Международная научно
-
практическая конференция
«Экспериментальная
медицина:
сегодня и в будущем»
5
ALLERGIYA KASSALIGI VA UNING PEDIATRIYA Y
Oʻ
NALISHIDAGI
AHAMIYATI
Abidova N.A., Qurbonova K.K.
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti, Toshkent,
Oʻ
zbekiston
MAVZUNING DOLZARBLIGI
Bugungi kunda global muamolardan biriga aylanib borayotgan allergik
kassaliklar aholi orasida tez suratlarda rivojlanib bormoqda. Bu kassalik aholni
har bir qatlamida uchraydi (qariyalar va yoshlarda h.k) Butun dunyoda allergiya
bilan kasallanganlar soni oshishi kuzatilmoqda. «Allergy UK» maʼ
lumotlariga
k
oʻ
ra, taxminan 30-40% odamlar hayotining muayyan bir qismida allergiyaga
to
ʻ
qnash keladi. Ushbu holatdan bolalar eng k
oʻ
p aziyat chekadi.
MAQSAD VA VAZIFALARI
Aholi
oʻ
rtasida kassalik bilan kasalanish holatini oldini olish va davo
choralarini topishni yangi usullari ustida ishlash
Material va uslublar:
Allergiya (yun. allos
–
bos
hqa, oʻzga, begona va ergon
–
taʼsir)
–
immunopatologik jarayon b
oʻ
lib, organizmga ta
ʼ
sir qiladigan yoki tana
bilan aloqada b
oʻ
lgan, masalan, hayvonlar juni, chang yoki ari zahari kabi
moddalarga immun tizimining reaksiyasidir. Allergik reaksiyani keltirib
chiqaradigan modda «allergen» deb ataladi. Buday moddalar oziq
-ovqat,
ichimliklar va atrof-muhitda mavjud b
oʻ
ladi. Ularning aksariyati zararsiz, ya
ʼ
ni
k
oʻ
pchilikda allergiya chaqirmaydi. Allergen (masalan, polen) tanaga kirganda, u
antikor reaksiyasini keltirib chiqaradi. Antikorlar mast hujayralariga yopishadi.
Polen antikorlar bilan aloqa qilganda, mast hujayralari gistaminni chiqarish orqali
javob beradi. Gistaminning chiqarilishi allergenga bo
gʻ
liq b
oʻ
lsa, natijada
yalli
gʻ
lanish (qizarish va shishish) bezovta qiladi va bezovta qiladi. Allergenlar
nafas olayotganda, gistaminning chiqishi burun shilliq qavatining k
oʻ
proq
shilimshiq ishlab chiqarishiga va shishishi va yalli
gʻ
lanishiga olib keladi. Bu
burunning oqishi va qichishiga olib keladi va kuchli aksirish paydo b
oʻ
lishi
mumkin. K
oʻ
zlar suvga tushishi mumkin va odamlar tomoq o
gʻ
ri
gʻ
iga duch
kelishlari mumkin. Allergiya reaksiyasi paytida astma paydo b
oʻ
lishi mumkin.
Allergen nafas olayotganda
oʻ
pka y
oʻ
llarining shilliq qavati shishiradi va nafas
olishni qiyinlashtiradi. Allergiya sabab b
oʻ
lishi mumkin b
oʻ
lgan teri
muammolariga atopik dermatit (ekzema) paydo boʻladi. Oziq
-ovqat allergiyalari
tanangiz ma
ʼ
lum bir oziq-ovqatga
oʻ
ziga xos antikor chiqarganda rivojlanadi.
Allergiya reaksiyasi ovqatni iste
ʼ
mol qilgandan s
oʻ
ng bir necha daqiqada paydo
b
oʻ
ladi va alomatlar o
gʻ
ir b
oʻ
lishi mumkin. Agar sizda IgE vositasida oziq-ovqat
allergiyasi b
oʻ
lsa, alomatlar anafilaksiyani ham
oʻ
z ichiga olishi mumkin.
Международная научно
-
практическая конференция
«Экспериментальная медицина:
сегодня и в будущем»
6
TEKSHIRISH NATIJALARI
Shifokorlar allergiyani uch bosqichda aniqlaydilar. Ular sizning shaxsiy va
tibbiy tarixingizni tekshiradilar. Ular sizga jismoniy imtihon topshirishadi. Ular
allergenlarni aniqlash uchun testlar
oʻ
tkazadilar. Oziq-ovqat allergiyasini
tashxislashning laboratoriya usullari potentsial
xususiyati beruvchi sifatiga
bo
gʻ
liq. Tadqiqot IgE, IgM va IgG antikorlarini topishga qaratilgan.
XULOSA
Allergik kasalliklarini oldini olish omillaridan biri
–
maxsus
giposensibilizatsiya hisoblanadi.
Oʻ
z vaqtida
oʻ
tkazilgan immunoterapiya
kasallikni xurujini oldini oladi. Bemorlarni so
gʻ
ligini kuzatib borish usuli
(dispanserizatsiya). Bunda joylarning geografik iqlim sharoiti, qulay harorat,
oʻ
rtacha namlik, quyosh nurlari juda ham yuqori qizdirmaydigan sharoitlari,
atmosfera havosida polyutantlar, muallaq holda turuvchi birikmalar b
oʻ
lmasligi
yetakchi
oʻ
rin tutadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Alimova, L. A., Begmanov, S. A., Nigmatov, N. N., & Abidova, N. A. (2015).
Some aspects of infectious-allergic and toxic hepatitis and cirrhosis. Novosibirsk
State Pedagogical University Bulletin, 1, 80-87.
2.
Якубова, Ф. Т., О. Х. Саитмуратова,
and
А. М. Саиткулов.
"Исследование противовирусной активности
Ver-Mol-
2 на основе
верблюжьего молока."
ДАН РУз
4 (2011): 71-72.
3.
Хакимова, Г. А.,
and
Ф. С. Мухаммедова. "ОНКОГЕНЕЗ И
ДИАГНОСТИКА АТИПИЧНОЙ ТЕРАТОИД
-
РАБДОИДНОЙ ОПУХОЛИ."
The 1 st
International scientific and practical conference “European scientific
congress”(February 20
-22, 2023) Barca Academy Publishing, Madrid, Spain.
2023. 469 p.. 2023.
4.
Alimova, L. A., Begmanov, S. A., Nigmatov, N. N., & Abidova, N. A. (2015).
Some aspects of infectious-allergic and toxic hepatitis and cirrhosis. Novosibirsk
State Pedagogical University Bulletin, 1, 80-87.
5.
Петрушин, Александр Дмитриевич, Владислав Юрьевич Смачный,
and
Мурат Муслимович Туляганов. "Электропривод для транспортных
систем."
Труды Ростовского государственного университета путей
сообщения
4 (2019): 91-95.
