www.e-itt.uz
I SON. 2025
232
BANK TIZIMINING BARQARORLIGI
PhD
Murodova Mohigul Chori qizi
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
ORCID: 0009-0000-0011-0515
Annotatsiya.
Bank tizimining barqarorligini
ta’minlash
ularning toʻlovga qobilligini
ta’minlashning
muhim omili boʻlgani holda, mamlakat iqtisodiyotida amalga oshiriladigan
toʻlovlarning uzluksizligini ta’minlashning
zarur sharti hisoblanadi. Shu sababli, bank tizimining
barqarorligini ta
’
minlash bank nazoratining asosiy obyektlaridan biri hisoblanadi. Maqolada
Oʻzbekiston Respublikasi bank tizimining barqarorligini ta’minlash
bilan bogʻliq boʻlgan dolzarb
muammolar aniqlangan va ularni hal qilishga qaratilgan ilmiy takliflar ishlab chiqilgan.
Kalit soʻzlar
:
markaziy bank, pul-kredit siyosati, tijorat banklari, kredit, depozit, moliyaviy
barqarorlik, muammoli kreditlar.
СТАБИЛЬНОСТЬ БАНКОВСКОЙ СИСТЕМЫ
PhD
Муродов
a
Мохигул Чори кизи
Ташкентский государственный
экономический университет
Аннотация
.
Обеспечение устойчивости банковской системы, являясь важным
фактором обеспечения их платежеспособности, является необходимым условием
обеспечения непрерывности платежей, осуществляемых в экономике страны. Поэтому
обеспечение устойчивости банковской системы является одной из основных задач
банковского надзора.
В статье выявлены актуальные проблемы, связанные с
обеспечением устойчивости банковской системы Республики Узбекистан и разработаны
научные предложения, направленные на их решение.
Ключевые слова:
центральный банк, денежно
-
кредитная политика, коммерческие
банки, кредит, депозит, финансовая устойчивость, проблемные кредиты.
STABILITY OF THE BANKING SYSTEM
PhD
Murodova Mohigul Chori kizi
Tashkent State University of Economics
Abstract.
Ensuring the stability of the banking system, being an important factor in
ensuring their solvency, is a necessary condition for ensuring the continuity of payments made in
the country's economy. Therefore, ensuring the stability of the banking system is one of the main
tasks of banking supervision. The article identifies urgent problems related to ensuring the
stability of the banking system of the Republic of Uzbekistan and develops scientific proposals
aimed at solving them.
Keywords:
central bank, monetary policy, commercial banks, credit, deposit, financial
stability, problem loans.
UOʻK:
33.336.774.3
232-237
www.e-itt.uz
I SON. 2025
233
Kirish.
Bugungi kunda mamlakatimizda bank tizimi samaradorligini oshirish boʻyicha bir qator
ishlar amalga oshirilayotgan boʻlib, ular Oʻzbekiston Respublikasi
Prezidentining 2022 yil 28
yanvardagi “2022
-
2026 yillarga moʻljallangan Yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot strategiyasi
toʻgʻrisida” gi PF
-60-
son Farmonida belgilab berilgan. Xususan, “iqtisodiyotga kredit
qoʻyilmalari oʻsish sur'atini (16
-
18 foiz) yalpi ichki mahsulot nominal hajmi oʻsish sur'atlari
bilan mutanosib boʻlishini
ta'minlash, Xususan, 2022 yil yakuniga qadar 13 ta investisiya
loyihasi doirasida 486,0 mln dollarlik xorijiy bank kreditini jalb qilish” kabi masalalar qoʻyilgan
Lex.uz. (2022).
Shu sababli, bank tizimining barqarorligini ta'minlash prudensial bank nazoratining
asosiy ob'ektlaridan biri hisoblanadi.Bozor mexanizmlari joriy etilgan har qanday iqtisodiyotda
tijorat banklari faoliyati va moliyaviy barqarorligi mamlakat Markaziy banki tomonidan
nazorat qilinadi va tartibga solinadi. Shu bilan birga, ayrim rivojlangan mamlakatlarda mustaqil
megoregulyatorlar banklar faoliyati ustidan tegishli nazoratni amalga oshirish, toʻlov
qobiliyatini mustahkamlash va tartibga solish ishlari bilan shugʻullanadi.
Albatta, xorijiy mamlakatlarda Markaziy bank va megoregulyatorlar banklar moliyaviy
barqarorligini ta'minlash
hamda toʻlov qobiliyatini mustahkamlash boʻyicha katta tajriba va
ijobiy natijalarga ega. Biroq, jahon iqtisodiyotining tobora globallashuvi va mamlakatlar
oʻrtasidagi mehnat taqsimotining chuqurlashuvi natijasida turli darajadagi moliyaviy
-iqtisodiy
inqi
rozlar xorij banklari moliyaviy barqarorligi va toʻlov qobiliyati mustahkamligiga
ta'sir
etmasdan qolmayapti. Xususan, buni keyingi yillarda AQShda yuz bergan jahon moliyaviy-
iqtisodiy inqirozi natijasida yuzaga kelgan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar va ziddiyatli holatlarda
ham kuzatish mumkin.
Har qanday davlatning iqtisodiyot sohasidagi pirovard maqsadi barqaror iqtisodiy
oʻsishni, yuqori bandlikni, barqaror ichki baholarning mavjudligini
ta'minlash hisoblanadi.
Ushbu maqsadga iqtisodiy siyosatni ishlab chiqish va amalga oshirish jarayonida erishiladi. Pul-
kredit siyosati, byudjet siyosati, narx-navo siyosati, ish haqi va bandlik siyosati iqtisodiy
siyosatning muhim tarkibiy qismlari hisoblanadi.
Bank faoliyati barcha mamlakatlarda qat'iy ravishda tartibga solinadi va nazorat qilinadi.
Zero, banklar mamlakatdagi kapitalni safarbar qilish va kreditlar taqdim etish bilan mamlakat
moliya tizimida faol ishtirok etadi. Va albatta, nazoratning asosiy maqsadi aholisini qolaversa
mamlakat manfaatlarini himoya qilishdir.
Adabiyotlar sharhi.
Bozor mexanizmlari joriy etilgan har qanday iqtisodiyotda tijorat banklari faoliyati va
moliyaviy barqarorligi mamlakat Markaziy banki tomonidan nazorat qilinadi va tartibga
solinadi. Shu bilan birga, ayrim rivojlangan mamlakatlarda mustaqil megoregulyatorlar banklar
faoliyati ustidan tegishli nazoratni amalga oshirish, toʻlov qobiliyatini mustahkamlash va
tartibga solish ishlari bilan shugʻullanadi.
Albatta, xorijiy mamlakatlarda Markaziy bank va megoregulyatorlar banklar moliyaviy
barqarorligini ta'minlash
hamda toʻlov qobiliyatini mustahkamlash boʻyicha katta tajriba va
ijobiy natijalarga ega. Biroq, jahon iqtisodiyotining tobora globallashuvi va mamlakatlar
oʻrtasidagi mehnat taqsimotining chuqurlashuvi natijasida turli darajadagi moliyaviy
-iqtisodiy
inqi
rozlar xorij banklari moliyaviy barqarorligi va toʻlov qobiliyati mustahkamligiga
ta'sir
etmasdan qolmayapti. Xususan, buni keyingi yillarda AQShda yuz bergan jahon moliyaviy-
iqtisodiy inqirozi natijasida yuzaga kelgan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar va ziddiyatli holatlarda
ham kuzatish mumkin.
Har qanday davlatning iqtisodiyot sohasidagi pirovard maqsadi barqaror iqtisodiy
oʻsishni, yuqori bandlikni, barqaror ichki baholarning mavjudligini
ta'minlash hisoblanadi.
Ushbu maqsadga iqtisodiy siyosatni ishlab chiqish va amalga oshirish jarayonida erishiladi. Pul-
www.e-itt.uz
I SON. 2025
234
kredit siyosati, byudjet siyosati, narx-navo siyosati, ish haqi va bandlik siyosati iqtisodiy
siyosatning muhim tarkibiy qismlari hisoblanadi.
Bank faoliyati barcha mamlakatlarda qat'iy ravishda tartibga solinadi va nazorat qilinadi.
Zero, banklar mamlakatdagi kapitalni safarbar qilish va kreditlar taqdim etish bilan mamlakat
moliya tizimida faol ishtirok etadi. Va albatta, nazoratning asosiy maqsadi aholisini qolaversa
mamlakat manfaatlarini himoya qilishdir. Albatta moliyaviy barqaror bank har qanday qiyin,
katta yoʻqotishlar boʻlganda, oʻzini tezda tiklashi, bozorda mustahkam turishi katta ahamiyatga
ega.
Artemenko (1999)
oʻz ilmiy ishlarida barqarorlikni toʻlov qobiliyati bilan bogʻlaydi hamda
absolyut va bir qancha koʻrsatkichlar asosida ular moliyaviy barqarorligini baholashni nazarda
tutadi. Toʻlov qobiliyatini xoʻjalik yurituvchi sub'ektlar toʻlov majburiyatlarini oʻz
vaqtida
bajarish, shuningdek, moliyaviy barqarorlikni pul oqimlari tahlili asosida baholanadi degan
xulosalarni ilgari suradi (Artemenko, Belendir, 1999). Shu bilan birga ushbu koʻrsatkichlar
tizimida banklar barqarorligi bilan ular ishonchliligi oʻrtasida
aloqadorlik mavjud emasligi
koʻrinadi.
Efimova (1999)
tadqiqotlarida moliyaviy barqarorlikni boshqa koʻrsatkichlar tizimidan
foydalanish zarur ekanligini tavsiya etadi. Ushbu umumlashtirilgan koʻrsatkichlar tizimiga
olimning fikricha, kompleks ravishda banklar kapitalini oshib borishini koʻrsatuvchi kapital
r
entabelligi koʻrsatkichini, ikkinchi koʻrsatkich sifatida kapitalning yalpi passivlar hajmidagi
ulushini, shuningdek, moliyaviy barqarorlikka baho berishda aktivlar strukturasi, kapital
aylanmasi, rentabellik, doimiy va oʻzgaruvchi xarajatlarni solishtirilish orqali aniqlash lozim
degan xulosalarni beradi (Efimova, 1999).
Shuni alohida ta
'kidlash lozimki, yuqorida sanab oʻtilgan koʻrsatkichlar tizimidan
foydalangan holda, banklar moliyaviy barqarorligida kapital etarliligi va rentabellik darajasi,
kapitalning aktivlardagi ulushi orqali moliyaviy barqarorlikka baho berish mumkin deb
hisoblaymiz.
Yuqoridagi tadqiqotlardan oʻrganilgan olimlar tomonidan tadqiqotlarida ishonchlilikni
alohida koʻrsatkichlar bilan ajratib koʻrsatilmagan boʻlsada, uni moliyaviy barqarorlik
koʻrsatkichi bilan oʻzaro bogʻliq degan xulosa sifatida qarashmoqda.
Bizning fikrimizcha, tijorat banklari moliyaviy barqarorligini kapital etarliligi, uning
rentabelligi va aktivlarga nisbati, shuningdek, moliyaviy barqarorlikka ijobiy ta'sir etuvchi
likvidlilik, toʻlov qobiliyati, rentabellik va ishonchlilik koʻrsatkichlar tizimi orqali baholash
maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Xalqaro moliyaviy tashkilotlarning tijorat banklari moliyaviy barqarorligini ta'minlash
metodologiyasini oʻrganish, mazkur metodologiyalardan tegishli xulosalarni shakllantirish
dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Shu bois, biz eng avvalo, Xalqaro valyuta fondi
tomonidan tavsiya etilgan indikatorlar va ularning ahamiyatli jihatlarini koʻr
ib chiqamiz.
Xalqaro valyuta fondi asosiy va tavsiyaviy xarakterga ega boʻlgan Moliyaviy barqarorlik
(Financial Soundness Indicators -
FSI) koʻrsatkichlarini chop etib keladi. Moliyaviy barqarorlik
indikatorlaridan 12 tasi asosiy indikatorlar boʻlsa, 26 tasi tavsiyaviy xarakterga ega boʻlgan
indikatorlar hisoblanadi. Moliyaviy barqarorlik asosiy koʻrsatkichlari qatoriga: kapital etarlilik
koʻrsatkichlari, aktivlar sifati, foyda va rentabellilik, likvidlilik, bozor riskiga sezgirlik darajasi
kabi koʻrsatkichlarni oʻz ichiga olsa, tavsiyaviy xarakteriga ega boʻlgan koʻrsatkichlar qatoriga
banklar, shuningdek, boshqa moliyaviy muassasalar, korporativ kompaniyalar, xonadon
xoʻjaligi, bozor likvidligi, koʻchmas mulk bozoriga moʻljallangandir
(https://www.imf.org,
2006).
Tadqiqot metodologiyasi.
Ilmiy maqolani tayyorlash jarayonida ma'lumotlarni jadvallar asosida qiyosiy tahlil,
ma'lumotlarni guruhlash, abstrakt-mantiqiy fikrlash tizimli tahlil asosida statistik guruhlash,
induksiya va deduksiya hamda ekspert baholash usullaridan ham unumli foydalanildi.
www.e-itt.uz
I SON. 2025
235
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Markaziy bank faoliyatining asosiy maqsadlaridan biri sifatida belgilangan bank tizimi
barqarorligini ta'minlash
yoʻnalishida ham tizimli ishlar davom ettirildi. Ushbu yoʻnalishda
asosiy e'tibor iqtisodiyotning moliyaviy resurslarga boʻlgan talabini real oʻsish sur'atlari
doirasida qondirib borishga hamda bank tizimida moliyaviy barqarorlik koʻrsatkichlarini
maqbul
darajada boʻlishini
ta'minlashga qaratildi.
Ta'kidlash kerakki, kreditlash oʻsish sur'atlarining yuqori darajada saqlanib qolishi
iqtisodiy oʻsishni qoʻllab
-quvvatlashga xizmat qilishi bilan birga bank tizimida muommoli
kreditlarning ortishiga ham olib kelmoqda.
Xozida yurtimizda uchta bank imtiyozli kreditlarni taqdim qilmoqda bular, Xalq banki,
Mikrokredit bank va Agrobanklardir.
1-jadval
Tijorat banklarining muammoli kreditlari (NPL)(
www.cbu.uz)
, mlrd soʻm
Sana
Kreditlar
Muammoli kreditlar (NPL)
Jami
shundan:
Jami
shundan:
davlat ulushi
mavjud
banklar
boshqa
banklar
davlat ulushi
mavjud
banklar
boshqa
banklar
1
2
3
4
5
6
7
01.01.2021
276 974,8
244 483,9
32 490,9
5 784,8
5 167,6
617,2
01.01.2022
326 385,6
280 073,6
46 311,9
16 974,0
15 068,8
1 905,2
01.01.2023
390 049,9
324 680,7
65 368,1
13 992,3
12 643,3
1 349,0
01.01.2024
471 405,5
333 298,0
138 107,4
16 621,3
13 267,1
3 354,2
Manba:
www.cbu.uz
–
Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki ma'lumotlari
.
Bu borada bank tizimi kredit portfeli tarkibidagi muammoli kreditlarning banklar
moliyaviy barqarorligiga boʻlgan salbiy
ta'sirining oldini olish maqsadida banklar va hukumat
tomonidan tegishli chora-
tadbirlar koʻrib borilmoqda. 2021 yilga nisbatan jami kreditlar 276
974,8 mlrd soʻm tashkil etgan bo’lsa shundan, davlat ulushiga ega bo’lganlari 244 483,9 mlrd
soʻm bo’lib boshqa
banklarga tegishlisi 32 490,9 mlrd soʻm. Muammoli kreditlar esa 5 784,8
mlrd soʻm tashkil etgan bo’lsa shundan, davlat ulushiga ega bo’lganlari 5 167,6 mlrd soʻm bo’lib
boshqa banklarga tegishlisi 617,2 mlrd soʻm. Yillar davomida kreditlar berishdagi qiymat ortib
borgan.
2024 yilda jami kreditlar 471 405,5 mlrd soʻm tashkil etgan bo’lsa shundan, davlat
ulushiga ega bo’lganlari 333 298,0 mlrd soʻm bo’lib boshqa banklarga tegishlisi 138 107,4 mlrd
soʻm. Muammoli kreditlar esa 16 621,3 mlrd soʻm tashkil etgan bo’lsa shundan,
davlat ulushiga
ega bo’lganlari 13 267,1 mlrd soʻm bo’lib boshqa banklarga tegishlisi 3 354,2 mlrd soʻm.
Hozirda muammoliy kreditlarni asosiy qismi davlat tomoidan aholini tadbirkorligi uchun
beriladiga kreditlar zimmasiga to’g’ri kelmoqda.
Xalqaro Bazel III standartlariga muvofiq yuqori foiz stavkalarda ajratilgan hamda
muammoga aylangan kreditlarga nisbatan 1,5-2 barobar miqdorida kapital buferini
shakllantirish talablari amaliyotga joriy etildi.Tijorat banklari faoliyati turli ssenariylarda
stress-
testlardan oʻtkazilib, kelgusida ularning kapitali va likvidligiga salbiy
ta
'sir koʻrsatuvchi
xatarlarni kamaytirish choralari koʻrib borilmoqda.2021 yil yakunlari boʻyicha bank tizimida
kapital etarliligi koʻrsatkichi 17,5 foizni tashkil etib, minimal talabdan (13 foiz) yuqori boʻlishi
ta'minlandi.
Bank tizimi moliyaviy barqarorligi amalga oshirishda bank reytingiga etibor berish lozim,
bank reytingi esa moliyaviy barqarorlikka bevosita ta
'sir qiladi. Reyting boʻlmasa, na butun
amaliy hayotni, na shaxsiy hayotni tasavvur qilish mumkin (Qoraliev, Abdullaev, 2009).
www.e-itt.uz
I SON. 2025
236
2- jadval
Tijorat banklarining resruslari tarkibi(
www.cbu.uz), mlrd.
soʻm
Koʻrsatkichlar nomi
01.01.2021
01.01.2022
01.01.2023
01.01.2024
mlrd.
soʻm
ulush,
foizda
mlrd.
soʻm
ulush,
foizda
mlrd.
soʻm
ulushi,
foizda
mlrd.
soʻm
ulushi,
foizda
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Majburiyatlar
Depozitlar
114746,9 37,3 156 189,8 41,8 216 738 45,4% 241687 43,5%
Markaziy
bankning
hisobvaraqlari
1 089,2
0,4
708,8
0,2
784
0,2%
1 345
0,2%
Boshqa banklarning mablagʻlari
-
rezidentlar
13 001,4
4,2
13 288,6
3,6
18 781 3,9%
24 577
4,4%
Boshqa banklarning mablagʻlari
-
norezidentlar
3 175,4
1,0
4 670,8
1,2
22 798 4,8%
20 074
3,6%
Olingan kreditlar va lizing
151704,0 49,3 173 750,3 46,5 186 614 39,1% 224351 40,4%
Chiqarilgan qimmatli qogʻozlar
9 523,0
3,1
10 612,7
2,8
10 915 2,29% 13 161
2,4%
Subordinar qarzlar
3 999,5
1,3
4 248,5
1,1
6 619
1,4%
9 653
1,7%
Toʻlanishi
lozim
boʻlgan
hisoblangan foizlar
3 714,8
1,2
3 960,0
1,1
5 487
1,1%
8 106
1,5%
Boshqa majburiyatlar
6 815,6
2,2
6 575,4
1,8
8 444
1,8%
12 125
2,2%
Jami majburiyatlar
307769,9 100,0 374 004,9 100,0 477 181 100% 555078 100%
Kapital
Ustav kapitali
44 655,8
76,5
54 760,0
77,2 59 857 75,2% 68 643 70,7%
Qoʻshimcha kapital
434,6
0,7
675,5
1,0
997
1,3%
1 339
1,4%
Zaxira kapitali
5 205,9
8,9
8 452,2
11,9
7 321
9,2%
11 153 11,5%
Taqsimlanmagan foyda
8 055,0
13,8
7 029,9
9,9
11 391 14,3% 15 945 16,4%
Jami kapital
58 351,3 100,0 70 917,6 100,0 79 565 100% 97 079 100%
Jadvalda ko’rinadiki, 2021 yilda majburiyatlar jami
307769,9
mlrd soʻm
ni tashkil etib
2024 yilga kelib 555078
mlrd soʻm
bo’lib yillar kesimida o’sgan.
Makroprudensial siyosat
instrumentlarini amaliyotga faol joriy etish va moliyaviy barqarorlikni ta'minlash doirasida
aholining bank kreditlari boʻyicha qarz yukini muntazam kuzatib borish amaliyoti yoʻlga
qoʻyildi.
Reyting
–
bu muayyan ob'ekt yoki sub'ekt toʻgʻrisidagi natijaviy baho boʻlib, qaror qabul
qilish boʻyicha gʻoyat muhim vosita hisoblanadi. Chunki u, aytaylik, bankirga bankning taraqqiy
etish yoʻnalishini, ishbilarmonlikning jonlanishini, demak, foyda olish imkoniy
atlarini ham
hech shubhasiz koʻrsatib beradi. Shuningdek, reyting tizimi:
•
banklar faoliyatini xalqaro amaliyotda qabul qilingan me'yorlar asosida qiyosiy tahlil
qilishda;
•
mazkur bankning moliyaviy bozordagi oʻrnini, nufuzini, shuningdek, muammoli
banklarni aniqlashda;
•
banklar taraqqiyotidagi mayl (tendensiya)larni kuzatish, umumlashtiruvchi va xususiy
koʻrsatkichlarning dinamikasini tahlil qilishda;
•
banklar samaradorligiga baho berishda juda ham zarur.
Barcha manfaatdor tomonlarning xohish va istaklarini inobatga oluvchi reyting usuli
yordamida aholi omonatlari qaerlarda koʻproq, qaysi banklarda qanday foizlarda
joylashtirilyapti, depozitlar boʻyicha ahvol qanday, sertifikat va aksiyalarning sotib olinis
hi qay
darajada kabi savollarga ham javob olish mumkin.
Xalqaro amaliyotda bank reytinglarini baholashning juda koʻp turlari mavjud. Ular ichida
quyidagi ikki usul eng koʻp tarqalgan:
•
miqdoriy koʻrsatkichlar orqali baholash;
•
sifat koʻrsatkichlari orqali baholash.
www.e-itt.uz
I SON. 2025
237
Miqdoriy koʻrsatkichlar orqali baholash usuli asosan banklar faoliyatining rivojlanishini
tahlil qilish maqsadida qoʻllanilib, ularga quyidagilar kiradi:
•
aktivlar summasi;
•
depozitlar;
•
kreditlar;
•
oʻz kapitalining summasi;
•
daromad summasi.
Bu koʻrsatkichlar orqali banklar faoliyati ommalashtiriladi.
Baholashning ommaviy axborot vositalari yordamida ikkinchi turi sifat koʻrsatkichlari
boʻlib, ular bankning ishonchlilik darajasini ifodalaydi. Bu koʻrsatkichlar turkumiga quyidagilar
kiradi: kapitalning etarliligi, aktivlar sifati, daromadlilik darajasi, bank likvidliligi.
Xulosa va takliflar.
1. Tijorat banklarining moliyaviy barqarorligi bir tomondan bank moliyaviy faoliyatini
kengaytirish va oshirishga qaratilsa, ikkinchi tomondan, iqtisodiyotni rivojlantirish uchun turli
tarmoq va sohalarga investisiya kiritish tijorat banklarning likvidligini baholash kabi
masalalarga qat'iy e'tibor berilishini taqozo etmoqda. Bank moliyaviy barqarorligini ta'minlash
yoʻllari va usullarini aniqlash alohida dolzarblik boʻlib, bank oʻz faoliyatni bir tekis olib borishi,
faoliyatini uzoq muddatli ijobiy natijalarga erishish maqsadlari bilan chambarchas boʻlishi
lozim.
2. Bank nazoratini amalga oshirishdan asosiy maqsad bank mijozlari va kreditorlarining
manfaatlarini himoya qilishdir. Banklar faoliyati ustidan nazoratning etarliligi va samaradorligi
bank tizimi barqarorligini ta'minlash
va banklarga boʻlgan ishonchni mustahkamlashning
asosiy omilidir. Soʻnggi yillarda banklarning tanazzulga uchrash xavfining oshib ketganligi
sababli bank faoliyati nazoratining uzluksizamalga oshirilishi shartligini taqozo qiladi. XX
asrning 80 yillariga kelib esa bank nazorati tizimi xalqaro miqyosda shakllani boshladi va shu
asnoda bank nazorati boʻyicha Bazel qoʻmitasi tarkib topdi. Bank tizimining yuqori tezlikda
rivojlanishi va integrasiyalashuvini hisobga olgan holda ushbu qoʻmitaning talablari yilda
n
yilga ortib bormoqda.
3. Reyting -
bu muayyan ob'ekt yoki sub'ekt toʻgʻrisidagi natijaviy baho boʻlib, qaror qabul
qilish boʻyicha gʻoyat muhim vosita hisoblanadi. Chunki, aytaylik bankirga bankning taraqqiy
etish yoʻnalishini, ishbilarmonlikning jonlanishini, demak, foyda olish i
mkoniyatlarini ham
hech shubhasiz koʻrsatib beradi.
Adabiyotlar/ Литература/ Reference
:
Artemenko V.G., Belendir M.V. (1999) Finansoviy analiz.
–
M.: DIS,
–
s. 227.
Efimova O.V. (1999) Finansoviy analiz.
–
M.: Buxgalterskiy uchet,
–
s. 341.
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fsi/guide/2006/pdf/rus/guide.pdf
Lex.uz. (2022). ПФ
-60-
сон 28.01.2022. 2022
-
2026 йилларга мўлжалланган Янги
Ўзбекистоннинг
тараққиёт
стратегияси
тўғрисида.
[online]
Available
at:
Qoraliev T., Abdullaev Yo. (2009)
“Bank ishi”
darslik. Toshkent.
Показатели финансовой устойчивости Руководство по составлению
2007. (n.d.).
Available at: https://www.imf.org/external/pubs/ft/fsi/guide/2006/pdf/rus/guide.pdf.
