Санитарная грамотность населения города Самарканд в вопросах туберкулёза

ВАК
inLibrary
Google Scholar
Выпуск:
CC BY f
188-194
1
1
Поделиться
Ходжаева, С., & Аджаблаева, Д. (2023). Санитарная грамотность населения города Самарканд в вопросах туберкулёза . Журнал биомедицины и практики, 1(3/2), 188–194. https://doi.org/10.26739/2181-9300-2021-3-110
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Установлена информированность как больных туберкулёзом, так и здоровых лиц по вопросам туберкулёза. Заболевшие туберкулёзом и здоровье лица проявили заинтересованность в получении дополнительной информации об этом инфекционном заболевании. Как больные, так и здоровые лица считали, что информацию о туберкулёзе как инфекционном заболевании должны донести до них врачи, здоровые лица отметили, что хотят читать газеты и слушать радиопередачи по выявлению, распространению и профилактике туберкулёза. Большинство больных туберкулёзом лиц знают, что лечение туберкулёза длительно, однако 35% здоровых респондентов считают, что туберкулёз легко излечим, что может создать определённые трудности в формировании у них приверженности к длительному лечению. 


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

188

PHTHISIOLOGY

Светлана Атахановна ХОДЖАЕВА
Динара Намазовна АДЖАБЛАЕВА

Самарқанд Давлат тиббиёт институти

СAМAРҚAНД ШAҲРИ AҲОЛИСИНИНГ СИЛ КAСAЛЛИГИ ҲAҚИДA СAНИТAР

СAВОДХОНЛИГИ


For citation S.A.: Xodjayeva, D.N. Adjablaeva SANITARY LITERACY OF SAMARKAND
POPULATION'S ON QUESTIONS ABOUT TUBERCULOSIS Journal of Biomedicine and
Practice. 2021, vol. 6, issue 3, pp. 188-194


http://dx.doi.org/10.26739/2181-9300-2021-3-110


АННОТАЦИЯ

Беморлар ва соғлом одамлар орасида сил ҳақида маълумотга эгалик даражаси аниқланди.
Беморлар ҳам, соғлом одамлар ҳам бу касаллик ҳақида қўшимча маълумот олишга истак
билдиришди ва бу юқумли касаллик ҳақида уларга врач томонидан ахборот берилиши
лозимлигини таъкидлашди. Соғлом одамлар газета ўқиш ва радио тинглаш йўли билан ҳам
ўзларининг бу касалликни эрта аниқлаш, тарқалиш ва олдини олиш ҳақидаги билимларини
оширишни мумкинлигини эътироф этишди. Беморларни кўпчилиги бу касалликни даволаш
узоқ вақт талаб этишини билади, лекин соғлом одамларини 35% сил тез даволанишига амин.
Бу беморлар орасида узоқ давомли терапияга мойилликни ривожлантиришда муайян
қийинчиликларни туғдириши мумкин.

Калит сузлар:

аҳолини сил ҳақида санитар саводхонлик даражаси, сил, сил хақида маълумот

Светлана Атахановна ХОДЖАЕВА
Динара Намазовна АДЖАБЛАЕВА

Самаркандский Медицинский институт

САНИТАРНАЯ ГРАМОТНОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ ГОРОДА САМАРКАНД В

ВОПРОСАХ ТУБЕРКУЛЁЗА

АННОТАЦИЯ

Установлена информированность как больных туберкулёзом, так и здоровых лиц по вопросам

туберкулёза. Заболевшие туберкулёзом и здоровье лица проявили заинтересованность в
получении дополнительной информации об этом инфекционном заболевании. Как больные,
так и здоровые лица считали, что информацию о туберкулёзе как инфекционном заболевании
должны донести до них врачи, здоровые лица отметили, что хотят читать газеты и слушать
радиопередачи по выявлению, распространению и профилактике туберкулёза. Большинство


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

189

больных туберкулёзом лиц знают, что лечение туберкулёза длительно, однако 35% здоровых
респондентов считают, что туберкулёз легко излечим, что может создать определённые
трудности в формировании у них приверженности к длительному лечению.

Ключевые слова:

санитарная грамотность населения, туберкулёз, информация о туберкулёзе

Svetlana Atahanovna XODJAYEVA
Dinara Namazovna ADJABLAEVA

Samarkand State Medical institute

SANITARY LITERACY OF SAMARKAND POPULATION'S ON QUESTIONS ABOUT

TUBERCULOSIS

ABSTRACT

Conversance on questions about tuberculosis among patients and sound persons was detected.
Patients and health person have shown the interest in reception of additional information on this
infectious disease. As sick, so sound persons considered that information about tuberculosis as
infectious disease must given to them physicians, sound persons have noted that want to read the
newspapers and listen the radio broadcasts on discovery, spreading and preventive maintenance
tuberculosis. Majority patients know that treatment tuberculosis long, however 35% sound
respondent consider that tuberculosis shall easy cure that can create certain difficulties in shaping
beside them adherences to long treatment

Key words:

sanitary literacy of the population, tuberculosis, information on tuberculosis

Кириш.

Ўзбекистон Республикасида сил касаллигини назорат қилиш дастурининг

устувор йўналишларидан бири – бу касалликнинг олдини олиш ва касалланиш даражасини
пасайтиришга қаратилган интенсив профилактика ва эпидемияга қарши тадбирларни амалга
оширишдир [5].

Сил инфекциясининг ўчоқларида санитария-профилактика ишларини олиб бориш

бугунги кунда муҳим аҳамиятга эга, чунки болалар орасида сил билан касалланиш ҳавфи яқин
ва узоқ муддатли алоқалар натижасида, авваламбор, оилавий фокусларда яшовчилар учун
кўпаяди [4].

Касаллик хавфи онанинг, ёки икки ва ундан ортиқ оила аъзоларининг касаллиги ҳамда

сил касаллигидан ўлим ҳолатларининг қайд етилган вазиятларда кучаяди [3]. Эпидемияга
қарши чора-тадбирлар натижасида катталар ва болалар орасида сил касаллигини камайтириш
ёки олдини олиш мумкин. Aфсуски, шаҳар ва қишлоқлар аҳолисининг асосий қисмининг
соғлиғига эътиборининг сустлиги, бошқа иқтисодий ва ижтимоий муаммолар билан боғлиқ
сабаблар туфайли, аҳоли ўртасида профилактика ишларини олиб бориш анча мураккаблашади
[1]. Бир қатор муаллифларнинг фикрига кўра, бу аҳолининг санитария-гигиена
саводхонлигининг пастлиги билан боғлиқ [2].

Бизнинг ишимизнинг

мақсади

– сил касаллиги масалалари бўйича аҳолини гигиеник

жиҳатдан тарбиялашдаги "бўшлиқларни" аниқлаш ва уларни тузатиш усулларини излаш эди.

Материаллар ва усуллар:

Самарқанд вилоят силга қарши курашиш диспансери

шароитида сил касаллиги билан оғриган беморларнинг санитария-гигиена саводхонлиги
ўрганилди. 20-70 ёшли касалхонада даволанаётган 60 нафар беморда социологик сўров
ўтказилди. Таққослаш гуруҳига сил касаллигига чалинмаган 60 соғлом одам киритилди.
Респондентларнинг иккала гуруҳи учун мажбурий шарт бу тиббий маълумотларнинг эга
эмаслиги эди. Маълумотларни йиғиш респондентнинг ижтимоий хусусиятлари, сил касаллиги
тўғрисида асосий маълумотлар ва ахборот манбалари ҳақидаги саволлардан иборат бўлган
махсус сўровнома ёрдамида амалга оширилди. Олинган маълумотларга Microsoft Excel
дастури ёрдамида ишлов берилди.

Натижалар ва уларнинг муҳокамаси:

сил касаллиги билан оғриган беморларнинг

ижтимоий ҳолати тўғрисидаги маълумотларни баҳолашда (1-жадвал) қуйидаги маълумотлар
олинган. Сўралган беморлар орасида 45 ёшдан 70 ёшгача бўлган 40 аёл (66,7%) устунлик


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

190

қилди. Ушбу гуруҳда одамларнинг 40% ўрта маълумотли, 73,3% турмуш қурган, 40%
нафақахўрлар, 93,3% алоҳида уйда яшаган, улар ичида қониқарсиз яшаш шароитига 53,3%
респондентлар эга бўлган, 75,5% - марказлаштирилган сув таъминотининг етишмаслиги қайд
этилди. Респондентларнинг 100% жиноий жавобгарликни рад этишган. Сил касаллиги билан
касалланганлар орасида 13,4% чекувчилар бўлган, улардан 7% кунига 10-15 дона сигарет
чекишган.

Сўровда иштирок этган соғлом одамлар орасида 45 ёшдан 55 ёшгача бўлган эркаклар

(61,7%) устунлик қилишди. Сўралган соғлом одамлар орасида кўпчилик ўрта махсус
маълумотга эга (46,7%), 83,3% уйланган, 46,7% ўз касби бўйича ишчилар, 75,0% ўз уйида
яшаган, аммо уларнинг 58,3% қониқарсиз яшаш шароитларига эга. Респондентларнинг
кўпчилиги (98,3%) судланмаганлардир. Илгари сил касаллиги бўлмаган соғлом одамлар
орасида респондентларнинг 51,7% ёмон одатлар мавжудлигини рад этишган.

1-жадвал

Респондентларнинг ижтимоий кўриниши

Жавоб / савол

касал

соғлом

Абс.

%

Абс.

%

Жинси:

Эркак

20

33,3

37

61,7

Аел

40

66,7

23

38,3

Жами

60

100,0

60

100,0

Маълумоти:

Бошланғич

16

26,7

5

8,3

Ўрта

24

40,0

22

36,7

Ўрта махсус

20

33,3

28

46,7

Тугалланмаган олий

0

0

Олий

0

5

8,3

Жами

60

100,0

60

100,0

Оилавий аҳвол:

Уйланмаган / турмуш

қурмаган

4

6,7

7

11,7

Уйланган / турмуш қурган

44

73,3

50

83,3

бева

12

20,0

3

5,0

Жами

60

100,0

60

100,0

Касби:

Талаба

4

6,7

7

11,7

Ишчи

12

20,0

28

46,7

Ҳизматчи

0

0

4

6,7

Нафақаҳўр

24

40,0

9

15,0

Ногирон

4

6,7

1

1,7

Ишламайман

16

26,7

11

18,3

Жами

60

100,0

60

100,0

Яшаш жойин:

Шаҳсий уй

56

93,3

45

75,0

Ижарадаги уй

4

6,7

13

21,7


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

191

Турар жойлар

0

0

2

3,3

жами

60

100,0

60

100,0

Яшаш шароитлари:

Қониқарли

28

46,7

25

41,7

Қониқарсиз

32

53,3

35

58,3

Жами

60

100,0

60

100,0

Зарарли одатларни мавжудлиги:

Йўқ

52

86,7

31

51,7

Чекиш

4

6,7

14

23,3

Ичиш

0

0

6

10,0

Чекиш ва ичиш

4

6,7

9

15,0

Гиёҳвандлик

0

0

0

0

Жами

60

100,0

60

100,0

Судланганликь:

Мавжуд

0

0

1

1,7

Мавжуд эмас

60

100,0

59

98,3

жами

60

100,0

60

100,0

Самаркад вилояти силга қарши курашиш диспансери шароитида сўроқ қилинган

беморларнинг 80,0% сил касаллигини олдини олиш тўғрисида керакли маълумотни олиш
шарт деб биладилар (2-жадвал), соғлом одамлар орасида эса бу кўрсатгич 63,3% ташкил этди.
Сил касаллиги ҳақида маълумот манбаларини баҳолашда, беморларнинг 66,7% учун энг
маълумотли ва улар учун қулай бўлгани шифокорлар билан суҳбатлар эканлиги аниқланди.
13,3% беморлар шифокор билан суҳбат билан бирга услубий кўрсатмалар орқали
маълумотларни олиш фойдалироқ деб ҳисоблайди. Таққослаш гуруҳида респондентларнинг
23,3% врач билан суҳбатни зарур деб ҳисоблайди, респондентларнинг 20,0% газета ўқишни ва
15,0% респондентлар ушбу масала бўйича радиоэшиттиришларни тинглаш керак деб
ҳисоблайдилар. Сил касаллиги билан оғриган беморлар маълумот олиш учун радио ва
ҳамширалар билан суҳбатлардан фойдаланишни истамайдилар. Соғлом одамлар биз таклиф
қилган барча манбалардан сил касаллиги тўғрисида маълумот олишни зарур деб ҳисоблашади.

Йуталаётган бемордан сил касаллигини юқтириш мумкинми деган саволга ҳар икки

гуруҳдаги респондентларнинг аксарияти ижобий жавоб беришди - 86,7% ва 60,0% холатларда.
Силга қарши касалхонанинг беморлари - 85,0% балғамни ташқарига тупурган бемордан сил
касаллигини юқтириш хавфи мавжуд деб ҳисоблашади. Соғлом респондентларнинг 60,0%
ушбу имкониятни рад этади. Беморларнинг 81,7% сигаретани орқали сил касаллигини
юқтириш мумкин деб ҳисоблашади ва таққослаш гуруҳидаги соғлом одамларнинг 73,3% буни
имконсиз деб ҳисоблашади. Иккала гуруҳдаги респондентларнинг аксарияти - 67,6% ва 83,3%
шприц орқали сил касаллигини юқтириш мумкинлигига ишонишган. Сил касалигига
чалинганларнинг 80,0% ва соғлом одамларнинг 76,7% умумий идишлар оркали сил
касаллигини юқтиришлари мумкинлигини биладилар.

Биринчи гуруҳдаги респондентларнинг аксарияти - 80,0% соғлиғи яхшиланганида

силга қарши дориларни қабул қилишни тўхтатиш мумкин эмаслигига амин. Улар даволаниш
курсининг охирини шифокор белгилашига аминлар. Сил касаллигига чалинган одамларнинг
45 фоизи дори-дармонларни қабул қилмасдан сил касаллигидан тузалиш мумкин деб
ҳисоблашади. Туберкулёз билан касалланган беморларнинг 66,7% сил касаллигини даволаш
кўп вақт талаб этади деб ўйлашади. Респондентларнинг 20 фоизи сил касаллигини даволаш
давомийлиги ҳақида билмаслиги хавотирли. Соғлом одамларнинг ярмида сил касаллигини


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

192

даволаш қийинлигини билишади. Сўровда қатнашганларнинг аксарияти (беморларнинг 93,3%
ва соғлом одамларнинг _71,7%) силга қарши терапия билан бир вақтнинг ўзида спиртли
ичимликлар ва гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш билан мос келмаслигига амин
бўлишган. Сил касаллиги билан касалланган беморларнинг 6,7% дори-дармонларга чидамли
сил касаллиги борлигини билишади, таққослаш гуруҳида эса фақатгина 3,3% одамлар бундай
билимга ега.

2-жадвал

Респондентларнинг сил хақида ҳабардорлиги

Жавоб / савол

касал

соғлом

Абс.

%

Абс.

%

Сизнингча, сил касаллигининг олдини олиш бўйича маълумот олишингиз

керакми?

Ҳа

48

80,0

38

63,3

Йўқ

12

20,0

22

36,7

Жами

60

100

60

100,0

Aхборотнинг қайси шаклини зарур ва қулай деб биласиз?

Шифокор билан

суҳбатлашиш

40

66,7

14

23,3

Ҳамшира билан суҳбат

0

0,0

6

10,0

Радио

0

0,0

9

15,0

Услубий кўрсатмалар

4

6,7

6

10,0

Телевидение

4

6,7

7

11,7

Газета

4

6,7

12

20,0

Шифокор билан

суҳбатлашиш ва услубий

кўрсатмалар

8

13,3

6

10,0

Жами

60

100,0

60

100,0

Сиз йўталаётган бемордан силни юқтириб олишингиз мумкинми?

Ҳа

52

86,7

36

60,0

Йўқ

8

13,3

24

40,0

Жами

60

100,0

60

100,0

Касал одам тупурганда сиз сил касаллигини юқтира оласизми?

Ҳа

51

85,0

24

40,0

Йўқ

9

15,0

36

60,0

Жами

60

100,0

60

100,0

Сигаретни чекиш пайтида сил касаллиги юқиши мумкинми?

Ҳа

49

81,7

16

26,7

Йўқ

11

18,3

44

73,3

Жами

60

100,0

60

100,0

Шприц орқали сил касаллигини юқтира оласизми?

Ҳа

40

66,7

50

83,3

Йўқ

4

6,7

10

16,7

Билмайман

16

26,7

0

Жами

60

100,0

60

100,0

Умумий идишлар орқали сил касаллигини юқтирса бўладими?

Ҳа

48

80,0

46

76,7


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

193

Йўқ

4

6,7

14

23,3

Билмайман

8

13,3

0

Жами

60

100,0

60

100,0

Дори-дармонларни қабул қилмасдан сил касаллигидан тузалиш мумкинми?

Ҳа

3

20,0

27

45,0

Йўқ

12

80,0

26

43,3

Билмайман

7

11,7

Жами

15

100,0

60

100,0

Силни даволаш осонми?

Ҳа

8

13,3

21

35,0

Йўқ

40

66,7

30

50,0

Билмайман

12

20,0

9

15,0

Жами

60

100,0

60

100,0

Даволаш пайтида гиёҳванд моддалар ва спиртли ичимликларни ишлатиш

мумкинми?

Ҳа

1

6,7

17

28,3

Йўқ

14

93,3

43

71,7

Билмайман

Жами

15

100,0

60

100,0

Дори-дармонларга чидамли сил касаллиги мавжудлигини биласизми?

Ҳа

4

6,7

2

3,3

Йўқ

56

93,3

58

96,7

Билмайман

Жами

60

100,0

60

100,0


Умуман олганда, сўров натижаларига кўра сил беморлари ҳам, соғлом одамлар ҳам сил
касаллиги тўғрисида қониқарли маълумотга эга бўлишган.

Хулосалар:

1.

Тадқиқот гуруҳларига киритилганларнинг аксарияти жамиятда яхши мослашишган,
аммо сил касаллиги бўлган одамларнинг билим даражаси ва моддий даражасининг
пастлигига эътиборга лойиқ.

2.

Сил билан касалланган шахслар хамда соғлом инсонлар ушбу юқумли касаллик ҳақида
қўшимча маълумот олишга қизиқиш билдиришди.

3.

Сил беморлари ҳамда соғлом одамлар сил касаллиги ҳақида юқумли касаллик сифатида
маълумотлар шифокорлар томонидан етказиши керак деб ҳисоблашди, соғлом одамлар
сил касаллигини аниқлаш, тарқатиш ва олдини олиш учун газета ўқишни ва
радиоэшиттиришларни тинглашни хоҳлашларини таъкидладилар. Респондентларнинг
кам қисми касаллик ҳақида маълумотни услубий кўрсатмалардан олишни афзал
кўришган.

4.

Сил касаллиги билан касалланган кўпчилик одамлар сил касаллигини даволаш узоқ вақт
талаб этишини билишади, аммо соғлом респондентларнинг 35% сил касаллигини
осонликча даволаш мумкин, бу уларнинг узоқ муддатли даволанишга мойиллигини
шакллантиришда муайян қийинчиликларни туғдириши мумкин деб ҳисоблайди.
Суҳбатга олинган иккала гуруҳнинг деярли барчаси дориларга чидамли сил касаллиги
ҳақида ҳеч нарса билишмаган.


background image

БИОМЕДИЦИНА ВА АМАЛИЁТ ЖУРНАЛИ

|

ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ

|

JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE

№3 | 2021

194

5.

Сил турли тоифадаги аҳолини қамраб олади, шунинг учун ушбу касаллик тўғрисида
маълумотни кулай шаклда етказиш, ахолини бу борада саводхонлигини ошириш жуда
муҳим ва профилактика чоралари орасида етакчи ўринни эгаллаши керак.


Адабиётлар:

1.

Аджаблаева Д.Н. Основные эпидемиологические показатели по туберкулезу органов
дыхания среди детей и подростков в Самаркандской области: состояние проблемы и
возможные пути ее разрешения // Universum: медицина и фармакология. – 2014. – № 9
(10). – С. –33–35.

2.

Ходжаева С.А., Аджаблаева Д.Н. Оценка опасности очагов туберкулёзной инфекции для
проживающих в них детей и подростков

// Журнал кардиореспираторных исследований.

– №2. – Том 1. – 2020. – Стр. 77-80. [Xodjayeva S.A., Adjablaeva D.N. Assessment of dangers
for children and adolescents who are household contact of tuberculosis infection. Journal of
Cardiorespiratory research. 2020, vol. 2, issue 1, pp. 77-80 (In Russ)] DOI 10.26739/2181-
0974-2020-2-1-77-80

3.

Аджаблаева Д.Н. Изучение параметров качества жизни детей и подростков с ВИЧ-
ассоциированным туберкулезом // Туберкулез и болезни легких. – 2020. – Том 98. - №9.
– С. 14-17. [Adzhablaeva D.N. The study of the life quality parameters in children and
adolescents with HIV associated tuberculosis. Tuberculosis and lung diseases, 2020;98(9):14-
17. (In Russ.)] DOI 10.21292/2075-1230-2020-98-9-14-17

4.

Аджаблаева Д.Н. Показатель качества жизни во фтизиопедиатрии // Туберкулез и
болезни легких. – 2018. – Том 96. - №2. – С. 32-35. [Adzhablaeva D.N. Life quality
assessment in phthisiopediatrics. Tuberculosis and lung diseases. 2018;96( 2):32-35. (In Russ.)
] DOI 10.21292/2075-1230-2018-96-2-32-35

5.

Ланг Т. А. Как описывать статистику в медицине. Аннотированное руководство для
авторов, редакторов и рецензентов / Т. А. Ланг, М. С. Сесик; [пер. с англ. под ред. В. П.
Леонова]. – М.: Практическая медицина, 2011. – 480 с.

6.

Мишин В. Ю. Побочное действие противотуберкулёзных препаратов при стандартных и
индивидуализированных режимах химиотерапии / В. Ю. Мишин, В. И. Чуканов, Ю. Г.
Григорьев. – М.: Компьютербург, 2004. – 208 с.

7.

Kaplowitz N. Drag-induced liver disorders: implications for drug development and regulation
// Drug Saf. 2001. – №24. – P.483–490.

8.

Liu Z. X. Immune-mediated drag-induced liver disease / Z. X. Liu, N. Kaplowitz // Clin. Liver
Dis. 2002. – № 6. – P.755–774.

11.

Ostapowicz G. Results of a prospective study of acute liver failure at 17 tertiary care centers in
the United States / G. Ostapowicz, R. J. Fontana, F. V. Schiodt // Ann. Intern. Med. – 2002. –
№ 137. – P. 947–954.

12.

Bakumov, P.A. Klinicheskaja jeffektivnost' taurina v kompleksnom lechenii hronicheskogo
gastrita i jazvennoj bolezni zheludka i dvenadcatiperstnoj kishki, associirovannyh s infekciej
Helicobacter pylori / P.A. Bakumov, E.L. Shestopalova // Vestnik Volgogradskogo
Gosudarstvennogo medicinskogo universiteta. - 2008. - № 1. - С. 61-64.

13.

Severina, T.I. Klinicheskaja i metabolicheskaja jeffektivnost' preparata dibikor u bol'nyh
saharnym diabetom 2 tipa / T.I. Severina [ i dr.] // Farmateka. - 2011. - № 5. - С.116-119.

14.

Selihova, M.S. Znachenie Dibikora v kompleksnom lechenii poslerodovyh infekcionnyh
oslozhnenij / M.S. Selihova // Doktor. Ru. - 2008. - № 6. - С. 27-31.

15.

Zborovskij, A.B. Jeffektivnost' D-penicillamina i metotreksata pri lechenii revmatoidnogo
artrita v zavisimosti ot urovnja revmatoidnyh faktorov raznyh klassov / A.B. Zborovskij [ i dr.]
// Ter. arhiv. - 1999. - Т. 71. - № 1. - С. 60-63



Библиографические ссылки

Аджаблаева Д.Н. Основные эпидемиологические показатели по туберкулезу органов дыхания среди детей и подростков в Самаркандской области: состояние проблемы и возможные пути ее разрешения // Universum: медицина и фармакология. – 2014. – № 9 (10). – С. –33–35.

Ходжаева С.А., Аджаблаева Д.Н. Оценка опасности очагов туберкулёзной инфекции для проживающих в них детей и подростков // Журнал кардиореспираторных исследований. – №2. – Том 1. – 2020. – Стр. 77-80. [Xodjayeva S.A., Adjablaeva D.N. Assessment of dangers for children and adolescents who are household contact of tuberculosis infection. Journal of Cardiorespiratory research. 2020, vol. 2, issue 1, pp. 77-80 (In Russ)] DOI 10.26739/2181-0974-2020-2-1-77-80

Аджаблаева Д.Н. Изучение параметров качества жизни детей и подростков с ВИЧ-ассоциированным туберкулезом Туберкулез и болезни легких. – 2020. – Том 98. - №9. – С. 14-17. [Adzhablaeva D.N. The study of the life quality parameters in children and adolescents with HIV associated tuberculosis. Tuberculosis and lung diseases, 2020;98(9):14-17. (In Russ.)] DOI 10.21292/2075-1230-2020-98-9-14-17

Аджаблаева Д.Н. Показатель качества жизни во фтизиопедиатрии // Туберкулез и болезни легких. – 2018. – Том 96. №2. – С. 32-35. [Adzhablaeva D.N. Life quality assessment in phthisiopediatrics. Tuberculosis and lung diseases. 2018;96( 2):32-35. (In Russ.) ] DOI 10.21292/2075-1230-2018-96-2-32-35

Ланг Т. А. Как описывать статистику в медицине. Аннотированное руководство для авторов, редакторов и рецензентов Т. А. Ланг, М. С. Сесик; [пер. с англ. под ред. В. П. Леонова]. – М.: Практическая медицина, 2011. – 480 с.

Мишин В. Ю. Побочное действие противотуберкулёзных препаратов при стандартных и индивидуализированных режимах химиотерапии / В. Ю. Мишин, В. И. Чуканов, Ю. Г. Григорьев. – М.: Компьютербург, 2004. – 208 с.

Kaplowitz N. Drag-induced liver disorders: implications for drug development and regulation // Drug Saf. 2001. – №24. – P.483–490.

Liu Z. X. Immune-mediated drag-induced liver disease / Z. X. Liu, N. Kaplowitz // Clin. Liver Dis. 2002. – № 6. – P.755–774.

Ostapowicz G. Results of a prospective study of acute liver failure at 17 tertiary care centers in the United States / G. Ostapowicz, R. J. Fontana, F. V. Schiodt // Ann. Intern. Med. – 2002. – № 137. – P. 947–954.

Bakumov, P.A. Klinicheskaja jeffektivnost' taurina v kompleksnom lechenii hronicheskogo gastrita i jazvennoj bolezni zheludka i dvenadcatiperstnoj kishki, associirovannyh s infekciej Helicobacter pylori / P.A. Bakumov, E.L. Shestopalova // Vestnik Volgogradskogo Gosudarstvennogo medicinskogo universiteta. - 2008. - № 1. - С. 61-64.

Severina, T.I. Klinicheskaja i metabolicheskaja jeffektivnost' preparata dibikor u bol'nyh saharnym diabetom 2 tipa / T.I. Severina [ i dr.] // Farmateka. - 2011. - № 5. - С.116-119.

Selihova, M.S. Znachenie Dibikora v kompleksnom lechenii poslerodovyh infekcionnyh oslozhnenij / M.S. Selihova // Doktor. Ru. - 2008. - № 6. - С. 27-31.

Zborovskij, A.B. Jeffektivnost' D-penicillamina i metotreksata pri lechenii revmatoidnogo artrita v zavisimosti ot urovnja revmatoidnyh faktorov raznyh klassov / A.B. Zborovskij [ i dr.] // Ter. arhiv. - 1999. - Т. 71. - № 1. - С. 60-63

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов