JOURNAL OF IQRO – ЖУРНАЛ ИҚРО – IQRO JURNALI – volume 16, issue 02, 2025
ISSN: 2181-4341, IMPACT FACTOR ( RESEARCH BIB ) – 7,245, SJIF – 5,431
ILMIY METODIK JURNAL
Avazov G’oyibnazar Berdiyevich
Termiz Davlat Pedagogika Istituti texnologiya va geografiya kafedrasi o’qituvchisi
BO’LAJAK TEXNOLOGIYA FANI O’QITUVCHILARINI KASBIY FAOLIYATIGA
TAYYORLASHDA KREATIV KOMPETENTLIKNI RIVOJLANTIRISH TIZIMINING
PEDAGOGIK ZARURATI
Annotatsiya:
Zamonaviy ta’lim tizimida kreativlik va innovatsion fikrlash qobiliyatlari
o’qituvchilarning kasbiy faoliyatida muhim ahamiyatga ega. Bo’lajak texnologiya fani
o’qituvchilari, ayniqsa, o’z o’quvchilarini zamonaviy texnologiyalar bilan tanishtirish va ularni
innovatsion fikrlashga o’rgatishda kreativ kompetentlikka ega bo’lishlari zarur. Ushbu maqolada
bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga tayyorlashda kreativ kompetentlikni
rivojlantirish tizimining pedagogik zarurati haqida so’z yuritiladi.
Kalit so’zlar:
texnologiya, pedagogik mahorat, innovatsion yechimlar, innovatsion fikrlash,
kreativ kompetentlik, zamonaviy ta’lim tizimi, kreativ fikrlash.
Аннотация:
В современной системе образования в профессиональной деятельности
педагогов важное значение приобретают творческие способности и нестандартное
мышление. Будущие учителя технологий должны обладать творческой компетентностью,
особенно в том, чтобы знакомить своих учеников с современными технологиями и учить
их инновационному мышлению. В данной статье говорится о педагогической
необходимости системы развития творческой компетентности при подготовке будущих
учителей технологии к профессиональной деятельности.
Ключевые слова:
технологии, педагогическое мастерство, инновационные решения,
инновационное мышление, творческая компетентность, современная система образования,
креативное мышление.
Abstract:
In the modern education system, creativity and innovative thinking skills are
important in the professional activity of teachers. Future technology teachers need to have
creative competence, especially in introducing their students to modern technologies and
teaching them to think innovatively. This article talks about the pedagogical necessity of the
creative competence development system in the preparation of future technology teachers for
their professional activities.
Key words:
technology, pedagogical skill, innovative solutions, innovative thinking, creative
competence, modern education system, creative thinking.
KIRISH
Kreativ kompetentlik – bu shaxsning yangi g’oyalarni ishlab chiqish, muammolarni hal qilish va
innovatsion yechimlar topish qobiliyatidir. Bu kompetentlik o’qituvchilarning o’z kasbiy
faoliyatida yangi metod va texnologiyalarni qo’llash, o’quv jarayonini qiziqarli va samarali
tashkil etish imkonini beradi. Kreativ kompetentlik o’qituvchilarning o’z bilim va ko’nikmalarini
doimiy ravishda yangilab borishlariga, shuningdek, o’quvchilarning qiziqish va ehtiyojlarini
inobatga olishlariga yordam beradi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA TADQIQOT METODOLOGIYASI
JOURNAL OF IQRO – ЖУРНАЛ ИҚРО – IQRO JURNALI – volume 16, issue 02, 2025
ISSN: 2181-4341, IMPACT FACTOR ( RESEARCH BIB ) – 7,245, SJIF – 5,431
ILMIY METODIK JURNAL
Zamonaviy ta’lim tizimida kreativ kompetentlikni rivojlantirish pedagogik zaruratga aylangan.
