41
КАТТАЛАР ВА БОЛАЛАР ТЕРАПЕВТИК СТОМАТОЛОГИЯ,
СТОМАТОЛОГИИ КАСАЛЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ
OG'IZ BO'SHLIG'I SALOMATLIGI
Azizova Sh.Sh., Sadikova I.E., Alijonov B.Sh.
Tashkent davlat stomatologiya instituti
Dolzarblik.
Og'iz bo'shlig'i salomtligi ovqat hazm qilish a'zolarining
boshlang'ich profilaktikasi uchun muhim omil hisoblanadi. Hozirgi davrda og'iz
bo'shlig'i kasalliklari jismoniy og'riq hamda psixologik ta'siri natijasida insonlarning
hayot kechirish sifatini pasaytirib yuboryabti. Ayniqsa periodontal kasalliklar og'iz
bo' shlig'I strukturasini va funksional holatini buzishga olib keladi. ushbu tezisda
aholi orasidagi statistika natijasida topilgan eng ko'p og'iz bo'shlig'i salomatligiga
ta'sir qiluvchi kasalliklar ko'rsatgichi haqida ma'lumot berilgan.
Maqsad.
Bir qator tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki og'iz bo'shlig'i salomatligi va
umumiy hayot tarzi sifati yonma-yon boradi. Periodontal kasalliklar natijasida
tishlarning yo'qotilishi kuzatiladi. Bu esa juda ko'p mablag' va vaqt talab qiladi,
hamda chaynov samaradorligini pasaytirib yuboradi. Bu vaqtda profilaktik chora
tadbirlari asosiy rol o'ynedi. Periodantal kasalliklarning o'tkir hamda surunkali
turlari tafovut qilinadi. Bu kasallik suyak to'qima yo'qotilishi hamda yiringli eksudat
hosil bo'lishi bilan kechadi.Periodantal bog'lamlarning zaiflashishi hisobiga
tishlarning qimirlash darajasi oshib ketadi.
Materiallar va tadqiqot ususllari.
Og'iz bo'shlig'i salomatligi konferensiyasi
tomonidan ishlab chiqilgan yakuniy standartlashtirish ishlari(1997. Shimoliy
Karolino universiteti) og'iz bo'shlig'i salomatligi indeksini aniqlash uchun
mo'ljallangan edi. Bunga ko'ra 3 ta parameter asos qilib olingan: ijtimoiy, psixologik
va jismoniy . Og'iz bo' shlig'i salomatligiga ta'sir etuvchi omillar asosan, moliyaviy
yordam yetishmasligi, chekish, yoshlikda ko'plab yuqumli kasalliklar bilan
kasallanish kiradi.
Yana bir omil bu- tish kasalliklaridir. Bunda biz yumshoq va qattiq to'qima
kasalliklarini farqlashimiz mumkin.bemorlarning ruhiy holatini aniqlash uchun
stomatologik kasalliklar shkalasi taqdim etiladi. Yuqori darajadagi kasallik bilan
kasallanish uchragan joylarda asosan karies hamda gingivit eng ko'p uchrashi hamda
ularning nojo'ya ta'siri ko'p ekanligi aniqlandi.(Guentch, Stier,Raschke, Peisker
hamda boshqalar..) Bu dalil mohiyatan umumiylikni bildiradi. Vaqt o'tgan sari
stomatologga borishga qo'rqqan insonlar keyinchalik o'giz bo'shlig'i salomatligiga
e'tabor bermay qo'yadi va bu holat tish kasalliklari paydo bo'lishiga olib keladi.
Bemorlarni ruhiy hamda moliyaviy jihatdan qo'llab quvvatlash og'iz bo'shlig'i
salomatligini nazorat qilishga hamda uning holatini yaxshilashga yordam beradi.
2000- yildan boshlab bunday usuldan foydalanish boshqalarga turtki bo'ldi. Shu kabi
ba'zi tashxislar va davolashning bemorga ta'sirini baholash uchun ko'plab tadqiqotlar
olib borildi. Surunkali periodontit bilan og'rigan bemorlarning o'giz bo'shlig'i
slomatligi holatini to'g'rilash va yaxshilash keyingi yigirma yil ichida topildi.(El-
42
Sayed, Baumber, Vieland 2019). Makgrat aytganidek, shu kabi provayderlar juda
ko'p bemorlarni qamrab olish va davolashni rejalashtirish bilan shug'ullanadi.
Xulosa.
O'rganilgan manbalar natijasida, og'iz bo'shlig'i salomatligini normal
holatda saqlab qolish- bu shifokorlar hamda bemorlarning oldidagi ma'suliyat. Tish
kasalliklari profilaktikasi, og'iz bo'shlig'I gigiyenasi, ratsional ovqtlanish, to'g'ri
ovqatlanish, vitaminlarga boy mahsulotlar iste'mol qilish o'g'iz bo'shlig'i
salomatligini saqlashda asosiy vosita bo'lib qolmoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
ALLEN, BADON, GREENLUND. “HEALTH QUAL LIFE OUTCOMES”
2.
BORGES, REGALO, TABA, “ PERIODONTAL”
3.
ELTAS “ ORAL HEALTH PREV DENT”
4.
Бажанова, О. Е., Х. П. Камилов, and Т. Э. Зойиров. "Оптимизация
комплексного лечения генерализованного пародонтита."
Материалы к IV
Международной
конференции
по
клинической
фармакологии
и
фармакотерапии: актуальные вопросы
. 2014.
5.
Melkumyan, Timur V., Anjela D. Dadamova, and Khaidar P. Kamilov. "The
influence of a hemostatic agent on adhesion strength and microleakage of composite
resin restorations."
IJBM
(2018): 355.
6.
Иногамов, Ш. М., Садиков, А. А., Ризаев, Ж. А., & Даминова, Н. Р.
(2021). Стоматологический статус и его значимость при проведении оценки
cтоматологического здоровья спортсменов.
Журнал биомедицины и практики
,
6
(1), 9-14.
KARIYESDAN ZARARLANGAN DENTINGA SELF-ETCHING
PRAYMERLAR ORQALI ADGEZIYA
Azizova Sh.Sh., Sadikova I.E., Mamatqulov E.K.
Tashkent davlat stomatologiya instituti
(Dolzarblik)
Adgeziv tizimlarning 6-avlodi yordamida self-etching
praymerlarining kariyes bilan ta’sirlangan dentin bilan aloqasi haqida. Bu avlod
oltin standart hisoblanmasada bugungi kunda ishlatishga qulayligi va kam vaqt
sarflanishi tufayli tobora ommalashmoqda. Uning adgeziya mehanizmini bilish
undan maksimal samarali qo’llashga yordam beradi.
(Maqsad)
Adgeziv tizimning so’nggi avlodlari etching vazifani bajaruvchi
ortofosfat kislotadan alohida foydalanishdan voz kechdi. Bu esa adgeziyaga
ketadigan vaqtni kamaytirish kabi stomatologlar uchun bir qancha qulayliklarni
keltirib chiqardi. 6-avlod etching vositalarni praymerlarga qo’shib 2 komponentli
self-etching adgeziv tizimni yuzaga keltirgan bo’lsa, 7-avlod barcha adgeziv
agentlar va etching vositalarni bitta komponentda saqlagan 1 qadamli adgeziv
tizimni taklif etdi. Stomatologlar adgeziv tizimlarni kompozit va tish to’qimalar
o’rtasida bog’lanish hosil qilish uchun ishlatadi va tajribada bunday , asosan,
kariyesga uchragan holatda bo’ladi. (ba’zi nokarioz kasalliklar bundan istisno).
Kariyes esa tishda emal va dentinni zararlashini hisobga olgan holatda stomatologlar
