(Doctor axfiorotnomasi, 2012, № 2. Samarqantf
eritrositlarni
agglyutinasiya
jadalligini
pasayishi
kuzatiladi, ya’ni pishmagan uzum mevalarida ABO
eritrositlar agglyutinasiyalari pishgan meva- lariga
nisbatan jadalli reaksiyaga ega bo’idi [11].
T.J. Axmedovning [1] tadqiqoqtlari natijasida a- va p-
izoagglyutininlar bilan bir qatorda Phaseo- lus vulgaris
Savi urug’idan olingan siqmani
раздел судебно-медицинской серологии // Суд.-мед.экспертиза. - 2006. - № 1.-е. 17-19. 10. Хасанова М.А., Ким Л.Г.
Исследование виноградного лектина «Nimrang» для определения группы крови // Материалы научно- практической
Конференции магистрантов и сосискателей. ТМА. Ташкент, 2008, с. 105-106. 11. Хасанова М.А., Арзуманов В.А.
Содержание лектинов в генеративных органах винограда в различные фазы вегетации в зависимости от сорта //
Виноделие и виноградарство. - Москва, 2010, № 4, с. 42-43. 12. Хасанова М.А., Джалалов Д.Д. Возможность
использования экстракта семян винограда Nimrang для определения антигена А (системы АВО) в следах крови //
Актуальные вопросы совершенствования судебно-медицинской службы в Узбекистане. Материалы научно-
практической Конференции. - Ташкент, 2011, с. 103-106. 13. Bardocz S. et all. Reversible effect of
phytohaemagglyutinin on the groth and metabolism of rat gastrointestinal tract. Gut. 1995, S. 37 (3): 353-60. 14. Boyd W.,
Shapleigh E. Diagnosis of subgroups of blood A and AB by use of plant agglyutinins (lectins) // J. Lad.clin Med. Blood. -
1954. - Vol. 9. P. 1195. 15. Schtilmark H. Uber Riem, ein giitifes reenem aus den Saineii von Ricmus comm. L und einigen
anderen Eupnor Diaccen. Sahnakenburg, 1888.
SUD TIBBIYOTI AMALIYOTIDA KAFT BARMOQ ANDOZALARINI
OLISHGA MOSLASHTIRILGAN QURILMA
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti sud tibbiyoti va tibbiyot huquqi, patologik anatomiya ka- fedrasi
va seksion biopsiya kursi
Insonlarning ommaviy halok bo’lishi va qiyo-
fasini tanib bo’lmaydigan holatga kelishi, harbiy
nizolarda kaft va tavonlar terisini tojsimon qirrala- ri
inson tanasini turli shikastlovchi omillar ta’siriga
barqarorligi bilan ko’proq ma’lumot be- radigan
ob’ektlardan biri hisoblanadi [1,7].
O’lim sababi va sodir bo’lish muddatini, jarohat
mavjudligini va uning yuzaga kelish mexanizmini sud
tibbiy jihatdan aniqlanishi shaxs identifikasiyasidan
keyingina aniq mazmunga ega bo’ladi [2,3,6].
Kaft va tovondagi papillyar chiziqlar irsiy asosga
egaligi, irq, jins, oyoq-qo’llarining funksional
asimmetriyasi va ayrim tug’ma kasalliklarga
bog’liqligi, yoshga ko’ra turg’unlikka ega bo’lishi va
butun hayot davomida sezilarli o’zgarmasligi
aniqlangan. Papillyar chiziqlar va naqshlar yoshga
bog’liq holda o’zgarmaydi, ularga atrof muhit
sharoitlari ta’sir etmaydi va katta individual
variabellik bilan farqlanadi [1,4,5].
Teri rel’efmi dermatoglifik talqin qilishda oson
o’qiladigan aniq va to’liq iz olish muhim sanaladi.
Hozirga qadar oiimlar tomonidan kaft barmoq
andozalarini (nusxalarini) olishda andoza olishda
andoza olishning umumqabul qilingan usuliga
(Cummins S.H , Modlo Ch, 1942; Гладкова Г.Д
1966) asoslangan.
Ushbu usulni o’tkazishda bizga balandligi 1 m 10
sm, eni va bo’yi 50-60 sm bo’lgan stol, 15-20 sm li
oyna bo’lagi, rezina g’altak, tipografik buyoq hamda
erituvehi kerak bo’ladi.
qo’llash natijalarida ham qon izlarida mos keluv- chi
Ai, A
2
, A|B, A
2
B antigenlari aniqlandi. Bino- barin,
birinchi marta affin xromatografiya va a- va p-
izozardoblari bilan bir qatorda, oson olinadigan
Phaseolus vulgaris Savi lektinini qo’llash mate-
rialdagi mikroob’ektlarda Ai va A
2
antigenlarini
differensiasiyalash imkonini beradi.
Adabiyotlar
I.
Ахмедов Т.Ж. Новые возможности исследования антигенов крови А] и А
2
в судебно-медицинском аспекте //
Автореферат на соиск.ученой степени кандидата мед.наук, Ташкент, 2008, 24 с. 2. Джалалов Д.Д., Хасанова М.А.
Лектины и их применение при определении антигенов крови системы АВО // Актуальные вопросы теории и
практики судебной медицины и медицинского права. - Ташкент-Самарканд, 2009, - вып. 2. - с. 130-132. 3. Джалалов
Д.Д., Хасанова М.А. Виноградный лектин и группа крови системы АВО
И
Научно-практический журнал Врач-
аспирант. - Воронеж, 2011, № 1 (44). - с. 51-55. 4. Колоколова Г.П., Вагина Н.Н. Естественные антитела к антигенам
системы АВО (Н сыворотки крови кур) Предварительное сообщение // Судебно- медицинская экспертиза, 1996, №
3, с. 32-34. 5. Лахтин В.М. Лектины в исследовании гликоконъюгатов: Автореферат на соиск.ученой степени д-ра
биол.наук. - М., 1991.-е. 23. 6. Потапов М.И. Исследование взаимодействия фитгемагглютининов с нормальными
сыворотками крови человека и животных // Биол.науки. - 1972. - №
II.
-е. 54-57. 7. Потапов М.И. О методах достижения группоспецифической активности растительных экстрактов
И
Суд.-мед.экспертиза. - 2003. - № 1. - с. 15-18. 8. Потапов М.И. Определение антигенов At и А
2
эритроцитов
фитогемагглютининами // Суд.-мед.экспертиза. - 2004. - № 6. - с. 32-35. 9. Потапов М.И. Лектинология как
Qp’ziev O.J.,
Xamdatnov A.M.,
Abdazov B.B.
(Dofyor ajtforotnomasi, 2012, № 2, Samarqantf
Mutaxassis
tipografik
byoqni
kimyoviy
erituvchida eritib, g’altak yordamida oyna bo’lagiga
yupqa qatlam hosil bo’lguncha suradi. So’ngra ushbu
jarayon tekshiriluvchi barmoqlarida va kaftida rezina
g’altak yordamida birin-ketin takrorlanadi. Keying!
bosqichda
biyoqlangan barmoqlar A4 fbrmatdagi qog’ozga
dastlab chap qo’l barmoqlari so’ngra o’ng qo’l
barmoqlari yarim aylanma harakat bilari tasvirlari
tushiriladi. Jarayonnig so’nggi bosqichida kaft
andozalarini olishga erishiladi.
1-rasrn
Kaft barmoq andozalarini olish uchun qurilma
ФИГ-3
our-4
(Doctor a^Borotnomasi, 2012, № 2, Samarqand
Tadqiqot maqsadi:
kaft barmoq andozalarini
olishda sud tibbiyoti va tibbiyotning boshqa
yo’nalishlarida qo’llash mumkin bo’lgan qulay va
samarali uskunani ishlab chiqish.
Tasvirlar oq qog’ozga tushirilgandan so’ng
tekshiriluvchi kaft va barmoqlari turli kimyoviy
erituvchilar yordamida biyoqdan xoli qilinib sovunli
suvda yuviladi.
Ushbu usul bir qancha (buyoqni g’altak
yordamida
tekis
taqsimlanganligi,
kaft
va
barmoqlardagi
papillyar
chiziqlar
tasvirining
qo’shilib ketish hollari, tipografik buyoqning
kimyoviy erituvchilar yordamida qiyin o’chishi)
kamchiliklarga ega bo’lganligi sababli, biz kaft
barmoq andozalarini olishda sud tibbiyoti va
tibbiyotning boshqa yo’nalishlarida qo’llash mumkin
bo’lgan qulay va samarali uskunani taklif qilamiz.
Material
va
usullar:
384 ta o’zbek
populyasiyasiga mansub shaxslarning kaft barmoq
andozalarini an’anaviy tipografik buyoq usul va taklif
qilinayotga yostiqchali usulni qiyosiy taqqoslashga
asoslandi.
Tadqiqot
natijalari
va
muhokamasi.
Tipografik buyoqli usul bir qancha (buyoqni g’altak
yordamida
tekis
taqsimlanmasligi,
kaft
va
barmoqlardagi
papillyar
chiziqlar
tasvirining
qo’shilib ketishi hollari, tipografik buyoqning
kimyoviy erituvchilar yordamida qiyin o’chishi)
kamchiliklarga ega bo’lganligi sababli, biz kaft
barmoq andozalarini ilishda sud tibbiyoti va
tibbiyotning boshqa yo’nalishlarida qo’llash mumkin
bo’lgan qulay va samarali qurulmani taklif qilamiz.
Qurilma ko’chirish uchun qulay, andozalami
olishda buyoqning bir xil tekislikda tarqalishi hamda
qo’l va barmoqlardan buyoqni oson o’chishini
ta’minlashimiz lozim bo’ladi.
Qurulma to’g’ri to’rtburchak shakl yupqa
yog’ochdan ishlangan asosga ega bo’lib ustki qismi
siljuvchi qopqoqdan iborat.
Foydali qurilma tasviri quyidagi ko’rinishga ega:
qurilmani umumiy ko’rinishi, qopqog’I, old
tomondan ko’rinishi va kesma shakli. Qurilma asosi
yon devoir qismida o’yiq joylashgan bo’lib (4),
o’yiq 5 qopqoqni erkin harakatini ta’minlaydi (2).
Asosning frontal devorida 6 to’lqinsimon botiqlik
mavjud (7), asos ostonasi (8) va lunji (9) elastic
matoni zich ushlab turishini ta’minlaydi.
Qurilmadan quyidagicha foydalaniladi: qurilma
tekis yuzali stolga qo’yiladi. Qopqoq to’liq
ajratilgandan so’ng SWAN shtapel buyog’I qurilma
yostiqchasiga shimdiriladi. Keyingi bosqichda kaft
va barmoqlar bir vaqtning o’zida buyoq bilan
shimdirilgan yostiqcha ustiga bir tekisda bosiladi.
Bo’yalgan barmoqlar A4 qog’oziga andoza sifatida
tushiriladi. Biz ushbu uskuna qurilma yordamida
buyoqning bir xilda tarqalishi va aniq tasvirga ega
bo’lishiga erishamiz. Jarayon tugagandan so’ng kaft
va barmoqlar oqava suvda osonlik bilan yuvib
tozalanadi.
Xulosa.
384 ta ko’ngillilaming kaft barmoq
andozalarini tahlili shuni ko’rsatdiki, an’anaviy
tipografik buyoqli usuldan biz tomondan ta’sis etilgan
qurilmada olishga muvafaq bo’lingan andozalar sifat
jihatdan va aniqlik borasida ustunligiga amin bo’ldik.
Qurilmaning qulayligi, kam xarjligi va tezkorligi sud
tibbiyoti va tibbiyotni boshqa jabhalarida kaft barmoq
andozalarini dermatoglifik tahlil qilish uchun qo’l
keladi.
Adabiyotlar
1.
Abramova T. Finger dermatoglyphics as markers of the functional features/T. Abramova, T. Nikitina, E. Shafranova, N.
Kotchetkova, G. Secamova // Currentresearch insports sciences an international p erspective: Plenum p ublishingcorporation.
- N .Y..Lond,washingt. Boston. 1995. -P. 213-216.
2.
Гладкова Т.Д. Кожные узоры кисти и стопы обезьян и человека / Т.Д. Гладкова. - М.: Наука, 1966. - 151 б.
3.Звягин В.Н. Судебно-медицинские аспекты дерматоглифики кистей истоп / В.Н. Звягин, И.Б. Тарасов. //
Судебно-медицинская экспертиза. — 1989. —№ 2. 14-17 б.
4-Чистикин А.Н. Сахарный диабет: дерматоглифическая диагностика: Пособие для врачей / А.Н. Чистикин. - Тю-
мень, 1993. - 12 с.
5.
Шварц В.В. Опыт качественной и количественной оценки признаковпальцевой дерматоглифики у детей для
прогноза их спортивной деятельности / В.В.Шварц, СВ. Алексеев. // Генетические маркеры в антропогенетике и
медицине: Сб. тез.4-го Всесоюз. симп. - Хмельницкий, 1988. -С. 150.
6.
Шпак Л.Ю. Папиллярные узоры средних и основных фаланг қисти вблизнецовых и посемейных исследованиях
/ Л.Ю. Шпак. // Науч, альманах кафедры антропологии МГУ. Выпуск 1.- М.: Путь, 2001-С. 99-111.
7.Эджубов Л.Г. О критерии дактилоскопического тождества / Л.Г. Эджубов, Б.С. Брудовский.
И
Правовая ки-
бернетика. - М. 1970. - С. 219.