ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
5
Х
.
С
.
Хайитов
,
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
ҳузуридаги
Давлат
бошқаруви
академияси
докторанти
,
ю
.
ф
.
н
.
ДЕМОКРАТИК
ИСЛОҲОТЛАРНИНГ
ҲУҚУҚИЙ
АСОСЛАРИНИ
МУСТАҲКАМЛАШДА
ҚОНУН
ИЖОДКОРЛИГИ
ЭКСПЕРТЛИК
ТАЪМИНОТИНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ
МАСАЛАЛАРИ
Аннотация
:
мақолада
демократик
ислоҳотларнинг
ҳуқуқий
асосларини
мустаҳкамлашда
қонун
ижодкорлиги
экспертлик
таъминотининг
аҳамияти
,
қонунчилик
базаси
,
экспертиза
турлари
ва
уларни
амалга
ошириш
зарурати
ёритилган
ҳамда
экспертлик
таъминотини
амалга
ошириш
механизмларини
такомиллаштиришга
қаратилган
таклифлар
ишлаб
чиқилган
.
Таянч
сўзлар
:
экспертиза
,
эксперт
,
қонун
ижодкорлиги
,
қонун
лойиҳаси
,
қонунчилик
техникаси
,
ҳуқуқий
экспертиза
,
экспертиза
ўтказиш
механизми
.
Аннотация
:
в
статье
раскрыта
значения
экспертно
-
го
обеспечения
законотворчества
в
укреплении
право
-
вых
основ
демократических
реформ
,
законодательной
базы
,
виды
экспертизы
,
важность
их
реализации
,
а
также
разработаны
предложения
по
совершенствова
-
нию
механизма
реализации
экспертного
обеспечения
.
Ключевые
слова
:
экспертиза
,
эксперт
,
законо
-
творчество
,
проект
закона
,
законодательная
техника
,
юридическая
экспертиза
,
механизм
проведения
экспертизы
.
Abstract:
this article sheds light on the significance of
provision of lawmaking expertise service in strengthening
the legal bases of democratic reforms, its legislative basis,
kinds of expertise and their actuality. Some suggestions
for improvement of the mechanism of realization of provi-
sion of the expertise have been made.
Key words:
expertise, expert, lawmaking, draft laws,
legislative techniques, legal expertise, mechanism of car-
rying out expertise.
Мамлакатимиз
мустақиллигининг
25
йиллигида
давлат
ва
жамият
ҳаётининг
турли
соҳаларида
улкан
ютуқларга
эришганимизни
фахр
билан
эътироф
этамиз
.
Мамлакатимиз
тарихида
муносиб
ўчмас
из
қолдирган
мазкур
йиллар
давомида
Биринчи
Президентимиз
Ислом
Каримов
томонидан
ишлаб
чиқилган
тараққиётнинг
“
ўзбек
модели
”
асосида
амалга
оширилган
туб
ислоҳотлар
самараси
ўлароқ
ҳаётимиз
сифати
,
мамлакатимиз
қиёфаси
тубдан
ўзгарди
,
ижтимоий
-
иқтисодий
ҳаётнинг
барча
йўналишлари
бўйича
оламшумул
ютуқ
ва
натижаларга
эришилди
,
ижтимоий
йўналтирилган
бозор
иқтисодиётига
асосланган
очиқ
демократик
давлат
ва
фуқаролик
жамиятини
барпо
этиш
йўлида
улкан
ишлар
амалга
оширилди
ҳамда
салмоқли
натижалар
қўлга
киритилди
.
Айни
вақтда
мамлакатимиз
босиб
ўтган
тараққиёт
йўлини
чуқур
таҳлил
этиш
асосида
янги
-
янги
вазифаларни
амалга
ошириш
ва
мақсадларни
рўёбга
чиқариш
долзарб
вазифалардан
бири
бўлиб
қолмоқда
.
Мазкур
йўналишда
жамият
турли
тармоқларида
тараққиётга
салбий
таъсир
этаётган
омилларни
аниқлаш
ва
бартараф
этиш
бўйича
асослантирилган
таклифлар
ишлаб
чиқиш
долзарб
аҳамият
касб
этади
.
Таъкидлаш
лозимки
,
бугун
мамлакатимизда
ўзига
хос
замонавий
миллий
ҳуқуқий
тизим
шаклланганлигини
ҳақли
равишда
қайд
этамиз
.
Айниқса
,
Конституциямизда
белгиланган
принципиал
нормалар
асосида
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларнинг
қабул
қилинаётганлиги
уларнинг
ягоналиги
ва
самарадорлигини
таъминлашда
муҳим
омил
бўлиб
хизмат
қилмоқда
.
Шунингдек
,
қонун
ижодкорлигини
амалга
ошириш
бўйича
қонунчилик
ва
амалиётнинг
доимий
такомиллаштирилиб
борилаётганлиги
қонун
ижодкорлиги
соҳасида
бой
тажриба
шаклланишига
асос
бўлди
.
Буни
биргина
қонун
ижодкорлиги
экспертлик
таъминотининг
ҳуқуқий
ва
ташкилий
асослари
яратилганлиги
мисолида
ҳам
кўриш
мумкин
.
Ушбу
йўналишда
бир
қанча
қонун
ва
қонун
ости
ҳужжатлари
,
яъни
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
тўғрисида
”
ги
, “
Қонунлар
лойиҳаларини
тайёрлаш
ва
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Қонунчилик
палатасига
киритиш
тартиби
тўғрисида
”
ги
,
“
Қонун
лойиҳаларининг
умумхалқ
муҳокамаси
тўғрисида
”
ги
Ўзбекистон
Республикаси
қонунлари
,
Олий
Мажлис
Қонунчилик
палатасига
киритиладиган
қонун
лойиҳаларини
ва
Олий
Мажлис
Сенатига
тақдим
этилган
қонунларни
юридик
-
техник
жиҳатдан
расмийлаштириш
қоидалари
,
Вазирлар
Маҳкамасининг
Регламенти
,
қонунлар
ва
бошқа
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
лойиҳаларини
ишлаб
чиқиш
ва
Олий
Мажлиснинг
Қонунчилик
палатасига
киритиш
бўйича
дастурларни
тайёрлаш
ва
қабул
қилиш
,
шунингдек
,
уларнинг
бажарилиши
мониторинги
тартиби
тўғрисидаги
низом
кабилар
шулар
жумласидандир
.
Илм
-
фанда
ишлаб
чиқаришнинг
муайян
соҳаларини
экспертлик
таъминлашнинг
зарурати
бўйича
кўплаб
тадқиқотлар
амалга
оширилди
.
Шу
билан
биргаликда
,
ҳозирги
замон
фанида
муайян
соҳадаги
билимлардан
жамиятнинг
барча
соҳаларида
самарали
фойдаланиш
муҳим
зарурият
сифатида
эътироф
этилади
.
Бу
ҳақда
ҳуқуқшунос
М
.
К
.
Нажимов
ва
Ш
.
Сайдуллаевлар
таъкидлашича
,
ушбу
зарурият
экспертократия
,
меритократия
концепцияларида
ўз
аксини
топган
.
Мазкур
концепцияларга
кўра
,
келажакда
жамиятни
оқилона
бошқариш
муаммолари
профессионал
ва
ижодий
бошқарув
элитаси
бўлган
экспертларни
шакллантириш
йўли
билан
ҳал
этилиши
мумкин
.
Бу
ёндашув
туфайли
қонун
ижодкорлиги
жараёнида
сиёсий
ҳокимият
амалиёти
билан
эксперт
амалиётининг
ўзаро
нисбати
муаммоси
юзага
келади
.
Мазкур
муаммонинг
таҳлили
кўрсатишича
,
эксперт
фаолияти
субъекти
ва
ҳокимият
ваколатларига
эга
бўлган
субъектнинг
фарқланиши
эксперт
фаолиятининг
ўзига
хос
хусусиятларидан
биридир
.
Аслида
бу
муаммога
сиёсий
ҳокимият
ва
эксперт
фаолиятининг
аста
-
секин
яқинлашиш
жараёни
сифатида
тушуниладиган
экспертиза
ва
эксперт
фаолиятининг
институционаллашуви
жараёни
нуқтаи
назаридан
ёндашиш
мақсадга
мувофиқ
бўлади
[1, 87-
б
.].
Ушбу
ёндашувни
ижобий
баҳолаймиз
.
Шунингдек
,
қонун
ижодкорларининг
фаолиятида
уларнинг
мустақил
қарор
қабул
қилиш
ҳуқуқини
инкор
қилмаган
ҳолда
мазкур
фаолиятни
кучайтиришга
хизмат
қиладиган
экспертлик
тузилмаларининг
фаолияти
жуда
ҳам
зарур
эканлигини
қайд
этиш
лозим
.
Бунда
экспертлар
ўз
асослантирилган
хулосаларини
мустақил
тарзда
шакллантирадилар
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
6
Мутахассислар
экспертизани
амалга
оширувчи
субъектга
қараб
экспертиза
турлари
фарқланиши
мумкинлигини
қайд
этадилар
[2, 28-
б
; 3, 4-11-
блар
; 4,
33-
б
.].
Айтайлик
,
давлат
органи
ёки
муассасаси
қарорига
биноан
давлат
ташкилоти
томонидан
ўтказиладиган
экспертиза
,
табиийки
,
давлат
экспертизаси
саналади
.
Жамоат
ташкилоти
томонидан
амалга
оширилувчи
экспертиза
,
уни
ўтказиш
тўғрисидаги
қарорни
давлат
органи
ёки
муассасаси
ёхуд
жамоат
ташкилоти
қабул
қилишидан
қатъи
назар
,
жамоат
экспертизадир
.
Ёки
ваколатли
органнинг
мурожаати
билан
хорижий
давлатлар
ёки
халқаро
ташкилотлар
илмий
муассасалари
томонидан
ўтказиладиган
экспертиза
халқаро
экспертиза
ҳисобланади
.
Шу
ўринда
экспертиза
тушунчасига
аниқлик
киритиш
лозим
. “
Экспертиза
”
сўзи
лотинча
“expertus”,
яъни
“
синов
”
сўзидан
келиб
чиққан
[5, 67-
б
.]
ва
ечими
турли
соҳаларда
махсус
билимларга
эга
бўлишни
талаб
қилувчи
муайян
масалаларни
мутахассис
(
эксперт
)
томонидан
ўрганишни
ёки
бирон
-
бир
масалани
эксперт
ёки
экспертлар
гуруҳи
томонидан
хулоса
бериш
учун
кўриб
чиқишни
англатади
[6, 330-
б
.].
Экспертиза
ўрганувчи
предмет
ёки
эксперт
(
экспертлар
)
олдига
қўйилган
масалалар
билан
боғлиқ
бўлган
билим
,
фан
,
техника
ёки
санъат
соҳалари
(
тармоқлари
,
кичик
тармоқлари
)
экспертиза
турларини
таснифлашда
муҳим
асос
ҳисобланади
[7, 150-
б
.].
Жамият
ҳаёти
соҳа
ва
тармоқлари
хилма
-
хиллиги
,
ижтимоий
эҳтиёжларнинг
ранг
-
баранглиги
экспертизани
турли
асосларда
таснифлаш
,
яъни
турларга
ажратиш
имконини
беради
.
Модомики
шундай
экан
,
экспертизанинг
кенг
тарқалган
турлари
орасида
биологик
,
санъатшунослик
,
тарихий
,
юрислингвистик
,
халқаро
-
ҳуқуқий
,
илмий
,
патент
,
ҳуқуқий
,
криминологик
,
техник
,
филологик
,
молиявий
,
иқтисодий
,
этнографик
,
экологик
йўналишлардаги
экспертизаларни
қайд
этиш
мумкин
[1, 89-
б
.].
Қонун
ижодкорлиги
натижасида
қабул
қилинган
қонунлар
жамиятнинг
барча
соҳаларини
тартибга
солади
.
Шу
боис
мазкур
жараёнга
турли
соҳалар
бўйича
махсус
билимга
эга
бўлган
экспертларнинг
таклиф
этилиши
ва
уларнинг
хулосаси
асосида
қонун
лойиҳаларининг
такомиллаштирилиши
қонунларнинг
таъсирчанлиги
ҳамда
сифатини
таъминлашнинг
муҳим
шартидир
.
Қонун
лойиҳалари
экспертизаларини
ушбу
лойиҳаларнинг
мураккаблик
даражасига
кўра
ҳам
таснифлаш
мумкин
[8, 157–173-
блар
.].
Шундай
қилиб
,
комплекс
ва
ихтисослаштирилган
экспертизалар
фарқланади
[9, 16-
б
.].
Башарти
қонун
лойиҳаси
қонун
йўли
билан
тартибга
солишнинг
бир
неча
соҳасига
дахлдор
бўлса
,
тегишли
соҳалар
мутахассислари
иштирокида
комплекс
экспертиза
ўтказиш
мақсадга
мувофиқ
бўлади
.
Қонун
йўли
билан
тартибга
солишнинг
фақат
бир
соҳаси
тармоғига
тааллуқли
бўлган
қонун
лойиҳаларига
нисбатан
ихтисослаштирилган
экспертиза
ўтказиш
лозим
бўлади
.
Таъкидлаш
лозимки
,
қонун
ижодкорлиги
жараёнида
ўтказилувчи
экспертизаларнинг
аксарияти
комплекс
хусусият
касб
этади
.
Уларни
ўтказишда
қонунчиликнинг
турли
соҳаларига
ихтисослашган
экспертлар
иштирок
этишади
.
Зеро
,
малакали
мутахассис
бўлган
экспертлар
соҳа
(
тармоқ
)
эҳтиёжларини
,
унинг
камчиликларини
,
етилган
муаммоларини
яхши
билишади
.
Биринчи
Президентимиз
Ислом
Каримов
ҳақли
равишда
қайд
этиб
ўтганидек
: “
Қонунлар
ҳаётий
,
амалиёт
билан
узвий
боғлиқ
бўлиши
ва
ундан
келиб
чиқмоғи
керак
”
[10, 320-
б
.].
Шу
билан
бирга
,
бунда
муайян
соҳа
ёки
идоравий
манфаатлар
устун
бўлишига
йўл
қўйилмаслик
ҳам
муҳим
вазифа
ҳисобланади
.
Норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлари
лойиҳалари
турларининг
ўзига
хос
хусусиятларини
ҳисобга
олган
ҳолда
,
улар
экспертизасини
ташкил
этиш
қонун
ижодкорлиги
фаолияти
сифати
ва
самарадорлигини
янада
ошириш
имконини
беради
.
Бу
ҳақда
,
ҳуқуқшунос
Ў
.
Муҳамедов
тўғри
таъкидлаганидек
,
экспертиза
турлари
,
шакллари
ва
вазифалари
ҳамда
ҳозирги
фан
ва
техника
имкониятларига
суянувчи
эксперт
технологиялари
,
ранг
-
баранглигига
қарамай
,
уларнинг
ҳаммаси
қонун
доирасида
амалга
оширилиши
ва
эксперт
фаолиятининг
асосий
принципларига
бўйсуниши
лозим
[11, 6–7-
блар
.].
Биз
ҳам
ушбу
фикрга
қўшилган
ҳолда
мамлакатимизда
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлари
лойиҳалари
экспертизасини
ташкил
этиш
бўйича
мазкур
жараёнларни
тартибга
солувчи
махсус
қонун
қабул
қилишни
мақсадга
мувофиқ
,
деб
ҳисоблаймиз
.
Бундан
ташқари
,
мазкур
фаолият
билан
шуғулланувчи
тузилмаларни
ташкил
этиш
ёки
амалда
мавжудларининг
фаолиятини
такомиллаштириш
муҳим
вазифалардан
биридир
.
Маълумки
,
қонун
ижодкорлиги
ташаббусини
илгари
суришдан
бошлаб
уни
қабул
қилгунча
қонун
лойиҳалари
чуқур
таҳлиллардан
ўтказилади
.
Ушбу
жараёнларда
махсус
билимга
эга
экспертларнинг
жалб
этилиши
қонун
ижодкорлиги
сифатини
оширишнинг
муҳим
омилидир
.
Шунингдек
,
қонун
ҳужжатларини
такомиллаштириш
бўйича
илмий
асослантирилган
таклифларни
ишлаб
чиқиш
билан
шуғулланадиган
махсус
илмий
-
тадқиқот
тузилмаларини
тузиш
ҳам
долзарб
аҳамиятга
эга
.
Бу
ҳақда
муаллифлар
жамоаси
томонидан
нашр
этилган
Давлат
қурилиши
ва
бошқаруви
қўлланмасида
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамаси
ёки
Адлия
вазирлиги
қошида
ҳуқуқни
қўллаш
амалиётини
таҳлил
қилиш
ва
қонун
ҳужжатларини
такомиллаштириш
юзасидан
тавсиялар
ишлаб
чиқиш
билан
шуғулланадиган
Ҳуқуқий
сиёсат
ва
қонунчилик
илмий
-
тадқиқот
институтини
ташкил
этиш
бўйича
таклиф
илгари
сурилган
[12, 299-
б
.].
Биз
ҳам
ушбу
таклифга
қўшилган
ҳолда
қонун
ҳужжатларини
такомиллаштириш
бўйича
махсус
илмий
-
тадқиқот
институтининг
ташкил
этилиши
қонунлар
сифатини
янада
оширишга
хизмат
қилади
,
деб
ҳисоблаймиз
.
Таъкидлаш
лозимки
,
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2017
йил
7
февралдаги
Фармони
билан
тасдиқланган
2017–2021
йилларда
Ўзбекистон
Республикасини
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналиши
бўйича
Ҳаракатлар
стратегияси
давлат
ва
жамият
қурилиши
тизимини
такомиллаштириш
,
қонун
устуворлигини
таъминлаш
ҳамда
суд
-
ҳуқуқ
тизимини
янада
ислоҳ
қилиш
,
иқтисодиёт
ва
ижтимоий
соҳани
ривожлантириш
,
хавфсизлик
,
миллатлараро
тотувлик
ҳамда
диний
бағрикенглик
муҳитини
таъминлашга
қаратилганлиги
билан
давлат
ва
жамият
ҳаётини
янада
ривожлантиришда
ғоят
долзарб
аҳамиятга
эга
.
Ҳаракатлар
стратегиясининг
биринчи
устувор
йўналишлари
қаторида
қабул
қилинаётган
қонунларнинг
амалга
оширилаётган
ижтимоий
-
сиёсий
,
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2017
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
7
ижтимоий
-
иқтисодий
ва
суд
-
ҳуқуқ
ислоҳотлари
жараёнига
таъсирини
кучайтиришга
йўналтирган
ҳолда
қонун
ижодкорлиги
фаолияти
сифатини
тубдан
ошириш
вазифаси
келгуси
беш
йил
давомида
амалга
ошириладиган
долзарб
вазифа
сифатида
белгиланган
.
Шунингдек
, 2017
йилда
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлис
палаталарининг
ахборот
-
таҳлил
ва
тадқиқот
фаолиятини
кучайтиришга
қаратилган
таркибий
бўлинмаларини
тузиш
вазифаси
белгиланди
.
Ўйлаймизки
,
ушбу
чора
-
тадбирлар
парламентимиз
қонун
ижодкорлиги
самарадорлигини
оширишга
ижобий
таъсир
кўрсатади
[13].
Ушбу
йўналишдаги
ишларни
янада
ривожлантириш
лозим
.
Мазкур
белгиланган
вазифа
ҳам
қонун
ижодкорлигининг
бир
қатор
долзарб
вазифаларининг
ечимини
топишга
хизмат
қилиши
шубҳасиз
.
Мазкур
вазифаларни
амалга
оширишга
йўналтирилган
қуйидаги
таклифларни
илгари
суриш
мумкин
.
Бизнингча
,
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлиси
Қонунчилик
палатасининг
Илмий
-
тадқиқот
маркази
фаолиятини
йўлга
қўйиш
лозим
.
Мазкур
марказ
таркибида
бир
қатор
ихтисослашган
бўлимларни
тузиш
талаб
этилади
.
Айниқса
,
Ҳуқуқий
экспертиза
,
Иқтисодий
экспертиза
ва
Тил
хизмати
бўлимлари
фаолиятини
йўлга
қўйиш
лозим
.
Хулоса
қилиб
айтганда
,
қонунлар
сифатини
таъминлашда
қонун
ижодкорлиги
жараёнининг
экспертлик
таъминоти
муҳим
аҳамиятга
эга
.
Айниқса
,
қабул
қилинаётган
қонунларнинг
илмий
асосларини
чуқур
ўрганадиган
махсус
тузилмаларнинг
фаолият
юритиши
қонун
лойиҳаларининг
чуқур
илмий
асослантирилган
ҳолда
қабул
қилинишига
хизмат
қилади
.
Бу
эса
қонунлар
сифатини
ошириб
,
мамлакатимизда
қонун
устуворлиги
ва
фуқароларимизда
юксак
ҳуқуқий
маданият
шаклланишига
самарали
таъсир
кўрсатади
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Нажимов
М
.
К
.
Сайдуллаев
Ш
.
А
.
Қонунчилик
техникаси
.
Ўқув
қўлланма
. –
Т
.:
ТДЮИ
, 2008. –
Б
. 87,89.
2.
Жумаев
А
.,
Кушакаев
Б
.
Қонун
лойиҳаларини
ҳуқуқий
экспертизадан
ўтказиш
муаммолари
. –
Тошкент
:
Олий
суд
ахборотномаси
. –2006, –
№
2. –
Б
.
28.
3.
Адилкариев
Х
.
Т
.,
Рустамов
П
.
А
.
Научно
-
информационное
обеспечение
законотворчества
в
Республике
Узбекистан
//
Ҳуқуқ
–
Право
– Law. – 2000,
–
№
3. –
С
. 4–11.
4.
Татишвили
Т
.
М
.
Конституционно
-
правовые
аспекты
экспертного
сопровождения
законодательной
деятельности
:
Дис
. ...
канд
.
юрид
.
наук
–
Москва
, 2016.
– C. 33.
5.
Бартошек
М
.
Римское
право
:
понятия
,
термины
,
определения
. –
М
.:
Юридическая
литература
, 1989. –
С
. 67.
6.
Тихомиров
М
.
Ю
.
Юридическая
энциклопедия
. 3-
е
изд
. –
М
., 1995. –
С
. 330.
7.
Поленина
С
.
В
.
Законотворчество
в
Российской
Федерации
. –
М
.:
Юридическая
литература
, 1996. –
150
бет
.
8.
Тихомиров
Ю
.
А
.
Правотворчество
.
Общая
тео
-
рия
государства
и
права
.
Академический
курс
. –
М
.,
1998. –
С
. 157–173..
9.
Радулгин
Н
.
В
.
Правовая
экспертиза
проектов
федеральных
законов
. –
М
., 2001. –
С
. 16.
10.
Каримов
И
.
А
.
Ўзбекистон
:
миллий
истиқлол
,
иқтисод
,
сиёсат
,
мафкура
. 1-
том
. –
Т
.:
Ўзбекистон
,
1996. –
Б
. 320.
11.
Муҳамедов
Ў
.
Қонун
ҳужжатлари
лойиҳалари
экспертизасининг
назарий
ва
амалий
муаммолари
//
«
Қонунчилик
ҳужжатларини
экспертиза
қилиш
муаммолари
»
мавзусидаги
илмий
-
амалий
семинар
материаллари
/
Масъул
муҳаррир
:
Ф
.
Ҳ
.
Отахонов
. –
Т
.,
2005. –
Б
. 6–7.
12.
Давлат
қурилиши
ва
бошқаруви
.
Муаллифлар
жамоаси
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
ҳузуридаги
Давлат
ва
жамият
қурилиши
академияси
. –
Т
.:
Ғафур
Ғулом
, 2007. –
Б
. 299.
13.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
“
Ўзбекистон
Республикасини
янада
ривожлантириш
бўйича
Ҳаракатлар
стратегияси
тўғрисида
”
ги
Фармони
//
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2017
й
., 6-
сон
, 70-
модда
.
