Тадқиқот объектлари: технологии газлар, экологии тизимлар атмосфера ҳавоси ва газлар аралашмасининг заҳарли компоненти бўлган водород фториди.
Ишнинг мақсади: метрологии тавсифлари яхшиланган яримўтказгичли усуллар ишлаб чиқариш, шароитларини мукобиллаштириш, улар асосида водород фторидни концентрациянинг кенг оралиғида автоматик аникловчи селектив сенсорлар ва газоанализаторлар ишлаб чикариш, уларни синовдан ўтказиш хамда ишлаб чиқаришга татбиқ қилишдан иборат.
Тадқикот усуллари: физик-кимёвий усуллар, электроаналитик усуллар-нинг бир тури бўлган яримўтказгичли усул.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: танланган яримўтказгичлар муқобиллаштирилган шароитлардан фойдаланиб, водород фторидни водород, углерод оксиди, метан, углеводород буглари ва бошка газлар иштирокида аниклашнинг юкори сезгирлиги таъминланган. Аниклашнинг сезгирлиги ва сслективлигини таъминлаш, газлар аралашмаси таркибидаги аникланувчи компонентга нисбатан, селектив сорбцион каватга эга бўлган ссзгир элементли сенсорлардан фойдаланишга асосланган. Водород фторидни газлар аралашмаси таркибидан аниклашни юкори сезгирлигини таъминловчи яримўтказгичли сенсорнинг конструкцияси таклиф этилган.
Водород фторид сенсори ва газоанализаторининг метрологии, эксплуатацией, аналитик ва бошка тавсифларига турли омилларнинг таъсири ўрганилган.
Амалий ахамияти: водород фторид концентрациянинг кенг оралигида автоматик аникловчи яримўтказгичли сенсорлар асосида газ анализатор ишлаб чикарилди. Яратилган сенсорлар юкори сезгирлиги, селективлиги, тезкорлиги, шунингдек мустахкамлиги хамда турли хил шароитларда хам ишлай олиши билан ажралиб туради.
Татбик этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: сенсорларнинг тажрибавий намуналари чикинди газлар таркибидан водород фторидни назорат килувчи газ анализаторлар намуналарини ишлаб чикишда фойдаланилган. Газ анализатор «МАГ-HF» огир шароитларда ишлатилганда баркарор натижаларни кўрсатди ва атмосфера хавоси хамда технологик газларнинг экологик хавфлилик даражасини аниклашда кўлланилиши мумкин.
Қўлланиш (фойдаланиш) сохасн: атмосфера хавоси ва технологик газлар таркибини назорат килишда, экология, медицина, физикавий ва аналитик кимёда.
Тадқиқот объектлари: технологии газлар, экологии тизимлар атмосфера ҳавоси ва газлар аралашмасининг заҳарли компоненти бўлган водород фториди.
Ишнинг мақсади: метрологии тавсифлари яхшиланган яримўтказгичли усуллар ишлаб чиқариш, шароитларини мукобиллаштириш, улар асосида водород фторидни концентрациянинг кенг оралиғида автоматик аникловчи селектив сенсорлар ва газоанализаторлар ишлаб чикариш, уларни синовдан ўтказиш хамда ишлаб чиқаришга татбиқ қилишдан иборат.
Тадқикот усуллари: физик-кимёвий усуллар, электроаналитик усуллар-нинг бир тури бўлган яримўтказгичли усул.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: танланган яримўтказгичлар муқобиллаштирилган шароитлардан фойдаланиб, водород фторидни водород, углерод оксиди, метан, углеводород буглари ва бошка газлар иштирокида аниклашнинг юкори сезгирлиги таъминланган. Аниклашнинг сезгирлиги ва сслективлигини таъминлаш, газлар аралашмаси таркибидаги аникланувчи компонентга нисбатан, селектив сорбцион каватга эга бўлган ссзгир элементли сенсорлардан фойдаланишга асосланган. Водород фторидни газлар аралашмаси таркибидан аниклашни юкори сезгирлигини таъминловчи яримўтказгичли сенсорнинг конструкцияси таклиф этилган.
Водород фторид сенсори ва газоанализаторининг метрологии, эксплуатацией, аналитик ва бошка тавсифларига турли омилларнинг таъсири ўрганилган.
Амалий ахамияти: водород фторид концентрациянинг кенг оралигида автоматик аникловчи яримўтказгичли сенсорлар асосида газ анализатор ишлаб чикарилди. Яратилган сенсорлар юкори сезгирлиги, селективлиги, тезкорлиги, шунингдек мустахкамлиги хамда турли хил шароитларда хам ишлай олиши билан ажралиб туради.
Татбик этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: сенсорларнинг тажрибавий намуналари чикинди газлар таркибидан водород фторидни назорат килувчи газ анализаторлар намуналарини ишлаб чикишда фойдаланилган. Газ анализатор «МАГ-HF» огир шароитларда ишлатилганда баркарор натижаларни кўрсатди ва атмосфера хавоси хамда технологик газларнинг экологик хавфлилик даражасини аниклашда кўлланилиши мумкин.
Қўлланиш (фойдаланиш) сохасн: атмосфера хавоси ва технологик газлар таркибини назорат килишда, экология, медицина, физикавий ва аналитик кимёда.
Петров В.В. Разработка методики измерения содержания метана в морских водах с помощью газового сенсора. И «Датчики и Системы» Санкт-Петербург, 2002 г. http://www.autex.spb.ru
Энциклопедический словарь. И 2009 г. http://dic.academic.ru/contents.nsf7es
Лазарев В.Б., Соболев В.В., Шаплыгин И.С. Химические и физические свойства простых оксидов металлов.// Москва, «Наука». 1983 г.