Texnologiya fani o’qituvchilari o’z o’quvchilarini zamonaviy texnologiyalar bilan tanishtirishda
kreativ yondashuvlarni qo’llashlari zarur. Bu, o’z navbatida, o’quvchilarning texnologiyalarga
bo’lgan qiziqishini oshiradi va ularni innovatsion fikrlashga o’rgatadi. O’qituvchilar kreativ
kompetentlikka ega bo’lishlari orqali o’quv jarayonini yanada qiziqarli va samarali tashkil
etishlari mumkin. Kreativ kompetentlik o’qituvchilarning o’z kasbiy faoliyatida muammolarni
hal qilish qobiliyatini oshiradi. O’qituvchilar ko’pincha dars jarayonida turli xil muammolarga
duch keladilar. Kreativ fikrlash orqali ular bu muammolarni yangi yondashuvlar bilan hal qilish
imkoniyatiga ega bo’ladilar. Bu esa o’quvchilarga ham o’z muammolarini hal qilishda yordam
beradi va ularning muammolarni hal qilish qobiliyatini rivojlantiradi. Kreativ kompetentlik
o’qituvchilarning o’zaro hamkorlik va jamoaviy ish ko’nikmalarini rivojlantiradi. Zamonaviy
ta’lim tizimida o’qituvchilar o’rtasida hamkorlik va tajriba almashish muhim ahamiyatga ega.
Kreativ fikrlash orqali o’qituvchilar bir-birlaridan yangi g’oyalar va metodlarni o’rganishlari, o’z
tajribalarini baham ko’rishlari mumkin. Bu esa o’z navbatida, o’quv jarayonini yanada samarali
tashkil etishga yordam beradi. Bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga
tayyorlashda kreativ kompetentlikni rivojlantirish tizimi bir nechta asosiy komponentlardan
iborat. O’qituvchilarni kreativ fikrlashga o’rgatish uchun maxsus treninglar va seminarlar tashkil
etish zarur. Bu treninglar davomida o’qituvchilar yangi metod va texnologiyalarni o’rganishlari,
shuningdek, kreativ fikrlash ko’nikmalarini rivojlantirishlari mumkin. O’qituvchilarni o’zaro
hamkorlik va tajriba almashish uchun platformalar yaratish muhimdir. O’qituvchilar o’rtasida
tajriba almashish, yangi g’oyalar va metodlarni o’rganish uchun onlayn va oflayn platformalar
tashkil etish zarur. Bu platformalar o’qituvchilarga o’z bilim va ko’nikmalarini oshirish imkonini
beradi. O’quv jarayonida kreativ kompetentlikni rivojlantirish uchun o’quvchilarga innovatsion
loyihalar va tadbirlar tashkil etish zarur. O’quvchilar o’z g’oyalarini amalga oshirish,
muammolarni hal qilish va yangi yechimlar topish imkoniyatiga ega bo’lishlari kerak. Bu esa
ularning kreativ fikrlash qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi.[6]
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga tayyorlashda kreativ kompetentlikni
rivojlantirish tizimi pedagogik zaruratdir. Bu tizim o’qituvchilarning kreativ fikrlash qobiliyatini
oshirish, o’quv jarayonini qiziqarli va samarali tashkil etish, shuningdek, o’quvchilarning
innovatsion fikrlash ko’nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. O’qituvchilar kreativ
kompetentlikka ega bo’lishlari orqali o’z kasbiy faoliyatlarini yanada samarali amalga
oshirishlari mumkin. Shu bilan birga, kreativ kompetentlikni rivojlantirish tizimi
o’qituvchilarning o’zaro hamkorlik va tajriba almashish imkoniyatlarini oshiradi, bu esa ta’lim
jarayonini yanada samarali qiladi. Natijada, bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilari o’z
o’quvchilarini zamonaviy texnologiyalar bilan tanishtirishda va ularni innovatsion fikrlashga
o’rgatishda muvaffaqiyatga erishadilar. Kreativ kompetentlikni rivojlantirish tizimi, shuningdek,
o’qituvchilarning o’z bilim va ko’nikmalarini doimiy ravishda yangilab borishlariga yordam
beradi. Bu esa o’z navbatida, o’quvchilarning ta’lim olish jarayonida muvaffaqiyatga
