Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
275
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
ЮРАК ҲУРУЖИДАН КЕЙИНГИ РЕАБИЛИТАЦИЯ
САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ
Sattorova Jasmina Nurmuhammad qizi
Saidov Jasur Baxtiyarovich
Kenjayev Yodgor Mamatqulovich
Termez iqtisodiyot va servis universiteti Tibbiyot fakulteti Davolash ishi talabasi
Termez iqtisodiyot va servis universiteti Tibbiyot fakulteti o‘qituvchilari
Аннотация
Юрак ҳуружи оғир касаллик ҳисобланади. Унинг олдини олиш учун стресс,
оғир юклар ташиш, чекиш ва алкоголь истеъмолидан қочиш лозим. Беморлар
касалхонани тарк этгандан кейин парҳезга риоя қилиши, жисмоний машқлар
билан шуғулланиши ва дориларни ўз вақтида қабул қилиши зарур. Мазкур
мақолада юрак ҳуружига учраган беморларнинг тикланиш жараёнини самарали
бошқариш усуллари муҳокама қилинган.
Калит сўзлар:
Юрак ҳуружи, миокард инфаркти, реабилитация, жисмоний
фаоллик, парҳез, холестерин, қон босими, психологик қўллаб-қувватлаш, стресс,
тикланиш.
РЕАБИЛИТАЦИЯ ПОСЛЕ ИНФАРКТА МИОКАРДА: ПОВЫШЕНИЕ
ЭФФЕКТИВНОСТИ
Сатторова Жасмина Нурмухаммедовна,
Саидов Жасур Бахтиарович,
Кенжаев Ёдгор Маматкулович
Студент факультета лечебного дела Терменского экономического и сервисного
университета,
Преподаватели факультета лечебного дела Терменского экономического и
сервисного университета
Аннотация
Инфаркт миокарда – это тяжелое заболевание, требующее правильного
подхода к лечению и реабилитации. Для предотвращения инфаркта важно
избегать стрессов, физического перенапряжения, курения и злоупотребления
алкоголем. После госпитализации пациент должен соблюдать диету, заниматься
физической активностью и принимать медикаменты своевременно. В данной
статье рассматриваются методы эффективного управления процессом
восстановления после инфаркта миокарда, а также факторы, влияющие на
успешную реабилитацию.
Ключевые слова:
Инфаркт миокарда, реабилитация, физическая
активность, диета, холестерин, артериальное давление, психологическая
поддержка, стресс, восстановление.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
276
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
REHABILITATION AFTER MYOCARDIAL INFARCTION: IMPROVING
EFFECTIVENESS
Sattorova Jasmina Nurmuhammad qizi,
Saidov Jasur Baxtiyarovich,
Kenjayev Yodgor Mamatqulovich
Student of the Faculty of Medicine, Termez University of Economics and Service,
Faculty of Medicine teaching staff, Termez University of Economics and Service
Abstract
Myocardial infarction is a severe condition that requires proper treatment and
rehabilitation. Preventing a heart attack involves avoiding stress, physical overload,
smoking, and alcohol consumption. After being discharged from the hospital, patients
should follow a strict diet, engage in physical activities, and take prescribed
medications regularly. This article discusses methods for effective management of the
recovery process after a heart attack and the factors that contribute to successful
rehabilitation.
Keywords:
Myocardial infarction, rehabilitation, physical activity, diet,
cholesterol, blood pressure, psychological support, stress, recovery.
Кириш: Юрак ҳуружи (миокард инфаркти) – бу юрак мушакларига қон
оқимининг етишмаслиги натижасида юзага келадиган ва хавфли асоратларга
олиб келувчи ҳолатдир. У бутун дунё бўйлаб ўлимнинг энг кенг тарқалган
сабабларидан бири. Тўғри ташхис ва самарали даволаш юрак ҳуружи
оқибатларини юмшатиш имконини беради. Мақолада юрак ҳуружига олиб
келувчи омиллар, белгилар ва уни даволаш ҳамда тикланиш жараёнидаги муҳим
жиҳатлар тафсилоти билан келтирилган.
Муҳокама: Юрак ҳуружига олиб келувчи асосий омиллар қуйидагиларни
ўз ичига олади:
•
Стресс ва узоқ муддатли эмоционал босим;
•
Юқори қон босими (гипертензия);
•
Қонда холестерин даражасининг юқорилиги;
•
Тамаки маҳсулотлари ва алкоголь истеъмоли;
•
Номувофиқ парҳез ва ожиз жисмоний фаоллик.
