144
7. Pourbahreini, F.“The Effect of Neuro
-Linguistic Programming Technique on
Enhancing Grammatical Knowledge of Iranian EFL Learners at Intermediate
Level”,2015, English for Specific Purposes World, ISSN, 1682
-3257, 44(16), 1-17.
8. Silva, D. “Contributions of neurolinguistic programming in school education.
EC Neurology”, 2017, 1, 10
-13. https://www.ecronicon.com/ecne/si/ECNE-01-SI-
9. Isakulova N. METHODS OF USING COURSES OF OPEN EDUCATION IN
IMPROVING MEDIA OF COMPETENCE OF STUDENTS (ON THE EXAMPLE OF ENGLISH)
//European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol.
–
2019.
–
Т.
7.
–
№. 5.
B
O‘
LAJAK MUHANDISLARNI KOMPYUTER MODELLASHTIRISH K
O‘
NIKMALARINI
TAKOMILLASHTIRISH TAMOYILLARI
Axadova Komila Said qizi,
JizPI tayanch doktoranti,
O‘
zbekiston
Annotatsiya.
Ushbu
maqolada
b
o‘
lajak
muhandislarning
kompyuter
modellashtirish k
o‘
nikmalarini takomillashtirishning tamoyillari va uni oshirish uchun
metodik tavsiyalar keltirilgan.
Kalit
s
o‘
zlar:
muhandislar,
kompyuter
modellashtirish,
matematik
modellashtirish, metodik tavsiyalar.
Kompyuter modellashtirish zamonaviy muhandislar uchun muhim vosita b
o‘
lib,
ularga murakkab tizimlarni qurishdan oldin loyihalash va sinovdan
o‘
tkazish imkonini
beradi. Kompyuterni modellashtirish b
o‘
lajak muhandislar uchun muhim k
o‘
nikmadir,
chunki bu ularga boshqariladigan muhitda murakkab tizimlarni simulyatsiya qilish va
o‘
rganish imkonini beradi. Bu yangi mahsulotlar va jarayonlarni loyihalash, mavjudlarini
yaxshilash va muammolarni bartaraf etish uchun ishlatilishi mumkin.
B
o‘
lajak
muhandislarning
kompyuterni
modellashtirish
k
o‘
nikmalarini
oshirishning ba'zi tamoyillari:
talabalarga matematika va informatika fanidan mustahkam asos yaratish.
Kompyuterda modellashtirish matematik va hisoblash tamoyillariga asoslanadi, shuning
uchun talabalar uchun bu sohalarda mustahkam poydevor b
o‘
lishi muhimdir;
talabalarni turli xil kompyuter modellashtirish dasturlari va vositalari bilan
tanishtirish. K
o‘
p turli xil kompyuter modellashtirish dasturiy paketlari va vositalari
mavjud b
o‘
lib, ularning har biri
o‘
zining kuchli va zaif tomonlariga ega. Talabalar ish
uchun t
o‘g‘
ri tanlashlari uchun ushbu paketlar va vositalarning xilma-xilligi bilan
tanishishlari muhimdir;
talabalarga kompyuter modelini real muammolarga q
o‘
llash imkoniyatini berish.
Kompyuterda modellashtirishni
o‘
rganishning eng yaxshi usuli - bu qilish. Talabalarga
o‘
zlarining muhandislik kurslarida kompyuter modellarini real muammolarga q
o‘
llash
imkoniyati berilishi kerak;
talabalarni boshqa talabalar va mutaxassislar bilan hamkorlik qilishga undash.
Kompyuterni modellashtirish k
o‘
pincha birgalikdagi jarayondir. Talabalarni bir-biridan
o‘
rganish va murakkab muammolarni hal qilish uchun boshqa talabalar va mutaxassislar
bilan hamkorlik qilishga undash kerak;
145
kompyuterni modellashtirish tamoyillarini tushunish. Bunga kompyuter
modellarining har xil turlarini, ular asosidagi matematik va fizik printsiplarni va har bir
turdagi modelning kuchli va cheklovlarini tushunish kiradi;
matematika va informatika sohasida mustahkam poydevorga ega b
o‘
lish. Bu
kompyuter modellarini ishlab chiqish va ulardan foydalanish uchun juda muhimdir.
Muhandislar kod yozishlari, raqamli usullarni tushunishlari va q
o‘
llashlari va
ma'lumotlarni tahlil qilishlari kerak;
muammolarni aniqlash va hal qilish. Kompyuter modellashtirish keng k
o‘
lamli
muammolarni hal qilish uchun ishlatilishi mumkin. Muhandislar muammoning asosiy
elementlarini aniqlay olishlari, muammoni aks ettirish uchun kompyuter modelini ishlab
chiqishlari va echimlarni yaratish uchun modeldan foydalanishlari kerak;
kompyuter modellarini tasdiqlash va tekshirish imkoniyatiga ega b
o‘
lish.
Kompyuter modellari aniq va ishonchli b
o‘
lishini ta'minlash muhimdir. Muhandislar
o‘
zlarining modellarini eksperimental ma'lumotlar yoki tahliliy natijalar bilan
taqqoslash orqali tasdiqlashlari kerak.
Ushbu tamoyillarga q
o‘
shimcha ravishda, kelajakdagi muhandislarning kompyuter
modellashtirish k
o‘
nikmalarini yaxshilash uchun bir qator ishlar qilish mumkin. Bularga
quyidagilar kiradi:
talabalarga muhandislik kurslarida kompyuter modellashtirish haqida ma'lumot
olish imkoniyatini berish. Bu nazariy va amaliy tajribani
o‘
z ichiga olishi kerak;
talabalarni kompyuter modellashtirishni
o‘
z ichiga olgan ilmiy loyihalarda ishtirok
etishga undash. Bu talabalar uchun haqiqiy tajriba orttirish va k
o‘
nikmalarini
rivojlantirishning ajoyib usuli;
kompyuter modellashtirish dasturini talabalar uchun taqdim etish. Bu ularga
o‘
z
mahoratlarini mashq qilish va
o‘
z modellarini ishlab chiqish imkonini beradi;
talabalarga tajribali mutaxassislar bilan muloqot qilish imkoniyatini berish. Buni
xorijiy mutaxassislarning ma'ruzalari, seminarlar yoki amaliyotlar orqali amalga
oshirish mumkin.
Ushbu tamoyillarga rioya qilish va ushbu qadamlarni q
o‘
yish orqali biz kelajakdagi
muhandislarning kompyuter modellashtirish k
o‘
nikmalarini oshirishimiz va ularni duch
keladigan murakkab muammolarni hal qilishga tayyorlashimiz mumkin.
Turli xil tijorat va ochiq manbali kompyuter modellashtirish dasturlari t
o‘
plamlari
mavjud. Har bir dasturiy ta'minot t
o‘
plami
o‘
zining kuchli va zaif tomonlariga ega,
shuning uchun aniq modellashtirish vazifasiga mos keladiganini tanlash muhimdir.
Kompyuter modellashtirish haqida kitoblar va maqolalarni
o‘
qing. Kompyuterni
modellashtirish tamoyillari va texnikasi haqida k
o‘
proq bilib olishga yordam beradigan
bir qator ajoyib manbalar mavjud.
Kompyuter modellashtirish b
o‘
yicha konferensiyalar va seminarlarda qatnashing.
Bu soha mutaxassislaridan
o‘
rganish va kompyuter modellashtirishga qiziqqan boshqa
odamlar bilan muloqot qilishning ajoyib usuli.
Kompyuter modellashtirish hamjamiyatiga q
o‘
shiling. Savollar berishingiz,
tavsiyalar almashishingiz va boshqa kompyuter modelerlari bilan hamkorlik qilishingiz
mumkin b
o‘
lgan bir qator onlayn va oflayn jamoalar mavjud.
Kompyuterni modellashtirish uchun juda k
o‘
p turli xil dasturiy ta'minot paketlari
mavjud b
o‘
lib, ularning har biri
o‘
zining kuchli va zaif tomonlariga ega. Talabalarga ular
hal qilmoqchi b
o‘
lgan muammo uchun t
o‘g‘
ri dasturiy ta'minot paketini tanlashni
o‘
rgatish kerak.
146
Talabalar natijalarga tayanishdan oldin
o‘
zlarining kompyuter modellarini
tasdiqlay olishlari muhimdir. Buni model natijalarini eksperimental ma'lumotlar yoki
boshqa modellar natijalari bilan taqqoslash orqali amalga oshirish mumkin.
Kompyuter modellari juda k
o‘
p ma'lumotlarni ishlab chiqishi mumkin, shuning
uchun talabalar
o‘
zlarining modellari natijalarini boshqa muhandislar va manfaatdor
tomonlarga samarali etkazishlari muhimdir.
Kompyuterda modellashtirish dasturiy ta'minot paketlari uchun hujjatlar quruq
b
o‘
lishi mumkin, ammo dasturiy ta'minotdan samarali foydalanishni
o‘
rganish uchun uni
diqqat bilan
o‘
qib chiqish muhimdir.
Internetda va darsliklarda kompyuterni modellashtirish asoslarini
o‘
rgatadigan
k
o‘
plab
o‘
quv q
o‘
llanmalari mavjud.
Kompyuterni modellashtirish k
o‘
nikmalarini oshirishning eng yaxshi y
o‘
li ularni
muntazam ravishda ishlatishdir.
O‘
zingizning loyihalaringizda kompyuter modelini
q
o‘
llash yoki boshqalarga
o‘
z loyihalarida yordam berish imkoniyatlarini topishga
harakat qiling.
Boshqa muhandislar va olimlar bilan hamkorlik qilish kompyuter modellashtirish
haqida yangi narsalarni
o‘
rganish va murakkab muammolarni hal qilishning ajoyib usuli
b
o‘
lishi mumkin.
Ushbu tamoyillar va tavsiyalarga rioya qilish orqali
o‘
qituvchilar b
o‘
lajak
muhandislarga 21-asr ishchi kuchida muvaffaqiyatga erishish uchun zarur b
o‘
lgan
kompyuterni modellashtirish k
o‘
nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati:
1.
Axadova, K. (2023). B
O‘
LAJAK MUHANDISLARNI KASBIY FAOLIYATGA
TAYYORLASHDA Q
O‘
LLANILADIGAN ZAMONAVIY METODLAR.
O‘
ZBEKISTON MILLIY
UNIVERSITETI. https://doi.org/https://doi.org/10.5281/zenodo.7807515
2.
Ахадова, К. (2023). Raqamlashtirish davrida informatika va matematik
modellashtirish b
o‘
lajak muhandislarning kasbiy faoliyati uchun asos sifatida.
Современные тенденции инновационного развития науки и образования в
глобальном мире, 1(3), 74–
77. https://doi.org/10.47689/ STARS.university-pp74-77
3.
Axadova,
Komila.
"TEXNIK
OLIY
TA’LIMDA
MATEMATIKANING
MUTAXASSISLIK FANLARI BILAN INTEGRATSIYASINI TA’MINLASH VOSITALARI."
Science and innovation (2022).
4.
Axadova, K. “BO‘
LAJAK MUHANDISLARNING MATEMATIK KOMPETENTLIGINI
RIVOJLANTIRISH MASALALARI”. Namangan Davlat Universiteti, 2022.
5.
Isakulova N. METHODS OF USING COURSES OF OPEN EDUCATION IN
IMPROVING MEDIA OF COMPETENCE OF STUDENTS (ON THE EXAMPLE OF ENGLISH)
//European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol.
–
2019.
–
Т.
7.
–
№. 5.
TA’LIM JARAYONI SAMARADORLIGINI OShIRIShDA RAQAMLI
TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH
Shodmonov Sh.S., TDPU professori,
Raximov X.Yu., TDPU magistri,
O‘
zbekiston
Annotatsiya.
Mazkur
maqolada
ta’lim
-tarbiya
jarayonida
raqamli
texnologiyalardan foydalanishning zarurati, afzalliklari va masofaviy
ta’lim
sohasidan
foydalanish b
o‘
yicha statistikalar berilgan.Raqamli texnologiyalardan foydalanish va