erishishlariga imkon yaratadi.[1]
Bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga tayyorlashda kreativ kompetentlikni
rivojlantirish tizimining pedagogik zarurati haqida statistik tahlil quyidagi asosiy jihatlarni o’z
ichiga oladi. Kreativ kompetentlik ta’lim jarayonida o’qituvchilarning innovatsion fikrlash
qobiliyatini oshirishda muhim ahamiyatga ega. O’qituvchilar o’z o’quvchilarini zamonaviy
texnologiyalar bilan tanishtirishda, ularni muammolarni hal qilishga o’rgatishda va yangi
g’oyalarni ishlab chiqishda kreativ yondashuvlarni qo’llashlari zarur. O’qituvchilarning kreativ
kompetentligi o’quv jarayonining samaradorligini oshiradi va o’quvchilarning qiziqishini
oshiradi. O’qituvchilarning kreativ kompetentligini baholash uchun turli metodlar va vositalar
qo’llaniladi. O’qituvchilarni kreativ fikrlash qobiliyatini baholashda anketalar, intervyular va
JOURNAL OF IQRO – ЖУРНАЛ ИҚРО – IQRO JURNALI – volume 16, issue 02, 2025
ISSN: 2181-4341, IMPACT FACTOR ( RESEARCH BIB ) – 7,245, SJIF – 5,431
ILMIY METODIK JURNAL
kuzatuvlar o’tkaziladi. Ushbu tadqiqotlar natijalari shuni ko’rsatadiki, o’qituvchilarning kreativ
kompetentligi o’quv jarayonida ularning muvaffaqiyatini belgilovchi asosiy omillardan biridir.
O’qituvchilar o’z kreativ qobiliyatlarini rivojlantirgan sari, o’quvchilarning ta’lim olish
jarayonidagi muvaffaqiyati ham oshadi. Kreativ kompetentlikni rivojlantirish tizimining
samaradorligini baholash uchun o’qituvchilarning o’quv jarayonida qo’llagan metod va
yondashuvlari tahlil qilinadi. [3]
O’qituvchilar tomonidan qo’llaniladigan innovatsion metodlar, masalan, loyiha asosida o’qitish,
guruhli ishlar va interaktiv darslar, o’quvchilarning qiziqishini oshiradi va ularning kreativ
fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi. Statistik tahlil natijalari shuni ko’rsatadiki, bunday metodlarni
qo’llagan o’qituvchilar o’quvchilarning muvaffaqiyatini sezilarli darajada oshiradilar. Kreativ
kompetentlikni rivojlantirish tizimi o’quvchilarning o’z g’oyalarini amalga oshirish,
muammolarni hal qilish va yangi yechimlar topish imkoniyatlarini oshiradi. O’quvchilarga
innovatsion loyihalar va tadbirlar tashkil etish orqali ularning kreativ fikrlash qobiliyatini
rivojlantirish mumkin. Statistik tahlil natijalari shuni ko’rsatadiki, bunday tadbirlar
o’quvchilarning o’z-o’zini ifoda etish qobiliyatini oshiradi va ularning ta’lim olish jarayonidagi
muvaffaqiyatini ta’minlaydi. Kreativ kompetentlikni rivojlantirish tizimi bo’lajak texnologiya
fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga tayyorlashda muhim ahamiyatga ega. O’qituvchilarning
kreativ fikrlash qobiliyatini oshirish, o’quv jarayonini qiziqarli va samarali tashkil etish,
shuningdek, o’quvchilarning innovatsion fikrlash ko’nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi.
Statistik tahlil natijalari shuni ko’rsatadiki, kreativ kompetentlikni rivojlantirish ta’lim
jarayonining samaradorligini oshiradi va o’quvchilarning muvaffaqiyatini ta’minlaydi.[5]
Bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga tayyorlashda kreativ kompetentlikni
rivojlantirish tizimining pedagogik zarurati kelajakda bir qator istiqbollarni taqdim etadi.
Kelajakda ta’lim jarayonida innovatsion metodlar va texnologiyalarni qo’llash orqali
o’qituvchilarning kreativ kompetentligini oshirish mumkin. Loyiha asosida o’qitish, muammoli
o’qitish va interaktiv metodlar orqali o’quvchilarning ijodiy fikrlash qobiliyatlari rivojlanadi.
Texnologiya fani o’qituvchilarini tayyorlashda boshqa fanlar bilan integratsiya qilish, san’at,
matematika va tabiiy fanlar bilan birgalikda o’qitish orqali kreativlikni oshirish mumkin. Bu
o’qituvchilarga kengroq fikrlash va ijodiy yechimlar topish imkonini beradi. Raqamli
texnologiyalar va onlayn platformalardan foydalanish orqali o’qituvchilarning kreativ
kompetentligini rivojlantirish. Virtual va kengaytirilgan haqiqat texnologiyalaridan foydalanish
orqali o’quv jarayonini yanada qiziqarli va samarali qilish mumkin. O’qituvchilarni kreativ
kompetentlikni rivojlantirish bo’yicha doimiy ravishda malaka oshirish dasturlari bilan
ta’minlash. Bu, o’qituvchilarning zamonaviy pedagogik yondashuvlar va innovatsion metodlar
bilan tanishishiga yordam beradi. Ta’lim muassasalarida kreativ muhit yaratish, o’qituvchilar va
o’quvchilar o’rtasida ijodiy fikr almashish, hamkorlik va tajriba almashish imkoniyatlarini
oshirish. Bu, o’qituvchilarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
O’quv dasturlarini zamonaviy talablar va bozor ehtiyojlariga mos ravishda yangilash. Bu,
o’qituvchilarning kreativ kompetentligini oshirishga yordam beradi va ularni kasbiy faoliyatda
muvaffaqiyatli bo’lishlariga ko’maklashadi. O’quvchilarning ijodiy faoliyatini rag’batlantirish va
qo’llab-quvvatlash orqali o’qituvchilarning kreativ kompetentligini rivojlantirish.[6]
Bu, o’quvchilarning o’z fikrlarini erkin ifoda etishlariga va yangi g’oyalarni ishlab chiqishlariga
yordam beradi. Ushbu istiqbollar bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini tayyorlashda kreativ
kompetentlikni rivojlantirish tizimini yanada samarali qilishga yordam beradi va ta’lim
jarayonini zamonaviy talablar darajasida olib borishga imkon yaratadi.[10]
XULOSA
JOURNAL OF IQRO – ЖУРНАЛ ИҚРО – IQRO JURNALI – volume 16, issue 02, 2025
ISSN: 2181-4341, IMPACT FACTOR ( RESEARCH BIB ) – 7,245, SJIF – 5,431
ILMIY METODIK JURNAL
Xulosa qilib aytganda, bo’lajak texnologiya fani o’qituvchilarini kasbiy faoliyatiga tayyorlashda
kreativ kompetentlikni rivojlantirish tizimi ta’lim jarayonining samaradorligini oshirish va
o’quvchilarning innovatsion fikrlash qobiliyatini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
O’qituvchilar kreativ fikrlash ko’nikmalarini rivojlantirish orqali o’z o’quvchilariga zamonaviy
texnologiyalarni o’rgatishda muvaffaqiyatga erishadilar va ularni kelajakda muvaffaqiyatli
mutaxassislar sifatida tayyorlashga yordam beradilar.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Avazov, G’. B. (2024). “Boʻlajak texnologiya fani oʻqituvchilarini kasbiy faoliyatiga
tayyorlashda kreativ kompetentligini rivojlantirish metodikasi.”So’ngi ilmiy tadqiqotlar
nazariyasi 7-jild 1-son respublika ilmiy-uslubiy jurnali
2.Avazov, G’. B. (2023). “Bo’lajak texnologiya fani o’tituvchilarining kreativ kompetentligi”
"Innovative Academy RSC".
3.Karimov, S. (2021). "Zamonaviy ta’limda kreativ fikrlash." Ta’lim va innovatsiyalar jurnali,
3(2), 45-50.
4. Murodov, B. (2022). "Texnologiya fani o’qituvchilarini tayyorlashda kreativlik." O’zbekiston
Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi.
5. Qodirov, R. (2020). "Kreativ kompetentlik va uning ta’lim jarayonidagi o’rni." Pedagogika va
psixologiya jurnali, 4(1), 12-18.
6. Rahimov, D. (2021). "Innovatsion ta’lim metodlari va kreativ fikrlash." Ta’lim va taraqqiyot,
5(3), 67-72.
