ФОРМИРОВАНИЕ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧЕНИКОВ ПУТЕМ РЕШЕНИЯ МОДУЛЬНЫХ УРАВНЕНИИ

CC BY f
183-191
2
0
Поделиться
Жаникулов, К. (2023). ФОРМИРОВАНИЕ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧЕНИКОВ ПУТЕМ РЕШЕНИЯ МОДУЛЬНЫХ УРАВНЕНИИ. Предпринимательства и педагогика, 1(2), 183–191. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/entrepreneurship-pedagogy/article/view/27488
Камариддин Жаникулов, Самаркандского государственного университета
Соискатель Самаркандского государственного университета
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В статье рассматривается графический метод решения модульного уравнения зависящихся от трех параметров. Определяются функции правой и левой части уравнения. Используя ограниченные и неограниченные свойства определенных функций, показаны условия существования и количество решений модульного уравнения с параметрами. Кроме того, полностью даны ответы на вопросы о том, при каких значений параметров рассматриваемого модульного уравнения имеют решения, и в каких квадрантах расположены графики определяемых функций.


background image

183

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

ANIQ FANLAR

Janiqulov Qamariddin Kenjayevich

Samarqand davlat universiteti tadqiqotchisi

E-mail:

qamariddinjaniqulov@mail.ru

UDK: 51

MODULLI TENGLAMALARNI YECHISH ORQALI O‘QUVCHILARDA

TADQIQOTCHILIKNI SHAKLLANTIRISH

Kalit so‘zlar

:

modul,
tenglama,
funksiya,
parameter,
ildiz,
koordinata
o‘qlari.

Annotatsiya

. Maqolada uchta parametrga bog‘liq modulli

tenglamani yechishning grafik usuli qaralgan. Tenglamaning o‘ng
va chap tomonlari orqali ikkita funksiya aniqlab olingan.
Aniqlangan

funksiyalarning

chegaralangan

va

chegaralanmaganliklaridan foydalanib, parametrlarga bog‘liq
holda modulli tenglama yechimlarining mavjudlik shartlari va
yechimlarining soni ko‘rsatib berilgan. Bundan tashqari
qaralayotgan

modulli

tenglama

parametrlarning

qanday

qiymatlarida

yechimlarga

ega,

aniqlangan

funksiyalar

grafiklarining qaysi choraklarda joylashishi haqidagi savollarga
ham to‘liq javob berilgan.

ФОРМИРОВАНИЕ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

УЧЕНИКОВ ПУТЕМ РЕШЕНИЯ МОДУЛЬНЫХ УРАВНЕНИИ

Жаникулов Камариддин Кенжаевич

Соискатель Самаркандского государственного университета

Ключевые
слова

:

модуль,
уравнение,
функция,
параметр,
корень,
координатные
оси.

Аннотация

. В статье рассматривается графический метод

решения модульного уравнения зависящихся от трех
параметров. Определяются функции правой и левой части
уравнения. Используя ограниченные и неограниченные
свойства определенных функций, показаны условия
существования и количество решений модульного уравнения
с параметрами. Кроме того, полностью даны ответы на
вопросы о том, при каких значений параметров
рассматриваемого модульного уравнения имеют решения, и
в каких квадрантах расположены графики определяемых
функций.


background image

184

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

FORMATION OF RESEARCH IN STUDENTS BY SOLVING

MODULAR EQUATIONS

Janiqulov Qamariddin Kenjaevich

Researcher of Samarkand State University

Keywords

:

module,
equation,
function,
parameter,
root,
coordinate
axis.

Annotation.

The article considers the graphical method of solving

the modular equation depending on three parameters. Two functions
are defined by the right and left sides of the equation. Using bounded
and unbounded properties of defined functions, the existence
conditions and the number of solutions of modular equation
solutions depending on the parameters are shown. In addition, the
questions about which values of the parameters of the considered
modular equation has solution, and in which quadrants the graphs of
the defined functions are located, have been fully answered.

KIRISH

Modulli bitta parametga bog‘liq bo‘lgan tenglamalarni o‘rganishga bag‘ishlangan

xorijlik va O‘zbekistonlik matematik va metodistlar tomonidan ko‘plab ishlar chop
etilgan

[1], [2], [5]

. Biz ushbu maqolada uchta parametrga bog‘liq bo‘lgan bitta

parametrli tenglamani grafik usulida yechishning mumkin bo‘lgan metodikalaridan
birini bayon qilamiz. Modulli parametrli masalalarni grafik va analitik usullarida
yechish, o‘quvchilarning mantiqiy va algoritmik fikrlashlarini rivojlantirib, ularda
tadqiqotchilikning shakllanishiga xizmat qiladi

[3], [4]

.

Misol.

𝑎|𝑥 − 1| + 𝑏|𝑥 + 2| = 𝑚

ko‘rinishdagi 3 ta parametrga bog‘liq

tenglama yechimining mavjudligi va yagonaligini

a, b, m

parametrlarga bog‘liq holda

tadqiq eting.

Yechish.

Biz bu masalani yechish uchun: 1) tenglamaning chap va o‘ng

tomonlari orqali

𝑦

1

= 𝑎|𝑥 − 1| + 𝑏|𝑥 + 2|

va

𝑦

2

= 𝑚

funksiyalarni aniqlab olamiz.

2) Bu funksiyalar grafiklarining kesishish nuqtalarini berilgan tenglamaning
yechimlari deb tushunamiz. 3)

x

noma’lumning modul ostidagi ifodalarni nolga

aylantiruvchi qiymatlarni topib,

𝑥 = 1, 𝑥 = −2,

oraliqlar usulidan foydalanib,

𝑦

1

funksiyaning ko‘rinishini uchta formula orqali yozib olamiz:

𝑦

1

= {

−(𝑎 + 𝑏)𝑥 + 𝑎 − 2𝑏, 𝑥 < −2

−(𝑎 − 𝑏)𝑥 + 𝑎 + 2𝑏,

−2 < 𝑥 < 1

(𝑎 + 𝑏)𝑥 − 𝑎 + 2𝑏, 𝑥 > 1

Endi quyidagi hollarni alohida-alohida qarab chiqamiz:

I.

1)

𝑎 = 𝑏, 𝑎𝑏 > 0

, u holda

𝑦

1

funksiya quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:


background image

185

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

𝑦

1

= {

−2𝑏𝑥 − 𝑏, 𝑥 < −2

3𝑏, −2 < 𝑥 < 1

2𝑏𝑥 + 𝑏, 𝑥 > 1

,

(𝑎 = 𝑏 = 1),

𝑦

1

= {

−2𝑥 − 1, 𝑥 < −2

3, −2 < 𝑥 < 1

2𝑥 + 1, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklarini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (1-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

𝑚 < 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2) Agar

𝑚 = 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklarining kesishish nuqtalari

[−2; 1]

kesmadan iborat bo‘ladi va tenglama cheksiz

ko‘p yechimlarga ega bo‘ladi. 3) Agar

𝑚 > 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklari ikkita

𝑀(−

𝑚+1

2

; 𝑚)

,

𝑁(

𝑚−1

2

; 𝑚)

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun

tenglama ikkita yechimga ega bo‘lib, ulardan biri musbat ikkinchisi manfiy bo‘ladi.

Javob:

Agar

𝑚 < 3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

𝑚 = 3

bo‘lsa, yechim cheksiz

ko‘p bo‘lib,

[−2; 1]

kesmadan iborat bo‘ladi; agar

𝑚 > 3

bo‘lsa, yechim ikkita

𝑥

1

=

𝑚+1

2

,

𝑥

2

=

𝑚−1

2

.

2)

𝑎 = 𝑏,

𝑎𝑏 > 0

, u holda

𝑦

1

quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:

𝑦

1

= {

−2𝑏𝑥 − 𝑏, 𝑥 < −2

3𝑏, −2 < 𝑥 < 1

2𝑏𝑥 + 𝑏, 𝑥 > 1

,

(𝑎 = 𝑏 = −1),

𝑦

1

= {

2𝑥 + 1, 𝑥 < −2

−3, −2 < 𝑥 < 1

−2𝑥 − 1, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafigini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (2-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

𝑚 > −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2) Agar

𝑚 = −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklari

[−2; 1]

kesmadan iborat bo‘ladi va tenglama cheksiz ko‘p yechimga ega

bo‘ladi. 3) Agar

𝑚 < −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari ikkita

x

y

O

2

1

1-rasm

3

𝒚 = 𝒎(𝒎 < 3)

𝒚 = 𝒎 (𝒎 > 3)

𝒚 = 𝒎(𝒎 = 𝟑)

𝑁(

𝑚−1

2

; 𝑚

)


background image

186

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

𝑀(

𝑚−1

2

; 𝑚

),

𝑁(−

𝑚+1

2

; 𝑚

) umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun tenglama ikkita

yechimga ega bo‘lib, ulardan biri musbat ikkinchisi manfiy.

Javob:

Agar

𝑚 > −3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

𝑚 = −3

bo‘lsa, yechim

cheksiz ko‘p bo‘lib,

[−2; 1]

kesmadan iborat bo‘ladi; agar

𝑚 < −3

bo‘lsa, yechim

ikkita

𝑥

1

= −

𝑚+1

2

,

𝑥

2

=

𝑚−1

2

.

II.

𝑎 = −𝑏,

𝑎𝑏 < 0

, u holda

𝑦

1

quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.

𝑦

1

= {

−3𝑏, 𝑥 < −2

2𝑏𝑥 + 𝑏, −2 < 𝑥 < 1

3𝑏, 𝑥 > 1

,

(𝑎 = 1, 𝑏 = −1)

,

𝑦

1

= {

−3, 𝑥 < −2

−2𝑥 − 1, −2 < 𝑥 < 1

3, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafigini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (3-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

|𝑚| > 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2)

|𝑚| = 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari

𝑀(−

𝑚+1

2

; 𝑚

)

𝒚 = 𝒎(𝒎 > 3)

𝒚 = 𝒎(𝒎 < −3)

x

y

O

3

2

1

3-rasm

3

𝒚 = 𝒎(|𝒎| < 3)

x

y

O

2

1

2-rasm

-3

𝒚 = 𝒎(𝒎 > −3)

𝒚 = 𝒎(𝒎 = −𝟑)

𝒚 = 𝒎(𝒎 < −3)

𝑀(

𝑚−1

2

; 𝑚

)

𝑁(−

𝑚+1

2

; 𝑚

)


background image

187

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

kesishish nuqtalari

(−∞; −2], [1; ∞)

oraliqdan iborat bo‘ladi va cheksiz ko‘p

yechimga ega bo‘ladi. 3) Agar

|𝑚| < 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari

bitta

𝑀(−

𝑚+1

2

; 𝑚

) umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun tenglama bitta yechimga ega.

Javob:

Agar

|𝑚| > 3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

|𝑚| = 3

bo‘lsa, yechim cheksiz

ko‘p

(−∞; −2], [1; ∞)

dan iborat bo‘ladi; agar

|𝑚| < 3

bo‘lsa, yechim bitta

𝑥

1

=

𝑚+1

2

.

III.

𝑎 ≠ −𝑏, 𝑎𝑏 > 0

, u holda

𝑦

1

quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:

1)

𝑦

1

= {

−(𝑎 + 𝑏)𝑥 + 𝑎 − 2𝑏, 𝑥 < −2

−(𝑎 − 𝑏)𝑥 + 𝑎 + 2𝑏, −2 < 𝑥 < 1 ,

(𝑎 + 𝑏)𝑥 − 𝑎 + 2𝑏, 𝑥 > 1

(𝑎 = 1, 𝑏 = 2

)

𝑦

1

= {

−3𝑥 − 3, 𝑥 < −2

𝑥 + 5,

−2 < 𝑥 < 1

3𝑥 + 3, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafigini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (4-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

𝑚 < 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2) Agar

𝑚 = 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklari bitta

𝑥 = −2

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun bitta yechimga ega. 3)

Agar

𝑚 > 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari ikkita

𝑀(−

𝑚+3

3

; 𝑚

),

𝑁(

𝑚−3

3

; 𝑚

)

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun tenglama ikkita yechimga ega.

Javob:

Agar

𝑚 < 3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

𝑚 = 3

bo‘lsa,yechim bitta

𝑥 = −2

;

agar

𝑚 > 3

bo‘lsa, yechim ikkita

𝑥

1

= −

𝑚+3

3

,

𝑥

2

=

𝑚−3

3

.

6

𝑁(

𝑚−3

3

; 𝑚

)

x

y

O

−𝟐

1

4-rasm

3

𝒚 = 𝒎(𝒎 > 3)

𝒚 = 𝒎(𝒎 = 𝟑)

𝒚 = 𝒎(𝒎 < 3)

𝑀(−

𝑚+3

3

; 𝑚

)


background image

188

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

2)

𝑎 = −1, 𝑏 = −2, 𝑎𝑏 > 0

, u holda

𝑦

1

quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.

𝑦

1

= {

3𝑥 + 3, 𝑥 < −2

−𝑥 − 5, −2 < 𝑥 < 1

−3𝑥 − 3, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafigini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (5-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

𝑚 > −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2) Agar

𝑚 = −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklari bitta

𝑥 = −2

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun bitta yechimga ega. 3)

Agar

𝑚 < −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari ikkita

𝑀(

𝑚−3

3

; 𝑚)

,

𝑁(−

𝑚+3

3

; 𝑚)

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun tenglama ikkita yechimga ega.

Javob:

Agar

𝑚 > −3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

𝑚 = 3

bo‘lsa, yechim bitta

𝑥 = −2

; agar

𝑚 < −3

bo‘lsa, yechim ikkita

𝑥

1

= −

𝑚+3

3

,

𝑥

2

=

𝑚−3

3

.

3)

𝑎 = −1, 𝑏 = 2. 𝑎𝑏 < 0

, u holda

𝑦

1

quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.

𝑦

1

= {

−𝑥 − 5, 𝑥 < −2

3𝑥 + 3, −2 < 𝑥 < 1

𝑥 + 5, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafigini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (6-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

𝑚 < −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2) Agar

𝑚 = −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklari bitta

𝑥 = −2

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun bitta yechimga ega.

3)Agar

𝑚 > −3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari ikkita

𝑀(−𝑚 − 5; 𝑚

),

𝑁(𝑚 − 5; 𝑚

)

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun tenglama ikkita yechimga ega.

𝒚 = 𝒎(𝒎 > −3)

x

y

O

−𝟐

1

5-rasm

-3

𝒚 = 𝒎(𝒎 = −𝟑)

𝒚 = 𝒎(𝒎 < −3)

𝑀(

𝑚−3

3

; 𝑚

)

𝑁(−

𝑚+3

3

; 𝑚

)


background image

189

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

Javob:

Agar

𝑚 < −3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

𝑚 = −3

bo‘lsa, yechim bitta

𝑥 = −2

; agar

𝑚 > −3

bo‘lsa, yechim ikkita

𝑥

1

= −𝑚 − 5

,

𝑥

2

= 𝑚 − 5

.

4)

𝑎 = 1, 𝑏 = −2. 𝑎𝑏 < 0

, u holda

𝑦

1

quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.

𝑦

1

= {

𝑥 + 5, 𝑥 < −2

−3𝑥 − 3,

−2 < 𝑥 < 1

−𝑥 − 5, 𝑥 > 1

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafigini bitta koordinatalar tekisligida chizamiz (7-rasm).

Chizmaga qarab quyidagilarni aniqlaymiz: 1) Agar

𝑚 > 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari umumiy nuqtaga ega emas. Shuning uchun berilgan
tenglama yechimga ega emas. 2) Agar

𝑚 = 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning

grafiklari bitta

𝑥 = −2

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun bitta yechimga ega.

3) Agar

𝑚 < 3

bo‘lsa,

𝑦

1

va

𝑦

2

funksiyalarning grafiklari ikkita

𝑀(𝑚 − 5; 𝑚

),

𝑁(−𝑚 − 5; 𝑚)

umumiy nuqtaga ega. Shuning uchun tenglama ikkita yechimga ega.

𝒚 = 𝒎(𝒎 > −3)

𝒚 = 𝒎(𝒎 = −𝟑)

x

y

O

−𝟐

1

6-rasm

-3

6

𝒚 = 𝒎(𝒎 < −3)

𝑀(−𝑚 − 5; 𝑚

)

𝑁(𝑚 − 5; 𝑚

)

𝑁(−𝑚 − 5; 𝑚

)

𝒚 = 𝒎(𝒎 > 3)

𝒚 = 𝒎(𝒎 = 𝟑)

x

y

O

−𝟐

1

7-rasm

-3

-6

3

𝒚 = 𝒎(𝒎 < 3)

𝑀(𝑚 − 5; 𝑚

)


background image

190

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

Javob:

Agar

𝑚 > 3

bo‘lsa, yechim yo‘q; agar

𝑚 = 3

bo‘lsa, yechim bitta

𝑥 =

−2

; agar

𝑚 < 3

bo‘lsa, yechim ikkita

𝑥

1

= 𝑚 − 5

,

𝑥

2

= −𝑚 − 5

.

Tahlil va natijalar.

Tajriba-sinov ishlari 2022-2023-yillarda Sharof Rashidov

nomidagi SamDU akademik litseyning 79 nafar o‘quvchisi, SamDVMСHBU
akademik litseyning 88 nafar o‘quvchisi, Shahrisabiz (Temurbeklar maktabi)
akademik litseyning 47 nafar o‘quvchisi, Pastarg‘om tuman 28-IDUM 27 nafar
o‘quvchisi jalb etildi.

Tajriba-sinov ishlarini o‘tkazish uchun yuqorida keltirilgan

Talabalarning tajriba boshi va oxiridagi ko‘rsatkichlari 1-jadvalda keltirilgan.

1-jadval

O‘zlashtirish

darajasi

Tajriba guruhi

Nazorat guruhi

Tajriba

boshida

Tajriba

oxirida

Tajriba

boshida

Tajriba

oxirida

A‘lo

32

54

34

35

Yaxshi

40

49

40

40

Qoniqarli

53

29

49

50

Qoniqarsiz

12

5

11

9

ta’lim muassasalari o‘quvchilari tajriba va nazorat guruhlariga ajratildi. Olingan
natijalarning ishonchliligini tekshirish uchun xi kvadrat kriteriyasidan foydalanib,
matematik-statistik tahlil o‘tkazildi.

Talabalarning tajriba boshi va oxiridagi o‘zlashtirish dinamikasini hosil qilamiz

(8- rasm):

Olingan natijalarning ishonchliligini matematik statistik tahlili 2-jadvalda keltirilgan.

0

10

20

30

40

50

60

Tajriba guruhi

Tajriba boshida

Nazorat guruhi

Tajriba boshida

Tajriba guruhi

Tajriba oxirida

Nazorat guruhi
Tajriba oxirida

a‘lo

yaxshi

qoniqarli

qoniqarsiz

32

40

53

12

34

42

49

11

54

49

35

40

29

5

50

9


background image

191

TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA. ILMIY-USLUBIY JURNAL. ISSN: 2181-2659. [2/2023].

2-jadval

Sonli xarakteristikalar

Baholarning o‘rtacha qiymati

𝑋̅ =

1
𝑛

∑ 𝑛

𝑖

𝑥

𝑖

4

𝑖=1

𝑋̅ = 4,11

𝑌̅ = 3,75

Tanlanma dispersiyasi

𝑆

𝑛

= ∑

𝑛

𝑖

(𝑥

𝑖

− 𝑋̄)

2

𝑛

4

𝑖=1

𝑆

𝑥

= 0,70

𝑆

𝑦

= 0,87

𝜒

2

=

1

𝑛

1

𝑛

2

(𝑛

1𝑗

𝑛

2

− 𝑛

2𝑗

𝑛

1

)

2

𝑛

1𝑗

+ 𝑛

2𝑗

4

𝑗=1

𝜒

𝑘𝑢𝑧

2

= 10,27

𝜒

𝑘𝑟

2

= 7,815

Yuqoridagi hisoblashlardan tajriba guruhining ko‘rsatkichi nazorat guruhinikiga
nisbatan

9 %

ga oshganligini ko‘rish mumkin.

XULOSA

Modulli parametrli tenglamalarni o‘rganishda amaliy mashg‘ulotlarni tashkil

etishda

o‘quvchilar bilan hamkorlik, qiziqtirish, ta’lim muammolarini ta’minlash,

yaxlitlik tamoyillariga tayanish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Ushbu tamoyillardan
foydalanib talabalarni

modulli parametrli tenglamalarga oid misol va masalalarni

yechish, ularni turli sohalarga tadbiq qilishga o‘rgatadi hamda ularning aqliy
kompetentligini rivojlantiradi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1.

Umirbekov A.U., Shaabzalov Sh.Sh. Matematikani takrorlang. -Toshkent,
O‘qituvchi, 1989. – 440 b.

2.

Горнщтейин П.И., Полонский В.Б., Якир М.С. Задачи с параметры. -K.
1992. – 290 с.

3.

Прокофъев А.А. Задачи с параметрами. -Москва, – 2004. – 258 с.

4.

Крамор В.С. Задачи с параметрами и методы их решения. Школъный курс
математики. -Москва, 2007. – 416 с.

5.

Alixonov S. Matematika o‘qitish metodikasi. Darslik. -Toshkent, Cho‘lpon,
2011. – 304 b.



Библиографические ссылки

Umirbekov A.U., Shaabzalov Sh.Sh. Matematikani takrorlang. -Toshkent, O‘qituvchi, 1989. – 440 b.

Горнщтейин П.И., Полонский В.Б., Якир М.С. Задачи с параметры. -K. 1992. – 290 с.

Прокофъев А.А. Задачи с параметрами. -Москва, – 2004. – 258 с.

Крамор В.С. Задачи с параметрами и методы их решения. Школъный курс математики. -Москва, 2007. – 416 с.

Alixonov S. Matematika o‘qitish metodikasi. Darslik. -Toshkent, Cho‘lpon, 2011. – 304 b.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов