ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
819
MEKTEP OQIWSHILARINA EKOLOGIYALIQ TÁRBIYA BERIWDE XALIQ
PEDAGOGIKASI DEREKLERINIŃ TUTQAN ORNI
Temirbekova Aysholpan
NMPI magistratura bólimi
“Pedagogika teoriyası hám tariyxı” qánigeligi 1-kurs magistrantı
https://doi.org/10.5281/zenodo.10403997
Annotatsiya. Bul maqalada Ózbekistanda jer hám jer asti bayliqlarin, suw dereklerin,
ósimlik hám haywanat dúnyasin qorǵaw, bul bayliqlardan ilimiy tiykarda, abaylap paydalaniw,
hawa hám suwdi taza saqlaw haqqında aytılǵan.
Gilt sóz: Ekologiya, jer, suw derekleri, ósimlik, pedagogika teoriyasi.
ENVIRONMENTAL TO SCHOOLCHILDREN FOLK PEDAGOGY IN
EDUCATION THE PLACE OF ITS SOURCES
Abstract. This article talks about the protection of land and underground resources, water
sources, flora and fauna in Uzbekistan, the scientific and careful use of these resources, and the
preservation of clean air and water.
Key words: Ecology, land, water resources, vegetation, theory of pedagogy.
ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ ШКОЛЬНИКАМ НАРОДНАЯ ПЕДАГОГИКА В
ОБРАЗОВАНИИ
МЕСТО ЕГО ИСТОЧНИКОВ
Аннотация. В данной статье рассказывается об охране земельных и подземных
ресурсов, водных источников, флоры и фауны Узбекистана, научном и бережном
использовании этих ресурсов, сохранении чистоты воздуха и воды.
Ключевое слово: Экология, земля, водные ресурсы, растительность, теория
педагогики.
“Ekologiya” – grekshe sóz bolıp, organizmlerdiń jasaw jaǵdayı hám dógerek átiraptaǵı
ortalıq penen óz ara qatnasları hám de usı tiykarında júzege keletuǵın nızamlıqlardı úyrenetuǵın
pán bolıp esaplanadı.“Ekologiya” - ataması 1866-jilda nemis zoolog alımı E.Gekkel tárepinen
pánge kiritilgen. Jaqın waqıtlarǵa shekem bul atama tek qánigilerge ǵana belgili edi. Házirgi
waqıtta dógerek ortalıqqa, tábiyat baylıqlarına itibarsız bolıw pútkil álemge ziyan jetkiziw
imkaniyatı anıq bolıp qaldı.
Insan menen tábiyat ortasındaǵı qatnaslar mashqalaların sheshiwge mútájlik payda boldı.
Usı barabarinda ekologiyalıq jaǵdaydı sawlamlastiriw tiykarǵı islerden biri bolıp esaplanadı.
Oqıwshılarda ekologiyalıq mádeniyattı payda etiw, olarǵa tábiyat dógerek ortalıq penen qanday
qatnasta bolıwın úyretiw pedagogika teoriyasi hám mektepler ámeliyatiniń eń aktual
mashqalalarına aylandı.
Ózbekistan jer hám jer asti bayliqlarin , suw dereklerin, ósimlik hám haywanat dúnyasin
qorǵaw, bul bayliqlardan ilimiy tiykarda, abaylap paydalaniw, hawa hám suwdi taza saqlaw,
tábiyiy bayliqlardi abaylap paydalanıwdı támiyinlew, insanniń dógerek átiraptı jaqsilaw ushın
shara hám ilajlar kóriwi zárúrligi qatań qadaǵalaw astına alınǵan desek durıs boladı.
Uluwma tálim beriwshi mekteplerinde hám ekologik baǵdardaǵi klasslardiń
shólkemlestiriliwi, bul tiykarda litseylerdiń qáliplesiwi jas áwlatqa mektep partasinan tábiyatqa
muxabbat ruwxinda tárbiya beriwge kirisilgenligin kórsetedi.
Xalqımız burınnan jerdide tábiyattıń da suwdıńda qorshaǵan ortalıqtıń da qádirine jetken
hám balalardı miynetke tikkeley qatnastırıw protcesinde olarǵa usı aǵla páziyletlerdi sińdiriwge
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
820
maqset etken.Ata-babalarımız “Jer ǵáziyne, suw gawhar”, “ Suw keldi,nur keldi”“Shól jaǵalap
qonba, kól jaǵalap qon” dep násiyatlaǵan. Ótmishten bizge miyras bolıp qalǵan “Avesto” da jerdi
gúllendiriw, janlı maqluqlarǵa azap bermew, egislik jerlerdi qádirlew, dógerekti
kókelemzarlandırıw, jerdiń hám suwdıń, taza hawanń qádirine jete biliw kerekligi kórsetilgen.
Islam táliymatında jer,suw hám hawa júdá qásterlengen,suwdı hawanı pataslaw,tereklerdi
sındırıw gúná dep esaplanǵan. Egin egiw,aǵash kógertiw, baǵ jaratıw sawap isler dep kórsetilgen.
Ekologiyalıq tárbiya búgingi kúnde de jámiyetimizdegi, ulıwma bilimlendiriwdegi eń
aktual mashqalalardı óz ishine aladı. Sebebi mektep oqıwshılarına ekologiyalıq bilim beriw arqalı,
olarda tábiyattıń qádir – qimbatına jetip biliw, tábiyiy baylıqlarǵa, qorshaǵan ortalıqqa
súyispenshilik, húrmet kóz qarası qáliplesedi.
Respublikamızda Xalıq Bilimlendiriw nızamında hár tárepleme jetik rawajlanǵan jaslardı
tárbiyalap kamálǵa keltiriw milliy tárbiyamizdiń bas maqseti etip belgilengen. Bilimlendiriw
tarawınıń rawajlanip bekkemlenip bariwinda ekologiyaliq tálim–tárbiya máselesiniń orni ayrıqsha
bolıp esaplanadı. Al mektep oqıwshılarına xalıq pedagogikasi úlgilerinen paydalanip ekologiyaliq
tálim – tárbiya beriw bul – mektep oqıwshılarınıń sanasında ana tábiyatqa, ózi tuwilip ósken
úlkege, dógerek átirapqa, milliy, tábiyiy bayliqlarina húrmet kóz qarasin qáliplestiriwdiń ata –
babalarimizdan miyras bolıp kiyatirǵan birden – bir tárbiya qurallarinan bolıp esaplanadı. Bizińshe
búgingi kúndegi ilimniń, texnikaniń keskin jedel pát penen rawajlaniwi bir tárepten unamlı bolsa,
ekinshi tárepten tábiyiy ortaliqtiń hawanıń, suwdiń topiraqtiń t. b. tábiyiy bayliqlardiń da sapasınıń
tómenlewine, pataslaniwina alip kelmekte. Jaslarǵa ulıwma tálim-tárbiya beriw máselesine
Prezidentimiz ayrıqsha diqqat itibar menen qarap tómendegishe pikir bildirdi: “Ósip kiyatirǵan
áwladlardiń táǵdirine hesh kim biypariq qaray almaydi. Jaslardı oqıtıwı, olardi tárbiyalaw,
mámlekettiń jetik insanları bolıwına qayǵiriw hár birimizdiń waziypamiz “. Demek, jas áwladqa
ásirese babalarimiz miyrasi esaplanǵan xalıq pedagogikasi úlgilerinen ónimli paydalanip milliy
tárbiyaniń basqada túrleri menen bir qatarda ekologiyaliq tálim-tárbiya beriw isinde hár qanday
sanalı insan, jámiyetimiz aǵzasi ózin juwapker sipatında seziniwi kerek.
Balalar tárbiyasınıń qaysı túrin alıp qaramayıq, onda xalıq pedagogikası ayrıqsha
áhmiyetke iye. Xalıq pedagogikasına názer salar ekenbiz, biz tárbiyalıq dástúrlerdiń házirgi
waqıtqa shekem saqlanip kelgen bay maǵluwmatlarina iyemiz. Mektep oqiwshilarına ekologiyaliq
tárbiya beriw máselesinde xalıq danaliǵi, xalıq awizeki dóretpelerine tiykarlaniw arqali ámelge
asirilsa belgili, tabisli nátiyjelerge erisiwge de keń imkaniyat jaratiladi. Uluwma balalar
tárbiyasinda xalıq pedagogikasiniń tutqan orni, áhmiyetliligi haqqında pedagog ilimpaz O.Álewov
tómendegishe ilimiy kóz qaraslarin bildiredi: “ Xalıqtıń usı dárejede rawajlanıwına erteden iye
ekenligin dálillewshi folklorliq bayliǵi boyinsha hesh bir xalıqtan qalispaydi. Qaraqalpaq xalıq
pedagogikasiniń Orta Aziya elleri xalıq pedagogikasina salistirip qaraǵanda ózine tán etnikaliq
xarakterge iye ayirmashiliqları oǵada kóp. Xalıq pedagogikasiniń ózi bul ózgesheliklerine,
dástúrine, úrip – ádetine qaray tárbiya jumisları beyimlesip qálipleskenligin ańlatadı“.
Demek, jaslarǵa ekologiyalıq tálim-tárbiya beriwdiń túp tiykarı erte dáwirlerge barıp
taqaladı. Ata – babalarimız óz ul – qizlarina milliy tárbiyanıń bir túri ekologiyaliq tárbiya beriwde
xalıq pedagogikasiniń bay tárbiyaliq qurallarinan paydalanıp kelgenligin xalıqliq dástúrler,
awizeki dóretpeler mazmunı menen tanısıw arqali bilip baramiz. Xalıqtıń awız ádebiyati hámde
xalıqtıń tárbiyaliq dástúrleri xalıq pedagogikasi, xalıq danaliǵiniń búgingi kúndegi mektep
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
821
oqıwshıların jámiyettiń maqsetine muwapiq adam, shaxs sipatinda qáliplestiriwde tárbiyaniń
maqset hám waziypalarına bolǵan kóz – qarasları hám xalıq tárepinen tálim tárbiya islerin ámelge
asırıw tarawında qollanılıp kelgen usilları menen jollari, kónlikpe hám uqipliliqlardiń biriniń
tájiriybeler tiykarinda toplanǵan bilimler bayliǵi yaǵniy xalıq pedagogikasin xalıqtıń awizeki
túrde dóretken hám dástúr sipatında áwladtan – áwladqa ótip kiyatirǵan tárbiyalıq tájiriybeleriniń
jiyindisı dep bahalawimızǵa boladı.
Haqiyqatinda da mektep oqıwshılarına basqa tárbiyalar menen birgelikte ekologiyaliq
tárbiya beriwde xalıq pedagogikasi, dástúriy pedagogikaliq mádeniyat oǵada anıq hám ashıq joldı
usınadı. Sebebi, xalıq pedagogikasi derekleriniń kishi mektep oqıwshıları tez uǵip, túsinip alıwıı
ushın jeńil hám de bunda insandi qáliplestiriwshi derekler, tárbiyaliq usillar menen qurallar tárbiya
túrleri jetkilili hám hár túrlilikke iye. Biziń pikirimizshe mektep penen xalıq pedagogikasiniń ózine
tán tárbiyaliq kórsetiw dárejesi tiǵiz baylanista. Hár qanday mektep muǵallimi, pedagog-xizmetker
xalıq pedagogikasin ózi jeterli dárejede bilmey turıp, xalıq pedagogikasi dereklerinen sheber
paydalanbay turıp, mektep oqıwshılarına tiyanaqli ekologiyaliq tárbiya hám bilim beredi dep ayta
almaymiz. Sonliqtanda hár qanday pedagog xizmetker mektep oqiwshilarina salmaqlı tálim-
tárbiya beriwde xalıqtıń tárbiyaliq dástúrlerinen xalıq pedagogikasinan ónimli paydalanip biliwi
tiyis dep esaplaymiz
Ekologiyaliq tárbiya xalıq pedagogikasi menen birlikte usi xalıq danaliǵi menen tikkeley
baylanisatuǵin islam táliymatı qádiryatlarinda, hátteki onnan aldinǵı dinimiz Zardushtiylik
dáwiriniń esteligi “ Avesto “ da ekologiyaliq tárbiyaǵa ayrıqsha kewil awdaradi.
“Avesto“ da ilim – pán turmistiń hámme tarawları boyınsha maǵluwmatlar bar. Ásirese, 5
-17 baplarinda jer, suw, bólme, kiyim – kenshek, azıq – awqatlardi taza tutiw hám saqlawǵa, oǵan
balalardi úyretiwge ayrıqsha orin berilgen“. Uluwma ata – babalarimiz jaratqan milly qádiryatlar,
xalıq pedagogikası, dinimizde de ekologiyaliq tárbiya basqa tárbiyalar menen birlikte óz ornına
hám áhmiyetine iye bolıp kelgen.
Ekologiyaliq tárbiya basqada tárbiya túrleri menen birge tiǵiz baylanisliliqta qáliplesedi.
Ásirese tárbiya túrlerin turaqli túrde, birdey izbe-izlik hám baǵdarda alip bariwda xalıq
pedagogikasi dereklerinen bolǵan úrp –ádetlerdi,milliy dástúrlerdi kórsetiw múmkin. Xalqımız
ázel – ázelden miynet súygish, tatıw xalıq bolǵanliqtan túrkiy xalıqlardiń ishinde ásirese ózbek,
qaraqalpaq xalıqlarinda bir – birewge járdem qolin soziw, kómek “xashar“ dástúri bar. Bunda erte
báhárden – aq ata – babalarimiz ul –qizlarin izine ertip jap – salmalarda qaziw, tártipke keltiriw,
suw aǵatuǵin orinlardi patas nárselerden tazalaw, úy qaptaliniń, dógerek átiraptiń tazaliǵina kewil
bólip, birgelikte háreket etip kóklemzarliqqa aylandiriw, baǵ etiw t. b. ibretli isler menen
shuǵillanǵan. Oǵan ózleri menen birge ul qizlarinda bunday jumislarǵa úyretip barǵan. Bul
xalqımızdiń ózine tán xalıq pedagogikasindaǵi ekologiyaliq tárbiya kórsetkishlerinen biri bolsa, al
búgingi kúnde mektep oqıwshılarına da usınday xalıq pedagogikasiniń úlgili isleri, dástúrlerin
engizip bariwimiz zárúr. Bunda mektep oqıwshıları, birinshiden: tábiyat penen, ózin qorshaǵan
ortaliq penen tanısadı, ekinshiden: miynet etiwge úyrenedi, úshinshiden: tábiyattiń, tábiyat
bayliqlariniń qádir – qimbatin túsinip jetedi, hár qanday tábiyiy baylaqtan paydalanıwda sanali
túrde háreket etip, isirapkershilikke jol qoymawdi da úyrenedi.
Uluwma jámiyettiń rawajlaniwi, tábiyattiń teń salmaqliliǵi, adamlardiń den sawliǵi,
haywanatlar hám ósimlikler dúnyasindaǵi birgelkililik t. b. máseleler – bulardiń barliǵı
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
822
ekologiyaliq mashqalalar menen baylanisli. Al tábiyatta ekologiyaliq jaǵdaydıń buziliwı ushın
misal: hár qanday patasliqlardiń, shiǵindilardiń uluwma insaniyatqa keri tásir etetuǵin
jaǵdaylardiń bizińshe, mektep oqıwshılarına anıq faktler, dáliller menen kórsetip, túsindirip,
teoriyaliq bilimlerin bekkemlep bariwimiz kerek.
Búgingi kúnde ekologiyaliq máselelerdi sheshiw hár bir insanniń, sonıń ishinde mektep
oqıwshılarıniń tárbiyasina, ádep ikramli bolıwına, bul arqali jámiyetimizdiń tárbiyasiniń
bekkemligine belgili dárejede ǵárezli boladı. Usi ekologiyaliq mashqalalardiń kelip shiǵiw
jaǵdaylarin dúnya júzlik ekologiyaliq mashqalalardan biri – Aral teńiziniń suwiniń keskin páseyip,
azayip ketiw halatlarin, adamlardiń tábiyatqa bolǵan kóz – qarasinda zorliq, ústemshilik,
isirapkershilik, illetleriniń tábiyattiń buziliwina alip keletuǵin mektep oqıwshılarıniń jas hám jeke
ózgesheliklerin esapqa alǵan halda túsindirip bariwimiz kerek. Bunda xalıq pedagogikasi baslı
áhmiyetke iye tárbiyaliq derek bolıp esaplanadı. Adamlar barlıq kerekli zatlardi tábiyattan aladı,
tirishilik sirtqı ortaliqtan boladı hám sana sezim de tábiyat arqali rawajlanadi. Sol ushın tábiyatti
hár bir adam qorǵawǵa tikkeley qatnasıwı kerek dep esaplaymiz. Sonliqtanda mekteplerde
botanika, tábiyattaniw, zoologiya, biologiya uluwma biologiya sabaqlari ótiledi. Bizińshe usi
sabaqlar menen bir qatarda mektep baǵdarlamasindaǵi “ Milliy ǵarezsizlik ideyasi “, “Ádeptaniw“,
“Ádebiyat“ t. b. jámiyelik pánlerde de oqiwshilarǵa tálim tárbiya beriw mashqalalarinda
ekologiyaliq tárbiya basil baǵdarda turiwi kerek, xalıq pedagogikasi menen tereń baylanisliqta
úyreniliwikerek. Demek, mektep oqıwshıların usi jámiyet aldindaǵi eń áhmiyetli mashqala
ekologiyaliq mashqalalar menen tanistiriw, tábiyatqa, ana watanǵa ózi jasap atirǵan úlkesine,
ondaǵi jer asti, jer ústi bayliqlari, tábiyiy faktorlar jer, suw, hawa, topiraq, ósimlikler hám
haywanatlar dúniyasina ádep ikramliliq húrmet kóz qarasin qáliplestiriwde ekologiyaliq tárbiyaniń
onda xalıq pedagogikasi úlgilerinen paydalaniwdiń búgingi pedagogikamizdiń aldindaǵI baslı
mashqalalardiń biri sipatında bahalaymiz.
R E F E R E N C E S
1.
Mirziyoyev Sh.M Buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan
birga quramiz T:O’zbekiston 2016
2.
Beknazarov.R.U, Novikov Yu. V. «Qorshap turǵan ortaliqti qorǵaw» Nókis,
«Bilim», 1991 j. 6 – bet.
3.
Saparbaev. J. Ekologiyaliq daǵdaristi ekologiyaliq tálim hám tárbiya menen
saplastiriwdiń geypara usillari. «Qaraqalpaǵstan muǵallimi » jurn. 2000 j.
N 1 – 2 san. 72 bet.
4.
Tajimuratova S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-849.
5.
Saginbaevna T. S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Spectrum Journal
of Innovation, Reforms and Development. – 2022. – Т. 9. – С. 386-392.
6.
Sag’inbaevna T. S. Cultural Life in Uzbekistan during the Years of Independence //Spanish
Journal of Innovation and Integrity. – 2023. – Т. 18. – С. 39-41.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
823
7.
Tajimuratova S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-849.
8.
Saginbaevna T. S. Management and study of culture and art. – 2022.
9.
Тажимуратова Ш. С. САНЪАТШУНОСЛИК ФАНЛАРИНИ ЎҚИТИШ ОРҚАЛИ
ТАЛАБАЛАРНИНГ
МУСТАҚИЛ
ИШЛАШ
КЎНИКМАЛАРИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШ. – 2023.
10.
Tajimuraova S. S. INFORMATION AND COMMUNICATIONS IN MANAGEMENT
//Journal of Integrated Education and Research. – 2022. – Т. 1. – №. 5. – С. 509-511.
11.
Allambergenovna A. R. THE MANIFESTATION OF EUROPEAN AND NATIONAL
TRADITIONS IN THE OPERA" GULAYIM" //International Journal of Philosophical
Studies and Social Sciences. – 2022. – Т. 2. – №. 2. – С. 185-187.
12.
Абатбаева Р. А. ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН МУСИҚА МАДАНИЯТИНИ
РИВОЖЛАНИШИДА МАШХУР БАСТАТОР Н. МУҲАММЕДДИНОВНИНГ
ЎРНИ //Oriental Art and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 1. – С. 648-653.
13.
АБАТБАЕВА Р. КОМПОЗИТОР НАЖИМАДДИН МУХАММЕДДИНОВ
ИЖОДИДА ТАРИХИЙ СИЙМОЛАР //Journal of Culture and Art. – 2023. – Т. 1. –
№. 1. – С. 60-66.
14.
SEGIZBAEVA G., ABATBAEVA R. QORAQOLPOGʻISTONDA FORTEPIANO
JANRINING RIVOJLANISHIDA DILBAR ERNIYAZOVANING TUTGAN OʻRNI
//Journal of Culture and Art. – 2023. – Т. 1. – №. 3. – С. 110-114.
15.
Abatbaeva, R. (2023). BALLAD GENRE BY COMPOSER NAJIMADDIN
MUHAMMEDDINOV. Modern Science and Research, 2(10), 340–343.
16.
Abatbaeva, R. "International Scientific Journal Theoretical & Applied Science
manifestation of european and national traditions in the karakalpak ethno-opera
«gulayym» SOI: 1.1/TAS DOI: 10.15863/TAS http." T-Science. org 18 (2022).
17.
GAYIPOVA M., ABATBAEVA R. QORAQALPOQ AKADEMIK QO ‘SHIQCHILIK
SAN’ATIDA BAZARBAY NADIROVNING TUTGAN O ‘RNI //Journal of Culture and
Art. – 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 84-88.
18.
Abatbaeva, R. (2023). KOMPOZITOR NAJIMADDIN MUXAMMEDDINOV
DÓRETIWSHILIGINDE ERTEK JANRÍ (Toǵız tońqıldaq bir shińkildek ertegi
tiykarında). Вестник музыки и искусства, 1(2), 46–51.
19.
Gaybullaeva, X., & Abatbaeva , . R. (2023). THE EMERGENCE AND
DEVELOPMENT OF A NEW CREATIVE FOLK SONG ORCHESTRA IN NEW
UZBEKISTAN. Modern Science and Research, 2(10), 163–170.
20.
Allambergenovna A. R. Historical Image of" Alpamys" In Karakalpak Music (Example
in the Works of Nazhimaddin Muhammeddinov) //Best Journal of Innovation in Science,
Research and Development. – 2023. – Т. 2. – №. 6. – С. 138-144.
21.
Allambergenovna A. R. Historical Image of" Alpamys" In Karakalpak Music (Example
in the Works of Nazhimaddin Muhammeddinov) //Best Journal of Innovation in Science,
Research and Development. – 2023. – Т. 2. – №. 6. – С. 138-144.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
824
22.
YOʻLDASHEV A., ABATBAEVA R. USTOZIM NESIPBAY ALEKEEV
TURSINBAEVICHNING IJODIGA BIR NAZAR //Journal of Culture and Art. – 2023. –
Т. 1. – №. 3. – С. 123-129.
Internet saytlari:
1
www. tdpu. uz
2
www. pedagog. uz
