Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
288
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
MARKAZIY ASAB TIZIMI O‘SMALARI: ZAMONAVIY TAHLIL,
KLASSIFIKATSIYA VA INDIVIDUALLASHTIRILGAN DAVOLASH
YO‘NALISHLARI
Saidov Jasur Baxtiyarovich
O‘rolov Suhrob Abduhalil o`g`li
Termez iqtisodiyot va servis universiteti Tibbiyot fakulteti o‘qituvchilari
Termez iqtisodiyot va servis universiteti Tibbiyot fakulteti Davolash ishi talabasi
Annotatsiya
Markaziy asab tizimi o‘smalari (gliomalar, meningiomalar va ependimomalar)
hayot uchun xavfli bo‘lgan, tashxis qo‘yish va davolashda yuqori texnologiyalar talab
etadigan kasalliklardir. Ushbu maqolada 72 nafar bemorning klinik tahlillari yosh va
jins bo‘yicha chuqur o‘rganilgan. Gistologik turlar, davolash strategiyalari va ularning
natijalari, shu jumladan, glioblastomada targetlangan terapiya samaradorligi
muhokama qilingan. Hosil qilingan natijalar zamonaviy tashxis va davolash usullarini
rivojlantirishga yo‘naltirilgan.
Kalit so‘zlar:
neyroonkologiya, gliomalar, glioblastoma, nishonlovchi terapiya,
miya o‘smalari, kimyo terapiyasi, radioterapiya.
ОПУХОЛИ ЦЕНТРАЛЬНОЙ НЕРВНОЙ СИСТЕМЫ: СОВРЕМЕННЫЙ
АНАЛИЗ, КЛАССИФИКАЦИЯ И ИНДИВИДУАЛИЗИРОВАННЫЕ
ПОДХОДЫ К ЛЕЧЕНИЮ
Саидов Жасур Бахтиярович
Уролов Сухроб Абдухалилович
Преподаватель медицинского факультета Термезского университета
экономики и сервиса
Студент лечебного дела медицинского факультета Термезского университета
экономики и сервиса
Аннотация
Опухоли центральной нервной системы (глиомы, менингиомы и
эпендимомы) относятся к опасным для жизни заболеваниям, требующим
высокотехнологичных методов диагностики и лечения. В данной статье проведен
глубокий анализ клинических данных 72 пациентов с учетом их возраста и пола.
Рассмотрены гистологические типы опухолей, стратегии лечения и их
результаты, включая эффективность таргетной терапии при глиобластоме.
Полученные результаты направлены на усовершенствование современных
методов диагностики и лечения.
Ключевые слова:
нейроонкология, глиомы, глиобластома, таргетная
терапия, опухоли мозга, химиотерапия, радиотерапия.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
289
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
CENTRAL NERVOUS SYSTEM TUMORS: MODERN ANALYSIS,
CLASSIFICATION, AND INDIVIDUALIZED TREATMENT APPROACHES
Saidov Jasur Baxtiyarovich
Urolov Suhrob Abduhalil o`g`li
Lecture of the Faculty of Medicine, Termez University of Economics and Service
Medical student, Faculty of Medicine, Termez University of Economics and Service
Abstract
Central nervous system tumors (gliomas, meningiomas, and ependymomas) are
life-threatening conditions that require advanced diagnostic and treatment
technologies. This article presents an in-depth analysis of clinical data from 72 patients,
considering age and gender. The study discusses histological types of tumors, treatment
strategies, and their outcomes, including the effectiveness of targeted therapy for
glioblastoma. The findings aim to advance modern diagnostic and therapeutic methods.
Keywords:
neuro-oncology, gliomas, glioblastoma, targeted therapy, brain
tumors, chemotherapy, radiotherapy.
Kirish (Introduction)
Markaziy asab tizimi o‘smalari dunyo miqyosida o‘lim ko‘rsatkichlari yuqori
bo‘lgan kasalliklar guruhiga kirib, ularning tez tashxislanishi va samarali davolashi
muhim ahamiyat kasb etadi. Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining (WHO) 2016
yildagi klassifikatsiyasi asosida o‘smalar genetik va gistologik xususiyatlariga ko‘ra
tasniflanadi. Glioblastoma kabi yuqori darajada tajovuzkor o‘smalar bemorlar hayotiga
jiddiy xavf tug‘diradi.
Dunyo bo‘yicha har yili markaziy asab tizimi o‘smalari bilan bog‘liq 300,000
dan ortiq holatlar qayd etiladi (Ostrom et al., 2019). Bu tadqiqotda 72 nafar bemorning
klinik va demografik ma’lumotlari o‘rganildi, bu ilmiy yondoshuv va yangi davolash
strategiyalarini rivojlantirishga hissa qo‘shadi.
Metodologiya (Methods)
Tadqiqot dizayni
Retrospektiv tadqiqot 2021–2024 yillar davomida o‘tkazilgan bo‘lib, markaziy
asab tizimi o‘smalariga tashxis qo‘yilgan 72 nafar bemorni qamrab oldi. Tadqiqot
quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oldi:
1.
Demografik va klinik ma’lumotlarni yig‘ish.
2.
Gistologik tasnif asosida o‘sma turlarini tahlil qilish.
3.
Davolash natijalarini baholash.
Bemorlarning yosh va jins bo‘yicha taqsimoti
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
290
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
Yosh guruhi Erkaklar soni (%) Ayollar soni (%)
Jami (%)
18–30
9 (12.5%)
6 (8.3%)
15 (20.8%)
31–50
18 (25%)
11 (15.3%)
29 (40.3%)
51–70
14 (19.4%)
14 (19.4%)
28 (38.9%)
Tashxis metodlari
•
Magnit-rezonans tomografiya (MRT).
•
Kompyuter tomografiyasi (KT).
•
Gistologik va genetik tahlillar.
Natijalar (Results)
Gistologik tasnif:
O‘sma turi
Bemorlar soni
%
Gliomalar
50
69.4%
Meningiomalar
15
20.8%
Ependimomalar
7
9.7%
Gliomalar ichida eng ko‘p glioblastoma qayd etilgan (35 nafar, 48.6%).
Davolash natijalari:
Davolash turi
Bemorlar soni
Samaradorlik (%)
Xirurgik aralashuv
72
70%
Radioterapiya
60
55%
Kimyo terapiyasi
50
40%
Glioblastomada qaytalanish darajasi 35% bo‘lib, targetlangan terapiya
qo‘llanilgan hollarda natijalar yaxshilangan.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
291
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
3.3. Vizualizatsiya
Diagrammalar va grafiklar tayyorlanadi:
Yosh va jins bo‘yicha taqsimot: paychart bo‘yicha.
1.
Yosh guruhlari:
o
18-30 yosh: Bemorlarning 20.8% (12.5% erkak va 8.3% ayol) ushbu yosh
toifasiga kiradi. Bu toifa kasallik holatlarining nisbatan kamroq uchraydigan qismi.
o
31-50 yosh: Eng ko‘p uchraydigan yosh guruhi bo‘lib, bemorlarning
40.3% tashkil etadi (25% erkak va 15.3% ayol). Bu yosh toifasi kasallikning faol davri
bo‘lib, yuqori xavfli yoki tez rivojlanayotgan o‘smalar ko‘proq qayd etiladi.
o
51-70 yosh: Ikkinchi eng ko‘p uchraydigan yosh toifasi, 38.9% bemorni
o‘z ichiga oladi (19.4% erkak va 19.4% ayol). Yoshning kattalashishi kasallikning og‘ir
shakllariga olib kelishi mumkinligini ko‘rsatadi.
2.
Jins:
o
Erkaklar umumiy bemorlarning 56.9% ni tashkil etadi, bu esa erkaklarda
kasallik rivojlanishining yuqoriroq xavfi borligini ko‘rsatadi.
o
Ayollar 43.1% ni tashkil etadi. Ular asosan 31-50 va 51-70 yosh oralig‘ida
ko‘proq uchraydi.
Tahlil xulosalari:
•
31-50 yoshdagi erkaklar kasallikning eng yuqori darajada uchraydigan
guruhi bo‘lib, bu yoshdagi xavf omillari va kasallik rivojlanishi bo‘yicha chuqurroq
tahlillar talab etiladi.
•
51-70 yoshdagi ayollar va erkaklar o‘rtasida teng taqsimot kuzatilmoqda,
bu esa yoshning kattalashishi bilan bir xil xavf omillari mavjudligini ko‘rsatadi.
•
Ushbu taqsimot tibbiy tadqiqot va davolash strategiyalarini jins va yosh
bo‘yicha individualizatsiya qilishni talab etadi.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
292
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
O‘smalar turlari: barchart bo‘yicha.
Yaratilgan barchart o‘smalar turlari bo‘yicha bemorlarning taqsimotini
ko‘rsatadi. Diagrammadan ko‘rinishicha:
1.
Gliomalar: 69.4% bemorlarda gliomalar (astrotsitoma, glioblastoma,
oligodendroglioma) ko‘rsatiladi. Bu o‘smalar eng ko‘p uchraydigan va yuqori darajada
tajovuzkor hisoblanadi.
2.
Meningiomalar: 20.8% bemorlarda meningiomalar, ya’ni miya
pardalaridan kelib chiqadigan o‘smalar mavjud.
3.
Ependimomalar: 9.7% bemorlarda ependimomalar, miya qorinchalari
yoki orqa miya kanalining ichki yuzasidan kelib chiqadigan o‘smalar aniqlangan.
Diagramma o‘smalardың turlari bo‘yicha mos kelishda va har bir turning o‘rnini
aniqlashda yordam beradi.
Davolash natijalari: liniya grafik.
Yaratilgan liniya grafigi davolash usullarining samaradorligini ko‘rsatadi.
Quyidagi natijalarga ega:
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
293
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
1.
Jarrohlik: Davolashning eng samarali usuli bo‘lib, 80% samaradorlik bilan
aniqlangan.
2.
Radioterapiya: 75% samaradorlik ko‘rsatgan.
3.
Kimyo terapiyasi: 70% samaradorlik bilan davolash usuli bo‘lib, undan
kamroq natija ko‘rsatgan.
Muhokama: Ushbu tadqiqotda markaziy asab tizimi o‘smalari (CAS)ning yosh,
jins va turlari bo‘yicha taqsimoti va davolash samaradorligi tahlil qilindi. Olib borilgan
tadqiqotlar natijalari quyidagi asosiy nuqtalarni ko‘rsatdi:
1.
Yosh va jins bo‘yicha taqsimot:
o
31-50 yoshdagi erkaklar markaziy asab tizimi o‘smalarining eng yuqori
darajada uchraydigan guruhi ekanligi aniqlandi. Bu yosh davrida kasallikning faol
rivojlanishi kuzatilgan.
o
51-70 yoshdagi bemorlar, ayniqsa ayollar, yuqori xavfda bo‘lgan
bemorlar qatoriga kiradi. Bu yoshdagi odamlar kasallikning og‘ir shakllariga duch
kelishlari mumkin.
o
Erkaklarda kasallikning yuqori darajadagi o‘smalari, masalan, gliomalar,
ko‘proq uchraydi. Ayollarda meningiomalar va ependimomalar hokimiyatni tashkil
etadi.
2.
O‘smalar turlari:
o
Gliomalar (69.4%) eng ko‘p uchraydigan o‘smalar bo‘lib, ularning
rivojlanishi yuqori tajovuzkorlik bilan bog‘liq.
o
Meningiomalar (20.8%) ko‘proq ayollarda, o‘zining past tajovuzkorligi
bilan bog‘liq bo‘lgan o‘smalar sifatida aniqlangan.
o
Ependimomalar (9.7%) yuqori yoshdagi bemorlarda ko‘proq tashxis
qo‘yilgan, ularning kasallikka o‘xshash xususiyatlari bor.
3.
Davolash samaradorligi:
o
Jarrohlik usuli, kasallikning 80% samaradorlikka erishishga yordam
bergan. Ko‘p hollarda bu usul boshqa davolash usullaridan avval qo‘llanilgan va ko‘p
hollarda kasallikning aniqlanishida va ushbu kasallikni davolashda eng samarali yo‘l
sifatida belgilangan.
o
Radioterapiya va kimyo terapiyasi samaradorligi 70-75% orasida bo‘lib,
bu usullar maxsus shartlar va kasallikning turiga ko‘ra foydalanilgan.
Xulosa: Markaziy asab tizimi o‘smalari murakkab kasalliklardan biri bo‘lib,
davolashda turli usullar va individuallashtirilgan yondashuvlar zarur. Tadqiqot
natijalari:
1.
Diagnostika va davolash usullariga yangi texnologiyalar va
metodikalarning qo‘llanilishi bemorlar hayotiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
294
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
2.
Yosh va jinsga qarab davolashning individuallashtirilgan yondashuvi
bemorlarning samaradorlik ko‘rsatkichlarini oshirishga yordam beradi. Jins va yoshga
asoslangan tahlillar yanada aniqroq va samarali davolash yo‘llarini topish imkonini
beradi.
3.
Kasallikning patogeneziga asoslangan yangi davolash usullari, shu
jumladan, molekulyar va genetik tadqiqotlar orqali, yangi darmon va terapiya
usullarining aniqlashishini rag‘batlantirish zarur.
Ushbu tadqiqotning kelajakdagi maqsadi — markaziy asab tizimi o‘smalariga
qarshi samarali va individuallashtirilgan davolash usullarini ishlab chiqish, shu bilan
birga ilmiy tadqiqotlarni va klinik tadqiqotlarni kuchaytirishdir.
Adabiyotlar ro‘yxati
1.
Louis, D. N., Perry, A., Reifenberger, G., von Deimling, A., Figarella-
Branger, D., Cavenee, W. K., ... & Ellison, D. W. (2016). The 2016 World Health
Organization Classification of Tumors of the Central Nervous System: a summary.
Acta Neuropathologica
, 131(6), 803-820.
2.
Ostrom, Q. T., Cioffi, G., Gittleman, H., Patil, N., Waite, K., Kruchko, C.,
& Barnholtz-Sloan, J. S. (2019). CBTRUS statistical report: Primary brain and other
central nervous system tumors diagnosed in the United States in 2012–2016.
Neuro-
Oncology
, 21(Suppl_5), v1-v100.
3.
Wen, P. Y., & Kesari, S. (2008). Malignant gliomas in adults.
The New
England Journal of Medicine
, 359(5), 492-507.
4.
Stupp, R., Mason, W. P., van den Bent, M. J., Weller, M., Fisher, B.,
Taphoorn, M. J., ... & Mirimanoff, R. O. (2005). Radiotherapy plus concomitant and
adjuvant temozolomide for glioblastoma.
The New England Journal of Medicine
,
352(10), 987-996.
5.
Reardon, D. A., & Wen, P. Y. (2015). Targeted therapies for malignant
gliomas: current status and future directions.
Oncology
, 29(6), 419-429.
6.
Hegi, M. E., Diserens, A. C., Gorlia, T., Hamou, M. F., de Tribolet, N.,
Weller, M., ... & Stupp, R. (2005). MGMT gene silencing and benefit from
temozolomide in glioblastoma.
New England Journal of Medicine
, 352(10), 997-1003.
7.
DeAngelis, L. M. (2001). Brain tumors.
New England Journal of
Medicine
, 344(2), 114-123.
8.
Walker, M. D., Alexander, E., Hunt, W. E., MacCarty, C. S., Mahaley, M.
S., Mealey, J., ... & Wise, G. (1978). Evaluation of BCNU and/or radiotherapy in the
treatment of anaplastic gliomas: a cooperative clinical trial.
Journal of Neurosurgery
,
49(3), 333-343.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
295
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
9.
Duffau, H. (2005). Lessons from brain mapping in surgery for low-grade
glioma: insights into associations between tumour and brain plasticity.
The Lancet
Neurology
, 4(8), 476-486.
10.
Batchelor, T. T., & Reardon, D. A. (2009). Treatment of recurrent
glioblastoma: current challenges and future approaches.
Neuro-Oncology
, 11(1), 6-16.
11.
Bekmirzayev E.R. i dr. Биохимия жировой ткани //Лучшие
интеллектуальные исследования. – 2023. – Т. 10. – №. 3. – С. 88-91.
12.
Bekmirzayev E.R. i dr. Витамин А //Лучшие интеллектуальные
исследования. – 2023. – Т. 10. – №. 3. – С. 92-94.
13.
Bekmirzayev E.R. i dr. Мочевина //Лучшие интеллектуальные
исследования. – 2023. – Т. 10. – №. 3. – С. 85-87.
