G.Mustelinum Miers Ex Watt. G.Barbadense L. Hamda G.Darwinii Watt. Tetraploid turlаri o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar

CC BY f
27-28
1
1
Поделиться
Тошпулатов, А., Кушанов, Ф., Курбанов, А., Халиков, П., & Мамадалиева, Е. (2023). G.Mustelinum Miers Ex Watt. G.Barbadense L. Hamda G.Darwinii Watt. Tetraploid turlаri o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar. Современные аспекты развития фундаментальных наук и вопросы их преподавания, 1(1), 27–28. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/development-fundamental-sciences/article/view/26717
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Gossypium L. taksonomiyasiga oid so'nggi nashrlarga ko'ra Gossypium L. turkumi G.hirsutum L., G.barbadense L., G.tomentosum Nutt ex Seem., G.mustelinum Miers ex Watt., G.darwinii Watt., G.ekmanianum Wittm va G.stephensii kabi 7 ta allatetraploid turni o'z ichiga oladi [1,] [3], [4], [5], [6].. Tetrapioid turlar orasida G.hirsutum L., G.barbadense L. yengil sanoatni tabiiy tola bilan ta'minlovchi madaniy turlar sifatida soha mutaxassislari tomonidan yaxshi o'rganilgan. Qolgan tetraploidlar haqida esa ilmiy nashrlar nisbatan kam bo'lib, ularning seleksion ahamiyati yetarlicha o'rganilmagan. Jumladan, G.mustelinum turi ham poliploid turlar orasida eng kam o'rganilgan tur bo'lib qolmoqda.


background image

Республиканская научно

-

практическая конференция

с международным участием

«Современные аспекты развития фундаментальных

наук и вопросы их преподавания»

27

G.MUSTELINUM MIERS EX WATT. G.BARBADENSE L. HAMDA

G.DARWINII WATT. TETRAPLOID TURL

АRI O‘RTASIDAGI O‘ZARO

MUNOSABATLAR

A.X.

Toshpo‘latov,

F.N. Kushanov

Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi institute

A.Q. Qurbonov, P.X. Xalikov, E.Sh. Mamadaliyeva

O‘zbekiston Milliy universiteti. Toshkent tibbiyot ak

ademiyasi

Gossypium L. taksonomiyasiga oid so‘nggi nashrlarga ko‘ra Gossypium L.

turkumi G.hirsutum L., G.barbadense L., G.tomentosum Nutt ex Seem.,

G.mustelinum Miers ex Watt., G.darwinii Watt., G.ekmanianum Wittm va

G.stephensii kabi 7 ta allatetraploid

turni o‘z ichiga oladi [1,] [3], [4], [5], [6]..

Tetraploid turlar orasida G.hirsutum L., G.barbadense L. yengil sanoatni tabiiy tola

bilan ta’minlovchi madaniy turlar sifatida soha mutaxassislari tomonidan yaxshi

o‘rganilgan. Qolgan tetraploidlar haqida esa ilmiy nashrlar nisbatan kam bo‘lib,

ularning seleksion ahamiyati yetarlicha o‘rganilmagan.

Jumladan, G.mustelinum

turi ham poliploid turlar orasida eng kam o‘rganilgan tur bo‘lib qolmoqda.

Ushbu tadqiqot ishida G.mustelinum turining G.barbedense turi b

ilan o‘zaro

munosabatlari va ular ishtirokidagi duragay avlodlarda morfobiologik va

qimmatli xo‘jalik belgilari (xususan, tuz stressiga chidamlilik xususiyati)

irsiylanishini o‘rganish asosiy maqsad qilib о

lindi. Tadqiqotning dastlabki

natijalari sifatida G.mustelinum turini G.barbadense turichi xilma-xilligi va

G.darwinii turi bilan o‘zaro duragaylash asosida ulardagi ko‘sak va to‘liq urug‘lar

tugilishi ko‘rsatkichlari o‘rganildi.

Tadqiqot ob’yekti va usl

ublari

Tadqiqot ishida

Gossypium mustelinum

Miers ex Watt.,

Gossypium

barbadense

L. turichi xilma-xilligi ssp.ruderale f.parnat, ssp.

ruderale

f.

pisco

,

ssp.

vitifolium

f.

brasiliense

,

Gossypium

darwinii

Watt. tetraploid tur va shakllaridan

foydalanildi. Tadqiqotlar davomida turlaro duragaylash, fenologik kuzatish

usullaridan foydalanildi.

Tadqiqot natijalari

G‘o‘za genofondida jamlangan qimmatli belgi va xususiyatlardan

foydalanib, yangi donorlarni yaratishda turlararo va turicha duragaylash

usulining ahamiya

ti muhimdir. Bunda, ko‘sak va undagi to‘liq urug‘larning

tugilish foizi yuqori yoki past bo‘lishi turlar o‘rtasidagi filogenetik

munosabatlarga va gullash biologiyasiga bog‘liqdir.

Tadqiqot namunalari o‘rtasida turlararo duragaylash ishlari 2022

-yilning

iyun va iyul oylarida amalga oshirildi. Turlardagi belgi va xususiyatlarining

avlodlarda irsiylanish darajasiga oydinlik kiritish uchun retsiprok usulda turlaro

duragaylash amalga oshirildi

ва

natijada 8ta duragay kombinatsiyalar olindi.


background image

Республиканская научно

-

практическая конференция

с международным участием

«Современные аспекты развития фундаментальных

наук и вопросы их преподавания»

28

Bunda eng yuqori ko‘sak tugilish foizi

G.mustelinum

× ssp.

ruderale

pisco

kombinatsiyasida kuzatilib

80 % ni tashkil etdi. Eng past ko‘rsatkich esa ssp.

vitifolium

f.brasiliense

×

G.mustelinum

kombinatsiyasida

9,1 % ekanligi

kuzatildi. Shuni aytib o‘tish lozimki, namunalar orasida ssp.

vitifolium

f.

brasiliense

shakli kuchli fotoperiodizm-

ta’sirchan ekanligi, (qisqa kun rejimi sun’iy hosil

qilingan)

G.mustelinum

turi bilan gullash fazasi nisbatan mos kelmaganligi tufayli,

chatishtirishlar soni qolgan kombinatsiyalarga nisbatan kam bo‘ldi.

Eng yuqori urug‘ tugilish foizi esa ssp.

ruderale

pisco × G.

mustelinum

kombinatsiyasida o‘rtacha –

90,3 % ni tashkil etgan bo‘lsa, eng past ko‘rsatkich

G.mustelinum

×

G.darwinii

kombinatsiyasida kuzatilib, o‘rtacha –

44,8 % ekanligi

aniqlandi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:

1.

Абдуллаев

,

А

.

А

.,

Дариев

,

А

.

С

.,

Омельченко

,

М

.

В

.,

Клят

В

.

П

.,

Ризаева

,

С

.

М

.,

Сайдалиев

Х

.,

Амантурдиев

А

.

Б

.,

Халикова

М

.

Б

.

Атлас

рода

Gossypium L.

Ташкент

:

Фан

, 2010.-364

с

.

2.

Доспехов Б.А. Методика полевого опыта Москва: Агропромиздат,

1985.

351с

3. Fryxell P.A., A revised taxonomic interpretation of Gossypium (Malvacea)

// Rheedea, 1992.

№2. –

Р

. 108-165

4. Grover E.C., Zhu X., Grupp K.K., Jareczek J.J., Gallagher J.P., Szadkowski E.,

Seijo J.G., Wendel J.F. Molecular confirmation of species status for the

allopolyploid cotton species, Gossypium ekmanianum Wittmack January 2014.

Genetic Resources and Crop Evolution 62 (1); DOI:10.1007/s10722-014-0138-x

5. Joseph P.G, Corrinne E.G, Kristen R, Matthew M, and Wendel J.F. A New

Species of Cotton from Wake Atoll, Gossypium stephensii (Malvaceae) Systematic

Botany 2017, 42(1): pp. 115

123;DOI10.1600/036364417X694593

6. Wendel J.F., Olson P.D., Stewart J.M. Genetic diversity, introgression, and

independent domestication of old world cultivated cottons American Journal of Botany,

Vol. 76, No. 12 (Dec., 1989), pp. 1795-1806; https://doi.org/10.2307/2444478

7.

Икрамова, Зулфия Адиловна, and Назира Тиллаходжаевна

Алимходжаева. "Использование железосодержащих отходов промышленности

в производстве цветных глушеных глазурей." Universum: технические науки

10

(11) (2014): 3.

8.

Бабаханова, З. А. "ПОЛУЧЕНИЕ ТЕХНИЧЕСКОЙ КЕРАМИКИ

МЕТОДОМ КОНТРОЛИРОВАННОГО ПИРОЛИЗА С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ

АКТИВНЫХ НАПОЛНИТЕЛЕЙ."

ХИМИЯ И ХИМИЧЕСКАЯ ТЕХНОЛОГИЯ:

ДОСТИЖЕНИЯ И ПЕРСПЕКТИВЫ. 2018.

9.

Абзалова, Шахноза Рустамовна, and Сурайё Хакимовна Икрамова.

"Морфологические изменения в печени при интоксикации нитритами и

нитратами в эксперименте."

Молодой ученый

16 (2017): 15-17.

10.

Турсунов, Д. Х., Д. А. Кадирова, and Р. А. Сабирова. "Нарушение

функции эндотелия при сахарном диабете."

(2017).

Библиографические ссылки

Абдуллаев, А.А., Дариев, А.С., Омельченко, М.В., Клят В.П., Ризаева, С.М., Сайдалиев X., Амантурдиев А.Б., Халикова М.Б. Атлас рода Gossypium L. - Ташкент: Фан, 2010.-364с.

Доспехов Б.А. Методика полевого опыта Москва: Агропромиздат, 1985.-351с

Fryxell Р.А., A revised taxonomic interpretation of Gossypium (Malvacea) //Rheedea, 1992. - №2. - P. 108-165

Grover E.C., Zhu X., Grupp K.K., Jareczek J.J., Gallagher J.P., Szadkowski E., Seijo J.G., Wendel J.F. Molecular confirmation of species status for the allopolyploid cotton species, Gossypium ekmanianum Wittmack January 2014. Genetic Resources and Crop Evolution 62 (1); D01:10.1007/sl0722-014-0138-x

Joseph P.G, Corrinne E.G, Kristen R, Matthew M, and Wendel J.F. A New Species of Cotton from Wake Atoll, Gossypium stephensii (Malvaceae) Systematic Botany 2017, 42(1): pp. 115-123;DOI10.1600/036364417X694593

Wendel J.F., Olson P.D., Stewart J.M. Genetic diversity, introgression, and independent domestication of old world cultivated cottons American Journal of Botany, Vol. 76, No. 12 (Dec., 1989), pp. 1795-1806; https://doi.org/10.2307/2444478

Икрамова, Зулфия Адиловна, and Назира Тиллаходжаевна Алимходжаева. "Использование железосодержащих отходов промышленности в производстве цветных глушеных глазурей." Universum: технические науки 10 (11) (2014): 3.

Бабаханова, 3. А. "ПОЛУЧЕНИЕ ТЕХНИЧЕСКОЙ КЕРАМИКИ МЕТОДОМ КОНТРОЛИРОВАННОГО ПИРОЛИЗА С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ АКТИВНЫХ НАПОЛНИТЕЛЕЙ." ХИМИЯ И ХИМИЧЕСКАЯ ТЕХНОЛОГИЯ: ДОСТИЖЕНИЯ И ПЕРСПЕКТИВЫ. 2018.

Абзалова, Шахноза Рустамовна, and Сурайё Хакимовна Икрамова. "Морфологические изменения в печени при интоксикации нитритами и нитратами в эксперименте." Молодой ученый 16 (2017): 15-17.

Турсунов, Д. X., Д. А. Кадирова, and Р. А. Сабирова. "Нарушение функции эндотелия при сахарном диабете." (2017).

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов