ВОЗМОЖНОСТИ ПРОФИЛАКТИКИ АТРОФИЧЕСКОЙ ТРАНСФОРМАЦИИ СЛИЗИСТОЙ ОБОЛОЧКИ ЖЕЛУДКА В БУХАРСКОЙ ОБЛАСТИ

ВАК
inLibrary
Google Scholar
Выпуск:
CC BY f
7-11
60
5
Поделиться
Абдуллаева, У. (2022). ВОЗМОЖНОСТИ ПРОФИЛАКТИКИ АТРОФИЧЕСКОЙ ТРАНСФОРМАЦИИ СЛИЗИСТОЙ ОБОЛОЧКИ ЖЕЛУДКА В БУХАРСКОЙ ОБЛАСТИ. Журнал вестник врача, 1(3), 7–11. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/doctors_herald/article/view/1996
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Наиболее часто атрофический гастрит развивается как следствие естественного течения длительно существующего хронического активного гастрита, вызванного h. pylori (HP). В период с 2015 по 2019 г. был проведен ретроспективный анализ амбулаторных карт и историй болезней 152 больных с некардиальным раком желудка (РЖ) в Бухарском филиале Республиканского специализированного научно-практического центра онкологии и радиологии. Во втором этапе проведено выявление возможных причин РЖ у населения Бухарской области (БО). На основании результатов исследования был разработан персонифицированный алгоритм формирования групп риска атрофических процессов слизистой оболочки желудка (АПСОЖ).

Похожие статьи


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

6

ОРИГИНАЛЬНЫЕ СТАТЬИ

ORIGINAL ARTICLES

Кириш.

Сурункали гастрит (СГ) - бу морфологик жиҳатдан ошқозон шиллиқ қаватида

(ОШҚ) яллиғланиш ва дистрофик жараѐнларнинг борлиги, унинг прогрессив атрофияси,
функционал ва тузилиш ўзгаришлари билан тавсифланадиган сурункали касалликлар гу-
руҳи. Гастрит турли хил клиник кўринишларга эга бўлиши ѐки асимптоматик бўлиши мум-
кин [1, 7, 9]. Бинобарин, СГ биринчи навбатда морфологик тушунча. СГда яллиғланиш
ОШҚ билан чегараланади. Сурункали яллиғланиш натижасида функционал фаол без
тўқималарининг массаси камаяди, яъни атрофик гастрит ривожланади [2, 5]. Минтақанинг
бошқа мамлакатлари қатори Ўзбекистон ҳам ошқозон-ичак саратони билан касалланиш да-
ражаси юқори бўлган, аҳолини НР билан юқтириш даражаси юқори бўлган мамлакатларга
киради [6].

Атрофик гастрит билан касалланиш ѐшга қараб ортади. 60 ѐшдан ошган одамларнинг

80% дан кўпроғида ОШҚ биопсиясида турли даражадаги атрофик гастрит топилганлиги

УДК 616.342-002:579.841.5-616.33-006.6-02

БУХОРО ВИЛОЯТИДА ОШҚОЗОН ШИЛЛИҚ ҚАВАТИНИНГ АТРОФИК

ЎЗГАРИШИНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

У. К. Абдуллаева

Бухоро давлат тиббиѐт институти, Бухоро, Ўзбекистон

Таянч сўзлар:

нокардиал ОС, НР, сурункали атрофик гастрит, алгоритм.

Ключевые слова:

некардиальный рак желудка, h. pylori, хронический атрофический гастрит, алгоритм.

Keywords:

noncardiac gastric cancer, h.pylori, chronic atrophic gastritis, algorithm.

Кўпинча атрофик гастрит h.pylori (HP) томонидан келиб чиққан узоқ муддатли сурункали фаол гастрит-

нинг таббий кечиши натижасида ривожланади. 2015 йилдан 2019 йилгача бўлган даврда Республика ихтисо-
слаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий марказининг Бухоро филиалида амбулатория картала-
ри ва нокардиал ошқозон саратони (ОС) билан касалланган 152 беморнинг касаллик тарихи ретроспектив
таҳлил қилинди. Иккинчи босқичда Бухоро вилояти (БВ) аҳолисида ОСнинг мумкин бўлган сабабларини
аниқлаш ишлари олиб борилди. Тадқиқот натижаларига кўра, ошқозон шиллиқ қаватининг атрофик жараѐнла-
ри (ОШҚАЖ) учун хавф гуруҳларини шакллантиришнинг махсус алгоритми ишлаб чиқилди.

ВОЗМОЖНОСТИ ПРОФИЛАКТИКИ АТРОФИЧЕСКОЙ ТРАНСФОРМАЦИИ СЛИЗИСТОЙ

ОБОЛОЧКИ ЖЕЛУДКА В БУХАРСКОЙ ОБЛАСТИ

У. К. Абдуллаева

Бухарский государственный медицинский институт, Бухара, Узбекистан

Наиболее часто атрофический гастрит развивается как следствие естественного течения длительно

существующего хронического активного гастрита, вызванного h. pylori (HP). В период с 2015 по 2019 г. был
проведен ретроспективный анализ амбулаторных карт и историй болезней 152 больных с некардиальным ра-
ком желудка (РЖ) в Бухарском филиале Республиканского специализированного научно-практического цен-
тра онкологии и радиологии. Во втором этапе проведено выявление возможных причин РЖ у населения Бу-
харской области (БО). На основании результатов исследования был разработан персонифицированный алго-
ритм формирования групп риска атрофических процессов слизистой оболочки желудка (АПСОЖ).

POSSIBILITIES FOR THE PREVENTION OF ATROPHIC TRANSFORMATION

OF THE GASTRIC MUCOSA IN THE BUKHARA REGION

U. Q. Abdullayeva

Bukhara State Medical Institute, Bukhara, Uzbekistan

Most often, atrophic gastritis develops as a consequence of the natural course of long-standing chronic active

gastritis caused by h.pylori (HP). In the period from 2015 to 2019, a retrospective analysis of outpatient cards and case
histories of 152 patients with noncardiac stomach cancer (GC) was carried out at the Bukhara branch of the Republi-
can Specialized Scientific and Practical Center of Oncology and Radiology. In the second stage, the identification of
possible causes of gastric cancer in the population of the Bukhara region (BO) was carried out. Based on the results of
the study, a personalized algorithm for the formation of risk groups for atrophic processes of the gastric mucosa
(APSO) was developed.

Оригинальная статья


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

7

кўрсатилган. Атрофик гастрит саратонга олиб келадиган ОШҚ каскадининг биринчи
босқичи (Корреа каскади) деб ҳисобланади [3, 8]. Атрофик гастритнинг кучайиши билан
унинг ривожланиш хавфи ортади ва бу эҳтимоллик антрумда ва ошқозон танасида бир вақт-
нинг ўзида аниқланган атрофик ўзгаришлар даражасига, айниқса метаплазия мавжуд
бўлганда тўғридан-тўғри пропорционалдир. Умуман олганда, НР томонидан келиб чиққан
гастритнинг узоқ давом этиши ОС хавфини 6 баравар оширади [3, 4].

Материаллар и услублар.

2015 йилдан 2019 йилгача бўлган даврда Республика ихти-

сослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий марказининг Бухоро филиалида
амбулатория карталари ва нокардиал ОС билан касалланган 152 беморнинг амбулатор кар-
таларини ретроспектив таҳлил қилинди.

Натижалар ва уларнинг муҳокамаси.

Нокардиал ОС билан оғриган беморларда су-

рункали атрофик НР билан ассоцияланган гастритнинг тарқалиши 2015 йилда 66,1%, 2016
йилда - 68,9%, 2017 йилда - 69,1%, 2018 йилда. - 68,6%, 2019 йилда - 69,5% (1-расм).

Профилактик тиббий кўриклар пайтида БВда шиллиқ қаватдаги атрофик ўзгаришлар-

ни аниқлаш жуда паст, 2015 йилда у 0,3% ни ташкил этди ва 2019 йилда у 3% гача ўсди, бу
хавфли гуруҳдаги одамларни текширишда биопсия билан ЭФГДС дан кенг миқѐсда фойда-
ланиш бошланиши билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Нокардиал ОС билан оғриган беморларда сурункали атрофик НР ассоциацияланган

гастритнинг жинслар тақсимотида эркаклар сонининг йиллик ошиши ва аѐллар сонининг
камайиши аниқланди. Шундай қилиб, 2015 йилда нокардиал ОС чалинган эркаклар ва аѐл-
лар сони мос равишда 68,4% ва 32,6%, 2019 йилда эса 72,8% ва 27,2% ни ташкил этди.

Нокардиал ОС билан оғриган беморларда энг кўп учрайдиган сурункали атрофик НР

ассоцияланган гастрит 50-65 ѐшда, аѐлларда 66-80 ѐшда аниқланган. Шуни таъкидлаш ке-
ракки, ушбу патологиянинг алоҳида ҳолатлари 25-35 ѐшда ҳам содир бўлган, бу эса нокар-
диал ОС билан оғриган беморларда атрофик ўзгаришларнинг ѐшартирилишини кўрсатади.

Иккинчи босқичда БВ популяциясида ОСнинг мумкин бўлган сабабларини аниқлаш

ишлари олиб борилди. Нокардиал ОСнинг мумкин бўлган сабаблари спиртли ичимликлар-
ни суиистеъмол қилишнинг кўпайиши, эркакларда тамаки чекиш ва сурункали атрофик НР
ассоцияланган гастрит билан боғлиқ. Шунингдек, ОС билан касалланишнинг аскорбин кис-
лота истеъмол қилинмаслигига, ош тузи, тузланган, ортиқча пиширилган, дудланган
овқатлар, аччиқ озиқ-овқат, ҳайвон ѐғи ҳаддан ташқари кўп истеъмол қилиниши билан
боғлиқлиги исботланган. Бундан ташқари, ирсият ОСнинг ривожланишида муҳим роль
ўйнади. Хлорид кислота секрециясининг пасайиши ва ошқозон микрофлорасининг ўзгари-
ши билан кечадиган сурункали атрофик гастрит (CАГ) билан оғриган беморларда нокарди-
ал ОС ривожланиш хавфи сурункали атрофик бўлмаган гастрит (CАБГ) билан касалланган-
ларга қараганда 6-8 баравар юқори эканлиги аниқланди.

Бундан ташқари, юқоридаги сабабларни аниқлагандан сўнг, беморлар гастроэнтеролог

У. К. Абдуллаева

1 расм. Нокардиал ОС га чалинган беморларда сурункали атрофик

НР аасоцияланган гастритнинг учраш частотаси.


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

8

томонидан кузатилмагани, эндоскопик ва гистологик текширувлар, шунингдек эрадикация
терапияси (ЭТ) ўтказилмаганлиги аниқланди.

Юқоридаги мумкин бўлган омилларга асосланиб, БВда нокардиал ОСнинг бирламчи

профилактикаси бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқилган:

1. Сўровномадан ўтказиш ва бу гуруҳларга турли жойлашувдаги маҳаллий тарқалган

тасдиқланган саратон билан барча онкологик беморларни мажбурий киритиш билан ОС
хавф гуруҳини бирламчи шакллантириш.

2. Серологик скрининг – НР га қарши антитаналар.
3. Юқори ошқозон-ичак трактининг комплекс эндоскопик текшируви.
4. Ошқозоннинг эрта саратонига шубҳа туғилса ѐки уни аниқласа, иложи бўлса, ОШҚ

биопсия намуналарини морфологик текшириш ва дисплазия мавжуд бўлганда онколог би-
лан маслаҳатлашиш.

Тадқиқот натижаларига кўра ОШҚАЖ учун хавф гуруҳларини шакллантиришнинг

махсус алгоритми ишлаб чиқилди.

ОШҚАЖ кам хавф.

Нормал миқдордаги пепсиногенлари (ПГI, ПГII) бўлган бемор-

лар ва уларнинг нисбати, шунингдек, НРга антитаналарнинг йўқлиги, беморга доимо носте-
роид яллиғланишга қарши дори воситалар (НЯҚДВ) ѐки шиллиқ қаватига зарар етказадиган
бошқа дориларни ичмаслиги, ОС билан ирсиятида касаллангани бўлмаганлар «соғлом»
ОШҚ гуруҳга киради. Бундай ҳолатда, ЭФГДС клиник жиҳатдан муҳим маълумотларни ўз
ичига олмайди ва бошқа касалликлар (целиакия, лактоза кўтаролмаслик, ўт тош касаллиги
ва бошқалар) билан қиѐсий ташҳис ўтказилади.

Оддий пепсиноген кўрсаткичлари бўлган бемор (ПГII даражаси кўпайиши мумкин) ва

НРга антитаналарнинг мавжудлиги серологик хусусиятга эга сурункали атрофик бўлмаган
НР ассоцияланган гастрит белгилари бўлиши мумкин. ПГI даражаси ошган тақдирда,
ОШҚнинг эрозив ва ярали шикастланиш хавфи мавжуд. Бундай беморларда ЭФГДСнинг
хулосасига биноан ва анамнези ва клиникасини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади. НР
инфекцияси ЭТни ўтказиш керак (2 расм).

Оригинальная статья

2 расм. ОШҚАЖ хавф кам гуруҳ.


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

9

ОШҚАЖ хавф ўртача.

31-50 мкг/л оралиғида ПГI қийматлари ва / ѐки ПГI/ПГII 2.5-5

оралиғида ва НР га антитаналар мавжуд бўлган беморлар НР инфекцияси асоцияланган ўр-
тача фундал атрофик гастрит гуруҳига киради. Бундай ҳолатда НР инфекция ЭТси ўткази-
лади ва биомаркерларни (ПГI, ПГII) такрорий таҳлил қилиш тавсия этилади. Биомаркер
кўрсаткичларини паст даражада сақланганда, OLGA ва OLGIM морфологик баҳолаш тизим-
ларини ҳисобга олган ҳолда кўп сонли биопсиялар билан ЭФГДС ўтказилади ва ОШҚАЖ
хавфи башорат қилинади. ОШҚАЖнинг ўртача хавфига мос келадиган атрофик гастрит-
нинг I - II босқичида беморни ЭФГДС ва морфологик тадқиқотлар билан динамик кузатиш
талаб қилади (3 расм).

ОШҚАЖ юқори хавф.

Пепсиногенларнинг паст даражаси (ПГI 30 мкг/л дан кам ва

ПГI/ПГII нисбати 2,5 дан кам), HP инфекциясининг мавжудлигидан қатъи назар, оғир атро-
фик гастритнинг серологик белгиларини кўрсатади. Юқорида айтиб ўтилган биомаркер ин-
декслари бўлган беморларда морфологик OLGA ва OLGIM тизимларига кўра кўп сонли
биопсия билан ЭФГДС ўтказиш ва ОШҚАЖ хавфини индивидуал башоратлаш зарур.

3 расм. ОШҚАЖ хавф ўрта гуруҳ.

4 расм. ОШҚАЖ хавф юқори гуруҳ.

У. К. Абдуллаева


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

10

III-IV босқич гастрит ОШҚ атрофиясининг юқори хавфига мос келади. ОШҚАЖ

хавфи юқори бўлган беморлар ЭФГДС ва морфологик текширувлар билан кузатишни талаб
қилади. Агар НР инфекцияси аниқланса, ЭТ ва ўрин босиш терапияси ўтказилади (4 расм).

Хулоса.

Олинган натижалар таҳлили шуни кўрсатадики, БВ аҳолиси 2015-2019 йил-

лар оралиғида нокардиал ОС бўлган беморларда сурункали атрофик НР ассоцияланган га-
стрит бир оз ўсиши кузатилди ва саратон касаллигининг умумий ошиши фонида эркаклар
ва аѐллар БЖССТ кўрсаткичига мос равишда аниқланди. Профилактик тиббий кўрик пайти-
да меъда-ичакдан ташқари саратон касаллигига чалинган беморларда атрофик жараѐнларни
аниқлаш тезлигини ва эрта ташҳис қўйишда ташҳисни морфологик тасдиқлашнинг сезилар-
ли ошиш тенденциялари кузатиляпти.

Ҳозирги вақтда ўта кичик ўлчамдаги ўсмаларни ҳам юқори даражадаги ишончлилиги

билан текширишга имкон берадиган текшириш усулларидан фойдаланиш мумкин. Бу ўз
навбатида, БВ да нокардиал ОС га бирламчи канцерпервенцияни амалга оширишга имкон
беради.

Шундай қилиб, махсус алгоритм серологик параметрлар асосида, шунингдек ирсий

мойиллик тўғрисидаги маълумотларни ҳисобга олган ҳолда ОШҚАЖ учун хавф гуруҳлари-
ни шакллантиришга имкон беради. ОШҚАЖ аниқланган шахслар ЭФГДС ва морфологик
тадқиқотлар ѐрдамида кузатишни талаб қилади.





Фойдаланилган адабиѐтлар:

1. Каримов М.М., Собирова Г.Н., Абдуллаева У.К. Проблемы хронического гастрита и канцерогенеза // Вест-

ник клуба панкреатологов, Донецкий национальный медицинский университет, Минздрав Украины, Киев,
Украина, № 4, 2019, с. 65-70. doi: 10.33149 / vkp.2019.04.09.

2. Каримов М.М., Собирова Г.Н., Саатов З.З. и другие. Распространенность и молекулярно-генетические ха-

рактеристики Helicobacter pylori в Узбекистане // Эффективная фармакотерапия. 2019. Т. 15. No. 28. С. 48–
51.

3. Стандарты диагностики и лечения кислотозависимых и Helicobacter pylori-ассоциированных заболеваний

(четвертое Московское соглашение). Экспериментальная и клиническая гастроэнтерология. 2010; 5: 113 –
118.

4. Abdullaeva U.K. Predicting the risk of atrophic transformation in chronic gastritis using serum pepsinogen //

World journal of pharmaceutical research, Faculty of Pharmacy Medical University, Bulgaria, Vol. 8, Iss. 13,
2019, P. 219-228 DOI: 10.20959/wjpr201913-16304

5. Abdullaeva U.K., Sobirova G.N., Karimov M.M., Aslonova I.J. The prevalence and possibilities of prevention of

noncardial gastric cancer in the Bukhara region // American journal of medicine and medical sciences, 2020, 10
(9), Р. 679-681. DOI: 10.5923/j.ajmms.20201009.11

6. Correa P. Th e biological model of gastric carcinogenesis. IARC Sci Publ 2004;157:301 – 310.
7. Helicobacter and Cancer Collaborative Group. Gastric cancer and Helicobacter pylori: a combined analysis of 12

case control studies nested with prospective cohorts. Gut 2001;49:347 – 53

8. Sobirova G.N., Abdullaeva U.K., Mirzaeva D.B., Ismitdinova N.S. Immunopatogenesis of chronic gastritis and its

role in carcino genesis // ACADEMICIA An international multidisciplinary research journal, affliated to Ku-
rukshetra university, Kurukshetra, India. Vol.8, Iss.12, 2018, P. 32-40. doi: 10.5958/2249-7137.2018.00072.1.

9. Sobirova G.N., Abdullaeva U.K., Nosirova M.S., Aslonova I.J. Evaluation of the gastrointestinal mucosa by the

OLGA system in chronic atrophic gastritis // Journal of critical reviews, Kuala Lumpur, Malaysia, Vol. 7, Iss. 2,
2020, P. 409-413. DOI: dx.doi.org/10.31838/jcr.07.02.80.

Оригинальная статья

Библиографические ссылки

Каримов M.M., Собирова Г.Н., Абдуллаева У.К. Проблемы хронического гастрита и канцерогенеза // Вестник клуба панкреатологов. Донецкий национальный медицинский университет. Минздрав Украины. Киев, Украина. № 4. 2019, с. 65-70. doi: 10.33149 / vkp.2019.04.09.

Каримов М.М., Собирова Г.Н., Саатов 3.3. и другие. Распространенность и молекулярно-генетические характеристики Helicobacter pylori в Узбекистане // Эффективная фармакотерапия. 2019. Т. 15. No. 28. С. 48-51.

Стандарты диагностики и лечения кислотозависимых и Helicobacter pylori-ассоциированных заболеваний (четвертое Московское соглашение). Экспериментальная и клиническая гастроэнтерология. 2010: 5: 113 -118.

Abdullaeva U.K. Predicting the risk of atrophic transformation in chronic gastritis using serum pepsinogen // World journal of pharmaceutical research. Faculty of Pharmacy Medical University. Bulgaria. Vol. 8. Iss. 13.

P. 219-228 DOI: IO.2O959/wjpr2O1913-16304

Abdullaeva U.K., Sobirova G.N., Karimov M.M., Aslonova I J. The prevalence and possibilities of prevention of noncardial gastric cancer in the Bukhara region // American journal of medicine and medical sciences. 2020. 10 (9), P. 679-681. DOI: !0.5923/j.ajmms.20201009.11

Correa P. Th e biological model of gastric carcinogenesis. IARC Sci Publ 2004:157:301 - 310.

Helicobacter and Cancer Collaborative Group. Gastric cancer and Helicobacter pylori: a combined analysis of 12 case control studies nested with prospective cohorts. Gut 2001 ;49:347 - 53

Sobirova G.N., Abdullaeva U.K., Mirzaeva D.B., Ismitdinova N.S. Immunopatogenesis of chronic gastritis and its role in carcino genesis // ACADEMICIA An international multidisciplinary research journal, affliated to Ku-rukshetra university, Kurukshctra, India. Vol.8, Iss. 12, 2018, P. 32-40. doi: 10.5958/2249-7137.2018.00072.1.

Sobirova G.N., Abdullaeva U.K., Nosirova M.S.. Aslonova I.J. Evaluation of the gastrointestinal mucosa by the OLGA system in chronic atrophic gastritis // Journal of critical reviews. Kuala Lumpur. Malaysia, Vol. 7, Iss. 2,

, P. 409-413. DOI: dx.doi.org/10.31838/jcr.07.02.80.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов