ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
875
ХИТОЙ МАМЛАКАТЛАРИДА БОЛАЛАРДА МАНТИҚИЙ ТАФАККУРНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ
Хурсанова Зилола Мирзахолматовна
Фарғона давлат университети ўқитувчиси
Касимова Наргиза Вахобджановна
Фарғона давлат университети талабаси
https://doi.org/10.5281/zenodo.7954834
Аннотация.
Мазкур мақолада Хитой мамлакатларида болаларда мантиқий
тафаккурни ривожлантириш масалалари ёритиб берилган.
Калит сўзлар:
ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантириш, Хитой,
таълим муассасалари.
DEVELOPMENT OF LOGICAL THINKING IN CHILDREN IN CHINESE
COUNTRIES
Abstract.
This article highlights the issues of developing logical thinking in children in
China.
Key words:
development of students' logical thinking, China, educational institutions.
РАЗВИТИЕ ЛОГИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ У ДЕТЕЙ В СТРАНАХ КИТАЯ
Аннотация.
В данной статье освещаются вопросы развития логического
мышления у детей в Китае.
Ключевые слова:
развитие логического мышления учащихся, Китай,
образовательные учреждения.
Хитойда ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантириш қоидага мувофиқ
таълимнинг кейинги босқичларини давом эттиришда турли имтиёзлар – давлат
стипендиялари, ишлаб чиқариш корхоналари ва ташкилотлари томонидан тақдим
этиладиган ёрдам пулларидан фойдаланиш имкониятига эга бўлишади. Хитойда мантиқий
тафаккури ривожланган ўқувчилар учун махсус мактаблар мавжуд эмас, бироқ университет
марказлари яқинида очиладиган ўрта мактабларнинг имкониятларидан самарали
фойдаланилади. Ҳар бир университет қошида кадрлар ва юқори даражада таълим беришни
таъминлайдиган мактаблар мавжуд.
Бундан ташқари, Хитойда мактабларнинг иерархик тизими яратилган: барча
провинция ва шаҳарларда бир қанча яхши таълим берадиган мактаблар, улар орасидан энг
яхшиси – “супер мактаб” белгилаб олинади. Мазкур таълим муассасалари кўпроқ
давлатнинг қўллаб-қувватлашидан баҳраманд бўлиш ва асосийси танлов асосида
ўқувчиларни қабул қилиш ҳуқуқиини қўлга киритишади. Ушбу мактаблар турли
давлатлардан энг яхши ўқитувчиларни ишга жалб этишади. Ана шундай мактабларидан
бири Шанхай олий мактаби (Shanghai High school)дир. Шанхай мактабига 1865 йилда асос
солинган. 1993 цилда ушбу мактабда халқаро бўлим ташкил этилган, 1995 йилда мактаб
базасида бакалавриат йўналиши очилган.
Ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантириш кейинги фаолиятининг
муваффақияти ягона давлат имтихони натижаларига бевосита боғлиқ. Имтихон
натижаларига кўра, синфлар ичида “элита” ва “нисбатант суст” гуруҳлар, юқори синфларда
эса фаолиятнинг малум бир соҳаси учун ихтисослашган гуруҳлар ташкил этилади. Бу
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
876
тарзда гуруҳларга бўлиниш “супер мактаблар”да ўқишни давом эттирадиган ўқувчиларни
танлашга ёрдам беради. Мантиқий тафаккури ривожланган ўқувчилар билан ишлашда
асосий ролни қўшимча таълим ўйнайди.