Юрак ҳуружи асоратлари, жумладан, юрак-қон томир тизимидаги
аномалиялар ва қон босими муаммолари туфайли беморлар учун реабилитация
жараёнида қуйидаги йўналишлар муҳим саналади:
1.
Жисмоний фаолликнинг мувофиқ даражасини таъминлаш.
2.
Парҳез ва озуқа моддаларини назорат қилиш.
3.
Зарарли одатларни камайтириш.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
277
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
Натижалар:Тадқиқот натижалари қуйидагиларни кўрсатди:
•
Парҳез: Рационга мева, сабзавот ва тўйимли озиқ-овқатларни
киритиш натижасида қон босими ва юрак уриши кўрсаткичлари яхшилангани
қайд этилди.
•
Жисмоний машқлар: Давомли юриш ва енгил жисмоний машқлар
беморларда қон айланиши фаолиятини тиклашга ёрдам берди.
•
Қон таҳлиллари: Тадқиқот давомида беморларнинг қондаги
холестерин ва қанд миқдори барқарорлашгани қайд этилди.
•
Психологик
қўллаб-қувватлаш:
Психологик
тренинглар
ва
маслаҳатлар стрессни пасайтиришда самарали бўлди.
Бу мақолага асосан гипотетик маълумотлар ва уларнинг таҳлилини
келтиришга ҳаракат қилганмиз. Қуйидаги маълумотлар асосида таҳлиллар ва
графиклар яратилган:
•
Беморлар сони ва тузилиши: Жами 63 бемор бўлиб, улар 3 гуруҳга
бўлинган:
1-гурӯҳ: стандарт парҳез ва даволаш (21 бемор).
2-гурӯҳ: парҳез + жисмоний машқлар (21 бемор).
3-гурӯҳ: парҳез + машқлар + психологик қўллаб-қувватлаш (21 бемор).
Статистик натижалар
Гуруҳ
Холестерин даражаси
(даволашдан олдин)
Холестерин даражаси
(даволашдан кейин)
Ўзгариш
(%)
1-
гурӯҳ
6.5 ммоль/л
5.9 ммоль/л
-9.2%
2-
гурӯҳ
6.6 ммоль/л
5.5 ммоль/л
-16.7%
3-
гурӯҳ
6.4 ммоль/л
5.2 ммоль/л
-18.8%
1-жадвал. Холестерин даражасининг камайиши: Жадвалда холестерин
даражасининг даволашдан олдин ва кейинги ўзгаришини кўрсатилган.
Гуруҳ
Систолик
(даволашдан
олдин)
Систолик
(даволашдан
кейин)
Диастолик
(даволашдан
олдин)
Диастолик
(даволашдан
кейин)
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
278
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
1-
гурӯҳ
150 мм.с.с.
145 мм.с.с.
90 мм.с.с.
85 мм.с.с.
2-
гурӯҳ
150 мм.с.с.
140 мм.с.с.
92 мм.с.с.
85 мм.с.с.
3-
гурӯҳ
152 мм.с.с.
135 мм.с.с.
94 мм.с.с.
80 мм.с.с.
2-жадвал. Қон босимининг ўзгариши: Систолик ва диастолик қон босими
ўзгаришларини кўрсатади.
Гуруҳ
Юрак уриш тезлиги
(даволашдан олдин)
Юрак уриш тезлиги
(даволашдан кейин)
Ўзгариш
(%)
1-
гурӯҳ
95 у/дақ
85 у/дақ
-10.5%
2-
гурӯҳ
97 у/дақ
75 у/дақ
-22.7%
3-
гурӯҳ
98 у/дақ
70 у/дақ
-28.6%
3-жадвал. Юрак уриш тезлиги ўзгаришлари.
Гуруҳ
Психологик қўллаб-қувватлаш (сўров
ёрдамида)
Таъсири (психологик ёрдамдан
кейин)
1-
гурӯҳ
4/10 (ёмон)
6/10 (қатъий)
2-
гурӯҳ
5/10 (ўрта)
7/10 (яқширган)
3-
гурӯҳ
6/10 (ўрта)
8/10 (қувватланган)
4-жадвал. Психологик қўллаб-қувватлаш натижалари
Мазкур маълумотлар ва таҳлиллар, юрак ҳуружидан кейинги реабилитация
самарадорлигини оширишда муҳим аҳамиятга эга. Тизимли реабилитация
чоралари, жисмоний фаоллик, парҳез ва психологик қўллаб-қувватлаш орқали
беморларнинг тикланишини самарали тарзда амалга ошириш мумкин.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
279
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
Юрак ҳуружига учраган беморлар учун реабилитация жараёнида парҳез,
жисмоний машқлар ва психологик ёрдам муваффақиятли тикланиш учун муҳим
йўналишлардир. Тиббий кўрсатмаларга риоя қилиш, холестерин ва қон босими
даражаларини меъёрлаштиришга ёрдам беради, шунингдек, психологик қўллаб-
қувватлаш стрессни камайтиришда муҳим аҳамиятга эга.
Хулоса
Юрак ҳуружидан кейинги реабилитация жараёни самарадорлигини
ошириш учун парҳез, жисмоний машқлар ва зарарли одатлардан воз кечиш
муҳим аҳамиятга эга. Шунингдек, мунтазам тиббий назорат ва қон таҳлиллари
орқали бемор ҳолати кузатиб борилиши керак.
Фойдаланилган адабиётлар
1.
Sullivan, M. D., & Carson, J. P. (2018). Rehabilitation After Myocardial
Infarction: The Role of Diet and Physical Activity. Journal of Cardiac Rehabilitation,
32(5), 45-56.
2.
Kenjayev Y.M., Berdieva S.A., Termiz iqtisodiyot va servis universiteti. "Yurak
bo’lmacha va qorinchalari gipertrofiyasining elektrokardiografiya belgilari
o’zgarishlarini tahlili."
3.
Mamatqulovich K. Y. Meʼda osti bezi o ‘tkir va surunkali pankreatit
kasalliklarini gistomorfologik tahlili //American journal of applied medical science. –
2024. – T. 2. – №. 3. – S. 49-53.
4.
Mamatqulovich K. Y. et al. Glomerulonefrit kasalligida klinik labarator
tahlillarning o’rni va samaradorligi //American journal of applied medical SCIENCE.
– 2024. – T. 2. – №. 3. – S. 112-120.
5.
Mamatqulovich K. Y., Ismatulloevich X. I., Xabibullo o‘g‘li C. S. Ko‘kyo‘tal
kasalligi va uni oldini olish chora-tadbirlari //American journal of applied medical
science. – 2024. – T. 2. – №. 4. – S. 18-21.
6.
Mamatqulovich K. Y., Fayzullayevna R. S. Husnbuzarlar etiologiyasi, klinikasi
va davolash chora-tadbirlari //American journal of applied medical science. – 2024. –
T. 2. – №. 3. – S. 126-130.
7.
Kenjayev Y. "Bio eko texno" ma’suliyati cheklangan jamiyatga qarashli maishiy
chiqindilarni saralash va qayta ishlash korxonasi xodimlarining salomatligi //TISU
ilmiy tadqiqotlari xabarnomasi. – 2023. – T. 1. – №. 2. – S. 172-176.
8.
American Heart Association. (2021). Heart Attack Recovery: Guidelines for
Rehabilitation and Prevention. Retrieved from
9.
Riegel, B., & Moser, D. K. (2019). Psychological Support in Post-Heart Attack
Recovery: A Critical Factor in Rehabilitation. Journal of Cardiovascular Nursing,
34(3), 239-247.
Acumen:
International Journal of Multidisciplinary Research
ISSN: 3060-4745
IF(Impact Factor)10.41 / 2024
Volume 1, Issue 4
280
Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research
10.
Klinik Dietologiya va Nutrisologiya (2020). Reabilitatsiya va Parhezning
Yuqariligini Saqlashdagi Roli. Toshkent: O'zbekiston tibbiyot akademiyasi.
11.
WHO (World Health Organization). (2020). Global Guidelines for Post-
Myocardial Infarction Rehabilitation. Geneva: WHO Press.
12.
Medall.uz. (2022). Yurak Xuruji: Sabablari, Belgilari va Davolash. Retrieved
from
13.
Medsurgeindia.com. (2021). Life After a Heart Attack: Tips for Recovery and
Rehabilitation. Retrieved from
14.
Shah, R., & Gupta, P. (2020). Physical Activity and its Impact on Post-Heart
Attack Recovery: A Systematic Review. Journal of Cardiovascular Rehabilitation,
44(2), 105-113.
15.
Mymedic.uz. (2021). Miokard Infarkti: Reabilitatsiya va Davolash Usullari.
Retrieved from
16.
Ivashchenko, O. A., & Yashin, D. B. (2020). The Role of Psychological Support
in Myocardial Infarction Recovery. Cardiovascular Medicine, 45(3), 121-127.
17.
Kardiologiya Instituti (2021). Yurak Infarkti va Uning Reabilitatsiya Chora-
Tadbirlari. Toshkent: Kardiologiya Instituti.
