнинг
илмий
-
назарий
,
ташкилий
-
ҳуқуқий
асосларини
такомиллаштиришга
қаратилган
таклифлар
ишлаб
чиқилган
.
Таянч
сўзлар
:
экспертиза
,
эксперт
,
қонун
ижодкорлиги
,
қонун
лойиҳаси
,
қонунчилик
техникаси
,
иқтисодий
экспертиза
,
молиявий
экспертиза
,
экспертиза
ўтказиш
механизми
Аннотация
:
в
статье
раскрыто
значение
экспертно
-
го
обеспечения
законотворчества
в
укреплении
право
-
вых
основ
демократических
реформ
,
разработаны
предложения
по
совершенствованию
научно
-
теоретических
и
организационно
-
правовых
основ
про
-
ведения
экономической
экспертизы
в
законотворче
-
стве
.
Ключевые
слова
:
экспертиза
,
эксперт
,
законо
-
творчество
,
проект
закона
,
законодательная
техника
,
экономическая
экспертиза
,
финансовая
экспертиза
,
механизм
проведения
экспертизы
.
Annotation:
this article sheds light on the significance
of provision of lawmaking expertise service in strengthen-
ing the legal bases of democratic reforms, developed pro-
posals on the bases of scientific and theoretical,
organizational and legal mechanism of carrying out eco-
nomic expertise in lawmaking.
Keywords:
expertise, expert, lawmaking, draft laws,
legislative techniques, economic expertise, financial ex-
pertise, mechanism of carrying out expertise.
Ўзбекистонда
мустақиллик
йилларида
эркин
бозор
иқтисодиёти
ва
кучли
ижтимоий
ҳимоя
тизимига
асосланган
демократик
ҳуқуқий
давлат
,
адолатли
фуқаролик
жамиятини
барпо
этиш
мақсадида
туб
ислоҳотлар
амалга
оширилди
.
Бунинг
натижасида
,
жамиятнинг
иқтисодий
негизлари
демократик
асосларда
шакллантирилди
.
Жамиятда
хусусий
мулк
ва
хусусий
тадбиркорликни
ҳар
томонлама
ривожлантириш
ва
қўллаб
-
қувватлаш
,
пировардида
аҳоли
турмуш
даражасини
юксалтириш
борасида
салмоқли
натижаларга
эришилди
.
Бунда
,
албатта
,
Конституциявий
норма
ва
принциплар
концептуал
ҳуқуқий
асос
бўлиб
хизмат
қилмоқда
.
Зеро
,
унинг
53-
моддасида
бозор
муносабатларини
ривожлантиришга
қаратилган
мамлакатимиз
иқтисодиёти
негизини
хилма
-
хил
шаклдаги
мулк
ташкил
этиши
белгилаб
қўйилган
.
Шундан
келиб
чиқиб
,
давлат
истеъмолчилар
ҳуқуқи
устунлигини
ҳисобга
олиб
,
иқтисодий
фаолият
,
тадбиркорлик
ва
меҳнат
қилиш
эркинлигини
,
барча
мулк
шаклларининг
тенг
ҳуқуқлилигини
ва
ҳуқуқий
жиҳатдан
баравар
муҳофаза
этилишини
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
27
кафолатлайди
.
Хусусий
мулк
бошқа
мулк
шакллари
каби
дахлсиз
ва
давлат
ҳимоясидадир
.
Ушбу
мақсадларни
рўёбга
чиқариш
борасида
мамлакатимиз
Конституцияси
ва
унга
мувофиқ
қабул
қилинган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
мустаҳкам
ҳуқуқий
асос
бўлиб
хизмат
қилмоқда
.
Айниқса
қонун
ижодкорлиги
сифатининг
мунтазам
ошириб
борилаётганлиги
ўзининг
ижобий
самарасини
бермоқда
.
Мазкур
йўналишда
қонун
ижодкорлиги
экспертлик
таъминотининг
такомиллашуви
муҳим
натижаларга
асос
бўлмоқда
.