Корея республикасида ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантиришга
катта эътибор қаратилади. ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантиришнинг
асосий йўналиши сифатида махсус мактабларни яратиш ва қўшимча таълимни
ривожлантириш муҳим аҳамият касб этади. Мантиқий тафаккури ривожланган болалар
учун Бусан шаҳрида “супер мактаб” ташкил этилган. Мактаб “Бусан Фан академияси”
(“Bussan Science Academy”), 2006 йилдан “Корея Фан Академияси” (“Korean Science
Academy”) номини олган. Мазкур мактаб Хитойдаги “супер мактаблар”дан тубдан фарқ
қилади. Энг аввало, у университетдаги қатъий тартиб-қоидаларни ўзида акс эттирмайди,
бироқ ўз-ўзидан “болалар университети” функциясини бажаради. Мактабда мантиқий
тафаккури ривожланган ўқувчиларни тарбиялаш ва ривожлантиришга доир методлар
ишлаб чиқилади. Мактаб билан алоқадорликда бутун жаҳонда мантиқий тафаккури
ривожланган ўқувчилар билан амалга оширилаётган ишларни таҳлил этиш билан
шуғулланадиган “Иқтидор таълими ва тараққиёт” (Institute For Gifted Education &Promotion)
институти фаолият юритади. Институт Бусан шаҳри ўқитувчиларни тайёрлашга доир АҚШ,
Исроил, Россия ва Сингапурда халқаро дастурларни амалга оширади. Институт мантиқий
тафаккури ривожланган ўқувчилар билан ишлайдиган Бусан шаҳридаги барча
ўқитувчиларнинг малакасини ошириш билан шуғулланади. Барча курсларнинг натижалари
мунтазам таҳлил этиб борилади ва қўлланма сифатида нашр эттирилади. Барча ўқитувчилар
рефлексив танловда иштирок этишади. Курсларнинг самарадорлиги ўқитувчиларнинг
рефлексив натижалари асосида баҳоланади.
Ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантиришга доир илғор хорижий
тажрибалар асосида республикамизда ҳам мустақиллик йилларида қатор ишлар амалга
оширилди:
биринчидан, ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантиришни қўллаб-
қувватлаш мақсадида 1993 йилдан бошлаб Республика фан олимпиадаси ўтказиб
келинмоқда ва ғолиб ўқувчилар олий таълим муассасаларига имтиёзли қабул қилиниши
қонунчилик асосида белгилаб қўйилган;
иккинчидан, республикамизда ихтисослаштирилган Давлат таълим муассасалари
ташкил этилган бўлиб, ўқувчилар ўзларининг имконияти ва қизиқишларидан келиб чиққан
ҳолда, фан йўналиши бўйича чуқурлаштирилган ва ихтисослаштирилган таълим олиш
имкониятига эгадирлар;
учинчидан, республикамизда “Баркамол авлод” болалар марказлари фаолияти йўлга
қўйилган бўлиб, маданий-эстетик (тасвирий санъат – халқ амалий санъати – дизайн –
мусиқа таълими – театр санъати – пазандачилик ва қандолатчилик); техник ижодиёт
(бошланғич техник моделлаштириш ва конструкциялаш – автоматика ва электроника –
техник воситалар ва компьютер технологиялари); ўлкашунослик ва экология (экология ва
саломатлик – ўсимликшунослик (флора) – ҳайвонотшунослик (фауна) – сайёҳлик –
ўлкашунослик) йўналишларида тўгараклар фаолияти йўлга қўйилган;
тўртинчидан, республикамизда болалар мусиқа ва санъат мактаблари ташкил
этилган бўлиб, мазкур мактабларнинг асосий мақсади ёш авлоднинг мусиқа ва санъат
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
877
турларига қизиқиши ва қобилиятини ривожлантириш, ижтимоий фаоллигини ошириш,
уларни халқимиз анъаналарига ва миллий қадриятларимизга нисбатан ҳурмат руҳида
тарбиялаш, маънавий ва маърифий савиясини ҳар томонлама оширишдан иборат. Мазкур
мактабларда мусиқа, санъат, хореография, тасвирий ва амалий санъат, театр санъати
йўналишлари бўйича мантиқий тафаккури ривожланган ўқувчилар билан ишлаш тизимли
йўлгв қўйилган.
Юқоридаги фикрлардан келиб чиқиб айтиш мумкинки, замонавий шароитда
педагогика фани олдида турган асосий вазифа сифатида мантиқий тафаккури ривожланган
ўқувчиларни тарбиялаш ва ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш алоҳида
аҳамият касб этмоқда.
REFERENCES
1.
Mirzaxolmatovna, X. Z., Nematovna, R. S., & Shavkatovna, S. R. (2022). FORMS OF
THINKING IN THE PROCESS OF STUDYING MATHEMATICS. European
International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies, 2(12), 259-
263.
2.
Mahpuza, A., Rаhmаtjоnzоdа, А., & Zilola, X. (2022). ATTITUDE TO MATHEMATICS
IN
PRIMARY
SCHOOL
STUDENTS.
European
International
Journal
of
Multidisciplinary Research and Management Studies, 2(11), 208-212.
3.
Adkhamjanovna, K. M., Mirzakholmatovna, K. Z., & Raxmonberdiyevna, T. S. kizi, M.
MB.(2022). Increasing Interest in the Lesson through Extracurricular Activities. Spanish
Journal of Innovation and Integrity, 6, 256-261.
4.
Mirzaxolmatovna, X. Z. (2021). The role of logical issues in teaching mathematics to
primary school pupils. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research
Journal, 11(5), 465-467.
5.
Хурсанова, З. М., Фозилов, Ж. И., & Давыдова, Е. П. (2021). ВАЖНОСТЬ
РАЗВИТИЕ ЛОГИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ В ПРЕПОДАВАНИИ МАТЕМАТИКИ
УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ. Интернаука, (24-1), 87-88.
6.
Ibrokhimovich, F. J., & Mirzaxolmatovna, X. Z. (2022). THE MOST IMPORTANT
ROLE OF MATHEMATICS IN PRIMARY SCHOOL. Galaxy International
Interdisciplinary Research Journal, 10(3), 652-655.
7.
Mirzaxolmatovna, X. Z., & Ibrokhimovich, F. J. (2022). Methods And Techniques of
Teaching in Mathematics Lessons in Primary School and Their Positive and Negative
Aspects. The Peerian Journal, 5, 70-73.
8.
Mirzaxolmatovna, X. Z., & Ibrokhimovich, F. J. (2021). DEVELOPMENT OF CRITICAL
THINKING IN THE LESSONS OF MATHEMATICS IN ELEMENTARY CLASSES.
EPRA International Journal of Environmental Economics, Commerce and Educational
Management, 8(11), 1-1.
9.
Mirzaxolmatovna, X. Z., Ibrokhimovich, F. J., & Ne'matovna, R. S. (2022). Methodology
of Teaching Mathematics in Primary Education. Journal of Pedagogical Inventions and
Practices, 7, 81-83.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
878
10.
Xursanova Zilola Mirzaxolmatovna, (2023/02) «Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida
mantiqiy tafakkurni rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlari» FAN, TA’LIM VA
AMALIYOT INTEGRATSIYASI NASHR: 02 94-98
11.
Xursanova Zilola Mirzaxolmatovna, (
2023/4/17)
, «Logic and Scientists Today Opinion».
World of Science: Journal on Modern Research Methodologies. Volume 2 Issue 4, 71-73.
12.
Gafurova, M. A. (2022). Improving Mental Skills Of Students By Analyzing And Solving
Problems.
Current Research Journal Of Pedagogics
,
3
(01), 40-44.
13.
Gofurova, M. A. (2020). Development of students' cognitive activity in solving
problems.
ISJ Theoretical & Applied Science
,
1
(81), 677-681.
14.
Rakhmonberdiyevna, T. S. (2022). RESEARCH OF CREATIVE ACTIVITY OF THE
FUTURE PRIMARY CLASS TEACHER.
Conferencea
, 155-157.
15.
Rahmonberdiyevna, T. S. (2022). MULOHAZALAR VA PREDIKATLAR USTIDA
AMALLAR MAVZUSI BO ‘YICHA BA’ZI MASALALARNI YECHISHNING SODDA
YO ‘LLARI.
RESEARCH AND EDUCATION
,
1
(2), -234-237.
16.
Сиддиков, Ф., & Эшимов, Т. (2022). СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ФИЗИЧЕСКОЙ
ПОДГОТОВЛЕННОСТИ ДЕТЕЙ МЛАДШЕГО ШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА НА
ОСНОВЕ
ПОВЫШЕНИЯ
ДВИГАТЕЛЬНОЙ
АКТИВНОСТИ.
IJODKOR
O'QITUVCHI
,
2
(23), 41-44.
17.
Tursinovich, K. A., Mirzaakhmadovna, M. F., & Alijonovich, E. T. (2022). ‘Topical issues
of pre-university preparation of students in the field of physical culture and sports.
Texas
Journal of Multidisciplinary Studies
,
7
, 253-255.
18.
Temur, E. (2021). DEVELOP THE QUALITIES OF STRENGTH AND AGILITY IN
YOUNG PLAYERS.
19.
Temur, E. (2022). MAMLAKATIMIZ JISMONIY TARBIYA TIZIMIDAGI SPORT VA
OMMAVIY
SOGʻLOMLASHTIRISH
SPORTI
MASHGʻULOTLARI
MONITORINGI.
Spectrum Journal of Innovation, Reforms and Development
,
8
, 158-169.
20.
Orinova, N. M. (2021). BO ‘LAJAK O ‘QITUVCHILARNI KREATIVLIK
KOMPETENTLIGINI
RIVOJLANTIRISHNING
PEDAGOGIK
SHART-
SHAROITLARI.
Academic research in educational sciences
,
2
(9), 394-399.
21.
Urinova, N. M. (2018). Developing and Promoting Students’ Social Activity.
Eastern
European Scientific Journal
, (6).
22.
Orinova, N. M., & Murodova, D. K. (2022). BOSHLANG'ICH SINFLARDA
INTERFAOL TA'LIMNING XUSUSIYATLARI.
Central Asian Research Journal for
Interdisciplinary Studies (CARJIS)
,
2
(5), 330-338.
23.
Vosiljonov, A. (2022). Basic theoretical principles of corpus linguistics.
Academicia
Globe: Inderscience Research
,
3
(2), 1-3.
24.
Vosiljonov, A. (2022). LINGVISTIK TАDQIQОTLАRDА KОRPUS О ‘RGАNISH
ОBYЕKTI SIFАTIDА.
IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY
JURNALI
,
2
(11), 176-182.
25.
Vosiljonov,
A.
(2022).
PRAGMALINGVISTIKA
VA
UNING
TAHLILIY
SHAKLLANISH TARIXI.
Science and innovation
,
1
(B8), 99-105.
26.
Vosiljonov, A. (2022). PRAGMALINGUISTICS AND THE HISTORY OF ITS
ANALYTICAL DEVELOPMENT.
Science and Innovation
,
1
(8), 99-105.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
879
27.
Vosiljonov, A., & Isaqova, X. (2023). EFFECTIVENESS OF MOTHER TONGUE
EDUCATION IN THE PRIMARY GRADES.
International journal of advanced research
in education, technology and management
,
2
(2).
28.
Gafurova M.A, Xursanova Z.M (2023/5/5) «ON MODERN APPROACHES TO
MATHEMATICAL EDUCATION IN PRIMARY SCHOOL». International Journal of
Advanced Research in Education, Technology and Management , 459-468.
29.
Xursanova, Z. (2023). BOSHLANG ‘ICH SINF O ‘QUVCHILARINING MANTIQIY
TAFAKKURINI RIVOJLANTIRISHNING NAZARIY ASOSLARI. Академические
исследования в современной науке, 2(14), 84-87.
30.
Xursanova, Z. (2023). BOSHLANG ‘ICH SINF O ‘QUVCHILARIDA MATEMATIKA
O ‘QITISH JARAYONIDA MANTIQIY TAFAKKURINI RIVOJLANTIRISH.
Педагогика и психология в современном мире: теоретические и практические
исследования, 2(8), 18-21.
