ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1244
“ЁЗЁВОН ЧЎЛЛАРИ” ДАВЛАТ ТАБИАТ ЁДГОРЛИГИНИНИНГ БИОЛОГИК ВА
ЛАНДАШФТ ХИЛМА-ХИЛЛИГИНИ САҚЛАБ ҚОЛИШДАГИ ЎРНИ ВА
АҲАМИЯТИ
С.И.Мўминова
https://doi.org/10.5281/zenodo.8081293
Аннотация.
Мақолада “Ёзёвон чўллари” давлат табиат ёдгорлигинининг биологик
ва ландашфт хилма-хиллигини сақлаб қолишдаги ўрни ва аҳамияти ҳақида фикр
юритилган.
Калит сўзлар:
флора ва фаунаси, Марказий Осиё,
Фарғона водийси, Ёзёвон чўллари
,
Ўрта Ер денгизи атрофлари ва Евросиё чўллари.
THE ROLE AND IMPORTANCE OF THE STATE NATURE MONUMENT”
YOZYOVON DESERTS " IN PRESERVING BIOLOGICAL AND LANDASHFT
DIVERSITY
Abstract.
The article reflects on the role and significance of the State Nature monument
“Yozyovon deserts” in preserving biological and landashft diversity.
Key words:
flora and fauna, Central Asia, Fergana Valley, Yozyovon steppe,
Mediterranean surroundings and Eurasian steppe.
РОЛЬ И ЗНАЧЕНИЕ ГОСУДАРСТВЕННОГО ПАМЯТНИКА ПРИРОДЫ”
ЯЗЕВОНСКИЕ ПУСТЫНИ " В СОХРАНЕНИИ БИОЛОГИЧЕСКОГО И
ПРИРОДНОГО РАЗНООБРАЗИЯ
Аннотация.
В статье рассматривается роль и значение государственного
памятника природы” Язевонские пустыни " в сохранении биологического и природного
разнообразия.
Ключевые слова:
флора и фауна, Центральная Азия, Ферганская долина, Язованские
пустыни, средиземноморские окрестности и евразийские пустыни.
Фарғона водийси флора ва фаунаси жуда қадимий бўлиб, турларга бой ҳудудлардан
бири саналади. Бу ерда кенг тарқалган, келиб-кетувчи, камайиб бораётган ва ноёб турлар
фарқланади. Шунингдек, эндемик ва автохтон турлар ўзига хос аҳамиятга эга. Бундан
ташқари, тарихий ўтмишда бу ерга бошқа ўлкалардан, яъни Марказий Осиёнинг бошқа
ҳудудлари, Ҳинди-Хитой, Ўрта Ер денгизи атрофлари ва Евросиё чўлларидан кириб келган
турлар ҳам мавжуд.
Фарғона водийси (Андижон, Наманган, Фарғона вилоятлари) қадимий, ўзига хос
табиий ҳудуд бўлиб, унинг ноёб ўсимлик ва ҳайвонот дунёси мавжуд. Шу билан биргаликда
бу ерда аҳоли жуда зич жойлашган. 18543 квадрат километр (водийнинг Ўзбекистон
ҳудуди) ерда 2022 йил 1 январь ҳолатига кўра 10 080 960 нафардан ортиқ аҳоли яшайди.
Айнан водийнинг қоқ марказида ноёб қум барханлари мавжуд. Мазкур ҳудудда 1991 йили
ташкил этилган табиат ёдгорликларидан Ёзёвон чўллари (1820,4 га) ва Мингбулоқ (1000 га)
табиат ёдгорликлари жойлашган. Аммо ҳудуднинг ҳажми ерларнинг ўзлаштирилиши
натижасида тобора қисқариб бораётир. Ёзёвон чўлларининг ноёблиги шундаки, бу ерда
дунёнинг ҳеч бир бурчагида учрамайдиган ўнлаб ўзига хос, илмий тил билан айтганда
эндемик ўсимликлар, беш турдаги эндемик ҳашарот ва беш турдаги эндемик судралиб
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1245
юрувчилар учрайди. Аммо мутахассисларнинг фикрига кўра, улар 4-5 йилнинг ичида
умуман йўқ бўлиб кетиши мумкин.
Марказий Фарғона табиий ландшафтлари флораси, бошқа чўл минтақаларида
кузатилганидек қурғоқчил шароитга мослашган ўсимликлар турларидан шаклланган.
Ҳудуднинг ўсимликлари юқори ҳарорат, паст нисбий намлик, ҳамда шўрлашган шароитда
яшашга мослашганлиги билан ажралиб туради. Марказий Фарғонанинг қурғоқчил шароити
атмосфера ёғинларининг камлиги, шунингдек юқори ҳароратнинг таъсири билан
боғланган. Иқлим билан бир қаторда Марказий Фарғона қум барханларини шамол
таъсирида ўзгариб туриши ҳам маълум даражада ўсимликлар хилма-хиллигига ўз
таъсирини кўрсатиши шубхасиз. Таъкидланганлардан бир қаторда ҳудуд ўсимликлар
дунёсига ер ости сувларининг юза жойлашганлиги, тупроқнинг юқори даражада
шўрлашганлигини ҳам инобатга олиш зарур.
Марказий Фарғонада туркумларга бой бўлган ўсимлик оилалари сони 4(15%) тани
ташкил этади. Жумладан, Марказий Фарғонада бошоқдошлар (Poaceae) оиласининг 10
(19,6%) тури учрайди, бу кўрсаткич мураккабгулдошлар (Asteraceae) оиласида 6 (11,8%),
дуккакдошлар (Fabaceae) оиласида 5 (9,8 %) ҳамда шўрадошлар (Chenopodicaeae) оиласида
3 (5,9%) турни ташкил этади. Мазкур оилаларнинг айрим турлари кенг тарқалган бўлиб
ҳудуд бўйлаб цено популацияларни ҳосил қилиб ўсади. Бу ўринда қамиш (Phragmites
communis), қўнғирбош (Poa bulbosa), ялтирбош (Bromus oxyodon), янтоқ (Alhagi
pseudalhagi, A.kirghisorum).
Марказий Фарғонада толдошлар (Salicaceae), тожихўроздошлар (Amaranthaceae),
торондошлар (Polygonaceae), қовоқдошлар (Brassicaceae), туятовондошлар (Zygophyllacea)
оилалари ҳар бири иккитадан туркумга, қолган 17 (65 %) оилалар биттадан туркумга эга (1-
жадвал).
1-жадвал
Марказий Фарғона ўсимликларининг оилалар ва туркумлар
бўйича тақсимланиш кўрсаткичлари
№
Оилалар
Туркумлар
Турлар
Сони
%
Сони
%
1
POACEAE
10
19.61
11
16.68
2
ASTERACEAE
6
11.77
7
10.62
3
FABACEAE
5
9.81
6
9.10
4
CHENOPODIACEAE
3
5.89
4
6.07
5
SALICACEAE
2
3.92
6
9.10
6
AMARANTHACEAE
2
3.92
3
4.55
7
POLYGONACEAE
2
3.92
2
3.03
8
BRASSICACEAE
2
3.92
2
3.03
9
ZYGOPHYLLACEA
2
3.92
2
3.03
10
TAMARICACEAE
1
1.96
3
4.55
11
EQULSETACEAE
1
1.96
2
3.03
12
TYPHACEAE
1
1.96
2
3.03
13
CONVOLVULACEAE
1
1.96
2
3.03
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1246
14
SOLANACEAЕ
1
1.96
2
3.03
15
EPHEDRACEAE
1
1.96
1
1.51
16
LILIACEAE
1
1.96
1
1.51
17
CANNABACEAE
1
1.96
1
1.51
18
RANUCULACEAE
1
1.96
1
1.51
19
PAPAVERACEAE
1
1.96
1
1.51
20
EUPHORBIACEAE
1
1.96
1
1.51
21
ELAEAGNACEAE
1
1.96
1
1.51
22
PLUMBAGINACEAE
1
1.96
1
1.51
23
ASCLEPIADACEAE
1
1.96
1
1.51
24
BORAGINACEAE
1
1.96
1
1.51
25
SCROPHULARIACEAE
1
1.96
1
1.51
26
PLANTAGINACEAE
1
1.96
1
1.51
Жами
51
100
66
100
Марказий Фарғонанинг ўсимлик дунёси бутун Марказий Осиё ҳудудида
кузатилганидек, учламчи даврдан бошлаб шаклланган қурғоқчил шароитига мосланиши,
ўзгариши хосиласи саналади. Тадқиқот натижаларига кўра маълум бўладики, Марказий
Фарғона табиий ландшафтларида 26 оила, 51 туркум ва 66 турга мансуб ўсимликлар
учрайди. Марказий Фарғонада турларга бой бўлган оилалар сони 7 тани ташкил этади. Яъни
бошоқдошлар турлар хилма-хиллиги 11 (16,7 %), мураккабгулдошлар 7 (11%),
дуккакдошлар 6 (9,1%), толдошлар 6 (9,1%), шўрадошлар 4 (6%), тожихўроздошлар 3
(4,6%), юлғундошлар3 (4,6 %) тўғри келади. Мазкур оилалар чўл флорасидаги 40 турга
мансуб ўсимликларни бирлаштириб, бу кўрсаткич турлар хилма-хиллигининг 61% ни
ташкил этади. Ўсимликларнинг 7 та оиласи 2 тадан турга эга, жумладан торондошлар
(Polygonaceae),
қовоқдошлар
(Brassicaceae),
туятовондошлар
(Zygophyllacea),
қирқбўғимдошлар (Equlsetaceae), қўғадошлар (Typhaceae), печакдошлар (Convolvulaceae),
итузумдошлар (Solanaceaе) оилаларининг турлар хилма-хиллиги 14 (21%) тага тўғри
келади. Қолган 12 оилаларнинг ҳар бири 1 тадан турга эга (1-жадвал).
Марказий Фарғона ўсимликлари қаторида тўқайлар алоҳида ўрин эгаллайди, тўқай
флораси алоҳида гидротермик шароитга мослашган ўсимликлар бўлиб, бу ҳудудда
дарахтлар (Populus pruinosa, P.nigra, Salix songorica, S.tenuifolia, S.wilhelmisiana, Elaeagnus
angustifolia ва бошқалар), буталар (Tamarix hispida, T.parviflora, T.ramosissima ва бошқалар)
ҳамда ўтсимон ўсимликлар (Phragmites communis, Glycyrrhiza glabra, Limonium sogdianum,
Karelinia caspica, Cynodon dactylon, Aeluropus litoralis, Alhagi kirghisorum) учрайди. Бу
ўсимликлар тўқайларга хос бўлиб, узоқ муддатли вегитация циклига эгалиги, шунингдек
ёзги тиним даврини бўлмаслиги билан характерланади.
Тўқайзорлар жадал ўзгарувчан бўлиб, бу ҳолат сизод сувларини чуқурлигига, ҳамда
инсон омига бевосита боғлиқ бўлади. М.М.Орифхонованинг (1967) таъкидлашича
Марказий Фарғонанинг ўсимликлари 2 та катта гуруҳни ҳосил қилади. Яъни гумид ва
қурғоқчил (чўл) гуруҳлари ва буларнинг ҳар бири ўз навбатида қатор тип ва формацияларга
ажралади.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1247
Тўқайзорларда туранғи, жингил формациялари учрайди. Ўтлоқи-ботқоқ ўсимликлар
типи таркибида қамиш, шўр ажриқ, янтоқ-ажриқ, янтоқ ҳамда оқбош формациялари
шаклланган. Шунингдек чўл ҳудудида галофил ўсимликлар ва псаммофил буталар типлари
ўзига хос бир неча формацияларни ҳосил қилади [4]. Умумий қиёсланганда маълум
бўладики, Марказий Фарғонада ўсимликларининг 6 (9,1 %) тури дарахтларга, 13 (19,7%)
тури буталарга, 38 тури кўп йиллик ўтсимон ўсимликларга, 9 (13,6%) тури эса бир йиллик
ўтсимон ўсимликларга мансуб.
Кейинги йилларда Фарғона, Андижон ва Наманган вилоятларида муҳофаза
этиладиган табиий ҳудудлар тизимини такомиллаштириш борасида амалда ишлар олиб
борилмади ёки давлат кадастири юритилмади. Масалан, Ёзёвон туманида 1994 йилда
ташкил этилган, майдони 1820.4 га бўлган «Ёзёвон чўллари» табиат ёдгорлиги Марказий
Фарғона учун типик бўлган қумли чўл ландшафтларини сақлаб қолиш, бойитиш ва
муҳофаза қилишда бош вазифани бажариши, келажакда унга қўриқхона-эталон мақомини
бериш мақсадида ташкил этилган эди. Лекин, Қорақалпоқ чўли учун эталон вазифасини
бажарувчи, Фарғона водийсининг чўл минтақаси учун ягона бўлган, қўриқхона режимида
муҳофаза этиладиган “Ёзёвон чўллари” табиат ёдгорлиги сув омбор қурилиши натижасида
ўзининг илмий, экологик, эстетик ва ижтимоий аҳамиятини йўқотиб бормоқда.
Натижада, Ўзбекистон Республикаси «Қизил китоби»га киритилган сариқ астрагал,
Фарғона водийси учун ноёб бўлиб қолган оқ ва қора саксовуллар, чўл узуми, туронғил;
ҳайвонот вакилларидан: эчкиэмар, тўнғиз, қирғовул, Фарғона чипор калтакесаги, штраух
қурбақабоши, агама, кўрмаилон, ўқилон кабиларнинг миқдор ва сифат (деградацияси)
жиҳатдан камайиб бормоқда. Бу холат Фарғона вилоятидаги «Марказий Фарғона»,
«Акбаробод қумлари», «Бувайда қумлари» ва «Зилҳа қумлари» табиат ёдгорликларида ҳам
кузатилмоқда. Айниқса, вилоят аҳамиятига эга бўлган, «Акбаробод қумлари» табиат
ёдгорлиги ҳудуди қурилиш хом-ашёси олинадиган ҳудудга айлантирилган, «Бувайда
қумлари» табиат ёдгорлиги ҳудуди эса, шоли ва бошқа қишлоқ хўжалиги экинлари
етиштирилиши натижасида жиддий зарар кўрган. «Зилҳа қумлари» табиат ёдгорлиги
ҳудуди “шифохона” вазифасини бажарувчи корхонага айлантирилган. Яъни қумга
тушувчиларнинг тартибсиз харакати таъсирида ўсимлик дунёси жиддий ўзгаришга
учрамоқда.
Шуни таъкидлаш лозимки, Фарғона водийсида учрайдиган турларнинг кўпчилиги
ов аҳамиятига эга, эстетик завқ берувчи, санитар ёки бошқа фойдали томони билан ажралиб
туради. Шунинг учун улар ҳозирги кунда камайиб бораётган ёки йўқолиш хавфидаги
турлардан саналади. Уларни мукаммал ўрганиш, ҳимоя қилиш ва кўпайтириш орқали
сақлаб қолиш бугунги куннинг долзарб вазифаларидан бири ҳисобланади. Ушбу тахлиллар
ёрдамида талабалар дала амалиётлари давомида ва мустақил тарзда Фарғона водийсида
учровчи муҳофазага олинган ҳайвонлар ҳақида билимга эга бўладилар. Маърузаларда олган
назарий билимлар мустаҳкамланади. Шунингдек, ўрта мактабларнинг география, биология
ва экология фанлари ўқитувчилари, ўрмон ва қишлоқ хўжалиги ходимлари ҳамда
ҳайвонлар ҳаёти билан қизиқувчи ҳар қандай касб эгалари учун хизмат қилади.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1248
REFERENCES
1.
Абдуллаева А.Т., Холбекова Х. Морфобоилогическая характеристика цветка Salsola
dendroides Pall. // «Марказий Осиёда Ботаника фанининг ривожланиши ва унинг
ишлаб чиқаришга интеграцияси» халқаро илмий конф. материаллари. Т. 2004.
2.
Abduganiyev O., Obidjonov U., Mominova S. BIOLOGICAL DIVERSITY AND
PROBLEMS OF ITS CONSERVATION (ON THE EXAMPLE OF THE FERGHANA
VALLEY) //Academic research in educational sciences. – 2022. – Т. 3. – №. 4. – С. 1108-
1114.
3.
Абдуганиев
О.
И.
и
др.
ДАРЁ
ВОДИЙЛАРИ
ЯНГИ
ТЕКТОНИК
ХАРАКАТЛАРНИНГ СЕЗГИР ИНДИКАТОРЛАРИ СИФАТИДА //Scientific Impulse.
– 2022. – Т. 1. – №. 4. – С. 859-867.
4.
Абдуғаниев О. И. и др. ЛАНДШАФТ ВА БИОЛОГИК ХИЛМА-ХИЛЛИКНИ ГАТ-
ТАХЛИЛ АСОСИДА БАҲОЛАШ //Новости образования: исследование в XXI веке. –
2022. – Т. 1. – №. 1. – С. 53-58.
5.
Абдуганиев
О.
И.
и
др.
ЛАНДШАФТЛАРДАГИ
БИОГЕОКИМЁВИЙ
ЖАРАЁНЛАРНИНГ
МЕЛИОРАТИВ
ҲОЛАТГА
ТАЪСИРИ
ВА
УНИ
ОПТИМАЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ //Scientific Impulse. – 2022. – Т. 1. – №. 4. –
С. 852-858.
6.
Абдуганиев О. И. и др. ЭКОЛОГИК СЎҚМОҚЛАРНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА УНДАН
ФОЙДАЛАНИШНИНГ ГЕОГРАФИК ЖИХАТЛАРИ //Scientific Impulse. – 2022. – Т.
1. – №. 4. – С. 868-873.
7.
Абдуғаниев О. И., Деҳқонбоева М. Н. МУҲОФАЗА ЭТИЛАДИГАН ТАБИИЙ
ҲУДУДЛАРНИ
ГЕОЭКОЛОГИК
ЖИҲАТДАН
КОМПЛЕКС
БАҲОЛАШ
МЕЗОНЛАРИ //Новости образования: исследование в XXI веке. – 2023. – Т. 1. – №.
10. – С. 254-262.
8.
Аҳмедов М.Х., Махмедов М.А., Махмудов В.М. Фарғона водийсидаги ботаник
тадқиқотлар, ютуқ ва муаммолар. // «Марказий Осиёда Ботаника фанининг
ривожланиши ва унинг ишлаб чиқаришга интеграцияси» халқаро илмий конф.
материаллари. Т. 2004.
9.
Рустамов А.Р. Марказий Фарғона. – Ташкент: Меҳнат. 1995.
10.
Мўминова С., Фарангиз Ғ. БИОЛОГИК ТУРЛАРНИ ХИЛМА-ХИЛЛИГИ ВА
НОЁБЛИГИНИ БАҲОЛАШ МЕТОДЛАРИ //SO ‘NGI ILMIY TADQIQOTLAR
NAZARIYASI. – 2023. – Т. 6. – №. 2. – С. 63-68.
11.
Otakulov, P. S. (2020). Ecological functions of phytotonyms of the Fergana valley.
Asian
Journal of Multidimensional Research (AJMR)
,
9
(11), 230-234.
12.
Sobirovich, O. P., & Baxtiyor o’g’li, N. B. (2023). GEOGRAPHICAL NAMESNINIG
SOCIO-ENVIRONMENTAL STUDIES BASED ON HISTORICAL
METHODS.
Новости образования: исследование в XXI веке
,
1
(9), 733-736.
13.
Sobirovich, O. P., & Baxtiyor o’g’li, N. B. (2023). METHODS OF RESEARCH OF
SOCIO–ENVIRONMENTAL ASPECTS OF GEOGRAPHICAL NAMES.
Новости
образования: исследование в XXI веке
,
1
(9), 729-732.
14.
Otakulov, P. S. (2020). Ecological functions of phytotonyms of the Fergana valley.
Asian
Journal of Multidimensional Research (AJMR)
,
9
(11), 230-234.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1249
15.
Jahongirmirzo Jamoliddin O’G’Li Mamatisakov, Nuriniso Valijon Qizi Alijonova, &
Sarvinoz Zokirjon Qizi Rahmatullayeva (2022). QUVASOY HUDUDIDAGI
TOPONIMLARNING STRATIGRAFIK TAHLILI. Central Asian Academic Journal of
Scientific Research, 2 (10), 49-55.
16.
Gayratovich, M. E., Jahongir, M., & Abdugaffarovna, U. G. (2022). MAIN ECOTOURS
IN FERGANA REGION.
O'ZBEKISTONDA FANLARARO INNOVATSIYALAR VA
ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI
,
2
(13), 136-140.
17.
Mamatisakov, J., Abduqaxxorov, L., & Shaydiyev, H. (2022). HISTORICAL
DEVELOPMENT OF TOURISM AND GEOGRAPHICAL ASPECTS OF ITS
RESEARCH.
Scientific Impulse
,
1
(4), 379-385.
18.
Mamatisakov, J. J., Qahhorova, M. M., & Mo’Minova, S. I. (2022). MAKTAB
GEOGRAFIYA TA’LIMIDA FOYDALANILADIGAN MATEMATIK
FORMULALAR TAVSIFI.
Academic research in educational sciences
,
3
(10), 153-161.
19.
Muhitdinov, I. I. O. G. L. (2021). SO ‘X DARYOSI OQIMINING SHAKLLANISHIDA
GIDROMETEOROLOGIK OMILLARNING ROLI.
Academic research in educational
sciences
,
2
(7), 286-290.
20.
Ахмадалиев, Ю. И., Маматисаков, Ж., & Мухитдинов, И. (2022).
НЕОБХОДИМОСТЬ СОВМЕСТНОГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ И ОХРАНА
ПРИРОДНЫХ РЕСУРСОВ ПРИГРАНИЧНЫХ ТЕРРИТОРИЙ.
Scientific
Impulse
,
1
(3), 732-738.
21.
Mamatisakov, J. J. O. G. L., Abduqaxxorov, L. S. O. G. L., Rahmatjonov, A. A. O. G. L.,
& Vahobjonov, A. A. O. G. L. (2021). Regional Aspects Of Development Of Tourist
Routes.
Scientific progress
,
2
(8), 57-60.
22.
Gayratovich, M. E., Jahongir, M., & Musajonovna, A. F. (2022). SPELEOTOURISTIC
POSSIBILITIES OF FERGANA VALLEY.
Scientific Impulse
,
1
(4), 66-70.
23.
Mamatisakov, J. (2022). 1 Òzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) 2 Ziyo. uz
(sayti).
Scientific Impulse
,
1
(2), 587-590.
24.
Махкамов, Э. Г., & Маматисаков, Ж. (2021). РЕКРЕАЦИЯ ВА ТУРИЗМ
ОБЪЕКТЛАРИНИ ҲУДУДИЙ ЖОЙЛАШТИРИШНИНГ ГЕОГРАФИК
ЖИҲАТЛАРИ.
ГЕОГРАФИЯ: ПРИРОДА И ОБЩЕСТВО
,
2
(1).
25.
Mamatisakov, J. (2022). IMPROVING STUDENTS'GEOLOGICAL KNOWLEDGE BY
SCHOOL GEOGRAPHY EDUCATION.
Academic research in educational
sciences
,
3
(10), 88-94.
26.
Ilhomjon Ihtiyorjon O‘G‘Li Muhitdinov, & Jahongirmirzo Jamoliddin O’G’Li
Mamatisakov (2021). FARG‘ONA VODIYSINING JANUBIY QISMI
GIDROGRAFIYASI. Scientific progress, 2 (3), 975-980.
27.
Mamatisakov, J., Egamberdi, B., & Dostonbek, M. (2022). TERRITORIAL ASPECTS
OF THE DISTRIBUTION OF ETHNOOYCONYMS OF FERGANA
REGION.
Scientific Impulse
,
1
(2), 591-595.
28.
Jahongirmirzo Jamoliddin O’G’Li Mamatisakov, & Ilhomjon Ihtiyorjon O‘G‘Li
Muhitdinov (2021). PROSPECTS OF DEVELOPMENT OF ECOTOURISM IN THE
PROTECTED NATURAL AREAS OF FERGANA REGION. Scientific progress, 2 (3),
986-989.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1250
29.
Jahongirmirzo Jamoliddin O’G’Li Mamatisakov, Ilhomjon Ihtiyorjon O‘G‘Li Muhitdinov,
& Ablazbek Erkinjon Ogli Madraximov (2021). PROSPECTS OF DEVELOPMENT OF
AGRICULTURAL TOURISM IN FERGANA REGION. Scientific progress, 2 (8), 823-
825.
30.
Vosiljonov, A. (2022). Basic theoretical principles of corpus linguistics. Academicia
Globe: Inderscience Research, 3(2), 1-3.
31.
Vosiljonov, A. (2022). LINGVISTIK TАDQIQОTLАRDА KОRPUS О ‘RGАNISH
ОBYЕKTI SIFАTIDА. IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY
JURNALI, 2(11), 176-182.
32.
Vosiljonov,
A.
(2022).
PRAGMALINGVISTIKA
VA
UNING
TAHLILIY
SHAKLLANISH TARIXI. Science and innovation, 1(B8), 99-105.
33.
Vosiljonov, A. (2022). PRAGMALINGUISTICS AND THE HISTORY OF ITS
ANALYTICAL DEVELOPMENT. Science and Innovation, 1(8), 99-105
34.
Vosiljonov, A., & Isaqova, X. (2023). EFFECTIVENESS OF MOTHER TONGUE
EDUCATION IN THE PRIMARY GRADES. International journal of advanced research
in education, technology and management, 2(2).
35.
KHALIMBOYEVA, F., & VOSILJONOV, A. (2023). MAKTABGACHA YOSHDAGI
BOLALAR
DIQQATINI
RIVOJLANTIRISH
MUAMMOSINI
NAZARIY
OʻRGANILISHI. Journal of Pedagogical and Psychological Studies, 1(5), 94-98.