Қонунларнинг
сифатини
оширишда
уларнинг
илмий
асосланганлигини
,
давлатимиз
олдида
турган
иқтисодий
,
ижтимоий
масалалар
билан
узвий
боғлиқлиги
ҳамда
қонунчилик
техникаси
талабларига
тўлиқ
мувофиқлигини
таъминлаш
долзарб
масалалардан
ҳисобланади
.
Бу
вазифанинг
амалга
ошишида
қонун
лойиҳаларини
экспертиза
қилиш
муҳим
аҳамият
касб
этади
.
Бинобарин
,
жаҳон
андозаларига
монанд
қонунлар
қабул
қилиш
учун
уларни
,
албатта
,
тегишли
ташкилотлар
экспертизадан
ўтказиши
керак
[1, 126-
бет
].
Қайд
этиш
жоизки
,
бугунги
кунда
экспертиза
амалиёти
қонун
ижодкорлигининг
ажралмас
қисмига
айланди
.
Зеро
, “
Қонун
ижодкорлиги
органлари
ҳуқуқ
нормаларини
ишлаб
чиқиш
ва
чоп
этиш
вақтида
ижтимоий
-
иқтисодий
аҳволни
,
уни
ривожлантиришнинг
объектив
эҳтиёжларини
ўрганиб
чиқишлари
,
ижтимоий
муносабатларни
юридик
тартибга
солиш
зарурати
ва
мақсадга
мувофиқлигини
очиб
боришлари
керак
” [2,
432-
бет
].
бўлади
.
Шунингдек
,
О
.
А
.
Короткованинг
экспертиза
ўтказиш
зарурати
ҳақида
қуйидаги
фикрига
қўшилмасдан
илож
йўқ
:
“
Қонун
лойиҳалари
экспертизаси
қабул
қилинаётган
қонунларнинг
асослантирилганлиги
,
мувофиқлиги
ва
барқарорлигини
таъминлашга
,
шунингдек
самарали
,
илмий
асосланган
қонунчилик
тизимини
шакллантириш
,
қабул
қилинган
қонунларда
ижобий
ва
салбий
ижтимоий
-
иқтисодий
,
сиёсий
,
ҳуқуқий
ва
бошқа
оқибатларининг
акс
этишини
аниқлашга
ёрдам
беради
” [3, 9-
бет
].
Норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
ҳаётийлигининг
муҳим
шарти
‒
уларнинг
жамият
эҳтиёжларни
аниқ
ва
етарлича
акс
эттиришидир
.
Бошқача
айтганда
,
демократик
жамиятда
қонун
ижодкорлиги
жараёнининг
негизи
жамият
эҳтиёжларини
тўлиқ
қондириши
билан
белгиланади
.
Афсуски
,
ҳуқуқий
тартибга
солиш
амалиётида
мазкур
заруратга
беписандлик
билан
қараш
ҳолатлари
ҳам
мавжуд
.
Масалан
,
бугунги
кундаги
айрим
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларга
кўплаб
ўзгартишларнинг
киритилиши
ёки
қонун
ҳужжатларидаги
ўзаро
зиддиятларнинг
мавжудлиги
бунинг
оқибатидир
.
Шундай
эҳтиёжлардан
бири
,
иқтисодий
қонуниятларнинг
қонун
ижодкорлигида
эътиборга
олинишидир
.
Бу
ҳақида
Б
.
Д
.
Абдуллаев
“...
иқтисодий
қонунларнинг
талабларини
юридик
мазмунга
ўтказишнинг
самарали
механизмлари
ҳанузгача
ишлаб
чиқилмаганлиги
”
ни
[4, 25-
бет
]
асосли
қайд
этиб
ўтган
.
Профессор
А
.
Х
.
Саидов
ҳам
мазкур
масалани
ҳал
этиш
лозимлигини
таъкидлаб
,
энг
муҳим
стратегик
иқтисодий
қарорларни
қабул
қилиш
жараёнларига
,
конституциявий
ҳуқуқ
қандай
таъсир
кўрсатиши
жиддий
ўрганиш
лозимлигини
таъкидлайди
.
Шунингдек
,
мазкур
йўналишда
“
Конституциявий
иқтисодиёт
”
деб
номланган
илмий
йўналиш
ва
ўқув
фанининг
ўзбек
модели
мазмун
-
моҳиятига
аниқлик
киритиш
ҳамда
“
Конституциявий
иқтисодиёт
муаммоларини
тадқиқ
этиш
дастури
”
ни
ишлаб
чиқиш
ва
тасдиқлаш
асносида
бу
борадаги
илмий
изланишлар
истиқболларини
белгилаб
олиш
фурсати
етган
”
лигини
асосли
қайд
этади
[5, 14-
бет
].
Албатта
мазкур
фикр
ўзининг
концептуал
асосига
эга
.
Чунки
,
Конституция
миллий
ҳуқуқий
тизим
пойдевори
сифатида
унинг
ривожланиш
асослари
ва
принципиал
қонуниятларини
белгилаб
беради
.
Биз
ҳам
мазкур
фикрни
қўллаб
-
қувватлаймиз
.
Шунингдек
,
масаланинг
икки
томони
мавжуд
эканлигини
қайд
этиш
лозим
.
Биринчиси
,
иқтисодий
қарорни
қабул
қилишда
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
қандай
таъсир
кўрсатишини
ўрганиш
бўлса
иккинчиси
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
қабул
қилишда
иқтисодий
омиллар
ва
қонуниятлар
таъсирини
баҳолаш
жараёнидир
.
Ушбу
икки
йўналиш
бир
бирига
боғлиқ
бўлиб
,
уларни
тизимли
асосда
таҳлил
қилиш
ва
уларни
ўз
ўрнида
асосли
тарзда
қўллаш
талаб
этилади
.
Ўз
навбатида
,
ушбу
вазифа
ижроси
иқтисодчилар
ва
ҳуқуқшунослар
ҳамкорлигини
тақозо
этади
.
Ҳар
қандай
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларини
тайёрлашда
уни
тайёрловчи
ишчи
гуруҳ
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжат
мазмунидаги
барча
масалаларни
имкон
қадар
ўзаро
уйғунликда
,
ҳар
томонлама
асосли
ишлаб
чиқишга
ҳаракат
қилишади
.
Бироқ
ушбу
вазифани
амалга
оширишга
махсус
экспертларни
жалб
этмасдан
уни
амалга
ошириш
мушкул
вазифа
ҳисобланади
.
Шу
боис
, 2011
йил
5
августда
тасдиқланган
Қонун
лойиҳаларини
ишлаб
чиқиш
ва
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Қонунчилик
палатасига
киритиш
бўйича
дастурларини
тайёрлаш
ва
қабул
қилиш
,
шунингдек
уларнинг
бажарилиши
мониторинги
тартиби
тўғрисида
Низомда
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
манфаатдор
ташкилотларнинг
таклифларини
тизимли
,
пухта
ва
танқидий
кўриб
чиқади
,
ишлаб
чиқиш
таклиф
этилаётган
қонунлар
лойиҳаларининг
устуворлигини
,
асосланганлигини
ва
долзарблигини
,
шунингдек
уларнинг
қонун
ҳужжатлари
нормаларига
мувофиқлигини
ўрганиши
белгиланган
[6].
Мазкур
низомга
кўра
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларини
тайёрлаш
муҳокамасида
Ўзбекистон
Республикаси
Молия
вазирлиги
ва
Иқтисодиёт
вазирлигининг
(
мажбурий
тартибда
),
шунингдек
манфаатдор
ва
бошқа
ташкилот
вакиллари
қатнашиши
белгиланган
.
Қайд
этиш
жоизки
,
2017
йил
18
мартда
тасдиқланган
Ўзбекистон
Республикаси
Молия
вазирлиги
низомида
вазирликка
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
бюджет
тизими
ва
бюджетларнинг
даромад
ва
харажатлар
баланслигига
таъсири
бўйича
молиявий
ва
иқтисодий
экспертиза
ўтказиш
вазифаси
юклатилган
[7].
Ушбу
йўналишда
махсус
ваколатли
орган
–
Ўзбекистон
Республикаси
Иқтисодиёт
вазирлигининг
2017
йил
28
апрелда
тасдиқланган
низомида
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
иқтисодий
экспертизаси
ҳақида
махсус
норма
мавжуд
эмас
.
Бироқ
вазирликка
вазирликлар
ва
идоралар
билан
биргаликда
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Девонига
,
Вазирлар
Маҳкамасига
йирик
стратегик
ижтимоий
-
иқтисодий
муаммоларни
ҳал
этишга
,
норматив
-
ҳуқуқий
базани
шакллантиришга
,
иқтисодиётни
чуқурлаштириш
ва
эркинлаштиришга
йўналтирилган
таклифлар
,
тавсиялар
ва
таҳлилий
ахборотлар
тайёрлаш
вазифаси
юклатилган
.
Шунингдек
,
вазирлик
ўз
ваколатига
оид
масалалар
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
28
юзасидан
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
лойиҳаларини
белгиланган
тартибда
Вазирлар
Маҳкамасига
киритиши
кўрсатилган
[8].
Ўрни
келганда
айтиш
лозимки
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларини
молиявий
ва
иқтисодий
экспертизадан
ўтказиш
бўйича
мукаммал
мезон
ва
ҳуқуқий
тартиботлар
шаклланмаган
.
Бизнингча
,
мазкур
экспертизалар
мазмуни
,
уни
ўтказиш
субъектлари
,
уни
ўтказишнинг
аниқ
мезон
ва
талабларини
,
босқичларини
ягона
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатда
акс
эттириш
лозим
.
Иқтисодий
аҳамиятга
эга
давлат
дастурлари
ва
бошқа
ҳужжатларни
бошқа
давлат
бошқарув
органлари
ҳам
белгиланган
тартибда
таҳлил
ва
экспертизадан
ўтказиши
мумкин
.
Бунда
мазкур
органлар
лойиҳага
ўз
ваколатларига
киритилган
масалалар
доирасида
ёндашади
.
Бу
каби
давлат
бошқарув
органлари
сифатида
Ташқи
савдо
,
Қишлоқ
ва
сув
хўжалиги
вазирликлари
,
Божхона
,
Солиқ
,
Хусусийлаштирилган
корхоналарга
кўмаклашиш
ва
рақобатни
ривожлантириш
,
Инвестициялар
бўйича
давлат
қўмиталари
[9]
кабиларни
қайд
этиш
жоиз
.
Таъкидлаш
лозимки
,
Иқтисодиёт
вазирлиги
мамлакат
ижтимоий
-
иқтисодий
ривожланиши
соҳасида
давлат
сиёсатини
амалга
оширувчи
давлат
бошқарув
органи
ҳисобланади
.
Шунингдек
,
мазкур
вазирликда
прогнозлаштириш
,
ислоҳотларнинг
муҳим
устувор
йўналишларини
рўёбга
чиқариш
ҳамда
мамлакатни
мутаносиб
ижтимоий
-
иқтисодий
ривожлантириш
масалаларида
,
давлат
сиёсатини
амалга
оширишда
давлат
ва
хўжалик
бошқарув
органлари
,
маҳаллий
давлат
ҳокимияти
органлари
фаолиятини
мувофиқлаштиришда
масъул
ваколатли
давлат
органидир
.
Шу
боис
унинг
янги
низомида
вазирликка
келгусида
ишчанлик
муҳитини
яхшилаш
ва
қонунчилик
базани
такомиллаштириш
бўйича
чора
-
тадбирлар
амалга
ошириш
жараёнида
тадбиркорлик
субъектларини
жалб
этиш
шунингдек
,
тадбиркорлик
соҳасида
қабул
қилинган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
амалга
оширишда
жамоатчилик
назоратини
кучайтириш
вазифаси
юклатилди
.
Бизнингча
,
вазирликнинг
мазкур
ваколатини
таъминлаш
бўйича
махсус
тартиб
ишлаб
чиқилиши
лозим
.
Ушбу
тажриба
хорижий
амалиётда
ҳам
мавжуд
.
Масалан
,
Россия
Федерацияси
Ҳукуматининг
2011
йил
29
июлдаги
қарорига
кўра
,
Россия
Федерацияси
Иқтисодий
ривожланиш
вазирлигига
тадбиркорлик
ва
инвестиция
фаолиятида
асоссиз
қийинчиликларни
вужудга
келтирувчи
ҳолатларни
аниқлаш
мақсадида
федерал
ижро
этувчи
ҳокимият
органлари
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
экспертизадан
ўтказиш
вазифаси
юклатилган
.
Унга
мувофиқ
,
вазирлик
федерал
ижро
этувчи
ҳокимият
органлари
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларини
экспертизадан
ўтказади
ва
аниқланган
камчиликларни
Адлия
вазирлиги
билан
ҳамкорликда
бартараф
этиш
чораларини
кўради
.
Кейинчалик
мазкур
тартибот
янада
такомиллаштирилди
.
Хусусан
,
Иқтисодий
ривожланиш
вазирлигига
юклатилган
ушбу
вазифаларнинг
самарали
ижросини
таъминлаш
мақсадида
2015
йил
30
январда
Норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
амалий
таъсирини
баҳолашни
амалга
ошириш
Қоидалари
тасдиқланди
ва
вазирлик
ваколатлари
кенгайтирилди
.
Ушбу
Қоидалар
тадбиркорлик
ва
бошқа
иқтисодий
фаолият
соҳасидаги
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
амалий
таъсирини
баҳолашдан
ўтказиш
тартибини
белгилайди
ҳамда
мазкур
саҳадаги
асоссиз
қийинчиликлар
вужудга
келиши
ёки
бюджет
тизими
бюджетларидан
асоссиз
харажатлар
вужудга
келишининг
олдини
олишга
хизмат
қилиши
назарда
тутилди
[10].
Мамлакатимизда
,
ҳам
шу
каби
илғор
тажриба
кенг
қўлланилмоқда
. 2014
йил
2
декабрда
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамасининг
қарори
билан
тасдиқланган
ишлаб
чиқилаётган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларининг
ва
қабул
қилинган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
тадбиркорлик
фаолиятига
таъсирини
Ўзбекистон
Республикасининг
Интерактив
давлат
хизматлари
ягона
портали
орқали
баҳолаш
тартиби
тўғрисида
Низом
ишлаб
чиқилаётган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларининг
ва
қабул
қилинган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
тадбиркорлик
фаолиятига
таъсирини
Ўзбекистон
Республикасининг
Интерактив
давлат
хизматлари
ягона
порталида
уларни
муҳокама
қилиш
йўли
билан
баҳолаш
тартибини
белгилайди
.
Шунингдек
,
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
давлат
ва
хўжалик
бошқаруви
органлари
,
маҳаллий
давлат
ҳокимияти
органлари
томонидан
мазкур
ҳужжатнинг
бажарилиши
ва
сифати
бўйича
мувофиқлаштиришни
ҳамда
мониторинг
олиб
боришни
,
шунингдек
заруратга
кўра
қонун
ҳужжатлари
таъсирини
баҳолаш
тизимини
янада
такомиллаштириш
бўйича
таклифларнинг
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамасига
киритилишини
таъминлаши
белгиланган
.
Яна
бир
муҳим
жиҳати
шундаки
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларини
ишлаб
чиқувчи
органнинг
раҳбари
ушбу
Низом
талабларига
мувофиқ
ишлаб
чиқилаётган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжат
лойиҳасининг
ёки
қабул
қилинган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатнинг
муҳокама
қилиш
учун
ягона
порталга
жойлаштирилиши
,
муҳокама
иштирокчилардан
келиб
тушган
таклифларнинг
кўриб
чиқилиши
ва
уларнинг
қабул
қилингани
ёки
рад
этилгани
тўғрисидаги
ахборотнинг
жойлаштирилиши
учун
шахсан
жавобгар
ҳисобланади
.
Бизнингча
,
мазкур
Низомни
амалга
ошириш
механизмини
янада
такомиллаштириш
зарур
.
Чунки
Низом
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
тадбиркорлик
фаолиятига
таъсирини
баҳолаш
назарда
тутилсада
,
унда
Иқтисодиёт
вазирлиги
ва
бевосита
ушбу
соҳада
ваколатли
органларнинг
ушбу
жараёнда
иштирок
этиши
бўйича
аниқ
норма
белгиланмаган
.
Бизнингча
,
тадбиркорлик
ва
бошқа
иқтисодий
фаолият
соҳасидаги
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
амалий
таъсирини
баҳолашда
,
Иқтисодиёт
вазирлиги
мувофиқлаштирувчи
вазифани
бажариши
лозим
.
Шу
боис
мазкур
низомга
Иқтисодиёт
вазирлигининг
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
тадбиркорлик
ва
бошқа
иқтисодий
фаолиятига
таъсирини
баҳолаш
жараёнидаги
иштироки
шарт
эканлигини
алоҳида
белгилаш
лозим
.
Ушбу
жараёнда
Иқтисодиёт
вазирлиги
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
тадбиркорлик
фаолиятига
таъсири
юзасидан
иқтисодий
экспертиза
ўтказади
ва
тайёрланган
экспертиза
хулосасини
тегишли
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжат
лойиҳасини
ёки
қабул
қилинган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатни
ишлаб
чиққан
давлат
бошқарув
органига
юборади
.
Бундан
ташқари
,
Ўзбекистон
Республикаси
Ҳисоб
палатаси
ва
Ўзбекистон
Республикаси
Савдо
-
саноат
палатасининг
ўз
ваколатларига
кирадиган
масалалар
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
29
бўйича
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
ва
уларнинг
лойиҳаларини
молиявий
ва
иқтисодий
экспертизадан
ўтказишга
оид
вазифаларини
тегишли
қонун
ҳужжатларида
белгилаш
лозим
.
Шундай
қилиб
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
қабул
қилишда
уларни
иқтисодий
ва
молиявий
экспертизадан
ўтказиш
орқали
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
мазмунида
ҳуқуқий
ва
иқтисодий
талаблар
уйғун
ҳолда
ифода
этилади
.
Қонун
ҳужжатларининг
мазмуни
бозор
иқтисодиёти
қонуниятларига
зид
келса
бозор
муносабатларига
путур
етади
ва
уни
қабул
қилинган
мақсадга
эришиб
бўлмайди
.
Зеро
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
,
аввало
,
шахс
ва
жамият
манфаатларини
кўзлаб
,
демократик
бозор
иқтисодиёти
муносабатларини
тартибга
солади
ва
қўриқлайди
.
Умуман
олганда
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
воситасида
бозор
иқтисодиёти
барқарор
ривожланиши
таъминланади
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Каримов
И
.
А
.
Янгича
фикрлаш
ва
ишлаш
–
давр
талаби
.
Т
.5. –
Тошкент
:
Ўзбекистон
, 1997. –
Б
.126
2.
Исломов
З
.
М
.
Общество
.
Государство
.
Право
. –
Ташкент
:
Адолат
, 2001. –
Б
.432
3.
Короткова
О
.
А
.
Экспертиза
законопроектов
и
законодательных
актов
:
теоретико
-
правовой
аспект
:
Автореф
.
дис
. ...
канд
.
юрид
.
наук
–
М
.: 2010. – C. 9.
4.
Абдуллаев
Б
.
Д
.
Ўзбекистон
Республикасида
қонун
ҳужжатлари
ҳуқуқий
экспертизасини
такомиллаштириш
муаммолари
.
Юрид
.
фан
.
номз
....
дисс
.
‒
Тошкент
: 2010,
‒
Б
. 25.
5.
Саидов
А
.
Х
.
Конституциявий
ҳуқуқдан
–
конститу
-
циявий
иқтисодиёт
сари
.
“
Ўзбекистон
Республикаси
Конституцияси
–
демократик
ҳуқуқий
давлат
шаклланиши
ва
тараққиётининг
ишончли
ҳуқуқий
кафолати
”
мавзусидаги
Республика
илмий
-
амалий
давра
суҳбати
материаллари
тўплами
. –
Тошкент
:
ТДЮУ
, 2017. –
Б
. 14.
6.
ЎР
ҚҲТ
, 2016
й
., –
№
42, 484-
модда
.
7.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2017
й
., –
№
13, 201-
модда
.
8.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2017
й
., –
№
20, 355-
модда
.
9.
Манба
10.
Манба
: ivo.garant.ru
Б
.
Латипов
,
мустақил
изланувчи
ҲУҚУҚ
-
ТАРТИБОТ
ОРГАНЛАРИ
ВА
ФУҚАРОЛИК
ЖАМИЯТИ
ИНСТИТУТЛАРИНИНГ
ЎЗАРО
ҲАМКОРЛИГИ
:
АСОСИЙ
ПРИНЦИПЛАРИ
ВА
ШАКЛЛАРИ
Аннотация
:
мақолада
ҳуқуқни
муҳофаза
қилувчи
органлар
ҳамда
фуқаролик
жамияти
институтларининг
самарали
алоқаларини
йўлга
қўйишда
улар
ўртасидаги
ўзаро
ҳамкорлик
принциплари
ва
шаклларини
илмий
-
назарий
ҳамда
амалий
жиҳатдан
таҳлили
амалга
оширилган
.
Таҳлил
натижасида
муаллиф
томонидан
тегишли
таклиф
ва
хулосалар
ишлаб
чиқилган
.
Калит
сўзлар
:
фуқаролик
жамияти
,
ўзини
ўзи
бошқариш
,
жамоатчилик
назорати
,
ижтимоий
шериклик
.
Аннотация
:
в
статье
осуществлен
анализ
основных
научно
-
практических
аспектов
принципов
и
форм
сотрудничества
правоохранительных
органов
и
институтов
гражданского
общества
.
В
результате
исследования
автором
разработаны
соответствующие
выводы
и
предложения
.
Ключевые
слова
:
гражданское
общество
,
само
-
управление
,
общественный
контроль
,
социальное
партнерство
.
Annotation:
in the article, the analysis of the main sci-
entific and practical aspects of the principles and forms of
cooperation of law enforcement agencies and institutes of
civil society is carried out. As a result of the research the
author has developed the corresponding conclusions and
offers.
Keywords:
civil society, self-government, public con-
trol, social partnership.
Ўзбекистон
Республикасини
янада
ривожлантириш
бўйича
Ҳаракатлар
стратегиясида
жамиятда
қонун
устуворлигини
,
инсон
ҳуқуқ
ва
эркинликларини
таъминлашда
давлат
органларининг
фуқаролик
жамияти
тузилмалари
билан
яқин
ҳамкорлигини
йўлга
қўйиш
демократик
ислоҳотларнинг
устувор
йўналишларидан
бири
эканлиги
кўрсатиб
ўтилди
[5].
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Ш
.
М
.
Мирзиёев
Конституциямизнинг
24
йиллигига
бағишланган
тантанали
маросимдаги
маърузасида
қуйидагиларни
таъкидлади
: “
Ҳуқуқни
муҳофаза
қилиш
фаолиятида
очиқлик
ва
ошкораликни
таъминлаш
учун
биз
фуқаролик
жамияти
институтлари
,
оммавий
ахборот
воситалари
ва
аҳоли
билан
самарали
ҳамкорликни
кенг
йўлга
қўйишни
”
асосий
вазифа
деб
ҳисоблаймиз
[2, 11-
бет
].
Ҳуқуқни
муҳофаза
қилувчи
органлар
ҳамда
фуқаролик
жамияти
институтларининг
самарали
алоқаларини
йўлга
қўйишда
улар
ўртасидаги
ўзаро
ҳамкорлик
принциплари
ва
шаклларини
илмий
-
назарий
ҳамда
амалий
жиҳатдан
чуқур
таҳлил
қилиш
,
бу
борадаги
устувор
йўналишларни
аниқлаш
ўта
муҳим
масала
ҳисобланади
.
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Ижтимоий
шериклик
тўғрисида
”
ги
Қонунида
(2014
йил
25
сентябрда
имзоланган
)
мамлакатни
ижтимоий
-
иқтисодий
ривожлантириш
дастурларини
,
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
ҳамда
фуқароларнинг
ҳуқуқлари
ва
қонуний
манфаатларига
дахлдор
бўлган
бошқа
