МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ
АКАДЕМИЧЕСКИХ НАУК
65
MARKETING MENEJMENTINING IQTISODIY MOHIYATI
D.Bayzakova
Jizzax politexnika instituti dotsenti v.b
A.Xabibullayev
Jizzax politexnika instituti 502-24 guruh talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.16891998
Annotatsiya.
Ushbu maqolada marketing menejmentining mohiyati, asosiy
funksiyalari, strategik yondashuvlari va zamonaviy tendensiyalari yoritib
berilgan. Raqobatbardosh muhitda korxonalar faoliyatini samarali boshqarish,
iste’molchilar ehtiyojini aniqlash va qondirish, bozordagi o‘zgarishlarga
moslashish jarayonlarida marketing menejmentining tutgan o‘rni muhim
ahamiyat kasb etadi. Maqolada, shuningdek, marketing rejasi, maqsadli
auditoriya, 4P modeli, raqamli marketing va mijozlar bilan uzoq muddatli
aloqalar o‘rnatish strategiyalari ham tahlil qilingan.
Kalit so‘zlar:
Marketing menejmenti, marketing strategiyasi, iste’molchi
ehtiyoji, 4P modeli, raqamli marketing, bozordagi raqobat, mijozga
yo‘naltirilganlik.
Annotation.
This article explores the essence, main functions, strategic
approaches, and modern trends in marketing management. In a competitive
environment, marketing management plays a crucial role in efficiently managing
business activities, identifying and satisfying consumer needs, and adapting to
market changes. The paper also analyzes marketing planning, target audience
strategies, the 4P model, digital marketing, and approaches for building long-
term relationships with customers.
Key words:
Marketing management, marketing strategy, consumer
needs, 4P model, digital marketing, market competition, customer orientation.
Bozorda muvaffaqiyatga erishish korxonalar tomonidan iste’molchilar
ehtiyojini to‘g‘ri anglab, unga mos mahsulot yoki xizmatni taklif etishga
bog‘liqdir. Ushbu jarayonda marketing menejmenti muhim vosita sifatida
qaraladi. Marketing menejmenti – bu tashkilot tomonidan bozordagi
imkoniyatlarni tahlil qilish, iste’molchi ehtiyojlarini o‘rganish va ularga mos
strategiyalarni ishlab chiqish hamda amalga oshirish jarayonidir.
Marketing menejmenti quyidagi asosiy funksiyalarni o‘z ichiga oladi:
1.
Bozorni tahlil qilish
– ehtiyojlar, talab va taklif, raqobatchilarni
aniqlash.
2.
Marketing strategiyasini ishlab chiqish
– mahsulot, narx,
tarqatish va ilgari surish (4P).
3.
Marketing rejasini tuzish va amalga oshirish.
МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ
АКАДЕМИЧЕСКИХ НАУК
66
4.
Nazorat va tahlil
– natijalarni baholash va kerakli o‘zgarishlar
kiritish.
Marketing strategiyasi korxonaning bozorda tutgan o‘rnini belgilab
beradi. Kotler tomonidan ishlab chiqilgan klassik 4P modeli quyidagi
elementlardan iborat:
Mahsulot (Product)
– iste’molchiga qiymat yetkazadigan tovar yoki
xizmat.
Narx (Price)
– mahsulot qiymatini ifodalaydi va raqobatbardoshlikni
ta’minlaydi.
Joylashtirish (Place)
– mahsulotni iste’molchiga yetkazish kanallari.
Ilgari surish (Promotion)
– mahsulot haqida xabardor qilish va sotishni
rag‘batlantirish.
Hozirgi kunda internet va ijtimoiy tarmoqlarning rivojlanishi raqamli
marketingni dolzarb masalaga aylantirdi. Raqamli marketing orqali mijozlar
bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqa o‘rnatish, ularning xatti-harakatlarini kuzatish, va
tahlil qilish imkoniyati kengaydi. Shu bilan birga, marketing menejmenti mijozga
yo‘naltirilgan strategiyalarga asoslanmoqda, ya’ni har bir mijozning ehtiyoj va
xohishlarini chuqur o‘rganish orqali unga individual yondashuv ko‘rsatiladi.
Marketing menejmentining samaradorligini oshirish uchun quyidagilar
muhim hisoblanadi:
Bozor kon’yunkturasini muntazam tahlil qilish;
Maqsadli auditoriyani to‘g‘ri tanlash;
Innovatsion marketing texnologiyalaridan foydalanish;
Mijozlar bilan uzluksiz muloqot olib borish;
Xodimlarning malakasini oshirish.
Marketing menejmenti korxona muvaffaqiyatining kalit omillaridan biridir.
U iste’molchilar ehtiyojlarini qondirish bilan birga, korxonaning daromadlarini
ham oshiradi. Raqobat muhitida doimiy o‘zgarib borayotgan talablar va
texnologik yutuqlarga moslashgan holda marketing menejmentini rivojlantirish
zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Kotler, F. “Marketing Management.” Pearson Education, 2017.
2.
Lamb, C.W., Hair, J.F., McDaniel, C. “Marketing.” Cengage Learning, 2021.
3.
Boshqaruv asoslari. O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim
vazirligi, 2020.
4.
Mirkasimov M. “Marketing asoslari.” TDIU, 2019.
5.
Porter M. “Competitive Strategy.” Free Press, 1980.
