ILMIY VA PROFESSIONAL TA’LIM JARAYONIDA MULOQOT, FAN VA MADANIYATLAR
INTEGRATSIYASI
296
Samarkand State Institute of Foreign Languages
PEDAGOGIK OTM TALABALARINING MUSTAQIL FIKRLASHINI
RIVOJLANTIRISHDA VIRTUAL MUZEY VA SUN’IY INTELLEKT
IMKONIYATLARIDAN FOYDALANISH
Vohidova Norposhsha, professor
Nizomiy nomidagi ToshDPU
Yusupova Mohinur
Nizomiy nomidagi ToshDPU magistranti
Annotatsiya
: Zamonaviy ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalar, xususan, sun’iy
intellekt va virtual muzeylar muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ushbu texnologiyalar ta’lim
samaradorligini oshirish, talabalarni ilmiy izlanishga yo‘naltirish va mustaqil fikrlash
qobiliyatlarini rivojlantirish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Sun’iy intellekt tizimlari inson
tafakkur jarayonlarini taqlid qilish, yangi bilimlarni o‘zlashtirish va interfaol ta’lim muhitini
shakllantirishga yordam beradi. Virtual muzeylar esa tarixiy va madaniy obidalarni o‘rganish,
mustaqil tadqiqot olib borish va o‘quv jarayonini qiziqarli qilish uchun samarali vosita bo‘lib
xizmat qiladi. Ushbu maqolada sun’iy intellekt va virtual muzeylarning ta’lim tizimidagi o‘rni,
ularning afzalliklari va ta’lim samaradorligini oshirishdagi roli tahlil etilgan.
Kalit so‘zlar: ta’lim, innovatsion texnologiyalar, sun’iy intellekt, virtual muzeylar,
axborot texnologiyalari, interfaol ta’lim, ilmiy izlanish, mustaqil fikrlash, ta’lim
samaradorligi, zamonaviy o‘quv jarayoni.
Kirish
Zamonaviy ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalar, xususan, sun’iy intellekt va
virtual muzeylar muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ta’lim jarayonining samaradorligini oshirish,
talabalarni ilmiy izlanishga yo‘naltirish va mustaqil fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirishda
raqamli texnologiyalardan foydalanish zaruratga aylanmoqda. Pedagogik oliy ta’lim
muassasalarida ta’lim berish jarayonida virtual muzey va sun’iy intellektdan foydalanish
talabalar tafakkurini mustaqil rivojlantirishga xizmat qilishi mumkin.
Adabiyot tahlili va metodologiya
Bugungi kunda sun’iy intellekt texnologiyalari keng qo‘llanilmoqda va bu jarayon ta’lim
sohasiga ham katta ta’sir ko‘rsatmoqda. Sun’iy intellekt inson tafakkur jarayonlarini taqlid qilish,
ma’lumotlarni qayta ishlash va yangi bilimlarni o‘zlashtirish imkonini beruvchi texnologiyalar
to‘plamidir. Ushbu tizimlar o‘z tajribasidan o‘rganish, yangi sharoitlarga moslashish va ilgari
faqat inson tomonidan amalga oshiriladigan vazifalarni bajara olish qobiliyatiga ega.
Zamonaviy axborot texnologiyalarining ta’limdagi roli
Zamonaviy texnologiyalar ta’lim tizimining samaradorligini oshirishda muhim o‘rin tutadi.
Ularning rivojlanishi natijasida o‘quv jarayonini interaktiv tarzda tashkil etish va ta’lim
resurslarini boyitish imkoniyati paydo bo‘ldi. Bugungi kunda ta’lim jarayonida
foydalanilayotgan asosiy texnologik yondashuvlar quyidagilardan iborat:
1. Ta’lim vositalarini joriy etish.
2. Ta’lim-uslubiy komplekslarni shakllantirish.
3. Multimedia tizimlarini qo‘llash.
Virtual muzeylarning ta’lim tizimidagi o‘rni
Virtual muzeylar ta’lim jarayonida interaktiv o‘rganish imkoniyatini taqdim etuvchi
zamonaviy vosita hisoblanadi. Ular orqali talabalar tarixiy va madaniy obidalar bilan tanishishi,
mustaqil o‘rganish va tahlil qilish ko‘nikmalarini rivojlantirishi mumkin. Virtual muzeylarning
asosiy afzalliklari quyidagilardan iborat:
- Tarixiy va ilmiy ma’lumotlarni real holatga yaqin tarzda o‘rganish.
- Mustaqil ilmiy izlanish va tanqidiy tafakkurni shakllantirish.
- O‘quv jarayonini yanada interfaol va qiziqarli qilish.
- O‘zlashtirish darajasini oshirish va bilimlarni mustahkamlash.
ILMIY VA PROFESSIONAL TA’LIM JARAYONIDA MULOQOT, FAN VA MADANIYATLAR
INTEGRATSIYASI
297
Samarkand State Institute of Foreign Languages
Xulosa
Zamonaviy axborot texnologiyalarining ta’lim tizimidagi o‘rni tobora ortib bormoqda.
Sun’iy intellekt va virtual muzeylar ushbu jarayonda muhim vosita sifatida xizmat qilib, o‘quv
jarayonini yanada samarali tashkil etishga yordam beradi. Innovatsion ta’lim texnologiyalari
yosh avlodning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantirish, ularning ilmiy izlanishlarini qo‘llab-
quvvatlash va ta’lim jarayonini interfaol shaklda olib borish uchun katta imkoniyatlar yaratadi.
Kelajak avlodi uchun sifatli ta’lim yaratish zamonaviy texnologiyalar va sun’iy intellektdan
samarali foydalanish bilan chambarchas bog‘liq.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and
assessing. Longman.
2.
Bransford, J. D., Brown, A. L., & Cocking, R. R. (2000). How People Learn. National
Academies Press.
3.
Daniela, L. (2020). Virtual Museums as Learning Agents. Sustainability.
4.
Facione, P. A. (2011). Critical Thinking: What It Is and Why It Counts. Insight Assessment.
5.
Falk, J. H., & Dierking, L. D. (2013). The Museum Experience Revisited. Routledge.
6.
Hattie, J. (2009). Visible Learning. Routledge.
7.
Makhzuna Sh Ismatova. Development of coaching technologies in the educational space of
the university. Current Research Journal of Pedagogics 2021.
https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=0mLmjKEAAAAJ&c
itation_for_view=0mLmjKEAAAAJ:UebtZRa9Y70C
8.
FK Abduraximova. Features of the concept of" destiny. English and Uzbek proverbs.
Society and innovations. 2023.
https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=hXRYYwIAAAAJ&
citation_for_view=hXRYYwIAAAAJ:L8Ckcad2t8MC
9.
Яхшиев, А. А. (2021). Немис тили оғзаки нутқи тизимида фразеологик бирликларнинг
семантик-дискурсив мақоми. Филология фанлари доктори (DSc) диссертацияси
автореферати. Самарқанд: СамДЧТИ, 75.
10.
Яхшиев, А. А. (2024). ДИАЛОГИЧЕСКАЯ РЕЧЬ ОСНОВНАЯ ФОРМА
РАЗГОВОРНОЙ РЕЧИ. Academic research in educational sciences, 5(CSPU Conference 1),
111-122.
11.
Yaxshiyev, A. (2022). The Contextual-Explicit Possibilities Of Variation Of The
Phraseological Unit (Phe) In National Speech. Journal of Positive School Psychology, 6(9),
4784-4787.
12.
Пардаева, И. (2020). Идея, художественность, содержание и порядок. Иностранная
филология: язык, литература, образование, (1 (74)), 74-77.
13.
Pardaeva, I. M. (2014). ON THE EXAMPLE OF THE ARTISTIC AND HISTORICAL
PROSE OF NAVOI IN TURKISH. The Way of Science, 73.
14.
Mamayunusovna, P. I. (2021). BOBURNOMA. AS A HISTORICAL AND LITERARY
SOURCE. Thematics Journal of Social Sciences, 7(5).
