№ 14 (2024) «Zamonaviy dunyoda ijtimoiy fanlar: Nazariy va amaliy izlanishlar»

Ushbu maqolada Xorazm viloyatida aloqa vositalarining paydo bo’lishi tarixi, rivojlanishi uning  aholi kundalik hayotiga ta’siri haqida ma’lumotlar keltirilgan.

Maqolada dinning tarixiy rivojlanishi va uning jamiyat hayotidagi o‘rni yoritiladi. U diniy e’tiqodlarning madaniyat, axloq va qonunchilikka ta’sirini tushuntiradi. Shuningdek, dinning jamiyatni birlashtirishdagi roli va ba’zan ziddiyatlarga sabab bo‘lishi ham tahlil qilinadi.

Мамлакатимизда сўнгги йилларда ички ишлар органлари соҳасида хусусан, жазони ижро етиш тизимида ҳам аниқ манзилли ёндашувга асосланган кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилиб келинмоқда. Мазкур тизим фаолиятини яна-да такомиллаштириш, жазо муддатини ўтаётган маҳкумлар ҳуқуқлари ва қонуний манфаатлари доирасини кенгайтириш, яшаш шароитларини яхшилашга қаратилган 3 та қонун, Президентимизнинг 6 та қарори, ҳукуматнинг 9 та қарор ва фармойиши, идоравий ва идоралараро 15 та норматив-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилинди.

The Romantic movement, which flourished in the late 18th and early 19th centuries, introduced a new emphasis on emotion, nature, and individualism, challenging the rigid rationality of Enlightenment thought. This paper explores how Romantic ideals have influenced contemporary literature, particularly in the themes of emotional depth, connection to nature, and rebellion against societal norms. By analyzing key Romantic works and tracing their echoes in modern storytelling, this study demonstrates the enduring relevance of Romanticism in shaping contemporary literary expression.

The Romantic movement, which flourished in the late 18th and early 19th centuries, introduced a new emphasis on emotion, nature, and individualism, challenging the rigid rationality of Enlightenment thought. This paper explores how Romantic ideals have influenced contemporary literature, particularly in the themes of emotional depth, connection to nature, and rebellion against societal norms. By analyzing key Romantic works and tracing their echoes in modern storytelling, this study demonstrates the enduring relevance of Romanticism in shaping contemporary literary expression.

Said Olim To‘ra 1881-yil 18-dekabrda Buxoro amiri Abdulahadxon xonadonida Karmana bekligidagi Olchin saroyida dunyoga kelgan. Said Olim To‘raning to‘liq ismi Said Mir Muhammad Olimdir. Amir Said Olimxonni yoshligidan boshlab To‘rajon deb e’zozlashgan. Onasining ismi Davlat Baxt oyim. Amir Said Olimxon oilada ikkinchi farzand edi. Otasi Amir Abdulahadxon tomonidan Amir Said Olimxonning akasi Said Mir Abdulloh taxt vorisi etib tayinlangani uchun hech kim Olim To‘rani taxtga o‘tirishini kutmagan edi.

Maqolada o‘zbek tilida “qat’iyat”  konsept sifatida shakllanishi haqida so‘z boradi.  “Qat’iyat” konsepti lingvomadaniy jihatdan tadqiq qilinadi.

Hozirgi zamonda butanol ishlab chiqarish jarayoni sanoatda keng qo’llaniladi va uning ishlab chiqarilishi samarali usullarini toppish muhim ahamiyatga ega. Butanol ishlab chiqarish bo’yicha bir qancha olimlar tadqiqot olib bormoqda, ayniqsa biobutanol ishlab chiqarish sohasida keng ishlar olib borilmoqda. 

Folk games and their associated tools serve as a window into the rich tapestry of human culture, revealing intricate connections between play, socialization, and the transmission of traditions. This article explores the concept of folk games, examining their historical context, cultural significance, and the diverse array of game tools utilized across different societies. By analyzing various folkloric practices and their implications on community bonding and childhood development, this paper aims to underscore the relevance of folk games in contemporary society and their potential role in fostering social cohesion. Methodologies including ethnographic studies and comparative analysis of regional practices are employed to illustrate the multifaceted nature of folk games. This discourse ultimately posits that folk games are not merely recreational activities but vital components of cultural heritage and identity.

Мақолада Ўзбекистон давлатидаги дин ва давлат муносабатлари, ҳамда республикада фаолият кўрсатаётган  диний конфессиялар ҳақида сўз боради. (Фарғона водийси мисолида)

Mazkur maqolada XX asr AQSH regional romannavisi Jessi Styuartning “Daughter of the Legend” romanida qahramonlarning makonga mansubligi badiiy tasviri nazariyotchilar fikrlari misolida tahlilga tortiladi.

Мақолада ишни судга қадар юритиш босқичида суриштирув ва дастлабки терговни тўхтатиш институтига оид хорижий тажрибани ўрганиш ва Ўзбекистон қонунчилигига татбиқ этиш масалалари кўриб чиқилган. Муаллиф турли ҳуқуқий тизимларда, жумладан англо-саксон, континентал, ислом ҳуқуқи ва МДҲ давлатларида бу институтнинг ўзига хос хусусиятларини таҳлил қилган. Мақолада асосий эътибор АҚШ ва Буюк Британия каби англо-саксон ҳуқуқ тизимига эга давлатлардаги амалиётга қаратилган. Муаллиф бу тизимда прокурорнинг кенг ваколатлари, айбга иқрорлик бўйича келишув (plea bargaining) амалиёти ва терговни тўхтатишнинг турли босқичлардаги хусусиятларини таъкидлаб ўтган. Шунингдек, мақолада бу соҳада хорижий тажрибани ўрганишнинг аҳамияти ва Ўзбекистон қонунчилигини такомиллаштиришдаги ўрни ҳақида фикрлар билдирилган.

Ushbu tezisda biologiya fanining o’qitish metodikalarini STEAM texnologiysaning Science (tabiiy fan) fanlararo integratsiya yo’nalishi bo’yicha o’qitishga o’rgatish nazariy va amaliy tadqiqotlarni tashkil etish haqida fikr yuritilgan.

Мақолада Марказлашган молиялаштириш манбалари ҳисобидан асосий капиталга инвестицияларнинг улушлари ўрганилган ҳамда ушбу маблағлар ҳисобидан мамлакатимизда амалга оширилган инвестиция лойиҳалари кўриб чиқилган. Тадқиқот натижалари асосида умумий хулосалар шакллантирилган ва асосий капиталга инвестициялар жалб қилиш ҳамда самарали ўзлаштиришга қаратилган тавсиялар ишлаб чиқилган.

Мақолада Марказлашган молиялаштириш манбалари ҳисобидан асосий капиталга инвестицияларнинг улушлари ўрганилган ҳамда ушбу маблағлар ҳисобидан мамлакатимизда амалга оширилган инвестиция лойиҳалари кўриб чиқилган. Тадқиқот натижалари асосида умумий хулосалар шакллантирилган ва асосий капиталга инвестициялар жалб қилиш ҳамда самарали ўзлаштиришга қаратилган тавсиялар ишлаб чиқилган.

Ushbu maqolada mintaqada turizmni rivojlantirishda aglomeratsiyani optimal joylashtirishning dolzarbligi o‘rganiladi. Turizm salohiyatini samarali boshqarish, infratuzilmani optimallashtirish, resurslardan oqilona foydalanish va turistik hududlararo hamkorlikni kuchaytirish masalalari yoritiladi. Tadqiqot natijasida aglomeratsiyaning geografik joylashuvi va uning iqtisodiy samaradorlikka ta’siri bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Ushbu maqolada  Ijtimoiy ishchining o`z oldiga qo`ygan burchlari va majburiyatlari haqida ma`lumotlar berib o`tilgan har bir ijtimoiy hodim o`z oldiga maqsad qilgan holda ish olib borsagina har bir jamiyatda ijtimoiy ko`makka muhtojlar qatlami kamayib borishiga guvoh bo`lishimiz mumkin. Ijtimoiy ish tushunchasi juda qadimiy shakillari ham keltirib o`tilgan. Ijtimoiy ishda mutaxassisning o‘z mijozi bilan aloqasi haqida ham ma`lumotlar keltirib o`tilgan. O`zbekistonda ijtimoiy ishchilar haqida va boshqa davlatlar tajtibasi haqida ham ma`lumotlar berib o`tilgan. Yana bu ma`lumotlardan tashqari takliflar ham keltirib o`tilgan.

Ma’lumki, mutavotir qiroatlar 10 ta bo‘lishiga qaramay, ularning ichida Hafsning Osimdan qilgan rivoyati islom olamining aksariyat qismida keng tarqalgan. Buning bir qancha sabablari bo‘lib, ulardan eng asosiysi, undagi tajvid qoidalarining murakkab emasligi hamda qiroatning oson o‘zlashtirilishidir.

Ushbu maqolada kvantitativlik tushunchasining turli madaniyatlardagi lingvokulturologik talqini tahlil qilingan. Raqam va sonlarning diniy, ramziy va ijtimoiy jihatlari asosida madaniyatlar o‘rtasidagi o‘xshashliklar va farqlar ko‘rib chiqilgan. Xususan, turli xalqlarning an’analari va diniy qarashlarida uch raqami muhim ahamiyatga ega ekanligi misollar yordamida yoritilgan.

XX asr Amerika modern hikoyachiligida  ko‘plab diqqatga sazovor, tematik ko‘lamdor, shaklan maftunkor, haqqoniy tasvirga ega asarlar yaratildiki, bunda ko‘plab nosirlar qatorida T. Vulfning alohida hissasi mavjud. Ushbu maqolada biz yozuvchi T.Vulfning asar yaratishdagi nasriy individualligi, metodik spesifikasi hamda uslub ko’lamdorligi haqida fikr yuritamiz.

Ushbu tezisda ar-Roziyning kimyo tarixiga oid asarlari, ularning soni va nomlari, hozirgi kunda saqlanib qolgan “Kitob al-madhal at-ta’limiy”([Alkimyoni] o‘rganishga kirish kitobi), “Kitob ash-shavohid” (Shohidliklar kitobi),  “Kitob al-asror”(“sirlar siri”) va “Kitob sir al-asror”(“Sirlar siri kitobi”) kitoblari , ular kimlardan tomonidan o‘rganilganligi va akademik U.I.Karimovning mana shu asarlarni o‘rganishdagi o‘rni to‘g‘risida. Shuningdek, Roziy asarlarining zamonaviy laboratoriya va kimyo sohasiga qo‘shgan hissasi.

XX asrning ikkinchi yarmida tilshunoslikka antroposentrik yondashuv asosida kognitiv tilshunoslik vujudga keldi shu bilan birga matn ortidagi muallif mushohasining kognitiv talqiniga oid ilmiy izlanishlar ko‘zga tashlandi. O‘zbek tili badiiy asarlarining tahlili jarayonida ham voqealar rivojiga ta’sir ko‘rsatmaydigan, muallifning falsafiy fikrlarini ifoda etadigan, asarning mohiyatiga chuqur kirishga yordam beradigan – muallif mushohadalari tahlil qilindi.

Maqolada Sidni Sheldonning 1987 yilda yozilgan 1988 yilda roman asosida aynan shu nomda film suratga olingan “Taqdir tegirmoni” (Windmills of the gods) romani tahlilga tortilgan. Asarda Kanzas shtat universiteti professori Meri Eshliga AQSH prezidenti Pol Ellison tomonidan elchi bo‘lish taklif qilinadi. U taklifni rad etadi, chunki uning eri, doktor Edvard Eshli tibbiy faoliyatni tark etishni istamaydi, Meri esa Edwarddan ajralishni xohlamaydi. Uning fikricha, Kanzas shtatidagi kichik shaharchada chet eldagi elchidan ko‘ra yaxshi shifokor topish qiyinroq. Eri to‘satdan yo‘l-transport hodisasida vafot etganida, Eshli hayotidagi bo‘shliqni to‘ldirish uchun Prezidentning taklifini qabul qiladi. U Ruminiyaga, Temir Parda ortida yuboriladi va elchi roliga moslashadi.

sodda gaplar ham mazmunan, ham shaklan murakkablashgan gaplar bo‘lib turli vositalar yordamida murakkablashadi. Ushbu maqolada ajratilgan bo‘laklar yordamida murakkablashgan sodda gaplarning xususiyatlari haqida so‘z boradi.

Ушбу илмий мақолада беҳи (Cydonia oblonga Mill.) мевасининг сақлаш ва дастлабки ишлов бериш жараёнларини оптималлаштириш орқали унинг қуритиш технологиясини такомиллаштириш масалалари ўрганилган. Беҳи мевасининг юқори сув миқдори, сақлашда юзага келадиган сифатни йўқотиш ва тез бузилиш хавфи мавжудлиги сабабли, қуритиш технологияси маҳсулотни узоқ муддатли сақлаш, транспортировка қилиш ва ишлатишда қулайлик яратиш учун муҳим аҳамиятга эга. Мақолада беҳи мевасининг қуритиш жараёнига таъсир қилувчи омиллар, жумладан, дастлабки ишлов бериш (ювиш, тозалаш, майдалаш), қуритиш усуллари (табиий, конвекцион ва микровалновка СВЧ қуритиш) ва уларнинг самарадорлиги таҳлил қилинган. Шунингдек, қуритиш жараёнида беҳи мевасининг органолептик ва физик-кимёвий хусусиятларининг сақланиши, витаминлар ва бошқа биофаол моддаларнинг йўқолишини минималлаштириш имкониятлари кўриб чиқилган. Ушбу тадқиқотлар беҳи мевасини сифатли ва самарали қуритишнинг оптимал шароитларини яратишга қаратилган ва унинг турли соҳаларда, масалан, озиқ-овқат саноати, тиббиёт ва косметикада фойдаланиш имкониятларини кенгайтиради. Мақола натижалари беҳи мевасининг сақлаш ва қуритиш технологияларини такомиллаштириш бўйича янги тавсиялар ва инновацион ёндашувларни ишлаб чиқишда муҳим амалий аҳамиятга эга.