36
MINTAQADA TURISTIK AGLOMERATSIYALARNI RIVOJLANISHIDA
EKOLOGIK TURIZMNI AHAMIYATI
i.f.d, professor.
Muxitdinov Xudayor Suyunovich
Iqtisodiyot va pedagogika universiteti
Toshev Nurbek Janon o‘g‘li
Qarshi davlat universiteti Turizm va marketing kafedrasi mustaqil tadqiqotchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14649599
Annotatsiya:
Ushbu maqolada Mahalliy aholi bilan hamkorlikda xizmat ko‘rsatish (gidlik,
hunarmandchilik mahsulotlari, ekoturizm ekskursiyalari) imkoniyatlarini yaratish muhimdir.
Ekoturizm mahalliy aholining turizm loyihalarida faol ishtirokini ta’minlaydi, bu esa ularning
iqtisodiy farovonligini oshiradi va qishloq joylarda yashovchi aholining turmush darajasini
yaxshilashga yordam beradi.
Keywords:
ekoturistik aglomeratsiya infratuzilma, madaniy va tarixiy obyektlar, milliy
an’analar va meroslar, diqqatga sazovor joylar.
Kirish:
Ekoturistik aglomeratsiyaning rivojlanishi viloyatning jozibadorligini xalqaro
miqyosda oshiradi. Xalqaro sayyohlar ekoturizm orqali mintaqaning boy tabiiy resurslari va
ekologik toza turizm xizmatlari bilan tanishadilar. Global miqyosda ekologik toza turizmga
talab ortib bormoqda.
Qashqadaryo viloyati ekoturizm infratuzilmasini rivojlantirish orqali xalqaro turizm
bozorida raqobat qila oladigan hududlardan biriga aylanishi mumkin. Xalqaro darajada
ekoturizm markazlariga bo‘lgan talabning ortib borishi Qashqadaryo viloyatini ham bu
bozorning muhim ishtirokchisiga aylantiradi. Bu esa xalqaro sayyohlarni jalb qilish va
viloyatning ijobiy imidjini shakllantirishga yordam beradi. Qashqadaryo viloyatida ekoturistik
aglomeratsiya infratuzilmasini rivojlantirishning dolzarbligi va muhimligi tabiiy resurslarni
himoya qilish, mahalliy iqtisodiyotni rivojlantirish, atrof-muhit barqarorligini ta’minlash va
xalqaro turizm bozorida raqobat qilish bilan bog‘liqdir. Bu jarayon nafaqat turizmning barqaror
o‘sishiga hissa qo‘shadi, balki viloyatni ekologik jihatdan rivojlangan, jozibador turistik
hududga aylantiradi. Ekoturizmning rivojlanishi Qashqadaryo viloyatining iqtisodiy, ijtimoiy va
ekologik barqarorligini oshirishda muhim qadam bo‘lib, aholi farovonligini ta’minlash va
xalqaro miqyosda tanilish imkoniyatlarini kengaytiradi.
Turistik aglomeratsiyalar madaniy meros va an’analarni saqlash va ommalashtirishning
samarali vositasi sifatida xizmat qiladi. Bu turistik aglomeratsiya hududida joylashgan madaniy
va tarixiy obyektlar, milliy an’analar va meroslarni sayyohlarga taqdim etish orqali amalga
oshiriladi. Bu jarayonda, madaniy obyektlarni tiklash va saqlashga e’tibor kuchayadi, mahalliy
madaniyat va urf-odatlar xalqaro miqyosda taniladi va mahalliy aholi o‘z madaniy merosini
asrab-avaylash va uni turizm orqali rivojlantirishda ishtirok etadi. Turistik aglomeratsiyalarni
tashkil etish xalqaro hamkorlikni rivojlantirish va mintaqaning raqobatbardoshligini oshirish
imkonini beradi. Xalqaro turistlarni jalb qilish uchun mintaqa raqobatbardosh turistik
mahsulotlarni yaratish va taqdim etishga ehtiyoj sezadi. Bu jarayonda, xalqaro turistik
bozorlarga chiqish imkoniyatlari kengayadi, mahalliy xizmatlar va infratuzilma xalqaro
standartlarga moslashtiriladi va mintaqa boshqa turistik markazlar bilan raqobatbardoshlikni
ta’minlaydi.
Mintaqada turizmni rivojlantirishda aglomeratsiyani optimal joylashtirishning
37
dolzarbligi va muhimligi bir qator strategik omillar bilan bog‘liq bo‘lib, bu nafaqat turizm
sohasini kengaytirish, balki iqtisodiy o‘sishni tezlashtirish, mahalliy aholiga yangi imkoniyatlar
yaratish va atrof-muhitni muhofaza qilish nuqtai nazaridan ham katta ahamiyatga ega.
Aglomeratsiyalarni optimal joylashtirish turistik sohaning samarali rivojlanishiga imkon
yaratadi. Bu hududlarda mehmonxonalar, restoranlar, ko‘ngilochar maskanlar va boshqa
turistik xizmatlar rivojlanadi, natijada:
Ish o‘rinlari yaratiladi
: Bu, o‘z navbatida, mahalliy aholi uchun yangi ish o‘rinlari
ochilishiga olib keladi va ularning daromadini oshiradi.
Hududning iqtisodiy salohiyati oshadi
: Turizmning rivojlanishi bilan infratuzilma
yaxshilanadi va bu boshqa iqtisodiy tarmoqlarga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Turizm aglomeratsiyalarini to‘g‘ri joylashtirish mintaqaviy infratuzilmaning
yaxshilanishiga va uni global standartlarga moslashtirishga yordam beradi.
Transport va
logistika tizimi
: Aglomeratsiyalarni transport imkoniyatlari bilan bog‘lash orqali sayyohlar
uchun qulay yo‘llar yaratiladi, bu esa turizmga bo‘lgan talabni oshiradi. Yaxshi joylashgan
aglomeratsiyalar yuqori sifatli xizmatlarni ko‘rsatishga imkon beradi, bu esa sayyohlarning
mintaqaga bo‘lgan qiziqishini yanada oshiradi. Aglomeratsiyalarni optimal joylashtirish orqali:
Madaniy va tarixiy obyektlar yaxshi muhofaza qilinishi mumkin
: Madaniy merosni
xalqaro darajada targ‘ib qilish turistik jalb qilishni kuchaytiradi.
Tabiiy resurslar muhofazasi
: Ekoturizmni rivojlantirish orqali aglomeratsiyalarni
tabiiy go‘zalliklar va ekologik bog‘lar bilan bog‘lash mumkin. Bu ekologik turizmni
rivojlantirishga hissa qo‘shadi va atrof-muhit barqarorligini saqlashda muhim rol o‘ynaydi.
Aglomeratsiyani joylashtirish orqali bir nechta turistik obyektlarni birlashtirish va ularga
oson kirish imkoniyatini yaratish mintaqani sayyohlar uchun jozibador qiladi. Bu jarayonda,
turistik marshrutlarni
shakllantirish orqali sayyohlarga bir-biriga yaqin joylashgan bir
nechta diqqatga sazovor joylarni ziyorat qilish imkoniyati beriladi. Masalan, Shahrisabz, Qarshi,
va Kitob kabi tarixiy va tabiiy zonalarni bitta turistik klasterga birlashtirish orqali hududning
jozibadorligi ortadi.
Sayyohlar oqimini samarali boshqarish,
turistik aglomeratsiyalarni to‘g‘ri
joylashtirish orqali turistik manzillarga sayyohlar oqimini samarali boshqarish mumkin. Bu
quyidagi jihatlar orqali amalga oshadi.
Oqimni tartibga solish,
sayyohlar oqimining bir necha manzillarga yo‘naltirilishi
diqqatga sazovor joylarda ortiqcha yuklamani oldini oladi va ularning barqaror ishlashiga
yordam beradi. Optimal joylashtirish orqali mavsumiy turizm bilan bog‘liq muammolarni
kamaytirish va yil davomida sayyohlarni jalb qilish imkoniyati yaratiladi.
References:
1.
O‘zbekiston Respublikasining “Turizm to‘g‘risida” qonuni 2019-yil 18-iyul, O‘RQ-549-
son O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning Oliy Majlisga
Murojaatnomasi. [20.12.2022].
2.
R.Butler. Tourism Area Life Cycle: Contemporary Tourism Reviews-2006. P.45-46
3.
D. Ioannides “Tourism in the Age of Globalisation” 2000. P.90-112
4.
Leiper N.Tourism system: an interdisciplinary perspective. Palmerston North, New
Zealand: Department of Management Systems, Business Studies Faculty, Massey University,
38
1990, 289 p
5.
Qodirov, F. "OPTIMIZATION OF TELECOMMUNICATIONS POWER SUPPLY SYSTEMS
BASED ON RELIABILITY CRITERIA." Science and innovation 2.A12 (2023): 15-20.
6.
F Qodirov. Aholiga tibbiy xizmatlar ko'rsatishning rivojlanishini iqtisodiy-matematik
modellashtirish. Scienceweb academic papers collection . 2023/1/1.
7.
F Qodirov. Zamonaviy to'lov tizimlari tahlili va elektron pul birliklari. Scienceweb
academic papers collection. 2023/1/1.
8.
Farrux Qodirov. Zamonaviy trenajyor va simulyatsiya qiluvchi dasturlarning hozirgi
kundagi ahamiyati. Scienceweb academic papers collection. 2023/1/1
9.
Farrux Qodirov. BUSINESS INNOVATION MODEL OF INCOME AND COSTS FROM THE
PROVISION OF MEDICAL SERVICES TO THE POPULATION. Scienceweb academic papers
collection. 2023/1/1
10.
Farrux Qodirov. ECONOMIC-MATHEMATICAL MODELING OF THE DEVELOPMENT OF
THE PROVISION OF MEDICAL SERVICES TO THE POPULATION. Scienceweb academic papers
collection. 2023/1/1
11.
Farrux Qodirov. THE PLACE OF ECONOMETRICAL MODELING OF HEALTHCARE
QUALITY IMPROVEMENT IN THE DIGITAL ECONOMY. Scienceweb academic papers collection.
2023/1/1
12.
Farrux Qodirov. DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC AND TECHNOLOGICAL SYSTEM OF
MANAGEMENT OF INDUSTRIAL ENTERPRISES. Scienceweb academic papers collection.
2023/1/1
13.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux. "CREATION OF ELECTRONIC MEDICAL BASE WITH THE
HELP
OF
SOFTWARE
PACKAGES
FOR
MEDICAL
SERVICES
IN
THE
REGIONS." Conferencea (2022): 128-130.
14.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux. "IMPORTANCE OF KASH-HEALTH WEB PORTAL IN THE
DEVELOPMENT OF MEDICAL SERVICES IN THE REGIONS." Conferencea (2022): 80-83.
