SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2018,
№
4
28
ДОСМАТОВА
БАРНО
Таянч
докторант
,
ТошДШИ
Хитой
тилида
морфемали
контракциянинг
抽取法
ch
ō
uq
ǔ
f
ǎ
“
ажратиш
орқали
қисқартириш
”
усули
Аннотация
.
Ушбу
мақола
хитой
тилида
кенг
тарқалган
сўз
ясалиш
усуллари
-
дан
бири
бўлмиш
морфемали
контракция
ҳақидадир
.
Бунда
морфемали
контрак
-
циянинг
“
ажратиш
орқали
қисқартириш
”
усулига
оид
ўзига
хос
хусусиятлар
ҳақи
-
да
маълумот
бериб
ўтилади
.
Таянч
сўз
ва
иборалар
:
морфема
,
контракция
,
ўзлашма
,
термин
,
ўзак
.
Аннотация
.
Данная
статья
посвящена
морфемной
контракции
,
которая
пред
-
ставляет
собой
один
из
широко
используемых
способов
словообразования
в
китайском
языке
.
В
статье
подробно
описываются
грамматические
особенности
морфемной
контракции
в
китайском
языке
.
Опорные
слова
и
выражения
:
морфема
,
контракция
,
заимствованное
слово
,
термин
,
корень
слова
.
Abstarct.
This article is devoted to the morphemic contraction, which is one of the
widely used methods of word formation in Chinese. The article describes in detail the
features of grammatical morpheme contraction in Chinese.
Кеу
words and expressions
:
morpheme, contraction, loan word, the term, the root of the word.
Кўп
бўғинли
сўзлар
мураккаб
тушунча
ва
ҳодисаларни
тўлароқ
ифодала
-
шига
қарамай
,
мулоқот
жараёнида
муайян
қийинчиликларни
юзага
келтириши
маълум
.
Тил
лексикаси
мавжуд
сўзларга
турли
аффикслар
қўшиш
,
бошқа
тил
-
лардан
ўзлашмалар
,
янги
терминларнинг
пайдо
бўлиши
ва
сўз
ёки
сўз
бирик
-
маси
шаклини
қисқартириш
орқали
доимий
равишда
бойиб
бориши
кузатила
-
ди
.
Айнан
контракция
орқали
ясалган
сўзлар
мулоқотнинг
қулай
ва
тежамкор
воситаси
бўлиб
хизмат
қилади
.
Морфемали
контракция
маъно
ва
мазмунга
таъсир
кўрсатмайдиган
элементлардан
халос
бўлишда
муҳим
рол
ўйнайди
.
Мазкур
мақолада
морфемали
контракциянинг
抽取法
ch
ō
uq
ǔ
f
ǎ
“
ажратиш
орқали
қисқартириш
”
усулига
оид
ўзига
хос
хусусиятларни
кўриб
чиқамиз
.
抽取
ch
ō
uq
ǔ
“
ажратиш
орқали
қисқартириш
”
усулида
оригинал
сўздан
му
-
ҳим
компонент
олиниб
,
янги
қисқартма
сўз
ҳосил
қилинади
.
Бу
усул
қис
-
қартма
сўз
ясалишида
энг
кўп
қўлланадиган
ва
энг
асосий
усуллардан
бири
.
缩合
“
қисқартириш
”
усули
деб
ҳам
номланади
.
Морфемали
контракциянинг
ушбу
усулида
сўз
ёки
сўз
бирикмаси
компонентларга
(
морфемалар
,
сўзлар
ёки
сўз
бирикмаларига
)
ажратилади
,
сўнг
улардан
бир
қисми
тушириб
қолдирилади
,
қолганлари
эса
бириккан
ҳолда
янги
қисқартирилган
сўзни
ҳосил
қилади
.
Масалан
,
节约用电
jiéyu
ē
yòngdiàn “
электр
токини
тежаш
”,
节约
jiéyu
ē
“
тежаш
” va
用电
yòngdiàn “
электр
токи
”
тарзида
ажратилади
,
сўнг
约
в
a
用
морфемалари
тушириб
қолдирилади
,
қолган
морфемалар
бирга
қўшилиб
,
янги
мураккаб
қисқартирилган
сўз
节电
yòngdiàn “
электр
токини
тежаш
”
ҳосил
бўлади
.
Фонетика
нуқтаи
назаридан
бу
қисқартириш
бўғинли
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2018,
№
4
29
ҳисобланади
,
яъни
қисқартириш
бирлиги
бўғиндир
.
缩合
su
ō
hé “
қисқар
-
тириш
,
камайтириш
орқали
бирлаштириш
,
қўшиш
”
каби
маъноларни
анг
-
латиб
,
морфемали
контракциянинг
энг
кўп
учрайдиган
усули
ҳисобланади
.
Унда
морфемали
контракция
хусусиятлари
аниқ
намоён
бўлади
.
Морфе
-
маларнинг
жойлашувига
қараб
ҳар
хил
турларга
бўлинади
,
турли
моделлар
бўйича
амалга
ошади
.
Ушбу
турнинг
усулларида
сўз
ёки
сўз
бирикмасидан
ажратиладиган
таркибий
қисмлар
турлича
бўлгани
сабаб
у
ўз
ичида
яна
қуйидаги
усулларга
бўлинади
:
1)
Морфемани
ажратиб
олиш
усули
.
Бу
усулда
сўз
ёки
сўз
бирик
-
масининг
ҳар
бир
компонентидан
фақатгина
морфема
ажратилади
.
Танлаб
олинган
морфема
қисқарувчи
бирликни
(
сўз
ёки
сўз
бирикмаси
)
ифодалаб
келувчи
марказий
морфема
бўлсада
,
унинг
жойлашиши
турлича
бўлади
:
Бошланғич
морфемаларни
қўшиш
.
环境保护
1
huánjìng b
ǎ
ohù “
атроф
-
муҳитни
муҳофаза
қилиш
”
деб
таржима
қилинади
.
Бунда
环境
huánjìng “
ат
-
роф
-
муҳит
”
ва
保护
b
ǎ
ohù “
муҳофаза
қилиш
”
сўзлари
ажратилади
ва
境
jìng
в
a
护
hù
морфемалари
туширилиб
,
环保
huánb
ǎ
o
сўзи
ҳосил
бўлади
.
环境卫生
huánjìng wèish
ē
ng “
атроф
-
муҳит
санитария
шароитлари
”
ҳам
шу
тарзда
таҳлил
қилинади
:
环境
huánjìng “
атроф
муҳит
”
в
a
卫生
wèish
ē
ng
“
санитария
”
сўзларининг
环
huán
в
a wèi
бошланғич
морфемалари
қўши
-
лади
,
环卫
huánwèi
янги
шакл
ясалади
.
小学教师
xi
ǎ
oxué jiàosh
ī
“
бошланғич
мактаб
ўқитувчиси
”,
бунда
h
ам
小学
xi
ǎ
oxué “
бошланғич
мактаб
”
ва
教师
jiàosh
ī
“
ўқитувчи
”
сўзлари
ажратилиб
,
学
xué
ва
师
sh
ī
морфемалари
туши
-
рилиб
,
小教
xi
ǎ
oji
ā
o
ҳосил
бўлади
.
Мисоллар
:
公共关系
g
ō
nòggng gu
ā
nxi –
公关
g
ō
nggu
ā
n (
жамият
билан
алоқалар
);
智力商数
zhìlì sh
ā
ngshù –
智商
zhìsh
ā
ng (
ақлий
қобилият
даражаси
);
交通警察
ji
ā
ot
ō
ng j
ǐ
ngchá –
交警
ji
ā
oj
ǐ
ng
(
йўл
автопатрул
хизмати
ҳодими
);
博士生导师
bóshìsh
ē
ng d
ǎ
osh
ī
–
博导
bód
ǎ
o (
докторант
илмий
ра
h
бари
).
Биринчи
сўзнинг
бошланғич
морфемаси
ва
иккинчи
сўзнинг
охирги
морфе
-
масининг
бирлашиши
.
能源消耗
néng yuán xi
ā
o hào “
энергия
ресурсларини
сарфлаш
”
бирикмасида
能源
néng yuán “
энергия
ресурси
”
ва
消耗
xi
ā
o hào
“
сарф
этмоқ
”
сўзларини
ажратган
ҳолда
,
能源
néng yuán
сўзининг
бошлан
-
ғич
морфемаси
能
néng
ҳамда
消耗
xi
ā
o hào
сўзининг
сўнгги
морфемаси
耗
hào
бирикиб
,
能耗
néng hào “
энергия
ресурсларини
сарфлаш
”
ҳосил
бўлади
.
Мисоллар
:
联合经营
liánhé j
ī
ngyíng –
联营
liányíng (
ҳамкорликдаги
корхоналар
); 粮食蔬菜
liángshi sh
ū
cài –
粮菜
liángcài (
озиқ
-
овқатлар
);
台湾同胞
Táiw
ā
n tóngb
ā
o –
台胞
táib
ā
o (
тайванликлар
);
驾驶学校
jiàsh
ǐ
xuéxiào –
驾校
jiàxiào (
ҳайдовчилик
мактаблари
).
Биринчи
сўзнинг
охирги
морфемасининг
кейинги
сўзнинг
бошланғич
мор
-
фемаси
билан
бирлашиши
.
民警
mín j
ǐ
ng
қисқартмаси
人民警察
rénmín
j
ǐ
ngchá “
халқ
полицияси
”,
яъни
人民
rén mín “
халқ
”
сўзининг
иккинчи
ва
1
现代汉语词典
.
第
6
版
, 2012. 667
页
.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2018,
№
4
30
警察
j
ǐ
ng chá “
полиция
”
сўзининг
биринчи
морфемасининг
бирикишидан
ҳо
-
сил
бўлган
;
书
展
sh
ū
zh
ǎ
n “
китоб
кўргазмаси
” –
图书
tú sh
ū
“
китоб
”
сўзининг
书
sh
ū
ва
展
览会
zhán l
ǎ
n huì “
кўргазма
”
сўзининг
展
zhán
морфемаларидан
ҳосил
бўлган
;
Мисоллар
:
高峰
会议
g
ā
of
ē
ng huìyì –
峰会
f
ē
nghuì (
саммит
);
对外贸易
duìwài màoyì –
外贸
wàimào (
халқаро
савдо
-
сотиқ
),
下降幅度
xiàjiàng fúdù –
降幅
jiàngfú (
пасайиш
даражаси
);
历史地理
lìsh
ǐ
dìl
ǐ
–
史地
sh
ǐ
dì (
тарихий
география
).
Иккита
сўзнинг
охирги
морфемаларининг
бирлашиши
:
调号
diào hào –
声调符号
sh
ē
ngdiào fúhào “
тон
белгилари
(
ишоралари
)”
声调
sh
ē
ng diào
“
оҳанг
,
тон
”
ва
符号
fú hào “
белги
,
ишора
”
сўзларининг
охирги
морфема
-
лари
бирлашади
;
Мисоллар
:
保护森林
b
ǎ
ohù s
ē
nlín –
护林
hùlín (
ўрмонни
муҳофаза
қилмоқ
);
向外销
xiàngwàixi
ā
o –
外销
wàixi
ā
o (
экспорт
);
电影明星
diàny
ǐ
ng míngx
ī
ng –
影星
y
ǐ
ngx
ī
ng (
кино
юлдуз
);
等待就业
d
ě
ngdài jiùyè –
待业
dàiyè (
ишга
киришни
кутмоқ
).
Биринчи
сўз
бошланғич
морфемасининг
иккинчи
сўз
бошланғич
ва
сўнгги
сўз
охирги
морфемалари
билан
бирлашиши
.
Ушбу
тур
асосан
ташкилот
,
жамоат
,
бирлашмаларнинг
номларини
ифодалашда
қўлланилади
:
人民代表大会
rén mín dài bi
ǎ
o dà huì –
人民
rén mín “
халқ
”
ва
代表
dài bi
ǎ
o
“
вакил
”
сўзларидаги
бошланғич
морфемалар
人
rén
ва
代
dài
ҳамда
大会
dà
huì “
йиғилиш
,
мажлис
,
конфереция
”
сўзининг
охирги
морфемаси
会
huì
би
-
рикиб
,
人代会
rén dài huì “
халқ
вакилларининг
йиғилиши
”
ҳосил
бўлади
;
Баъзи
бир
бирикмалар
учдан
ортиқ
сўздан
ясалган
,
шаклан
мураккаб
бўлади
.
Шу
каби
сўзларга
ҳам
баъзида
ажратиш
усули
қўлланади
.
Танланган
морфемаларнинг
ўрни
аниқ
бўлмайди
,
юқорида
келтириб
ўтилган
бир
неча
усуллар
умумлаштирилиб
қўлланади
,
масалан
:
亚洲开发银行
Yàzh
ō
u k
ā
if
ā
yínháng
– 亚行
Yàháng (
Осиё
Тараққиёт
Банки
),
清理拖欠贷款
q
ī
ngl
ǐ
tu
ō
qiàn
dàiku
ǎ
n –
清欠
q
ī
ngqiàn (
ушланиб
қолган
кредит
тўловини
ёпмоқ
),
个人作品展览
gèrén zuòp
ǐ
n zhánl
ǎ
n
– 个展
gèzh
ǎ
n (
индивидуал
кўргазма
),
博士研究生导师
bóshì yánji
ū
sh
ē
ngd
ǎ
osh
ī
–
博导
bód
ǎ
o (
докторант
илмий
раҳбари
),
保险业务种类
báoxi
ǎ
n yèwù zh
ǒ
nglèi –
险种
xi
ǎ
nzh
ǒ
ng (
суғурта
турлари
).
2)
Сўзни
ажратиш
орқали
қисқартириш
усули
.
Бу
турдаги
морфемали
контракция
усулида
сўз
асосий
компонент
сифатида
таркибдан
ажратиб
олинади
.
Бу
турдаги
қисқартмаларнинг
оригинал
сўзи
,
одатда
,
нисбатан
мураккаб
бўлиб
,
учдан
ортиқ
сўздан
ташкил
топган
бўлади
.
Охирги
сўзнинг
ажратиб
олиниши
.
中国工农红军
Zh
ō
ngguó g
ō
ngnóng
hóngj
ū
n –
红军
hóngj
ū
n (
Хитой
халқ
қизил
армияси
);
中国人民解放军
Zh
ō
ngguó
rénmín ji
ě
fàngj
ū
n –
解放军
ji
ě
fàngj
ū
n (
Хитой
халқ
халоскорлар
армияси
);
«
马氏文通
» M
ǎ
shì wén t
ō
ng – «
文通
» wén t
ō
ng (
Жаноб
Ма
грам
-
матикаси
);
经济特区
j
ī
ngjì tèq
ū
– 特区
tèq
ū
(
махсус
иқтисодий
зона
);
欧洲经济共同体
Ō
uzh
ō
u j
ī
ngjì gòngtóngt
ǐ
–
共同体
gòngtóngt
ǐ
(
Европа
иқтисодий
жамияти
);
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2018,
№
4
31
Биринчи
сўзнинг
ажратиб
олиниши
.
清华大学
Q
ī
nghuá dàxué –
清华
Q
ī
nghuá (
Тсинхуа
университети
);
同济大学
Tóngjì dàxué –
同济
Tóngjì (
Тонгжи
университети
);
南开大学
Nánk
ā
i dàxué –
南开
Nánk
ā
i (
Нанкаи
университети
);
复旦大学
Fùdàn dàxué –
复旦
Fùdàn (
Фудан
университети
);
商务印书馆
Sh
ā
ngwù yìnsh
ū
gu
ǎ
n –
商务
Sh
ā
ngwù (
бизнес
нашриёти
);
«
说文解字
shu
ō
wén ji
ě
zì» – «
说文
» shu
ō
wén (
Хитой
иероглифларининг
келиб
чиқиш
луғати
).
Ўртадаги
сўзнинг
ажратиб
олиниши
.
«
古今韵会举要
» g
ǔ
j
ī
n yùnhuì j
ǔ
yào – «
韵会
» yùnhuì (
қофиялар
йиғиндиси
тўплами
);
中国大百科全书
Zh
ō
ngguó dàb
ǎ
ik
ē
quánsh
ū
–
大百科
dàb
ǎ
ik
ē
(
Хитой
катта
энциклопедияси
);
«
三宝太监西洋记通俗演义
» s
ā
nb
ǎ
o tàijiàn x
ī
yángjì t
ō
ngsú y
ǎ
nyì – «
西洋记
»
хīй
á
н
g
ж
ì (
Уч
монахнинг
ғарб
ҳақидаги
анъанавий
саҳна
кўриниши
).
Биринчи
ва
охириги
сўзнинг
ажратиб
олиниши
.
人造地球卫星
rénzào dìqiú wèix
ī
ng –
人造卫星
rénzào wèix
ī
ng (
ернинг
сунъий
йўлдоши
);
欧洲经济共同体
Ō
uzh
ō
u j
ī
ngjì gòngtóngt
ǐ
–
欧洲共同体
Ō
uzh
ō
u gòngtóngt
ǐ
(
Европа
иқтисодий
жамияти
);
«
暂拟汉语教学法系统
» zànn
ǐ
hàny
ǔ
jiàoxuéf
ǎ
xìt
ǒ
ng – «
暂拟系统
» zànn
ǐ
xìt
ǒ
ng (
вақтинчалик
хитой
тилини
ўқитиш
усуллари
тизими
).
Ушбу
усулнинг
иккинчи
турида
сўз
тушиб
қолади
,
яъни
бутун
сўзни
(
одатда
,
иккинчи
даражали
аҳамиятга
эга
бўлган
сўзни
)
тушириб
қолдирув
-
чи
модель
.
Бу
модель
бўйича
ташкилотлар
,
идораларнинг
номлари
,
шунинг
-
дек
,
илмий
-
техник
терминология
тузилади
,
масалан
:
Охирги
сўз
тушириб
қолдирилади
:
高等专业学校
g
ā
o d
ě
ng zhu
ā
n yè xué
xiào –
高等
g
ā
o d
ě
ng “
олий
даража
”,
专业
zhu
ā
n yè “
мутахассислик
”,
学校
xué xiào “
мактаб
,
муассаса
” –
高专
g
ā
o zhu
ā
n
олий
ўқув
муассасаси
;
Бунда
охирги
сўз
学校
xué xiào
тушиб
қолдирилади
;
Биринчи
сўз
тушириб
қол
-
дирилади
:
中国工厂党中央军事委员会
zh
ō
ng guó g
ō
ng ch
ǎ
ng d
ǎ
ng zh
ō
ng y
ā
ng
j
ū
n shì w
ě
i yuán huì – “
Хитой
Коммунистик
партияси
Марказий
Комми
-
тетининг
Ҳарбий
Кенгаши
”
нинг
қисқартирилган
кўриниши
–
中央军委
zh
ō
ng y
ā
ng j
ū
n w
ě
i;
Ўртада
турган
сўз
тушириб
қолдирилади
:
抗日军政大学
kàng rì j
ū
n zhèng dà xué “
Японияга
қаршилик
кўрсатиш
ҳарбий
сиёсий
академияси
”
мураккаб
бирикмасининг
қисқартирилган
кўриниши
抗大
kàng
dà
бўлиб
,
ўртадаги
сўз
тушиб
қолади
;
Биринчи
ва
ўртада
турган
сўз
тушириб
қолдирилади
:
中国人民共和国第六届全国人民代表大会
zh
ō
ng guó
rén mín gòng hé guó dì liù jiè quán guó rén mín dài bi
ǎ
o dà huì – “
Хитой
Халқ
Республикаси
бутун
мамлакат
вакиллари
олтинчи
умумий
йиғилиши
”
ушбу
кўринишда
қисқаради
:
六届人大
liù jiè rén dà.
3)
Морфема
ва
сўзни
аралаш
ажратиш
усули
:
Бу
турдаги
қисқариш
усулида
ажратиб
олинадиган
компонент
ҳам
морфема
,
ҳам
сўз
бўлиши
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2018,
№
4
32
мумкин
.
Баъзида
эса
кўп
бўғинли
бир
морфема
сўзларга
тегишли
бўғинлар
ҳам
ажратиб
олиниши
мумкин
.
Шундай
бир
неча
турдаги
компонентларни
аралаш
ажратиб
олиниб
ўзига
хос
қисқартма
сўз
ҳосил
қилинади
.
Масалан
:
Биринчи
сўзнинг
ҳар
бир
кейинги
сўзнинг
бошланғич
морфемалари
билан
бирлашиши
:
中国作家协会
zh
ō
ng guó zuò ji
ā
xié huì – “
Бутун
Хитой
ёзув
-
чилар
уюшмаси
”;
中国
zh
ō
ng guó “
Хитой
”
сўзи
作家
zuò ji
ā
“
ёзувчи
”
сўзининг
бошланғич
морфемаси
作
zuò,
协会
xié huì “
уюшма
”
сўзининг
илк
морфемаси
协
xié
билан
бирлашиб
,
中国作协
zh
ō
ng guó zuò xié “
Бутун
Хитой
ёзувчилар
уюшмаси
”
кўринишига
киради
.
Биринчи
сўзнинг
кейинги
сўзнинг
охирги
морфемаси
билан
бирлашиши
:
供销合作社
g
ō
ng xi
ā
o hé zuò shè
бирикмасида
供销
g
ō
ng xi
ā
o “
таъминлаш
ва
со
-
тиш
”
сўзи
合作社
hé zuò shè “
кооператив
”
сўзининг
сўнгги
морфемаси
社
shè
би
-
лан
бирлашади
:
供销社
g
ō
ng xi
ā
o shè “
таъминлаш
ва
сотиш
бўйича
кооператив
”;
Биринчи
сўзларнинг
бошланғич
морфемаларининг
охирги
сўз
билан
бирлашиши
:
降低噪音系数
jiàng d
ī
zào y
ī
n xì shù –
降噪系数
jiàng zào xì shù
шовқиннинг
пасайиш
коэффициэнти
;
降低
jiàng d
ī
“
пасайиш
”
ва
噪音
zào y
ī
n
“
шовқин
”
сўзларининг
бошланғич
морфемалари
系数
xì shù “
коэффициэнт
”
билан
бирлашади
.
Мисоллар
:
非洲统一组织
f
ē
izh
ō
u t
ǒ
ngy
ī
z
ǔ
zh
ī
–
非统组织
f
ē
it
ǒ
ngz
ǔ
zh
ī
(
Африка
бирлашуви
ташкилоти
);
巴勒斯坦解放组织
B
ā
lès
ī
t
ǎ
n
ji
ě
fàng z
ǔ
zh
ī
–
巴解组织
b
ā
ji
ě
z
ǔ
zh
ī
(
Фаластин
халоскорлар
ташкилоти
).
Биринчи
сўзларнинг
охирги
морфемаларининг
охирги
сўз
билан
бирлаши
-
ши
:
记录重放磁头
jìlù chóngfàng cítóu –
录放磁头
lù fàng cí tóu “
товуш
чиқа
-
ришнинг
магнитли
ёзиш
каллаги
”;
记录
jì lù
ва
重放
chóng fàng
сўзларидаги
录
lù
ва
放
lù fàng
морфемалари
磁头
cí tóu
билан
бирлашади
.
Мисоллар
:
电化教育资料中心
diànhuà jiàoyù z
ī
liào zh
ō
ngx
ī
n
– 电教中心
diànjiào
zh
ō
ngx
ī
n (
Электрон
маълумотлар
маркази
);
国家语言文字工作委员会
guóji
ā
y
ǔ
yán wénzì g
ō
ngzuò w
ě
iyuánhuì –
国家语委
guóji
ā
y
ǔ
w
ě
i (
Давлат
тил
ва
ёзув
ишлари
қўмитаси
).
Юқорида
келтирилган
моделлардан
кўриниб
турибдики
,
қайси
позицияда
нечта
морфема
тушириб
қолдирилишидан
қатъи
назар
ҳамиша
энг
муҳим
-
лари
,
мазкур
иборага
хослари
,
унинг
мазмунини
ўзгартирмайдиганлари
қолади
.
Морфемали
контракциянинг
抽取法
“
ажратиш
орқали
қисқарти
-
риш
”
усули
нисбатан
унумдор
бўлиб
,
аксарият
мураккаб
сўзлар
ушбу
усулнинг
моделлари
орқали
қисқартирилади
.
Маъно
жиҳатидан
энг
муҳим
компонентлар
сақланиб
қолиниши
морфемали
контракциянинг
семантик
хусусиятидан
дарак
беради
.
Қисқартириш
ҳар
қандай
тил
ривожланишининг
умумий
қоидаларидан
бири
саналади
.
Унинг
моҳияти
максимал
миқдордаги
маълумотни
(
маъновий
ифода
)
тилнинг
моддий
қобиғи
(
товуш
ва
график
шакл
)
дан
минимал
фойдаланган
ҳолда
етказишни
таъминлаш
,
яъни
тилнинг
коммуникатив
вазифаси
самарадорлигини
оширишдир
.
